Lekuk xcholet li kʼusi chavale

¿MI OY bu mu xlokʼ avuʼun jpʼelantik kʼop kʼalal chavapta vune? ¿Mi oy anuptanoj ti mu xvul ta ajol kʼusi jpʼelukal kʼop skʼan xaval kʼalal chavetʼes mantale? Mi jeche, jaʼ van ta skoj ti muʼyuk lek xcholet li kʼusi chavale. Sventa lek xcholet li kʼusi chaval kʼalal chakʼel vun xchiʼuk kʼalal chakʼopoje, skʼan ti mu xamak ta skʼelel li jujupʼel kʼop xchiʼuk li kʼusitik chakʼan chavale. Pe taje maʼuk me skʼan xal ti mu xa xapaj ta kʼopojele, ti anil xa tajek chakʼopoje o ti muʼyuk xa chanop li kʼusi chavale. Skʼan me kʼupiluk sba ta aʼiel li kʼusi chavale. Li ta Chanob vun sventa Kabteltik yuʼun Diose te ta jchantik ti tsots skʼoplal ti lekuk xcholet li kʼusi chkaltike.

Ep ta tos kʼusi smakoj ti mu lekuk xcholet li kʼusi chkaltike. ¿Mi skʼan van xavakʼ venta mi chapas li kʼusitik liʼe? 1) Kʼalal chakʼel vun ta stojolal krixchanoetike, oy van mu xanaʼ kʼusi chaval ta skoj ti mu xavojtikin jpʼelantik kʼope. 2) Kʼalal jujulikel chapaje, xmaklajet li kʼusi chavale. 3) Ti muʼyuk chachapan abae. 4) Kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek xcholet chavalbe skʼoplal jujutos kʼalal chakʼopoj ta stojolal krixchanoetike. 5) Kʼalal mu xavojtikin ti oy ep ta tos kʼuxi ta alel jpʼeluk kʼope, mu xa xanaʼ kʼusi chaval. 6) Kʼalal toj echʼ xa noʼox chavakʼbe snukʼilal li kʼusi chavale. 7) Kʼalal muʼyuk achanojbe sgramatikaile.

Xuʼ van muʼyuk chlokʼik batel ta Salon sventa Tsobobbail mi mu lekuk xcholet li kʼusi chavale, pe ta xchʼay yoʼontonik xchiʼuk jutuk tajek tstabeik sbalil.

Jech xtok, skʼan me oyuk apʼijil sventa mu xchʼajubik o ti chopol xa chaʼiik ta skoj ti chavakʼ persa ti lek xcholet chakʼopoje. Mi mu xapaj ta kʼopojel chilike, xuʼ van mu spasik li kʼusi chavale o tsnopik ti mu ta sjunuluk avoʼonton chaval ta skoj ti jelel li xkuxlejalike. Toj lek ti jchanbetik stalelal li jtakbol Pabloe, yuʼun manchuk mi xchanoj xa lek ti kʼu yelan chkʼopoje, xi laj yalbe batel li jkorintoetike: «Muʼyuk jtsatsal laj kaʼi jba kʼalal ay jkʼeloxuke, lixiʼ xchiʼuk xitʼeltʼun tajek», ti jech la spase jaʼ sventa maʼukuk tsots skʼoplal x-ilat (1 Kor. 2:3).

Oy kʼusitik nopem xavaʼi spasel ti skʼan mu xapase. Ep buchʼutik ti kʼalal chlik kʼopojikuk o kʼalal yakal chkʼopojike chalik «ee, ee...», «este, este...», «ali, ali...» o «mmm...» xiik. Yantik xtoke nopem xaʼi chalik «¿jechuke?», «jech, ¿moʼoj?» o «¿mi mu meleluk?» xiik kʼalal tstsuts sloʼilike. Muʼyuk van avakʼoj venta ti jech nopajtik chakʼopoj eke. Sventa xavakʼ ventae, oyuk buchʼu xavalbe ti akʼo xchikinta kʼalal chakʼopoj xchiʼuk akʼo yalbot kʼusitik kʼopal ti ep ta velta chavale. Xuʼ van labal sba chavaʼi li kʼusi chalbote.

Oy jlome ep ta velta chchaʼalik li kʼusi tskʼelik o chalike, chtuchʼik ta be kʼalal chlik skʼelik jcholuke, vaʼun chchaʼalik o chchaʼkʼelik jlomuk li kʼusi yalojik xaʼoxe.

Jlom xtoke xtojob lek ta loʼil, pe chlik yalbeik skʼoplal ta anil yan loʼil kʼalal muʼyuk to tsutsem yalel yuʼunik jtosuk kʼusie. Manchuk mi anil noʼox chlokʼ tal ta yeik li kʼusi chalike, ta skoj ti ta anil tsjelik li kʼusi chalbeik skʼoplale, mu lekuk xcholet li sloʼilike.

Kʼusi xuʼ xapas sventa lekuk xcholet li kʼusi chavale. Mi vokol chavaʼi ta skoj ti mu xvul ta ajol kʼusi jpʼeluk kʼop stakʼ xatunese, skʼan xavepajes li kʼusitik kʼopal chatunese. Kʼelo lek li jpʼelantik kʼop muʼyuk chatunes ti te chal ta revista Li Jkʼel osil ta toyole xchiʼuk li ta yan vunetike. Saʼo ta diksionario ti kʼusi skʼan xale, vaʼun tuneso kʼalal chaloʼilaje. Mi muʼyuk adiksionarioe, xuʼ xajakʼbe li buchʼu snaʼ lek li kʼope.

Li kʼusi xuʼ skoltaot xtok sventa lekuk xcholet li kʼusi chavale, jaʼ ti nopajtik noʼox xavapta li vunetike. Alilano jayibuk velta li kʼopetik ti tsots chavaʼi yalele.

Jech xtok, skʼan xavaʼibe smelolal kʼuxi snitojbe sba skʼoplal jujupʼel kʼop ta jun orasion sventa lekuk xcholet li kʼusi chavale. Skʼan xakʼel sjunul orasion sventa jaʼ xavalbe skʼoplal li kʼusi tskʼan chakʼ ta aʼiel li buchʼu la stsʼibae. Kʼelo lek sjunul li orasione xchiʼuk mi tskoltaot chavile, akʼbo senyail. Maʼuk noʼox skʼan ti lek xlokʼ ta alel avuʼun li jujupʼel kʼope, li kʼusi mas leke jaʼ ti jamaluk lek ta aʼiel li kʼusi chakʼele. Jech xakʼel batel ta jujun orasion, jaʼ to mi tsuts avuʼun sjunul li parafoe. Mi laj xaʼox avaʼibe smelolal ti kʼusi skʼan xale, aptao jayibuk velta li parafoe jaʼ to mi muʼyuk chamak ta skʼelel jpʼeluk kʼope xchiʼuk ti jaʼ noʼox te chapaj ti bu skʼan xapaje. Jaʼ jech xapas li ta yantik parafo xtoke.

Mi la apas taje, mas xa anil xakʼel batel. Mi laj xa avaʼibe smelolal ti kʼuxi snitojbe sba skʼoplal li jaypʼel kʼop ta junuk orasione, maʼuk xa noʼox jpʼel kʼop chata ta kʼelel un bi, xuʼ xa xanaʼ li kʼusi kʼopal chtale. Mas me chlekub kʼu yelan chakʼel vun mi jech chapase.

Jtunel me xtok ti tsots xavapta akʼo mi muʼyuk toʼox akʼeloj junuk veltae. Xuʼ xapas liʼe, nopeso aba ti tsots chavapta li teksto sventa jujun kʼakʼale xchiʼuk li sloʼilale akʼo mi muʼyuk toʼox akʼeloj junuk velta. Nopeso asat ti akʼo sta ta kʼelel jaypʼeluk kʼop ti jtos noʼox kʼusi chalbe skʼoplale, maʼuk ti ta jujupʼel noʼox chakʼel batele.

Sventa lekuk xcholet chbat li kʼusi chaval kʼalal chaloʼilaje, skʼan xanop baʼyel li kʼusi chavale. Nopeso aba ti jechuk xaloʼilaj jujun kʼakʼale. Baʼyel nopo lek ti kʼusi chakʼan chavale xchiʼuk ti kʼu yelan chavale, mi laje, alo un. Pe mu toj aniluk xakʼopoj. Jech xtok, jaʼ to me xajel kʼusi chavalbe skʼoplal kʼalal tsutsem xaʼox avuʼun yalel jtosuk kʼusie. Jaʼ lek xtok ti jutuk noʼox xchiʼuk ti kʼunuk ta aʼiel li kʼusi chavale.

Lek xa noʼox chlokʼ tal ta alel avuʼun mi anaʼoj xa lek li kʼusi chakʼan chavale. Mu skotoluk velta persa baʼyel ta jtʼujtik li kʼusi chkaltike. Ta melel, jaʼ onoʼox me lek mi anaʼoj xa li kʼusi chakʼan chavalbe skʼoplale, yuʼun kʼalal yakal chakʼopoje, te xa chanop batel ti kʼusitik kʼopal chatunese. Mi jech chapase xchiʼuk mi te oy-o ta ajol li kʼusi chakʼan chavalbe skʼoplale, te xa noʼox chtal ta ajol li jujupʼel kʼopetike xchiʼuk lek xa noʼox chlokʼ ta alel avuʼun. Pe mi jaʼ xa noʼox chanopbe skʼoplal li jujupʼel kʼope, ti maʼuk li kʼusi chakʼan chavalbe skʼoplale, xuʼ van xmaklajet xa chakʼopoj. Mi jech chachanilan-oe, kʼunkʼun chlekub batel ti xcholet li kʼusi chavale ti toj tsots skʼoplal kʼalal chijkʼopoj xchiʼuk kʼalal ta jkʼeltik vune.

Kʼalal albat yuʼun Jeova li Moises ti akʼo bat skʼopon li j-israeletik xchiʼuk li Faraon ta Ejiptoe, mu xpas yuʼun laj yaʼi. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk lek xcholet li kʼusi chale, jaʼ van ta skoj ti mu xlokʼ lek xkʼopoje (Éx. 4:10; 6:12). Ep kʼusi la spak-o skʼoplal sventa mu spas yabtel li Moisese, pe mi junuk la stsak ta venta li Jeovae. Li kʼusi la spase jaʼ ti la svaʼanbe ta yajkʼopojel li Aarone, pe li Jeovae laj to skolta xtok Moises sventa xtojob lek ta kʼopojel. Ep ta velta tojob lek ta kʼopojel li Moisese, bakʼintike jun noʼox krixchano la skʼopon, oy ta jayvoʼuk o ta sjunul jteklum (Deut. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1). Jaʼ jechot ek, mi chapat avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk mi chavakʼ persa spasel li kʼusi oy ta abae, xuʼ me smuyubta-o Dios li akʼopojele.