TEKSTOETIK TI CHAPBIL SMELOLALE
Proverbios 17:17 | «Li melel amigoile skotol ora chakʼ ta ilel ti chkʼanvane»
«Li melel amigoile skotol ora chakʼ ta ilel ti chkʼanvane xchiʼuk jaʼ jchiʼiltik ta vokʼel chkʼot kʼalal oy jvokoltike» (Proverbios 17:17, Xchʼul Kʼop Dios sventa Achʼ Balumil).
«Li bochʼo lec jcʼopan jba jchiʼuctique lec onoʼox scʼanojutic; jaʼ jchiʼiltic ta voqʼuel chcʼot ti cʼalal oy jvocoltique» (Proverbios 17:17, Xchʼul Cʼop Jtotic Dios, ta skʼop Chenalhó).
Li kʼusi skʼan xal Proverbios 17:17
Li jun melel amigoile xuʼ jpat lek koʼontontik ta stojolal. Xkoʼolaj kʼuchaʼal jchiʼiltik ta vokʼel ti lek xkil jbatik xchiʼuke, ti oy xkʼuxul yoʼontone xchiʼuk ti muʼyuk ch˗iktavane, mas to kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike.
«Li melel amigoile skotol ora chakʼ ta ilel ti chkʼanvane». Xuʼ xi chichʼ jelubtasel xtoke: «Li buchʼutik yamigo sbaike jech˗o chakʼbe sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaike». Li jpʼel kʼop «kʼanelal» ta ebreoe jaʼ skʼan xal ti skʼan xkakʼtik ta ilel ta jtalelaltik ti kʼanvanemutike, maʼuk noʼox ti chkaltike (1 Korintios 13:4-7). Li buchʼutik yamigo sbaik ta melele jech˗o lek xil sbaik akʼo mi oy kʼusitik muʼyuk lek chbat ta alel yuʼunik o mi oy kʼusi snuptanik, yuʼun muʼyuk tsjalanbe sbaik perton (Proverbios 10:12). Jech xtok, muʼyuk chitʼixan sbaik kʼalal oy kʼusi lek tsta li yamigoe, yuʼun chmuyubaj˗o (Romanos 12:15).
«Li melel amigoile [...] jaʼ jchiʼiltik ta vokʼel chkʼot kʼalal oy jvokoltike». Jutuk mu skotoluk velta li buchʼutik xchiʼil sbaik ta vokʼele lek tajek xil sbaik. Li teksto liʼe chal ti jun lekil amigoile xkoʼolaj ta jchiʼiltik ta vokʼel xchiʼuk chakʼ persa tskoltautik kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike. Jech xtok, kʼalal ta jnuptantik vokoliletike, mas to lek chkil˗o jbatik xchiʼuk li kamigotike, yuʼun mas to chlik jkʼan-o jbatik xchiʼuk mas to chkichʼ jbatik ta mukʼ.
Stsʼak loʼil ta Proverbios 17:17
Li ta slivroal Proverbiose oy loʼiletik ti jutuk noʼox kʼusi chale, pe ti ep kʼusi chakʼ jnoptike xchiʼuk ti jtunelik tajeke. Jutuk mu skotoluk li slivroal Proverbiose jaʼ la stsʼiba li ajvalil Salomone xchiʼuk jaʼ jech la stsʼiba kʼuchaʼal nopem xaʼiik stsʼibael li nichimalkʼopetik ta ebreoe. Maʼuk ti koʼoltik snukʼilal li jujupʼel kʼop tstsuts ti kʼu yelan la stsʼibae, yuʼun bakʼintike koʼoltik li kʼusi laj yalbe skʼoplal sventa sjambe smelolale. Jun skʼelobile jaʼ li ta Proverbios 17:17. Pe bakʼintik xtoke chaʼtos kʼusi chalbe skʼoplal ti jelajtike, jech kʼuchaʼal li ta Proverbios 18:24 ti xi chale: «Oy buchʼutik ti xchiʼil sbaike ta anil noʼox tsyayijes sbaik ta jujuntal, pe oy jun amigoil ti mas to kʼanvanem kʼuchaʼal junuk jchiʼiltik ta vokʼele».
Kʼalal la stsʼiba Proverbios 17:17 li Salomone, yikʼaluk van jaʼ snopbe skʼoplal ti kʼu yelan toj lek laj yamigoin sbaik li David ti jaʼ stote xchiʼuk li Jonatan ti jaʼ xnichʼon li ajvalil Saule (1 Samuel 13:16; 18:1; 19:1-3; 20:30-34, 41, 42; 23:16-18). Akʼo mi maʼuk yutsʼ yalal sbaik li David xchiʼuk Jonatane, mas to la skʼan sbaik kʼuchaʼal li buchʼu xchiʼil sbaik ta vokʼele. Yuʼun li Jonatane laj yakʼ ta vokol xkuxlejal sventa spoj li David ti jaʼ yamigoe.a
Proverbios 17:17 ta yan Vivlia
«Mu snaʼ xlaj slequil yoʼnton ta stojol maʼ ti buchʼu lec xil sbaic xchiʼuque, coʼol sʼelan xchiʼil sbaic ta voqʼuel cʼalal yorail oy ti vocole» (Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose, ta skʼop Chamula).
Sventa xavaʼibe smelolal kʼusi chal li slivroal Proverbiose, kʼelo li video liʼe:
a Kʼelo Ii mantal ti xi sbie: «Toj lek laj yamigoin sbaik».