Koutou ʼOlo Ki Te Hahaʼi ʼo Kamata Mai Te ʼu Falefata Lalahi ʼo Aʼu Ki Te Toafa

NEʼE mole feala ki he meʼa, pe ko te ʼua, pe ko te nive, pe ko te ʼua maka ʼaisi, pe ko te ʼu lupo, pe ko te ʼu laione ʼo te moʼuga, pe ko te ʼu tuʼutāmaki ʼo te telituale, ke ina fakavaivaiʼi tanatou lotomālohi. Neʼe nātou ʼolo hōsi ia kilometa e 3 000 ʼo nātou fakalaka ʼi te ʼu mafa, mo te ʼu vaitafe tokakovi, pea mo te ʼu telea mālalo, moʼo ʼave te meli maʼuhiga ki te matafenua ʼo te Potu Hihifo ʼo Amelika. Neʼe ko ai ia nātou ʼaia?

Neʼe ko te kau tūpulaga heka hōsi lototoʼa ʼo te pony express.a Koteā ʼaē neʼe tupu ai te lotomālohi ʼa te kau tūpulaga ʼaia? Lagi neʼe ko tanatou fia mata fenua pea mo tanatou fiafia ʼi tanatou lava ʼave te meli logope la te faigataʼa ʼo te gāue. Ko te meʼa ʼaē ʼe feala ke tou fakatokagaʼi, ko nātou takitokotahi neʼe ʼi ai tanatou Tohi-Tapu ʼi tonatou ʼu kato, ʼo kau ai mo te meli tāfito ʼaē neʼe tonu ke nātou ʼave.

Hili kiai te sēkulō tupu, ko te toko 113 000 ʼo te kau fai faka mafola ʼo te Puleʼaga ʼi Kanata, ʼe lahi age tanatou lotomālohi, mo tanatou fiafia pea mo tanatou faiva ʼi te kau heka hōsi ʼaia. Koteā ʼaē ʼe ina uga ai nātou ke nātou feiā? ʼE ko tanatou ʼofa ki te ʼAtua pea mo te hahaʼi ʼaē ʼe ina uga nātou ke nātou fakahā te moʼoni ʼo te Puleʼaga ʼaki te ʼu tohi pea mo tanatou ʼu palalau. Ko te logo ʼaia ʼaē ʼe ina foaki te maʼuli, ʼe maʼuhiga age ʼi te meli ʼaē neʼe ʼave e te pony express. Ei, ʼe ko te logo ʼo te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga, pea ko te tohi tonu ʼaia ʼaē neʼe ʼi te ʼu kato ʼo te kau tūpulaga heka hōsi.​—Tāʼaga Lea 2:​21, 22; Isaia 2:​2-4; 61:2; Mateo 22:37-39; 24:14.

ʼE Uga Nātou e Tonatou ʼOfa Kia Sehova Pea Mo Te Hahaʼi

ʼE leleiʼia e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova tanatou fai palalau mo te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga. ʼE koutou sio anai kia nātou ʼe nātou fai te faʼahi ʼaia ʼi te ʼu falefata lalahi, mo te ʼu mafa mamaʼo, mo te ʼu malaʼe vakalele, mo te ʼu ala pea mo te tahi ʼu potu ʼe ava ki te hahaʼi fuli, pea ʼe nātou toe fakaʼaogaʼi foki mo te telefoni. He koʼe koa ʼe nātou ʼolo ki te ʼu potu kehekehe ʼaia?

ʼE faigataʼa ʼaupito te maʼu atu ʼo te hahaʼi kiō nātou, he kua fetogi te faʼahiga maʼuli ʼo te temi ʼaenī ʼuhi ko te ʼu ʼaluʼaga faka ekonomika pea mo te kaugamālie ʼo te hahaʼi. Tokolahi te ʼu taumatuʼa ʼe tonu ke nātou gāue moʼo taupau tanatou famili, kae ʼe tau fakatupu kovi ki tonatou maʼuli ʼi te faʼahi fakalaumālie. ʼUhi ko tanatou ogosia pea mo tanatou lotomamahi, koia ʼe ʼaoga ai kia nātou he logo fakaloto fīmālie. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te fai fakafiafia ai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova tanatou gāue. ʼAki he aga fakaʼapaʼapa pea mo he lotoʼofa, ʼe nātou faiga ke nātou ʼave te logo lelei ki te faʼahiga hahaʼi fuli, ʼo uga nātou ke nātou fia logo kiai pea ke nātou fakakaukauʼi.​—1 Timoteo 2:​3, 4.

ʼI Te Tahi ʼu Lea: ʼI tana fakatotonu ki tana kau tisipulo ke nātou ‘ ʼolo ʼo fai ni ʼu tisipulo,’ neʼe fakagafua e Sesu ke nātou fakatuʼutuʼu he ʼu faʼahiga gāue foʼou pea ke nātou lotomālohi ʼo ʼave te ʼamanaki ki te hahaʼi ʼe lea kehekehe. (Mateo 28:19) Ohage ko te tahi ʼu fenua, ʼe lahi te ʼu agaʼi fenua ʼa te kau matāpule pea mo te ʼu lea kehekehe ʼe maʼu ʼi Kanata, pea ko te tokolahi ʼo te kau fai faka mafola neʼe nātou ako te ʼu lea foʼou ʼaia.

Ohage la ʼi Edmonton ʼi Alberta, ko te taumatuʼa ʼe nā pionie temi katoa neʼe nā fakatokagaʼi neʼe ʼaoga ke nā ʼolo ʼo fai faka mafola ki te hahaʼi ʼo tonā kolo ʼaē ʼe nātou palalau faka Mandarin, te lea faka Siaina. Kae neʼe tonu muʼa ke nā ako te lea ʼaia, koia neʼe nā kole ai te faʼahi ʼaia ki te tagata ako univelesitē ʼe poto ʼi te faka Mandarin. Neʼe ina tali ai ke ina akoʼi kia nāua te lea ʼaia pea ʼi tonā faʼahi, neʼe nā akoʼi kia ia te ʼu moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. Neʼe ko he ʼaluʼaga lelei ʼaupito! Hili kiai māhina e 24, neʼe kua feala ai leva ki te taumatuʼa ʼaia ke nā fai he ʼu ako ʼi te lea faka Mandarin. Pea ʼi te temi pe ʼaia neʼe kua feala ai ke papitema te tagata faiako ʼaē neʼe nā akoʼi.

ʼE toe hoko te tahi ʼu meʼa fakafiafia feiā ʼi te tahi ʼu kolo ʼaē ʼe ako ai e te kau fai faka mafola te ʼu lea ohage ko te Polonais, te lea faka Lusia pea mo te Vietnamien, heʼe uga nātou e tanatou ʼofa ke nātou fai te faʼahi ʼaia.

ʼI Te Ala: Ohage ko te kau heka hōsi ʼo te pony express ʼo te sēkulō ʼaenī kua ʼosi neʼe nātou feʼoloʼaki tokotahi, koia ko ʼihi kaugā fai faka mafola ʼo te Puleʼaga ʼo te Colombie-Britannique, ʼe nātou ʼolo tokotahi ʼi tanatou ʼu kamio. ʼE lahi te temi ʼaē ʼe nātou fakaʼaogaʼi ki tanatou gāue ʼaē ko te taki ʼo te ʼu kamio lalahi ʼi te vao moʼo ʼave te ʼu ʼakau ki te ʼu fale gāue ʼaē ka tuʼutuʼusi ai. ʼE maʼua kia nātou ke nātou fakaʼaogaʼi te lātio C.B. moʼo felogoi mo te tahi ʼu hahaʼi taki kamio, ʼo ʼuhiga mo te feʼoloʼaki ʼo te ʼu motokā pea mo te ʼu tuʼutāmaki ʼi te ʼu ala.

Kae ʼe kehe te fakaʼaogaʼi ʼa te ʼu kaugā fai faka mafola ʼaia tanatou ʼu lātio C.B. ʼE nātou kamata tanatou fai palalau ʼo nātou fakamatala te ʼu meʼa neʼe hoki hoko. ʼOsi ʼaia pea ʼe nātou talanoa fakapotopoto ki te Tohi-Tapu. ʼI te tahi lakaga, neʼe fakalogo te tagata taki kamio ki te meʼa ʼaē ʼe ʼui e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼamanaki ki te kau mate. (Soane 5:​28, 29; Gāue 24:15) Neʼe lotomamahi he neʼe mate te tagata taki kamio ʼi te fakaʼī. ʼAki he loto fakafetaʼi neʼe ina tali ke fai hana ako faka Tohi-Tapu pea ʼi te temi nei ʼe feala ke tou logo ki ai ʼe fai faka mafola ki tana ʼu kaugā gāue pea mo tana ʼu kaumeʼa. Tahi ʼaē meʼa fakafiafia, neʼe ina kamata fai te ako mo te ʼohoana ʼo tana kaumeʼa ʼaē kua mate. ʼE ko he fakapale lahi ki te faiga makehe ʼaē neʼe fai e te ʼu tēhina moʼo fakahā te logo ʼaē ʼe ina foaki te maʼuli!

ʼAki Te Vakalele: ʼE ʼolo te kau fai faka mafola faiva ʼo te Puleʼaga moʼo ʼave te logo maʼuhiga ʼaia ʼo te moʼoni ki te ʼu potu fuli ʼaē ʼe maʼu ai te hahaʼi, māʼiape la ʼo nātou ‘hū ki te ʼu kolo’ ʼaki te ʼu kiʼi vakalele. (Mateo 10:11, 12) Mole heʼeki faʼa fualoa, ko kūtuga faiva e lua neʼe nā totogi te folau vakalele ke nātou ʼolo ʼo faka mafola te logo lelei ki te hahaʼi ʼaē ʼe mavetevete ʼi te toafa lahi. Neʼe folau te ʼu kūtuga takitahi ʼaia ia kilometa e 3 000 pea mo nā ʼaʼahi te ʼu kiʼi kolo veliveli e 14, ʼo nā fakaōvi mai ki te Cercle Arctique ia kilometa e 250. Neʼe hoko atu te fai faka mafola ʼo te ʼu tēhina mo tuagaʼane lototoʼa ʼaia ia ʼaho e fitu, ke feala ai hanatou fakaaʼu ki te hahaʼi ʼaē ʼe nonofo mamaʼo.

Neʼe koteā tona ʼu fua? Koutou fakakaukauʼi muʼa te lave lelei ʼo te logo ʼo te Tohi-Tapu ki te ʼu kolo ʼaia. Ko te kau fai faka mafola ʼaē neʼe nātou ʼaʼahi te hahaʼi ʼaia, neʼe nātou foaki age te ʼu meʼa neʼe ʼaoga ʼaupito ki tonatou maʼuli ʼi te faʼahi fakalaumālie ʼi tanatou fakamatala te kua vave fakatuʼutuʼu e Sehova te palatiso ʼi te kele. (Mateo 5:3) Hili te temi fualoa ʼi te kua mavae ʼa te kau ʼave logo ʼaia, neʼe feala ai leva ki te hahaʼi fakamalotoloto ʼo te ʼu kolo ʼaia, ke nātou lau te ʼu Tohi-Tapu e 542 pea mo te ʼu tohi ako Tohi-Tapu pea mo te ʼu nusipepa e 3 000 ʼaē neʼe tuku age kia nātou.​—Vakaʼi ia Gāue 12:24.

ʼAki Te Telefoni: Ko te toko lauʼi afe hahaʼi ʼo te ʼu kolo lalahi ʼe nātou nonofo ʼi te ʼu falefata ʼaē ʼe leʼoleʼo ʼaki te ʼu masini faigataʼa. Logope la te faʼahi ʼaia, ʼe faiga te kau fai faka mafola faiva ke nātou gāue ai ʼaki he aga fakaʼeteʼete. ʼE lava feafeaʼi hanatou ʼolo ki te ʼu potu ʼaē ʼe nonofo ai te hahaʼi ʼaia? Logope la ʼe nātou leleiʼia tanatou fetaulaki mo te hahaʼi, kae ʼi ʼihi temi ʼe tonu ke nātou fakaʼaogaʼi fakalelei te faʼahiga mikolo ʼi te hūʼaga ʼo te falefata. Ka ʼe mole feala, pea ʼe nātou vakaʼi te tohi ʼo te ʼu numelo telefoni pea mo nātou telefoni ki te hahaʼi.

ʼI te tahi uhu neʼe tali e te finematuʼa tana telefoni. ʼI te ʼosi fakamālo fakanounou pea mo fakaʼapaʼapa, neʼe fehuʼi age ki ai peʼe ʼi tana manatu ʼe feala anai ʼi he temi ki te hahaʼi ke nātou haʼele fīmālie ʼi te ʼu ala ʼi te pōʼuli, ʼo mole nātou tuʼania naʼa fai age he meʼa kia nātou. Neʼe lau age kia ia te ʼu vaega moʼo fakahā ki ai ʼe lahi anai te tokalelei ʼi te ka haʼu. (Pesalemo 37:10, 11; Taniela 2:​44; Mateo 6:​9, 10) Neʼe ʼio ki te tahi fai palalau ʼi te telefoni ʼi te vāhaʼa ʼaē neʼe hoa atu kiai, pea ʼi te hola pe ʼaia, ke nā palalau ai pe koʼe ʼe feala ke tou tui ki te ʼu fakapapau ʼo te ʼAtua. Hili kiai te māhina katoa ʼo tana ako Tohi-Tapu ʼi te telefoni, mo te lau ʼo te ʼu palakalafe ʼi te tohi ako pea mo te lagaʼi ʼo te ʼu fehuʼi, neʼe fakavikiviki ai te finematuʼa ʼaia ki te kaugā fai faka mafola, he neʼe fetogi tuʼumaʼu te ʼu meʼa ʼaē neʼe nā palalau kiai ʼi te vāhaʼa fuli. Neʼe kua hoko mai te temi ʼaē neʼe tonu ke fai ai he fakamatala ʼo ʼuhiga mo te tohi ako, pea ke tuku age kia ia. Koia neʼe nā fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke nā felāveʼi. ʼE moʼoni, ʼe fakahā e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova tanatou ʼofa ki te hahaʼi, pea ʼe tali e te hahaʼi, ʼi tanatou ʼiloʼi ʼaē ʼe nofo ia Sehova mo te kau fai faka mafola Kilisitiano ʼaia.​—Vakaʼi ia 1 Kolonito 14:25.

ʼAki Te ʼu Tohi: Ko te kau fai faka mafola ʼo te Puleʼaga ʼo te polovasia ʼo Québec, ʼaē ʼe nātou palalau tāfito ki te lea Fakafalani, ʼe nātou toe ʼolo foki ki te ʼu potu ʼaē ʼe maʼu ai te hahaʼi. Neʼe ʼui fēnei e te tagata taupau feʼaluʼaki: “Lolotoga ni ʼu taʼu neʼe hage ki te ʼu tēhina ʼe mole he fua ʼo tanatou gāue ʼuhi ko te fakafeagai ʼo te ʼēkelesia. Ko te hahaʼi neʼe mole nātou faʼa ʼiloʼi te Tohi-Tapu he ko te tokosiʼi pe ʼaē neʼe nātou lau. Kae ʼi te temi nei kua maʼu te Tohi-Tapu ʼi te ʼapi ʼa te tokolahi, ʼuhi ko te gāue kinakina ʼo te ʼu tēhina pea mo te ʼu ʼaʼahi ʼaē neʼe nātou fai tuʼumaʼu ki te telituale.”

ʼE maʼu ai te ʼu fua lelei ʼaki te ʼōmai ʼo te hahaʼi ʼave evaselio foʼou mai te ʼu ʼaluʼaga kehekehe ʼo te sosiete ʼo Québec, ʼo kau ai mo te kau tōketā. Koʼeni te faʼifaʼitaki ʼo te tagata tōketā. Ko tona ʼohoana ʼe ko te kaugā fagona ʼo te Puleʼaga, pea neʼe nā tautau palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼamanaki ʼo te Tohi-Tapu. Ko te tagata ʼāfea faiva neʼe ina fakaafe te tōketā ʼaia ke haʼu ki te fono ʼo te kokelekasio ʼi te temi ʼaē neʼe nātou ako ai te kaupepa Comment le sang peut-il vous sauver la vie ? (ʼE lava hāofaki feafeaʼi koutou e te toto?). Neʼe haʼu ai pea mo ina fai tana ʼu tali. ʼI tana ōfo ʼi te lelei pea mo te maʼuhiga ʼo te ʼu fai palalau ʼi te faʼahi fakalaumālie, neʼe ina tali ai ke fai hana ako Tohi-Tapu. ʼI te temi nei kua liliu mo ia ko te kaugā fagona.

Neʼe maʼuhiga te fakaʼaogaʼi fakalelei ʼo te ʼu nusipepa moʼo fakatuputupu te fia ʼiloʼi e te hahaʼi ia te Tohi-Tapu. ʼE mole feala ke kita ʼiloʼi pe ko te alatike fea ʼaē ka ina uga anai he tahi ke haʼu ki te moʼoni. Ko te kaugā fai faka mafola neʼe ina foaki te nusipepa Réveillez-vous! ki tona vāhaʼa fale ʼaē neʼe mole fia logo kae neʼe ina leleiʼia te ʼu kiʼi manu veliveli. Neʼe punamaʼuli ʼi te paki ʼo te alatike “La maladie de Chagas : un baiser de mort” ʼo te ʼaho 22 ʼo Novepeli 1992. Neʼe ōfo ʼi te meʼa ʼaē neʼe lau ai, pea neʼe ina kole ke ʼavage hana tahi ʼu nusipepa. Neʼe kamata ai tana ako Tohi-Tapu, pea hili kiai māhina e ono pea fai faka mafola ai te fafine ʼaia ki te hahaʼi.

Ki Te ʼu Potu ʼAē ʼe Ava Ki Te Hahaʼi: ʼE fakagafua e te ʼu lao ʼo Kanata ke kita palalau faʼitaliha ʼi te ʼu potu ʼaē ʼe ava ki te hahaʼi fuli, ohage la ko te ʼu malaʼe vakalele. ʼI te malaʼe vakalele faka malamanei ʼo Halifax, ʼe fakaōvi fakapotopoto te ʼu kaugā fai faka mafola ki hahaʼi ʼo fai palalau mo nātou ʼe folau peʼe nātou talitali ki tonatou vakalele. ʼE nātou fai te ʼu fehuʼi ʼe ina uga te hahaʼi ke nātou fakakaukauʼi pea ke nātou fakatokagaʼi te Tohi-Tapu. Mai tona ʼuhiga ʼaē ʼe nātou ʼave mo nātou te ʼu Tohi-Tapu veliveli pea mo te tahi ʼu tohi, koia ʼe feala ai ke nātou foaki ki te hahaʼi te meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie. Ko te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe nātou logo feiā ki te moʼoni ʼo te Puleʼaga, ʼe kau ai te ʼu tōketā, mo te ʼu hahaʼi fai kumi, mo te ʼu avoka, mo te ʼu pailate, mo te kau takitaki lotu, mo te kau polisi, mo te kau fai takisi, mo te kau faiako, mo te kau solia pea mo te hahaʼi fai politike mai te ʼu fenua matāpule, pea neʼe nātou ʼave mo nātou te pulapula ʼo te moʼoni ki te tahi ʼu potu mamaʼo ke tuputupu ai.​—Kolose 1:6.

ʼI te tahi māfoatā ʼi te malaʼe vakalele, neʼe tali e te tagata Te Tule Leʼo pea mo te Réveillez-vous! Pea neʼe ōfo ʼi tana vakaʼi te ʼu nusipepa ʼaia. Koteā tona tupuʼaga? Neʼe ko te tagata Mahometa fakamalotoloto neʼe hoki ʼosi age pe tana faikole ʼi te kapela ʼo te malaʼe vakalele. Neʼe ina kole mamahi ki te ʼAtua ke ina fakahā age kia ia te poto, mo te fakasiosio tonu pea mo te moʼoni. Neʼe punamaʼuli ʼaupito ʼi tana manatu ʼaē ko te tali ʼo tana faikole, ʼe ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.

ʼE moʼoni, ko te ʼu kaugā fai faka mafola lototoʼa ʼo Kanata, ʼe mole nātou tuku he meʼa ke ina tāʼofi tanatou fakahā te logo maʼuhiga ʼo te Puleʼaga. ʼE mole nātou lotovaivai ʼuhi ko te ʼu lea ʼa te kau matāpule, mo te ʼu ala kelekele mo tokakovi, mo te ʼu kolo mamaʼo, pea mo te ʼu falefata ʼaē ʼe faigataʼa tanatou hū kiai. Kua nātou fakatotonu ke nātou ʼave te logo fakaʼatua ʼo te maʼuli ki te hahaʼi fakamalotoloto ʼaē ʼe nātou kumi te moʼoni. ʼI tanatou kaugā gāue mo tonatou famili fakatautehina ʼo te malamanei katoa, ʼe nātou fakalogo ki te fakatotonu ʼa Sesu ke nātou ‘ ʼolo ʼo fai ni ʼu tisipulo,’ pea ʼe nātou fai ʼaki he loto faka sakilifisio.​—Mateo 28:19.

[Nota ʼi te lalo pasina]

[Talanoa ʼo te pasina 27]

ʼE Lava Fakaʼaogaʼi Lelei Te Telefoni e Te Kau Fai Faka Mafola

ʼE ʼui e ʼihi: “Mālo te maʼuli. Ko toku higoa ko [fakahā tokotou higoa]. Neʼe ʼau palalau fakanounou mo te hahaʼi ʼi tou falefata ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼu ʼo te tokalelei. ʼE ke manatu koa ʼe feala ʼi he temi ke tou maʼu te tokalelei ʼi te malamanei katoa? [Tuku ke fai hana tali.] ʼAua naʼa ke tuʼania, ʼe mole ʼau fai he sivi peʼe fakatau he meʼa. Kae ʼe ʼau fakahā ki te hahaʼi te manatu ʼo te Tohi-Tapu ʼaē ʼe ina ʼui mai ʼe foaki anai e te ʼAtua te tokalelei.” Pea ʼe feala ke hoko atu te fai palalau ʼo ʼuhiga mo te Tohi-Tapu.

Ko ʼihi age ʼe nātou ʼui fēnei: “Mālo siʼi kātaki. Ko toku higoa ko [fakahā tokotou higoa]. ʼE ʼau fai taku kiʼi gāue ʼi te koga meʼa ʼaenī. Neʼe ʼau fehuʼi ki te hahaʼi ʼaē ʼe nātou nonofo ʼi tou falefata pe koteā tanatou manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼāsili kovi ʼo te agamālohi pea mo te maumauʼi ʼo te lao ʼi henī. Ko te tokolahi ʼe nātou tuʼania ki te faʼahi ʼaia. ʼE ke tuʼania koa mo koe ki te faʼahi ʼaia? [Tuku ke fai hana tali.] ʼE ke manatu koa ʼe ʼi ai anai he temi ʼe maʼuli fīmālie ai anai te malamanei katoa?” Tuku ke fai hana tali pea koutou fai palalau ʼo ʼuhiga mo te logo ʼo te Tohi-Tapu.