Kuch yuʼun vokoliletik akʼo mi mu jechuk kʼot ta pasel kʼuchaʼal smalaoje

1. ¿Kʼu yuʼun chat tajek yoʼontonik li krixchanoetik ta Siloe?

LI Samuele te skʼeloj ta x-okʼ epal krixchanoetik ta skoj at-oʼonton. Ta jun noʼox paskʼop ti la spasik xchiʼuk li jfilistaetike chamik 30,000 j-israeletik, taje muʼyuk te tsakal skʼoplal li chanmil lajik ta jun paskʼop ta baʼyuke. Li krixchanoetik ta Siloe solel x-okʼoletik tajek, yuʼun ep ololetik antsetik ta xokʼitaik li yutsʼ yalalik ti chamemik xae: stotik, smalalik, sbankil yitsʼinik, yalab xnichʼnabik ti muʼyuk xa tsutik tal ta snaike (1 Sam. 4:1, 2, 10).

2, 3. ¿Kʼusitik kʼot ta pasel ta Silo ti chʼay yuʼunik li ichʼel ta mukʼe?

² Taje jaʼ noʼox jtos li epal vokoliletik la snuptanike. Li vokoliletik taje jaʼo lik kʼalaluk li xchopol nichʼnabtak mero bankilal pale Elí ti Ofni xchiʼuk Fineese, laj yichʼik batel ti bu tspasik kʼop li xkaxail smantal Dios ti te toʼox oy ta Siloe. Ta skoj ti la snopik j-israeletik ti jaʼ skʼan xal ti te oy Dios ta stojolalik kʼalal mi te oy li xkaxail smantal Diose, jaʼ yuʼun mi te oy xchiʼukike jaʼ chkuch-o yuʼunik yalojik li paskʼope. Pe li xkaxail smantal Dios taje, nopem xaʼiik tskʼejik ti bu mas chʼule li ta chʼulna pasbil ta nukule, pe taje muʼyuk chabiatik ta skoj ti te oy ta stojolalike. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi kʼot ta stojolalik? Li jfilistaetike la stsalik li j-israeletike, laj yichʼik batel li xkaxail smantal Diose xchiʼuk la smilbeik li xnichʼnabtak Elie (1 Sam. 4:3-11).

³ Ta epal sigloetike li xkaxail smantal Diose jal te kom li ta jteklum Siloe, taje jaʼ jun matanal. Jaʼ yuʼun kʼalal laj yaʼi ti oy xa ta skʼob jfilistaetik li Elie —ti 98 xaʼox sjabilale— balchʼuj yalel ti bu chotole, vaʼun jech cham. Li yalib ti jaʼtik to cham smalale, jaʼo cham kʼalal vokʼ li yole. Li kʼusi slajeb laj yale, jaʼ liʼe: «Li israeletique muʼyuc ichʼbil ta mucʼ icomic, yuʼun laj xa yichʼic batel ti xcaxail smantal Diose». Jaʼ jech: mi chʼabal te ta stojolalik li xkaxail smantal Diose muʼyuk xa ichʼbil ta mukʼ chkomik li jteklum Siloe (1 Sam. 4:12-22).

4. ¿Kʼusi ta jchantik batel li ta kapitulo liʼe?

⁴ Skotol li kʼusi kʼot ta pasel taje, toj tsots van laj yaʼi li Samuele. ¿Mi oy van lek xchʼunel yoʼonton sventa stsal yuʼun xchiʼuk ti skolta li jteklum sventa lekuk xil sbaik yan velta xchiʼuk Jeova xchiʼuk li chabiel chakʼe? Li voʼotik eke xuʼ oy kʼusitik xkʼot ta pasel ta jtojolaltik ti mu jechuk jmalaojtike xchiʼuk li vokoliletik ta jnuptantik ta jkuxlejaltike xuʼ xakʼ ta preva li xchʼunel koʼontontike, jkʼeltik to batel kʼusi xuʼ jchantik mas ta stojolal li Samuele.

Li Samuele «lec tucʼ la [spas] mantal»

5, 6. ¿Kʼusi mas laj yalbe skʼoplal Vivlia jayibuk jabil, xchiʼuk kʼusi la spas Samuel ti kʼu sjalil echʼ taje?

⁵ Li loʼil ta Vivliae maʼuk xa laj yalbe skʼoplal li Samuele, jaʼ xa mas laj yalbe skʼoplal li kastigo laj yichʼik li jfilistaetik ta skoj ti laj yichʼik batel li xkaxail smantal Diose xchiʼuk ti kʼuxi laj yakʼik sutele. Kʼalal laj yichʼ albel yan velta skʼoplal li j-alkʼope, echʼem xaʼox jtob jabil (1 Sam. 7:2). ¿Kʼusi la spas ti vaʼ sjalil echʼe? Taje nabil xa onoʼox lek.

⁶ Li Vivliae chal ti kʼalal skʼan toʼox li jtob jabile, «li Samuele laj yalbe scotol israeletic cʼusi iʼalbat yuʼun li Mucʼul Diose», taje jaʼ skʼan xal ti muʼyuk laj yikta yalbel mantal li jteklume (1 Sam. 4:1). Li loʼile chal ti kʼalal echʼ xaʼox jtob jabile jech la spasilan-o, yuʼun ti Samuele jujun jabil bat yakʼilan velta ta oxib lumetik sventa bat xchapan kʼopetik yuʼun li j-israeletike xchiʼuk sventa xakʼbe mantaletik. Mi laje tsut batel ta Ramá, yuʼun jaʼ te nakal (1 Sam. 7:15-17). Mu ta naʼeteluk ti vaʼ jtob jabil echʼe, oy onoʼox kʼusitik la spas.

7, 8. 1) ¿Kʼusi laj yalbe Samuel j-israeletik kʼalal ta sjunul yoʼonton xchiʼuk tsots laj yakʼ yip kʼalal la sbeiltasan jtob jabile? 2) ¿Kʼuxi la stakʼik li kʼusi laj yal Samuel li jteklume?

⁷ Li xchopol talelal laj yakʼik ta ilel li xnichʼnabtak Elie —viniketik ti toj chopolik xchiʼuk ti jmulaviletike— jaʼ kʼunib-o xchʼunel yoʼontonik li jteklume. Yaʼeluke jaʼo te lik yichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetik epal krixchanoetik. Kʼalal echʼ xaʼox jtob jabil ti la sbeiltas ta sjunul yoʼonton xchiʼuk tsots laj yakʼ yipe, xi laj yalbe j-israeletik li Samuele: «Me ta melel scotol avoʼnton chasutic tal yan velta ta stojol li Mucʼul Diose, loqʼuesic ta atojolic li yantic diosetic avuʼunique xchiʼuc li slocʼobaltac Astarote. Jaʼ noʼox acʼo avoʼntonic ta stojol li Mucʼul Diose; jaʼ noʼox stuc xavichʼic ta mucʼ, jech chascoltaoxuc loqʼuel ta scʼob li filistaetique» (1 Sam. 7:3).

⁸ Melel onoʼox ti «ta scʼob li filistaetique» solel ep laj yil svokolik li jteklume. Ta skoj ti solel lajem komik li soltaroetik yuʼun j-israeletike, li yajkontraike la snopik ti xuʼ kʼusi spasbeik li slumal Diose, yuʼun yalojik ti muʼyuk xa buchʼu xpakbat skʼoplalike. Pe li Samuele laj yalbe j-israeletik ti xuʼ sutik talel ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti kolem chkomik yan veltae. ¿Mi la xchʼunik? Laj, yuʼun la slokʼesik li sdiosike xchiʼuk «lic tunicuc yuʼun li Mucʼul Diose». Li j-alkʼope, xmuyubaj van ta melel, jaʼ yuʼun lik stsob ta Mizpa li slumal Dios, ta jun lum ti te xkom ta vitstikaltik ta snorteal Jerusalén. Te laj yikta yiximik xchiʼuk laj yakʼbeik ta ilel Jeova ti sutesoj xaʼox yoʼontonik ta skoj li tsatsal mulil la spasik ti laj yichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetike (kʼelo 1 Samuel 7:4-6).

9. ¿Kʼusi la snop la spasik li jfilistaetike, xchiʼuk kʼu yelan laj yaʼi sbaik li j-israeletik ta skoj taje?

⁹ Pe li jfilistaetike laj yaʼiik ti te stsoboj sbaik ta Mizpa li j-israeletike, jaʼ yuʼun la snopik ti xuʼ xbat yakʼbeik slajeb li yajtuneltak Jeovae. Kʼalal laj yaʼiik j-israeletik ti chnopaj xa batel li yajkontraike, lik xiʼikuk xchiʼuk laj yalbeik Samuel ti akʼo skʼanbe koltael li Jeovae. Li j-alkʼope la spas orasion xchiʼuk laj yakʼ jun matanal. Muʼyuk toʼox tsutsem yakʼbel smoton Dios li Samuel kʼalal jaʼo tal stsakik ta kʼop lum li jfilistaetike. Li Jeovae laj yaʼi li orasion ti tsots la spas Samuele, sventa xakʼ ta ilel ti laj yaʼie, li Diose «laj yacʼ tʼomuc chauc ta stojol li filistaetique» (1 Sam. 7:7-10).

10, 11. 1) ¿Kʼu yuʼun toj labal sba li chauk laj yakʼ tʼomuk li Jeovae? 2) ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal jaʼo bat tsakvanikuk ta kʼop li jfilistaetik ta Mizpae?

¹⁰ Ta skoj ti mu xa snaʼ kʼusi tspasik li jfilistaetike, jatavik lokʼel sventa mu xlajik. ¿Kʼu yuʼun xiʼik tajek? Akʼo mi jaʼ soltaroetik ti lek tsotsike xchiʼuk ti lek chanemik ta paskʼope, mu xkoʼolaj kʼuchaʼal ololetik ti chbatik ta anil xchiʼuk smeʼik kʼalal chaʼiik junuk chauke. Xuʼ van toj tsots laj yaʼiik o tsots bakʼ vitsetik kʼalal tʼom li chauke. O xuʼ van jaʼo lek kʼepel kʼalal lik tʼomuke. Kʼusiuk ti kʼot ta pasele, li kʼusi labal sba kʼot ta pasele jaʼ ti laj yichʼik sibtasel li jkontrainvanejetike. Li j-israeletike lokʼik batel ta Mizpa sventa bat snutsik jfilistaetik ta epal kilometro jaʼ to ti kʼuxi kʼotik ta suroesteal Jerusalene (1 Sam. 7:11).

¹¹ Li paskʼope oy kʼusi jel ta stojolal li steklumal Dios ti tsots skʼoplale. Ti kʼu sjalil kuxi Samuel ti tun ta jchapanvaneje, li j-israeletike ta kʼunkʼun lik yuʼuninik yan velta jayibuk jteklumetik ti laj toʼox yichʼik li jfilistaetike (1 Sam. 7:13, 14).

12. ¿Kʼu yuʼun te tsakal skʼoplal Samuel ta stojolal li buchʼutik «lec tucʼ la spasic [mantale]», xchiʼuk kʼusi koltaat-o sventa spas yuʼun taje?

¹² Epal sigloetik ta mas tsʼakale, li jtakbol Pabloe laj yalbe skʼoplal tukʼil jchapanvanejetik xchiʼuk j-alkʼopetik ti «lec tucʼ la spasic [mantale]», taje te tsakal skʼoplal li Samuel eke (Heb. 11:32, 33). Li Samuele maʼuk noʼox la spas li kʼusi leke, yuʼun la skolta yantik ti akʼo jech spasik eke. Taje jech kʼot ta pasel, yuʼun maʼuk laj yakʼ sba ta tsalel ta skoj noʼox li vokoliletik la snuptane, la spasilan-o yabtel kʼalal ta smukʼul yoʼonton la smala ti akʼo stukʼibtas kʼusitik li Jeovae. Jech xtok, laj yakʼ ta ilel ti jaʼ jun krixchano ti snaʼ stoj ta vokole. Kʼalal kuch yuʼunik li paskʼop ta Mizpae, la svaʼan jpʼej ton sventa tsvulesbat-o ta sjolik kʼuxi la skolta slumal li Diose (1 Sam. 7:12).

13. 1) ¿Kʼusi talelaletik skʼan jtsʼitestik mi ta jkʼantik ti xijkoʼolaj xchiʼuk li Samuele? 2) ¿Bakʼin van skʼan jtsʼitestik li talelaletik laj yakʼ ta ilel Samuele?

¹³ Mi ta jkʼan ta jpastik kʼusi lek chil li Jeovae, skʼan oyuk smalael kuʼuntik, bikʼit xkakʼ jbatik xchiʼuk jtojtik ta vokol, jech kʼuchaʼal la spas li Samuele (kʼelo 1 Pedro 5:6). ¿Mi jtsʼitesojtik xa li talelaletik taje? Li Samuele toj tunel laj yil ti la stsʼites li talelaletik kʼalal kerem toʼoxe, yuʼun la snuptan vokoliletik kʼalal molib xaʼoxe xchiʼuk kʼusitik ti mu jechuk kʼot ta pasel kʼuchaʼal smalaoj ti toj tsotsike, jech kʼuchaʼal ta jchantik batele.

«Li anichʼnabe mu jechuc tspasic jech chac cʼu chaʼal chapase»

14, 15. 1) ¿Kʼusi tsatsal vokolil la snuptan Samuel kʼalal malubem xaʼoxe? 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti jaʼ jun lekil totil echʼ Samuel ti mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li Elie?

¹⁴ Kʼalal laj yichʼ albel skʼoplal yan velta li Samuele, mol xaʼox. Jaʼ yuʼun, la snop tstikʼ ta jchapanvanejetik li chaʼvoʼ xnichʼnabe, li Joel xchiʼuk Abiase, sventa xkoltaat ta xchapanel li kʼopetik ta jteklume. Pe jaʼ noʼox la svalopatinik komel ti kʼuyelan spatoj yoʼonton ta stojolalik li stotike. Muʼyuk la xchanbeik stalelal li stotik ti tukʼ chakʼ sbae xchiʼuk ti melel kʼusi chale, moʼoj, kʼajomal noʼox la stoy sbaik ta stojolal, muʼyuk xa lek tukʼ chchapanvanik xchiʼuk tstsakik michʼbil kʼabal sventa chchapanvanik (1 Sam. 8:1-3).

¹⁵ Oy jun kʼakʼale, li moletik ta Israele xi laj yalbeik li Samuele: «Li anichʼnabe mu jechuc tspasic jech chac cʼu chaʼal chapase» (1 Sam. 8:4, 5). ¿Mi snaʼoj van Samuel li kʼusi ta spasik li xnichʼnabtake? Li loʼil ta Vivliae muʼyuk bu chal. Pe li Samuele snaʼoj lek ti laj yichʼ akʼbel kastigo li Elí ta skoj ti muʼyuk laj yalbe mantal li xnichʼnabe xchiʼuk ta skoj ti jaʼ toj echʼem laj yichʼ ta mukʼ li xnichʼnabe, ti jaʼ maʼuk li Diose, jaʼ yuʼun laj yakʼ yip sventa jaʼuk jun lekil totil (1 Sam. 2:27-29). Yuʼun muʼyuk onoʼox kʼusi chopol tabat yuʼun Jeova li j-alkʼope.

16. ¿Kʼu yelan chaʼi sbaik totil meʼiletik kʼalal oy yalab xnichʼnabik ti jtoybaetike, xchiʼuk kʼuxi xuʼ xchanbeik stalelal Samuel?

¹⁶ Li loʼil ta Vivlia xtoke muʼyuk bu chal ti kʼuyelan laj yaʼi sba Samuel kʼalaluk kʼot ta xchikin li kʼusi chopol ta spasik li xnichʼnabtake. Pe oy ep totil meʼiletik snaʼojik ti toj kʼexlal sbae, ti chat-o yoʼontonike xchiʼuk ti toj kʼux chaʼiike. Li avie ep alab nichʼnabiletik ti tstoy sbaik ta stojolal li stot smeʼike. Yuʼun li toybaile xchiʼuk ti muʼyuk ichʼbail ta mukʼe chil-o svokol epal krixchanoetik (kʼelo 2 Timoteo 3:1-5). ¿Mi chavil avokol ta skoj ti mu xchʼam tojobtasel xchiʼuk tukʼibtasel avalab anichʼnabe? Mi jeche, chata spatobil avoʼonton xchiʼuk beiltasel kʼalal chakʼelbe stalelal li Samuele. Akʼo mi muʼyuk lek stalelal laj yakʼik ta ilel li xnichʼnabtake, li stuke jech tun-o ta stojolal Dios. Vuleso me ta ajol ti tstij oʼontonal li kʼusi chkaltike, pe kʼalal chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chkaltike mas me chkʼot ta oʼontonal. Jaʼ yuʼun, mi mu xchʼunik li kʼusi chal xchiʼuk li tukʼibtasel chakʼ li totil meʼiletike, mi lek stalelalik chakʼbeik ta ilel li yalab xnichʼnabike xuʼ me xkʼot ta yoʼontonik. Jech xtok, li Jtotik Jeova ta vinajele, xmuyubaj me avuʼun ti tukʼ chavakʼ aba jech kʼuchaʼal la spas li Samuele.

«Vaʼanbuncutic junuc ajvalil»

17. ¿Kʼusi la skʼanbeik Samuel li moletik ta Israele, xchiʼuk kʼu yelan laj yaʼi sba?

¹⁷ Li xnichʼnabtak Samuele muʼyuk la snopik kʼusi xuʼ xkʼot ta stojolal yan krixchanoetik li saʼel kʼusitik tskʼan stukike. Kʼalal laj xaʼox yalbeik xchopol talel skeremotak li Samuele, li moletik ta Israele xi la skʼanbeike: «Vaʼanbuncutic junuc ajvalil cuʼuncutic jech chac cʼu chaʼal oy ajvalil yuʼun scotol li lumetique». ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba li Samuele? ¿Mi pʼajbil laj yaʼi sba xchiʼuk mi ilin? Yuʼun oy xaʼox ta sjaylajunebal jabil chchapan li jteklume, ti jaʼ kʼopoj ta stojolal li Jeovae. Li stukike tskʼanik jun ajvalil sventa ch-ajvalilaj ta stojolalik, maʼuk noʼox jun j-alkʼop jech kʼuchaʼal li Samuele. Yuʼun staoj xa chaʼiik ti jaʼ noʼox chʼabal ajvalil yuʼunik li ta slumalike. Jaʼ yuʼun, ¿kʼu yelan laj yaʼi sba Samuel ti jech la skʼanik taje? Li loʼil ta Vivliae xi chale: «Muc lecuc laj yaʼay» (1 Sam. 8:5, 6).

18. Ta sventa li kʼusi la skʼanik li jteklume, ¿kʼusi laj yalbe Jeova li Samuele?

¹⁸ Jkʼeltik kʼusi takʼbat yuʼun Jeova li Samuel kʼalal laj yalbe li kʼusi kʼanbat yuʼun li moletike: «Aʼibo cʼusi chascʼanbicot li achiʼiltaque. Muc voʼcot ti chasbajicote; jaʼ vuʼun chisbajicun, yuʼun jech mu xa teuc ta jpas mantal ta stojolic». Li Jeovae laj yakʼbe ta ilel ti muʼyuk srasonal ti chopol chaʼi sbae, yuʼun li jteklume jaʼ la spʼajik li Dios ti skotol xuʼ yuʼune. ¡Muʼyuk xkʼexlalik ti jech laj yalike! Vaʼun, li Jeovae la stak batel li j-alkʼop sventa tspʼijubtas jteklum ti muʼyuk lek kʼusi chkʼot ta stojolalike, pe akʼo mi jech laj onoʼox skʼanik, xi laj yalike: «Jechuc. Li cʼusi ta jcʼancutique jaʼ ti acʼo oyuc junuc ajvalil [kuʼunkutike]». Ta skoj ti jech la skʼanike, li Diose la stʼuj jun ajvalil, li Samuele la xchʼun mantal jech kʼuchaʼal onoʼox tspase, jaʼ yuʼun bat stʼuj li buchʼu chkʼot ta ajvalile (1 Sam. 8:7-19).

19, 20. 1) ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal Samuel kʼalal albat yuʼun Jeova ti xbat stʼuj Saúl sventa x-och ta ajvalile? 2) ¿Kʼuxi la skoltaan-o j-israeletik li Samuele?

¹⁹ Pe, ¿mi ta sjunul yoʼonton la xchʼun mantal li Samuele? ¿Mi laj yakʼ chibajuk-o yoʼonton ta skoj li kʼusi kʼot ta pasele? Ti jechuk chkʼot ta stojolal epal krixchanoetik kʼuchaʼal kʼot ta xkuxlejal li Samuele, solel laj yat yoʼontonik ti jechuke, pe jaʼuk li Samuele mu jechuk la spas. Ta skoj ti snaʼoj ti jaʼ Dios la stʼuj Saúl sventa x-ajvalilaj ta stojolal li jteklume, bat stʼuj xchiʼuk la stsʼutsʼ xtok, taje jaʼ sventa chakʼbe ta ilel ti lek chchʼame xchiʼuk ti tukʼ chakʼ sba ta stojolale. Xi to laj yalbe xtok li j-israeletike: «¿Me laj avilic ti laj xa stʼujboxuc jun ajvalil avuʼunic li Mucʼul Diose? Me junuc muʼyuc bochʼo xcoʼlaj xchiʼuc li Saule» (1 Sam. 10:1, 24).

²⁰ Li Samuele lek onoʼox stalelal laj yakʼ ta ilel ta sventa taje. Yuʼun maʼuk la skʼelbe xchopol talelal ti buchʼu la stʼuj li Diose, yuʼun jaʼ la skʼelbe li slekil talelaltake. Muʼyuk laj yat-o yoʼonton ta skoj li kʼusi la skʼanilanik li krixchanoetik taje, jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton spasel li yabtel akʼbil yuʼun Dios ti oy xa ta epal jabile (1 Sam. 12:1-4). Jech xtok, la spasilan-o li yabtel yichʼoje, yuʼun la spʼijubtas j-israeletik ta sventa li kʼusitik xuʼ xnamajesatik-o ta stojolal li Jeovae xchiʼuk laj yalanbe ti tukʼuk-o xakʼ sbaik ta stojolale. Li j-israeletike kʼot ta yoʼontonik li kʼusi laj yal Samuele, jaʼ yuʼun la skʼanbeik ti akʼo skʼopon Dios ta stojolalike. Vaʼun xi laj yal ta jamal li Samuele: «Li vuʼune, Mucʼul Dios acʼo scoltaun ti mu me jta jmul ta stojol ta sventa ti ta jquechan scʼanel vocol ta atojolique. Jaʼ noʼox venta laj calboxuc avaʼyic ti bu lec tucʼ be tscʼan chabatique» (1 Sam. 12:21-24).

21. Li kʼusi kʼot ta xkuxlejal li Samuele, ¿kʼuxi xuʼ skoltautik mi chopol chkaʼi jbatik ta skoj ti yan-o buchʼu laj yichʼ akʼbel jun matanal ti voʼotik ox ta jkʼantike?

²¹ ¿Mi oy laj yichʼ akʼbel junuk matanal jun krixchano ti avaloj ti voʼot chavichʼ akʼbele? ¿Mi chopol van laj avaʼi aba? Mi ta jchanbetik stalelal li Samuele, muʼyuk me chkakʼtik ti x-ayan yibel ta koʼontontik li itʼixale xchiʼuk ti chopol chkaʼitike (kʼelo Proverbios 14:30). Jvules ta joltik ti ta slumal Jeovae oy epal abtelaletik ta sventa li tukʼil yajtuneltak ti chakʼ muyubajele.

«¿Baqʼuin to ch-echʼ at-oʼnton chavaʼay ta sventa li Saule?»

22. ¿Kʼusitik stalelal laj yilbe Samuel li Saule?

²² Li Samuele laj yakʼ venta ti oy lek stalelal li Saúl ti toj jtunele. Ta melel jaʼ toʼox jun lekil vinik. Yuʼun oy stsatsal yoʼonton xchiʼuk oy spʼijil, xchiʼuk kʼalal jaʼo chkiltike solel tsots yoʼonton xvinaj. Jech xtok, kʼalal jaʼ toʼox lik ajvalilajuke, jaʼ toʼox jun vinik ti bikʼit chakʼ sbae xchiʼuk maʼuk toʼox tsaʼ li kʼusi tskʼan yoʼontone (1 Sam. 10:22, 23, 27). Jech kʼuchaʼal skotol li krixchanoetike, oy yuʼun ek li matanal ti xuʼ snop stuk li kʼusi tspase, jaʼ xkaltik, ti xuʼ snop stuk li kʼusi tskʼan ta xkuxlejale (Deut. 30:19). ¿Mi lek van tstunes li matanal taje?

23. ¿Kʼusi lekil talelal chʼay yuʼun li Saule, xchiʼuk kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti lik stoy sba tajeke?

²³ Kʼux ta alel, pe kʼalal oy buchʼu tsots chichʼ yabtele, li kʼusi ta anil noʼox chchʼay yuʼune jaʼ ti bikʼit chakʼ sbae. Taje jech kʼot ta pasel ta stojolal li Saule. Mu jaluk noʼox lik stoy sba xchiʼuk la spʼaj li mantaletik laj yal Dios ta stojolal li Samuele. Jun veltae muʼyuk la smala li Samuele, jaʼ yuʼun laj yakʼ li chikʼbil matanal ta stojolal Diose, taje jaʼ noʼox xuʼ spas li j-alkʼope. Jaʼ yuʼun, li Samuele laj yakʼbe mantal xchiʼuk laj yalbe ti maʼuk ch-och ta ajvalil li xnichʼnabtake. Pe li Saule muʼyuk la spas li kʼusi albate, yuʼun jaʼ noʼox lik stoy sba tajek ta stojolal li Jeovae (1 Sam. 13:8, 9, 13, 14).

24. 1) ¿Kʼuxi muʼyuk la xchʼunbe smantal Jeova kʼalal jaʼo bat spas skʼop xchiʼuk amalequetik li Saule? 2) ¿Kʼu yelan la xchʼam Saúl li tukʼibtasel akʼbate, xchiʼuk kʼusi la snop tspas li Jeovae?

²⁴ Ta stojolal Samuel, li Jeovae laj yalbe Saúl ti akʼo spas leto ta stojolal li amalequetike, ti akʼo xakʼbeik slajeb li kʼusitik oy yuʼunike xchiʼuk ti smil li chopol ajvalil Agage. Pe akʼo mi jech, li Saule muʼyuk la smil li ajvalile xchiʼuk muʼyuk laj yakʼbe slajeb li kʼusitik lekik yuʼun li jteklume. Kʼalal jaʼo laj yalbe mantale, li Samuele laj yakʼ venta ti solel jelem xaʼox li Saule. Kʼalal tukʼibtasate muʼyuk laj yakʼ ta ilel ti bikʼit chakʼ sbae, yuʼun jaʼ noʼox lik ilinuk ta stojolal li j-alkʼope, la spak skʼoplal xchiʼuk laj yal ti muʼyuk tsots li smule. ¡Yuʼun laj yakʼbe smulin li jteklume! Li kʼusi la spak-o skʼoplale jaʼ ti la stʼuj komel li chonbolometik ti mas lekik xvinaj sventa xakʼbe ta smoton li Jeovae. Li Samuele xi la stakʼbee: «Jaʼ toj lec chil me ta jchʼunbetic smantale». Li Samuele tsots yoʼonton laj yalbe li kʼusi laj yal li Diose: li ajvalilal yuʼune chichʼ pojbel xchiʼuk jaʼ chichʼ akʼbel li buchʼu mas sta-oe (1 Sam. 15:1-33).a

25, 26. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yat yoʼonton Samuel ta stojolal li Saule, xchiʼuk kʼuxi la stukʼibtas li Jeovae? 2) ¿Kʼusi la xchan Samuel kʼalal jaʼo bat ta sna li Isaie?

²⁵ Li Samuele lik yat yoʼonton ta skoj li xchopol talelal Saule, yuʼun sjunul akʼobal tsots la skʼopon Jeova. Li Vivliae chal ti lik svul tajek yoʼonton ta stojolale. ¡Solel chopol van laj yaʼi ti kʼuyelan la stoy sba xchiʼuk ti muʼyuk la xchʼunbe smantal li Diose! Toj kʼux ta alel, pe kʼalal jaʼo laj yojtikine lek toʼox stalelaltak... Ta skoj taje mu xa bu la skʼopon-o. Kʼalal laj yil Jeova ti solel laj yat-o yoʼonton Samuel ta skoj taje, ta slekil yoʼonton xi la stukʼibtase: «¿Baqʼuin to ch-echʼ at-oʼnton chavaʼay ta sventa li Saule? Yuʼun li vuʼune mu xa jcʼan ti jaʼ ajvalil o yuʼun li achiʼiltaque. Jaʼ lec nojeso batel ta aceite li acachue; batan ta sna Isaí te ta Belén, yuʼun jtʼujojbe xa jun xnichʼon sventa ch-och ta ajvalilal» (1 Sam. 15:34, 35; 16:1).

²⁶ Sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼonton li Jeovae maʼuk ta stojolal li jpasmulil krixchanoetike, ti muʼyuk onoʼox tukʼ chakʼ-o sbaike. Mi oy buchʼu la stʼuj li Jeovae, pe mi valopatinvan komele, ta saʼ yan. Jaʼ yuʼun li j-alkʼop ti mol xae muʼyuk xa mas laj yat yoʼonton ta stojolal li Saule, yuʼun bat ta sna Isaí (Jesé) ta Belén sventa xbat stʼuj li achʼ ajvalile, jech kʼuchaʼal albat yuʼun li Jeovae. Te laj yakʼ venta ta anil noʼox ti oy jayvoʼ xnichʼnabtak Isaí ti xuʼ xkʼotik ta ajvalile. Pe li Jeovae laj yalbe ti maʼuk noʼox skʼelbe li spat xokone (kʼelo 1 Samuel 16:7). Ta tsʼakale ikʼbat talel ta stojolal li Davide, li mas kʼox ta xnichʼnabtak li Isaie, taje jaʼ laj yichʼ tʼujel ta ajvalil.

27. 1) ¿Kʼusi tsatsubtasbat-o xchʼunel yoʼonton Samuel kʼalal jutuk xaʼox skʼan xchame? 2) ¿Kʼusi chanop ta sventa li skʼelobil laj yakʼ ta ilel li Samuele?

²⁷ Kʼalal jutuk xaʼox skʼan xcham li Samuele, laj yakʼ venta ti kʼalal la sabe xkʼexol Saúl ti jaʼ kʼot li Davide laj yil ti lek li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun li Diose. Li Saule laj yakʼ tsalatuk yuʼun li yitʼixal yoʼontone xchiʼuk ti solel kontrainvan ti chmilvan xaʼoxe, xchiʼuk kʼot ta jvalopatinej mantal xtok. Pe jaʼuk li Davide solel labalik sba stalelal laj yakʼ ta ilel jech kʼuchaʼal li stsatsal yoʼontone, stukʼil yoʼonton, xchʼunel yoʼonton xchiʼuk tukʼ laj yakʼ sba. Li xchʼunel yoʼonton Samuele mas to tsatsub kʼalal jutuk xaʼox skʼan xchame. Laj yakʼ venta ti xuʼ tskoltautik Jeova sventa stsal kuʼuntik li kʼusitik mu jechuk chkʼot ta pasel kʼuchaʼal jmalaojtike o vokoliletik, yuʼun xuʼ sjoypʼin ta bendisionetik li vokoliletik ta jnuptantik ta jkuxlejaltik ti toj tsotsike. Kʼalal cham li Samuele, skotol j-israeletik okʼik ta skoj. Mu labaluk chkaʼitik maʼ taje, yuʼun jutuk mu 100 jabil ti lek tukʼ tun ta stojolal li Jeovae. Li avi eke, xuʼ xi sjakʼbe sbaik skotol li yajtuneltak Diose: «¿Mi ta van jchanbe xchʼunel yoʼonton li Samuele?».