Tou Hiva Kiā Sehova!

“ ʼE au fai anai he ʼu hiva ki toku ʼAtua ʼi toku temi maʼuli.”—PES. 146:2.

1. Koteā ʼaē neʼe ina uga ai ia te tūpulaga ko Tavite ke ina tohi ʼihi ʼo tana ʼu pesalemo?

ʼI TONA temi tūpulaga, neʼe lahi te temi ʼaē neʼe nofo ai ia Tavite ʼi te ʼu gāueʼaga ʼaē neʼe ovi ki Petelehemi, ʼo leʼoleʼo te ʼu faga ovi ʼo tana tamai. ʼI tana leʼoleʼo ʼaia te ʼu ovi, neʼe feala ai kiā Tavite ke mamata ki te fakaofoofo ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe fakatupu e Sehova: te ʼu fetuʼu ʼo te lagi, “te faga manu ʼo te vao matuʼa” pea mo “te faga manulele ʼo te lagi.” ʼI te malave loloto ʼaē kiā Tavite ʼo te ʼu meʼa ʼaē neʼe mamata kiai, neʼe uga ai ia ia ke ina tohi he ʼu hiva fakavikiviki fakamalave loto kiā Ia ʼaē neʼe ina fakatupu te ʼu meʼa fakaofoofo ʼaia. ʼE lahi te ʼu hiva ʼa Tavite ʼe feala ke tou maʼu ʼi te tohi ʼo Pesalemo.a—Lau ia Pesalemo 8:3, 4, 7-9.

2. (a) ʼE feala ke malave feafeaʼi he musika ki he tahi? Kotou tuku mai he faʼifaʼitaki. (b) Koteā ʼaē ʼe tou lava ako mai te Pesalemo 34:7, 8 pea mo te Pesalemo 139:2-8 ʼo ʼuhiga mo te ʼu felōgoi ʼaē ʼa Tavite mo Sehova?

² Neʼe lagi ko te temi ʼaia ʼo tona maʼuli ʼaē hikihiki ai e Tavite ia tona poto ʼi te fai musika. Koia ʼi tana kua faiva ʼaē ʼi te faʼahi ʼaia, neʼe fakaafe ai leva ia ia ke tā ʼalepa maʼa te Hau ko Saulo. (Taag. 22:29) Ko te musika ʼa Tavite neʼe ina fakafīmālieʼi ia te loto hoha ʼa te hau, ohagē pē ko te malave ki te hahaʼi ʼo he musika lelei iā ʼaho nei. ʼI te temi ʼaē neʼe tā ʼalepa ai ia Tavite, “neʼe loto fīmālie ia Saulo pea neʼe logo lelei ai.” (1 Sam. 16:23) Pea ʼe kei ʼaoga ʼaupitō pē ʼo aʼu mai ki te temi nei te ʼu hiva ʼaē neʼe tohi e te tagata fai musika ʼaia ʼaē neʼe manavasiʼi ki te ʼAtua. Kotou fakakaukauʼi age muʼa te faʼahi ʼaia! Iā ʼaho nei, kua hili nei kiai taʼu e 3 000 tupu ki te tupu ʼaē ʼo Tavite, ko te toko lauʼi miliona hahaʼi mai te ʼu ʼaluʼaga kehekehe pea mo te ʼu potu fuli pē ʼo te kele, ʼe natou lau tuʼumaʼu te ʼu pesalemo ʼa Tavite ke natou maʼu he fīmālie pea mo he ʼamanaki.—2 Fkma. 7:6; lau ia Pesalemo 34:7, 8; 139:2-8; Amosi 6:5.

Ko Te Musika ʼe Ko He Faʼahi Maʼuhiga ʼi Te Tauhi Moʼoni

3, 4. Koteā te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe fai ʼi te temi ʼo Tavite, ke tupu ʼaki ai te fakahū ʼo te musika ki te tauhi moʼoni?

³ Neʼe nofo ia Tavite mo tona faiva, pea neʼe ina fakaʼaogaʼi lelei ia tona faiva moʼo fakakolōliaʼi ia Sehova. ʼI tona ʼosi fakanofo hau ki Iselaele, neʼe fai e Tavite te ʼu fakatuʼutuʼu ke tupu ʼaki ai he fakahū ʼo he musika ʼe logo lelei ki te ʼu gāue ʼaē ʼi te tapenakulo. ʼI te toko 38 000 Levite ʼaē neʼe gāue ʼi te fale lotu, neʼe ko te toko 4 000 iā nātou ʼaia neʼe hinoʼi ke natou “fai he ʼu fakavikiviki,” pea neʼe ko te toko 288 Levite neʼe “kua māhani pea mo faiva ʼi te hiva kiā Sehova.”—1 Fkma. 23:3, 5; 25:7.

⁴ Neʼe lahi te ʼu hiva ʼaē neʼe fai e Tavite pea neʼe hivaʼi e te kau Levite ʼaki he ʼu meʼa fai māholo. Ko te tagata Iselaele ʼaē neʼe ina maʼu te pilivilēsio ke logo ki te ʼu pesalemo ʼa Tavite ʼaē neʼe hivaʼi, ʼe mahino ia neʼe malave loloto kiā ia. Ki muli age, ʼi te temi ʼaē neʼe hiki ai te ʼaleka ʼo te fuakava ki Selusalemi, “neʼe ʼui e Tavite ki te ʼu pule ʼo te kau Levite ke natou fakaʼatuʼatu ʼonatou tehina ʼaē ʼe hiva pea mo he ʼu meʼa fai māholo, he ʼu meʼa fai māholo filo, mo he ʼu ʼalepa pea mo he ʼu nafa, ke hā tanatou fiafia ʼi te mālohi ʼaē ʼo tanatou fai mahalo.”—1 Fkma. 15:16.

5, 6. (a) He koʼē neʼe maʼuhiga ʼaupitō fēia te musika ʼi te temi ʼo Tavite? (b) ʼE tou ʼiloʼi feafeaʼi ko te musika neʼe fakamaʼuhigaʼi ʼaupitō ʼi te tauhi ʼaē ʼa te kau Iselaele ʼo te temi muʼa?

⁵ He koʼē neʼe maʼuhiga ʼaupitō fēia te musika ʼi te temi ʼo Tavite? Neʼe maʼuhiga koa heʼe ko te hau neʼe ko te tagata fai māholo? Kailoa ia, neʼe ʼi ai tona tahi tupuʼaga, pea neʼe hā te tupuʼaga ʼaia ʼi te ʼu sēkulō ki muli age ʼi te temi ʼaē neʼe toe lagaʼi ai e te Hau agatonu ko Esekiasi te ʼu gāue ʼo te fale lotu. ʼE tou lau fēnei iā 2 Fakamatala 29:25: “[Ko Esekiasi] neʼe ina fakaʼatuʼatu te kau Levite ʼi te fale ʼo Sehova, pea mo te ʼu nafa, mo te ʼu meʼa fai māholo filo pea mo te ʼu ʼalepa, ʼo mulimuli ki te fakatotonu ʼa Tavite pea mo Kate te tagata fai fakakikite ʼo te hau pea mo Natane te polofetā, heʼe ko te fakatotonu ʼaia neʼe haʼu mai te nima ʼo Sehova ʼaki tana ʼu polofetā.”

⁶ ʼEī, ʼaki tana ʼu polofetā, neʼe fakatotonu e Sehova ki tana kau ʼatolasio ke natou fakavikiviki age kiā te ia ʼaki he ʼu hiva. Neʼe fakaʼāteaina te kau hiva mai te ʼu maʼua fakapelepitelō ʼaē neʼe fakamaʼua ki te kau Levite ʼaē, ke feala ai hanatou maʼu honatou temi feʼauga moʼo fai he ʼu hiva pea mo he ʼu musika, pea tāfito ke natou akoako.—1 Fkma. 9:33.

7, 8. Kā tou hiva ia tatatou ʼu kātiko, koteā ʼaē ʼe maʼuhiga age ʼi hakita faiva ʼi te hiva?

⁷ ʼE lagi kotou ʼui anai: “ ʼO ʼuhiga mo te hiva ʼe mahino ia neʼe mole feala ke au kau ʼi te kau tagata faiva ʼaē neʼe hiva ʼi te fale lotu!” Kae neʼe mole ko te kau Levite fai māholo fuli ʼaē neʼe faiva. Ohagē ko tona ʼui iā 1 Fakamatala 25:8, neʼe ʼi ai mo nātou ʼaē neʼe ‘akoako.’ Tahi ʼaē, neʼe lagi ʼi ai niʼihi mai te ʼu telepī ʼaē ʼo Iselaele neʼe ko he ʼu tagata fai māholo faiva pea mo hiva lelei, kae ko Sehova ia ʼaē neʼe ina hinoʼi te kau Levite ke natou tōkakaga ki te musika. Kae ko te meʼa ʼaē ke mahino lelei kiā tātou, peʼe ko nātou ʼaia neʼe natou ‘faiva’ peʼe natou ‘akoako,’ kae ko te kau Levite agatonu fuli neʼe natou fai mo tonatou loto kātoa ia tonatou maʼua ʼaia ke natou tokaga ki te musika.

⁸ Neʼe manako ia Tavite ki te musika pea neʼe ko tona faiva. Kae ko te faiva pē koa ʼo he tahi ʼaē ʼe maʼuhiga ki te ʼAtua? Neʼe tohi fēnei e Paulo iā Kolose 3:23: “Ko he meʼa pē ʼe kotou fai, kotou gāue ʼaki tokotou nefesi kātoa, ohagē ʼe kotou gāue maʼa Sehova, kae mole maʼa te tagata.” Tou tāʼofi te manatu ʼaenī: Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga ʼe ko tatatou hiva mo totatou “nefesi kātoa” ʼo fakavikiviki kiā Sehova.

Neʼe Kei ʼAoga Pē Te Musika ʼi Te ʼOsi Mate ʼo Tavite

9. Kotou fakamatalatala te meʼa ʼaē neʼe feala ke kotou sio pea mo logo kiai, mo kanapau lā neʼe kotou kau ʼi te fakatapu ʼaē ʼo te fale lotu lolotoga te temi hau ʼo Salomone.

⁹ Lolotoga te temi hau ʼo Salomone, neʼe fakamaʼuhigaʼi ʼaupitō te musika ʼi te tauhi maʼa. ʼI te fakatapu ʼo te fale lotu, neʼe gaoʼi ai te foʼi māholo lahi, te ʼatu ʼu meʼa puhi fakatagi kehekehe e 120. (Lau ia 2 Fakamatala 5:12.) ʼE ʼui mai ʼi te Tohi-Tapu “neʼe gaoʼi fakatahi ai te kau puhi fakatagi [ʼaē neʼe ko te kau pelepitelō fuli] pea mo te kau hiva, ke natou leʼo tahi ʼi te hiva moʼo fakavikiviki pea mo fakafetaʼi kiā Sehova, . . . ‘heʼe agalelei ia; heʼe ko tona lotoʼofa ʼe mole ʼiloʼi hona gataʼaga.’ ” ʼI te temi pē ʼaē neʼe hiki ai te tagi ʼo te musika fakafiafia, pea “neʼe fonu te fale ʼaki he ʼao,” ʼo hā ai neʼe leleiʼia e Sehova tanatou fakavikiviki age ʼaē kiā te ia. ʼE mahino ia neʼe ko he temi fakafiafia pea mo fakaofoofo neʼe hoko ʼi tanatou logo ki te hiki fakatahi ake ʼo te ʼu leʼo ʼa te toko lauʼi afe kau hiva pea mo te tatagi ʼo te ʼu meʼa puhi fakatagi fuli ʼaia.—2 Fkma. 5:13.

10, 11. Koteā ʼaē ʼe kita ʼiloʼi ai neʼe fakaʼaogaʼi te musika e te kau ʼuluaki Kilisitiano ʼi tanatou tauhi?

¹⁰ Neʼe toe fakaʼaogaʼi te musika e te kau ʼuluaki Kilisitiano ʼi tanatou tauhi. ʼE moʼoni, neʼe mole fakatahitahi te kau ʼatolasio ʼo te ʼuluaki sēkulō ʼi he ʼu tapenakulo peʼe ʼi he ʼu fale lotu, kae neʼe natou fakatahitahi ʼi te ʼu loto fale ʼo tonatou ʼu tehina mo tuagaʼane. Logolā tonatou fakatagaʼi pea mo te ʼu fihifihia lahi ʼaē neʼe tau mo nātou, kae neʼe natou fakavikiviki aipē ki te ʼAtua ʼaki he ʼu hiva.

¹¹ Neʼe fakalotomālohiʼi e te ʼapositolo ko Paulo ia tona ʼu tehina Kilisitiano ʼaē ʼi Kolose, ʼo ina ʼui fēnei: “Kotou haga . . . fefakatokagaʼaki ʼaki he ʼu pesalemo, he ʼu vikiviki ki te ʼAtua, he ʼu hiva fakalaumālie neʼe hivaʼi fakalelei.” (Kol. 3:16) ʼI te pilisoniʼi ʼaē ʼo Paulo pea mo Silasi, neʼe nā “faikole pea mo hiva fakavikiviki ki te ʼAtua,” logolā te mole ʼi ai ʼaē ʼo hanā tohi ke nā hiva kiai. (Gāue 16:25) Kapau ʼe pilisoniʼi koutou, ko kātiko anai e fia ʼaē ʼe feala ke kotou hiva fakaʼatamai?

12. ʼE tou lava fakahā feafeaʼi ʼe maʼuhiga kiā tātou ia tatatou ʼu kātiko?

¹² Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe maʼuhiga te musika ʼi tatatou tauhi, ʼe lelei ke tou fai te ʼu fehuʼi ʼaenī kiā tātou totonu pē: ‘ ʼE maʼuhiga koa te musika kiā au? ʼE au faiga koa ke au tautonu ki te ʼu fono pea mo te ʼu fakatahi lalahi, ke au hiva te kātiko ʼo te kamata mo toku ʼu tehina mo tuagaʼane pea ke au hiva leʼo lahi pea mo fakamālotoloto? ʼE au tokoniʼi koa taku fānau ke mole natou fakaʼuhigaʼi te hiva ʼaē ʼo te kātiko ʼe ko he kiʼi temi manava ʼaia ʼi te lolotoga ʼo te fono, pea ʼe mole ko he faigamālie ʼaia kiā nātou ke natou ʼolo ai ki tuʼa ʼi te ʼosi ʼo te Ako Fakateokalatike pea ʼi muʼa ʼo te Fono Gāue, peʼe ʼi te ʼosi ʼo te akonaki ki te hahaʼi fuapē pea ʼi muʼa ʼo te Tule Leʼo?’ ʼE kau te hiva ki tatatou tauhi ʼaē ʼe tou fai kiā Sehova. ʼEī, peʼe tou ‘popoto’ peʼe tou ‘akoako,’ kae ʼe feala pea ʼe tonu kiā tātou fuli ke tou fakatahi totatou ʼu leʼo moʼo fakavikiviki kiā Sehova.—Vakaʼi ia 2 Kolonito 8:12.

ʼAki Te Temi ʼe Fetogi Te ʼu Meʼa ʼAē ʼe ʼAoga Kiā Tātou

13, 14. He koʼē ʼe maʼuhiga ke tou hiva leʼo lahi mo totatou loto kātoa lolotoga te ʼu fono ʼo te kōkelekāsio? Kotou tuku mai he faʼifaʼitaki.

¹³ Kua hili nei kiai taʼu e 100 tupu, neʼe fakamahino ʼi te nusipepa (Le Phare de la Tour de Sion) te tahi tupuʼaga ʼaē ʼe maʼuhiga ʼaupitō ai ia tatatou ʼu kātiko. Neʼe ʼui fēnei ai: “Ko te hivaʼi ʼo te moʼoni ʼe ko he fakatuʼutuʼu lelei ʼaia ke malave [te moʼoni] ki te ʼatamai pea mo te loto ʼo te hahaʼi ʼa te ʼAtua.” ʼE lahi te ʼu kupu ʼo tatatou ʼu kātiko ʼe fakatafito ki te ʼu vaega Fakatohi-tapu, koia ko tatatou ako he ʼu kātiko ʼe feala ke liliu ko he fakatuʼutuʼu lelei ke malave loloto ai te moʼoni ki ʼotatou loto. ʼI te agamāhani, ko nātou ʼaē neʼe ʼuluaki kau ki tatatou ʼu fono neʼe malave loloto kiā nātou te hiva fakamālotoloto ʼa te kōkelekāsio.

¹⁴ ʼI te tahi afiafi ʼo te taʼu 1869, ʼi te toe liliu mai ʼa C. T. Russell mai tana gāue ki tona ʼapi, neʼe logo ia ki te hiva neʼe fai mai te lalo fale. ʼI te temi ʼaia ʼo tona maʼuli, neʼe tui papau ia ʼe mole ina toe maʼu anai te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. Koia neʼe ina fai ai te tonu ʼaē ke gāue ʼi tona maʼuli kātoa ke ina maʼu he falā ʼi tana matani gāue, heʼe ʼi tana manatu kapau ʼe lahi te falā ʼaē kā ina maʼu ai, ʼe lagi feala ai anai ke ina foaki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te hahaʼi, tatau aipē peʼe mole feala hana tokoni kiā nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie. Neʼe hū te tehina ko Russell ki te koga meʼa neʼe efuʼia mo fakapōʼuli neʼe lolotoga fai ai te ʼu fono fakalotu, pea neʼe heka pea mo fakalogo ki tanatou fono. Ki muli age neʼe ina tohi ko te meʼa ʼaē neʼe logo kiai ʼi te pō ʼaia “neʼe feʼauga pē ia, ʼaki te tokoni ʼa te ʼAtua moʼo toe fakamālohiʼi ia tana tui ʼaē neʼe kua vaivai, ko te Tohi-Tapu ʼe haʼu moʼoni mai te ʼAtua.” Kotou fakatokagaʼi neʼe ko te hiva ʼaē neʼe ina kamata uga te tehina ko Russell ke kau ki te fono.

15. Koteā te ʼu fetogi neʼe hoko ʼi tatatou mahino ʼo ʼaoga ai ke toe vakaʼi te tohi kātiko?

¹⁵ ʼAki te temi, neʼe ʼi ai te ʼu fetogi ʼo ʼuhiga mo te mahino ʼaē ki te Tohi-Tapu. ʼE ʼui fēnei iā Tāʼaga Lea 4:18: “Ko te ala ʼo te kau faitotonu ʼe hagē ko te mālama gigila ʼaē ʼe fakahaʼuhaʼu tona mālama ʼo aʼu ki te mafoa lelei ʼo te ʼaho.” ʼI te fakaʼaluʼalu ʼaē ʼo te mālama fakalaumālie neʼe maʼua ai leva ke fetogi te ʼu kupu ʼo te ʼu kātiko ʼaē ʼe tou ‘hivaʼi ai te moʼoni.’ ʼI te ʼu taʼu e 25 ʼaenī kua hili, ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo te ʼatu ʼu fenua kehekehe neʼe natou fiafia ʼi te fakaʼaogaʼi te tohi kātiko ko tona kupu tāfito Tou Vikivikiʼi Ia Sehova ʼi Tatatou ʼu Hiva.b Talu mai te ʼu taʼu ʼaē neʼe kamata tā ai te tohi ʼaia, neʼe tuputupu te mālama fakalaumālie ʼo ʼuhiga mo te ʼu akonaki, pea ko ʼihi kupu ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi ʼi te tohi kātiko ʼaia, ʼe mole kei tāu ke fakaʼaogaʼi. Ohagē lā, ʼi te tohi kātiko Fakafalani ʼe mole kei ʼui ai ko “te tuʼu foʼou” kae ko “te mālama foʼou.” Pea ʼe tou ʼui ʼi te temi nei ko te huafa ʼo Sehova ʼe “tapuhā” anai kae ʼe mole “fakalakatonuʼi” ia. ʼE hā lelei mai ai, ʼi te faʼahi ʼo te ʼu akonaki, neʼe ʼaoga ke fai he ʼu fetogi ʼi tatatou ʼu kātiko ke ʼalutahi mo tatatou mahino ʼo te temi ʼaenī.

16. ʼE tokoni feafeaʼi mai anai kiā tātou ia tatatou tohi kātiko foʼou ke tou muliʼi te tokoni ʼa Paulo ʼaē ʼe tou maʼu iā Efesi 5:19?

¹⁶ Ko te tupuʼaga lā ʼaia pea mo ʼihi age pē ʼu tupuʼaga ʼaē neʼe tali ai e te Kolesi Pule ke tā te tohi kātiko foʼou ʼaē ko tona kupu tāfito Tou Hiva Kiā Sehova. Ko kātiko pē e 135 ʼe tou maʼu ʼi tatatou tohi foʼou ʼaia. Koia ʼi te mole kei lahi ʼo te ʼu kātiko ʼaē ke tou ako, ʼe feala ke tou maʼu loto te ʼu kupu ʼo ʼihi kātiko foʼou. ʼE ʼalutahi te faʼahi ʼaia mo te tokoni ʼa Paulo ʼaē ʼe tuʼu iā Efesi 5:19.—Lau.

ʼE Feala Ke Kotou Fakahā Takotou Leleiʼia ʼAupitō Te ʼu Kātiko

17. ʼO ʼuhiga mo tatatou hiva ʼi te kōkelekāsio, ko te ʼu manatu fea ʼaē kā tokoni mai anai ke mole tou ufiufi ʼi te hiva?

¹⁷ ʼE mole tou hiva leʼo lahi anai koa ʼi tatatou ʼu fono heʼe tou ufiufi? Tou toʼo he faʼifaʼitaki: ʼO ʼuhiga mo tatatou ʼu palalau, ‘ ʼi te temi fuli pē ʼe tou tūkia fuli ai’? (Sake 3:2) Kae ʼe mole ko he faʼahi anai kā ina tāʼofi ai tātou ke mole tou vikiʼi ia Sehova ʼi te ʼu ʼapi. Koia, he koʼē koa ʼe tou ufiufi anai ʼi te fakavikiviki ki te ʼAtua ʼuhi pē ko tatatou mole popoto lelei ʼaē ʼi te hiva? Ko Sehova, ʼaē neʼe ina ‘fai te gutu ki te tagata,’ ʼe fiafia ia ʼi tana logo mai ʼaē ʼe tou fakaʼaogaʼi totatou ʼu leʼo moʼo hiva tana ʼu fakavikiviki.—Eke. 4:11.

18. Koteā ʼaē neʼe tokoni ki te ʼu tehina mo tuagaʼane e tokolahi ke natou akoako te ʼu kātiko foʼou?

¹⁸ Ko te ʼu pā fakatagi ko tona kupu tāfito Sing to Jehovah—Piano Accompaniment (Tou Hiva Kiā Sehova—ʼAki Te Piano) neʼe tokoni ki te ʼu tehina mo tuagaʼane e tokolahi ke natou ako te ʼu kātiko foʼou. Ko te fakalogo ki te musika ʼaia ʼe fakatupu ai he loto fiafia lahi. Kapau ʼe kotou fakalogo tuʼumaʼu ki te musika ʼo te ʼu kātiko iō koutou pea mo kotou mulimuli kiai ʼi takotou tohi kātiko, ʼe tokoni atu anai ke kotou akoako te ʼu kupu ʼo te ʼu kātiko pea ke kotou loto māfana ʼi te hiva ʼo te ʼu kātiko ʼaia ʼi te Fale ʼo Te Puleʼaga.

19. ʼE feafeaʼi te teuteuʼi ʼe te foʼi māholo te musika ʼo tatatou ʼu kātiko?

¹⁹ ʼE faigafua pē hatatou meʼa noaʼi te musika ʼaē ʼe tou logo kiai ʼi te kamata ʼo tatatou ʼu fakatahi makehe ʼaho tahi, mo te ʼu fakatahi fakasilikō pea mo te ʼu fakatahi fakatisitilike. Neʼe lahi te ʼu gāue ʼaē neʼe fai moʼo teuteuʼi te musika ʼaia. Kā kua fili te fasi ʼo te musika, pea ʼe tonu leva ke tohi fakalelei te ʼu nota ʼo te musika maʼa te toko 64 tehina mo tuagaʼane ʼaē kā gaoʼi ʼi te foʼi māholo ʼo te Watchtower. Pea ʼe lahi te ʼu hola ʼaē kā vakavakaʼi ai e te ʼu tehina mo tuagaʼane fai māholo ʼaia te fasi pea mo te ʼu nota ʼo te musika, ʼaē kā natou akoako anai pea mo puke ki muli age ʼi tatatou ʼu fale fai puke fakatagi ʼi Patterson, ʼi New York. Ko te toko hogofulu ʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia ʼe mole natou nonofo ʼi Amelika. Kiā nātou fuli ʼaia ʼe ko he pilivilēsio tanatou kau ki te fai ʼo he musika mālie ki tatatou ʼu fakatahi Fakateokalatike. ʼE feala ke tou fakahā tatatou loto fakafetaʼi ki tanatou ʼu gāue ʼofa ʼaia. ʼI tatatou ʼu fakatahi lalahi, kā fakaafe tātou e te pelesitā ke tou ʼolo ʼo heheka, tou foimo fai te faʼahi ʼaia pea mo tou fakalogo fakalelei ki te musika ʼaē neʼe teuteuʼi ʼaki te ʼofa.

20. Koteā ʼaē ʼe kotou fakatotonu ke kotou fai?

²⁰ ʼE tokaga ia Sehova ki tatatou ʼu hiva fakavikiviki. ʼE maʼuhiga kiā te ia tatatou ʼu hiva fakavikiviki. ʼI te temi fuli pē ʼaē ʼe tou fakatahi ai moʼo tauhi kiā te ia, ʼe feala ke tou fakafiafia ia tona loto ʼi tatatou hiva leʼo lahi ʼaki totatou loto kātoa. ʼEī, peʼe tou popoto peʼe tou akoako, kae tou “hiva . . . kiā Sehova”!—Pes. 104:33.

[ʼU nota]

Koteā Takotou Manatu?

• Ko te ʼu faʼifaʼitaki fea ʼi te temi muʼa ʼe hā ai ko te musika ʼe maʼuhiga ʼi tatatou tauhi?

• Koteā te pikipikiga ʼe kotou fakatokagaʼi ʼi takita fakalogo ki te fakatotonu ʼaē ʼa Sesu iā Mateo 22:37 pea mo takita kau ʼaē ʼaki he loto kātoa ki te hiva ʼo te ʼu kātiko?

• Ko te ʼu faʼahi fea ʼaē ʼe feala ai ke tou fakahā ia tatatou loto fakafetaʼi ki tatatou ʼu kātiko?

[Paki ʼo te pasina 29]

ʼE kotou tokoniʼi koa takotou fānau ke natou nonofo maʼu lolotoga te hiva ʼo te kātiko?

[Paki ʼo te pasina 30]

ʼE kotou ako koa iō koutou te ʼu kupu ʼo tatatou ʼu kātiko foʼou?