¿Bakʼin chlaj ti chopol kʼusi chichʼ nopel ta anil ta stojol yantike?

«OY KʼUSI oy ta koʼonton.» Taje jaʼ jech laj yal ta jun mantal ti ojtikinbil lek li Martin Luther King, nichʼonil, ti jaʼ jbabe ta sventa li sderecho jnaklejetik ta Estados Unidose, ta 28 yuʼun agosto ta 1963, ti oy xa van ta 50 jabile. Taje jaʼ jech laj yal ta skoj ti oy ta yoʼonton ti xkʼot yorail ti muʼyuk xa kʼusi chopol chichʼ nopel ta anil ta stojolal yantik ta skoj ti yan-o stsʼunbalike. Akʼo mi jaʼ noʼox laj yalbe li buchʼutik te ta Estados Unidose jech lik ayanuk ta yoʼontonik ek li yan lumetike.

Kʼalal echʼ xaʼox oxib u yaloj mantal li King, li ta 20 yuʼun noviembre ta 1963, oy van sien lumetike lek laj yaʼiik li kʼusi laj yal ta jlik vun li Naciones Unidas ta sventa ti chchʼay li pʼajbail ta skoj ti jelel tsʼunbalile. Oy to yan mantaletik kʼot ta nopel yuʼunik ta spʼejel Balumil kʼalal echʼem xaʼox jayib jabile lek laj yaʼiik xtok. Ti jech spasojik taje, ¿kʼusi van kʼotem ta pasel yuʼunik?

Li ta 21 yuʼun marso ta 2012, li sekretario yuʼun Naciones Unidas, ti Ban Ki-moon sbie, xi laj yale: «Ep kʼusitik chapbil xchiʼuk ep koltael chapanbil ta spʼejel Balumil sventa xchʼay skʼoplal li toybail ta skoj ti jelel tsʼunbalile, pʼajbail xchiʼuk ti chopol kʼusi chichʼ nopel ta anil ta stojolal yantike. Akʼo mi jech, yakal chil-o svokol epal krixchano ta spʼejel Balumil ta skoj taje».

Akʼo mi tsalem yuʼunik ti oy pʼajbail ta skoj ti jelel tsʼunbalile xchiʼuk ti chopol kʼusi tsnopik ta anil ta stojolal yantik ta junantik lume, oy to onoʼox kʼusi chichʼ jakʼel: ¿mi ta melel muʼyuk xa ta yoʼontonik o mi yuʼun xchanojik xa kʼuxi mu xakʼik ta ilel? Oy jlome tsnopik ti koltavanem sventa muʼyukuk pʼajbaile, pe mu xuʼ yuʼunik ti xchʼayesik ti chopol kʼusi tsnopik ta anil ta stojolal yantik li krixchanoetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li smantal ajvalile chal ti mu lekuk li pʼajbaile, yan li snopel ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike mu stakʼ pajtsanel, yuʼun jaʼ li kʼusi oy ta yoʼonton jun krixchanoe.

Jaʼ yuʼun, sventa xchʼay li snopel ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike maʼuk noʼox skʼan xchʼay li pʼajbaile, skʼan sjel kʼusi oy ta yoʼonton xchiʼuk li kʼusi tsnop jun krixchano ta stojolal yantik ti oy kʼusi jelelik-oe. ¿Mi ta melel xuʼ xkʼot ta pasel taje? Mi jeche, ¿kʼuxi? Jkʼeltik batel kʼusi kʼotem ta pasel ta xkuxlejalik jlom ti maʼuk noʼox chakʼ ta ilel ti xuʼ xjelike, yuʼun chakʼ ta ilel xtok ti kʼusi koltaatik-o sventa spas yuʼunike.

KOLTAVAN VIVLIA SVENTA MU XA SNOPIK TA ANIL KʼUSI CHOPOL TA STOJOLAL YANTIK

Linda: Te livokʼ ta Sudáfrica. Li buchʼutik te nakalik ti maʼuk sakil krixchanoetike mas bikʼit skʼoplal chkil, muʼyuk kʼusi snaʼik, mu stakʼ jpat koʼonton ta stojolalik xchiʼuk jaʼ noʼox jecheʼ yaj-abtel sakil krixchano chkil. Muʼyuk toʼox xkakʼ venta ti jaʼ batem ta koʼonton ta jnop ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike. Pe lik jeluk jtalelal kʼalal lik jchan Vivliae. Te la jchan ti «muc tʼujbiluc bochʼo chcʼuxubin li Diose» xchiʼuk ti maʼuk tskʼel kʼusi koloral jbekʼtaltike o ti kʼusi jkʼoptike, ti mas tsots skʼoplal chil li kʼusi oy ta koʼontontike (Hechos 10:34, 35; Proverbios 17:3). Ta Filipenses 2:3, te la jchan ti xuʼ stsal kuʼun ti ta jnop ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantik mi mas tsots skʼoplal chkil li yantike. Kʼalal chkakʼ ta jkuxlejal li beiltaseletik ta Vivliae jaʼ tskoltaun sventa oyuk ta koʼonton yantik akʼo mi jelel skoloral sbekʼtal. Avie muʼyuk xa batem ta koʼonton ta jnop ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantik.

Michael: Li bu lichʼi ta Australiae ep sakil krixchanoetik, ta skoj taje ta jnop ta anil kʼusi chopol ta stojolal li buchʼu ta Asia likemike mas to li China slumalike. Mi oy buchʼu laj kil ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ta Asia likem yilel kʼalal yakal ta jtsʼot jkaroe, lek xkaʼi ta jyalesbe sventanail li jkaroe, vaʼun xi chopolik kʼusi chkalbee: «Sutan batel ta ana mu j-asia krixchano». Ta tsʼakale lik jchan Vivlia, vaʼun te laj kakʼ venta kʼuyelan chil krixchanoetik li Diose. Yuʼun kʼanvanem, maʼuk tstsak ta venta bu likem tal o kʼuyelan xvinaj li jun krixchanoe. Kʼot ta koʼonton li kʼanelal taje, jaʼ yuʼun lik jkʼan li krixchanoetike. Toj echʼ xa noʼox labal sba ti kʼuyelan li jele. Li avie toj lek xa chkaʼi ti ta jchiʼinan li krixchanoetik ti likemik tal ta skotol lumetike xchiʼuk ti jeltos laj yichʼik tsʼitesele. Taje jaʼ skoltaojun sventa mu xa jechuk jnop kʼuchaʼal toʼoxe xchiʼuk ximuyubaj yuʼun.

Sandra: Li jmeʼe likem ta Umunede ta s-estadoal Delta, Nigeria. Pe li yutsʼ yalal jtote likem ta s-estadoal Edo xchiʼuk chkʼopojik ta esán kʼop. Li yutsʼ yalal jtote tsnopik ta anil kʼusi chopol ta stojolal jmeʼ ta skoj ti jelelike, jech-o la spasik jaʼ to ti cham li jmeʼe. Jaʼ yuʼun laj kal ta jamal ti mu xkilbe sat li buchʼutik chkʼopojik ta esán kʼope xchiʼuk mi jaʼuk chinupun xchiʼuk junuk vinik ti ta Edo likeme. Pe kʼalal lik jchan li Vivliae jel li kʼuyelan ta jnope. Ta skoj ti chal Vivlia ti muʼyuk tstʼuj krixchanoetik li Diose, ti jaʼ noʼox venta mi ta xiʼtaike, ¿kʼuxi xa noʼox ti ta jpʼaj voʼon ta skoj ti yan-o stsʼunbalik xchiʼuk skʼopike? La jel li jnopbene xchiʼuk lek xa xkil jba xchiʼuk li yutsʼ yalal jtote. Kʼalal chkakʼ ta jkuxlejal li beiltaseletik ta Vivliae ximuyubaj xchiʼuk jun noʼox koʼonton. Taje jaʼ skoltaojun sventa lek xkil jba xchiʼuk yantik manchuk mi jelel yichʼojik tsʼitesel, stsʼunbalik, skʼopik o jelel slumalik. Li buchʼu linupun xchiʼuk xtoke jaʼ te likem ta Edo xchiʼuk chkʼopoj ta esán kʼop.

Ti la sjel snopbenike, ¿kʼu yuʼun ti jel yuʼun li Vivliae xchiʼuk ti tsjel yan krixchanoetik sventa stsal yuʼunik li pʼajbail xchiʼuk ti tsnopik ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike? Yuʼun jaʼ Skʼop Dios li Vivliae. Oy sjuʼel sventa tsjel kʼuyelan ta jnoptik ta stojolal jun krixchano xchiʼuk ti kʼuyelan chkiltik li yantike. Jech xtok, li Vivliae chakʼ ta ilel kʼusi to skʼan pasel sventa xlaj skʼoplal skotol ti tsnopik ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike.

LI AJVALILAL YUʼUN DIOSE TSLAJES LI SNOPEL TA ANIL KʼUSI CHOPOL TA STOJOLAL YANTIKE

Akʼo mi xuʼ skoltautik Vivlia sventa jpajtsan jbatik xchiʼuk ti jlokʼes ta koʼontontik taje, oy to chaʼtos kʼusi skʼan xchʼay sventa mu xa kʼusi chopol snopik ta anil ta stojolal yantik. Li mulil xchiʼuk ti muʼyuk jtukʼiltike jaʼ li kʼusi baʼyel skʼan xchʼaye. Xi chal li Vivliae: «Muʼyuc bochʼo ti mu snaʼ saʼ smule» (1 Reyes 8:46). Akʼo mi xkakʼtik persa, mu kʼunuk chkaʼitik spasel jech kʼuchaʼal laj yaʼi sba jtakbol Pablo ti xi la stsʼibae: «Acʼo me ta jcʼan ta jpas li cʼusi leque, pero jaʼ xaʼox liʼ oy ta jtojol li cʼusi chopole» (Romanos 7:21). Jaʼ yuʼun, oy van bakʼintike li koʼontontik ti muʼyuk stukʼile chlik snop kʼusitik chopol ti jaʼ chakʼ ti jnoptik ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike (Marcos 7:21).

Li xchibal kʼusi skʼan xchʼaye jaʼ ti oy ta skʼob Satanás li balumile. Li Vivliae chakʼ ta ilel ti jaʼ jun «jmilvanej» xchiʼuk ti «tsloʼla scotol cristianoetic ta sbejel banamile» (Juan 8:44; Apocalipsis 12:9). Taje jaʼ chakʼ ta ilel ti kʼu yuʼun tsots ta iktael ti chichʼ nopel ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike, li pʼajbaile, li smilel epal krixchanoetike xchiʼuk yan kʼuxitik chichʼ pʼajel li krixchanoetik ta skoj ti jelel stsʼunbalik, srelijionik xchiʼuk ti kʼusi nopem xaʼiik spasele.

Jaʼ yuʼun, sventa xchʼay-o li snopel ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike skʼan xchʼay li mulile, ti muʼyuk jtukʼiltike xchiʼuk ti oy ta skʼob Satanás li balumile. Li Vivliae chakʼ iluk ti jaʼ tspas skotol li Ajvalilal yuʼun Diose.

Li Jesuse la xchanubtas yajtsʼaklomtak sventa xi skʼanbeik Dios ta orasione: «Acʼo sta yorail chapas mantal, acʼo pasuc cʼusi tscʼan avoʼnton liʼ ta banamil jech chac cʼu chaʼal te ta vinajele» (Mateo 6:10). Li Ajvalilal yuʼun Diose jaʼ tslajes choplejal xchiʼuk skotol yan kʼusitik jech kʼuchaʼal li snopel ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike.

Kʼalal mi tal li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk mi oy xaʼox ta skʼob li balumile, ta xichʼ chukel sventa «jech mu me sloʼla cristianoetic ta jujun banamil» li Satanase (Apocalipsis 20:2, 3). Vaʼun ch-ayan jun «achʼ banamil», jaʼ xkaltik, jvokʼ krixchanoetik ti bu «puru tucʼ xa cʼusitic te oye» (2 Pedro 3:13).a

Li buchʼutik te chkuxiik ta jun achʼ balumile ta xtukʼibik, jaʼ xkaltik, muʼyuk xa li mulile (Romanos 8:21). Kʼalal jaʼ xa chventainvan li Ajvalilal yuʼun Diose «muʼyuc cʼusi chopol ta jtatic te». ¿Kʼu yuʼun? «Yuʼun chnoj ta yotquinel Mucʼul Dios sbejel li banamile.» (Isaías 11:9.) Kʼalal jech taje, skotol krixchanoetik chchanik li beiltaseletik chakʼ Jeovae xchiʼuk chchanbeik li stalelal ti chkʼanvane. Jech chlaj-o skʼoplal li snopel ta anil kʼusi chopol ta stojolal yantike, «yuʼun li Diose muc tʼujbiluc noʼox tspas» (Romanos 2:11).