Te ʼu Fai ʼOhoana ʼAē ʼe Nātou Faka Maʼuhigaʼi Ia Sehova
Ko te alatike ʼaenī ʼo ʼuhiga mo te fai ʼohoana Kilisitiano neʼe teuteu ʼi Etiopea, moʼo foaki he takitaki ʼaoga ʼi te lea faka Amharique, maʼa te tokolahi ʼi te fenua ʼaia ʼaē mole heʼeki faʼa fualoa tanatou liliu ko he kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE talanoa ʼo ʼuhiga mo ni ʼu agaʼi fenua pea mo he ʼu aga ʼe mole lagi tatau mo te ʼu agamāhani ʼaē ʼe fai ʼi tokotou fenua. ʼE mahino ia ʼe koutou leleiʼia anai te ʼu kehekehe ʼaia. Tahi ʼaē meʼa, ʼe fakahā e te alatike te ʼu tokoni faka Tohi-Tapu fakapotopoto, pea ʼe koutou sio ai anai ki tona ʼaoga, logope la te kehekehe ʼo te ʼu agaʼi fenua ʼo tokotou fenua.
“TE ʼU Fai ʼOhoana Faka Kilisitiano ʼe Ko He Meʼa Fakafiafia” neʼe ko te kupu tāfito ʼaia ʼo te alatike ako ʼo Te Tule Leʼo (Fakafalani) ʼo te ʼaho 15 ʼo Sūlio 1984. Ko te alatike ʼaē neʼe hoa kiai ʼi Te Tule Leʼo ʼaia neʼe ko tona kupu tāfito ʼaenī: “ ʼE Lava Feafeaʼi Hatatou Fakafiafia Fakapotopoto ʼi Te ʼu Fai ʼOhoana.” (Kapau ʼe koutou fia maʼu he tahi ʼu manatu ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana, ʼe ʼi ai te tahi ʼu tokoni fakapotopoto ʼi te tohi Fakafalani Comment sʼassurer une vie de famille heureuse, kapite 2, pea mo te tohi Votre jeunesse — Comment en tirer le meilleur parti, te kapite 19 pea mo te kapite 20.)a Ko te tokolahi neʼe nātou liliu ko he kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te temi ʼaē neʼe hā ai te ʼu alatike ʼaia, koia ʼe tou toe vakavakaʼi anai he tahi ʼu puaiu ʼe ʼaoga tāfito ki te koga meʼa ʼaē ʼe tou nonofo ai, pea mo te tahi ʼu manatu lelei ʼe tokoni anai kia tatou ke tou fakaliliu te ʼu fai ʼohoana ko he ʼu lakaga moʼo faka maʼuhigaʼi ia Sehova, te Tupuʼaga ʼo te ʼohoana.
Ko te ʼuluaki fehuʼi ʼaē ʼe feala ke tou vakaʼi ʼe koia ʼaenī: Ko te ʼaho fea koa ʼaē ʼe tonu ai ke fai te ʼohoana? ʼE tonu koa ke mulimuli ki te ʼaho ʼaē ʼe fai māhani ai te ʼu ʼohoana ʼo tokotou fenua? ʼE ʼui e te hahaʼi kapau ʼe fai he ʼohoana ʼi he tahi age lakaga ʼo te taʼu, pea ʼe mole fua lelei anai te ʼohoana. ʼE mole moʼoni te manatu ʼaia, koteʼuhi ʼe tokolahi te ʼu taumatuʼa ʼe nātou tauhi fakafiafia kia Sehova ʼi te logo tahi, ka neʼe mole nātou ʼohoana ʼi te temi ʼaē ʼe fai māhani ai te ʼu ʼohoana ʼo te fenua. ʼE mole mātou tui ki te ʼui ʼaē ʼe ʼi ai he ʼaho ʼe lelei age ki te fai ʼohoana. (Isaia 65:11; Kolose 2:8) ʼE mole ko he tokoni anai ki totatou ʼu kāiga ʼaē ʼe mole nātou tui kia Sehova ke nātou mahino ki te kehekehe ʼo te moʼoni pea mo te loi, mo kapau ʼe tou fakatuʼutuʼu te ʼaho fai ʼohoana ʼo mulimuli ki te ʼu manatu hala ʼaē ʼe nātou tui kiai. Ko tona fakahagatonu, ʼe feala ke ʼohoana te kau Kilisitiano ʼi te māhina ʼaē ʼe nātou loto kiai.
Kapau ʼe fakatuʼutuʼu ke fai he akonaki ʼi te ʼosi fai ʼohoana ʼi te lameli, ʼe lelei anai ke mole tuku ke fakalaka ni ʼu ʼaho ʼi te ʼu meʼa ʼaia e lua. Kapau ʼe loto e te taumatuʼa ke fai he akonaki ʼo te ʼohoana ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga, ʼe tonu anai ke nā palalau fakatomuʼa ki te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kokelekasio ki te fakaʼaogaʼi ʼo te fale fono. ʼE vakavakaʼi lelei anai e te ʼu tagata ʼāfea peʼe mole fakatupu kovi anai ki tonatou leʼo ʼo loto, te ʼu fakatuʼutuʼu ki te fai ʼohoana. ʼE tonu ke fakatuʼutuʼu te hola ʼaē ka fai ai te akonaki, ke mole he fihifihia mo te ʼu fono ʼo te kokelekasio. Ko te tēhina ʼaē neʼe fili ke ina fai te akonaki ʼo te ʼohoana, ʼe ʼuluaki felogoi anai mo te tēhina pea mo te tuagaʼane ʼaē ka ʼohoana, ke ina foaki age kia nāua he ʼu tokoni ʼaoga, pea ke ina ʼiloʼi papau ʼe mole he meʼa neʼe nā fai peʼe ko he ʼaluʼaga ʼi te lao, ʼe feala ke tāʼofi ai tona ʼohoana, pea mo ina tali te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te lafeti ʼaē ka hoa kiai. ʼE tonu anai ke teitei vaeluaʼi hola te akonaki ʼaē ka fai ki te ʼohoana, pea mo fai ʼaki he aga fakaʼapaʼapa, ʼo faka maʼuhigaʼi ai te faʼahi fakalaumālie ʼo te fai ʼohoana. ʼI tona fakahagatonu, ʼe maʼuhiga age te akonaki ʼo te ʼohoana ʼi te kai ʼaē ka hoa kiai.
Ko te fai ʼohoana faka Kilisitiano ʼe ko he fealagia lelei ke tou fakahā ai ʼe ‘mole tou kau ʼi te malamanei.’ (Soane 17:14; Sake 1:27) ʼE tonu ke hā lelei ai tatatou aga fakatokatoka. Ko tona faka ʼuhiga ʼe tou ʼōmai tautonu anai kae mole tou tuku anai ke fakatalitali te hahaʼi, ʼo lagi fakatupu kovi ai ki te ʼu fono ʼo te kokelekasio. ʼE ko he faʼahi ʼe tonu ke tokaga kiai te fafine ʼaē ka ʼohoana, heʼe lagi uga anai ia ia e tona ʼu kāiga ʼo te mālama ke tauhala, ke feala ai hona sioʼi e te hahaʼi. ʼI tana tautonu ki te akonaki, ʼe fakahā e te tuagaʼane Kilisitiano ʼaē kua fakapotopoto, ʼe maʼuhiga kia ia te ʼu kalitate fakalaumālie, ohage ko te agavaivai pea mo te aga fakaʼapaʼapa. Tahi ʼaē meʼa, ka fakaafe he tagata fai paki, ʼe maʼuhiga te fakaʼaluʼalu lelei ʼo te ʼu meʼa. ʼE lelei anai ke tou fakamaʼua ki te tagata fai paki ke ʼai hana kote, mo hana hēkesi, mo hana vavae loloa, pea ʼe mole tonu ke fakaleluʼi te fai ʼo te akonaki mokā fai paki. ʼE mole fai paki anai lolotoga te faikole. Ko te fakaʼaluʼalu lelei ʼo te ʼu meʼa ʼe ina faka maʼuhigaʼi anai ia Sehova pea mo tuku ai he faʼifaʼitaki lelei. ʼE mole hona ʼaoga ke tou faʼifaʼitaki ki te ʼu agaʼi fenua ʼo te mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana, he mole hā ai anai te ʼuhiga moʼoni ʼo te ʼohoana.
Ke lelei te fai ʼohoana ʼe mole fakamaʼua ke fai he lafeti, kae ʼe mole tapuʼi e te Tohi-Tapu te lakaga fakafiafia ʼaia. Kae ki te kau Kilisitiano moʼoni, ko te fakatahi ʼaia ʼe tonu ke kehe mo te ʼu fakatahi ʼo te mālama ʼaē ʼe lahi ai te maumau falā, te ʼinu kava, te kai, te logoaʼa ʼo te musika, mo te ʼu meʼe ʼe mole lelei, pea mo te ʼu fuhu. ʼE fakatahiʼi e te Tohi-Tapu te ʼu “fakafiafia fakavalevale” pea mo te ʼu gāue ʼo te kakano. (Kalate 5:21) ʼE faigafua age te fakaʼaluʼalu lelei ʼo te lafeti, mo kapau ʼe mole kaugamālie fau te hahaʼi. ʼE mole hona ʼaoga ke fakatuʼu he falelā, ohage ko tona fai e te agaʼi fenua. Kapau ʼe fakaʼaogaʼi e ʼihi he falelā moʼo faka fālahi te faʼahi ʼaē ʼe fai ai te lafeti, peʼe ʼuhi ko te ʼaluʼaga ʼo te temi, ʼe ʼa nātou takitokotahi te vakaʼi ʼo te faʼahi ʼaia.
Kua ʼiloʼi papau, kapau ʼe tou loto ke tokosiʼi te kau fakaafe, pea ʼe lelei te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu pepa fakaafe. ʼE ko he meʼa fakapotopoto te fakaafe he ʼu hahaʼi kae mole ko te kokelekasio katoa, pea ʼi totatou ʼuhiga kau Kilisitiano ʼaē ʼe aga fakatokatoka, ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa ki te faka tuʼakoi ʼo te kau fakaafe ʼaia. ʼE toe tokoni te ʼu pepa fakaafe ke ʼaua naʼa kau ki te lafeti ʼaia he tahi kua fakamavae, he kapau ʼe hoko te faʼahi ʼaia, pea ʼe lagi feala ke lahi te ʼu tēhina mo ni ʼu tuagaʼane ʼe mole nātou fia nonofo anai ʼi te lafeti ʼaia. (1 Kolonito 5:9-11) Kapau ʼe fakaafe e te taumatuʼa hanā ʼu kāiga pe ko hanā ʼu kaumeʼa ʼe mole tui kia Sehova, ʼe mahino ia ʼe faka tuʼakoi te hahaʼi ʼaia, ʼo nā faka maʼuhiga age ia nātou “ ʼaē ko ʼotatou ʼu kāiga ʼi te tui.” (Kalate 6:10) Neʼe fili e ʼihi ke nātou fakaafe tanatou ʼu kaumeʼa ʼo te mālama peʼe ko tanatou ʼu kāiga ʼaē ʼe mole ʼi te moʼoni, ke nātou ʼōmai ki te akonaki ʼo te ʼohoana kae mole fakaafe ki te lafeti. Koteā koa tona tupuʼaga? Neʼe ʼi ai te ʼu lafeti, ko te ʼu kāiga ʼo te mālama, neʼe nātou fai te ʼu meʼa ʼe mole faʼa lelei ʼi te lafeti, ʼo mole kei feala ai ki te tokolahi ʼo te ʼu tēhina mo tuagaʼane ke nātou nonofo. Neʼe fakatuʼutuʼu e ʼihi taumatuʼa ke nātou kakai ʼāteaina mo te famili pea mo ni ʼu kaumeʼa Kilisitiano.
ʼO mulimuli ki te vaega ʼo Soane 2:8, 9, ʼe lelei ke ʼi ai he “pule ʼo te kātoaga.” ʼE filifili anai e te tagata ʼohoana he tēhina ʼe falala ki ai, ke ina vakavakaʼi te fakaʼaluʼalu lelei ʼo te ʼu meʼa pea mo mulimuli lelei ki te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu. Kapau ʼe foaki e te kau fakaafe he ʼu meʼa ʼofa, pea ʼe mole tonu ke nātou fai moʼo ‘fakahāhā tonatou ʼu koloā.’ (1 Soane 2:16) ʼE feala ke fakatupu fiafia te musika, mo kapau ko he ʼu musika ʼe lelei ai te ʼu kupuʼi palalau ʼo te ʼu hiva, ʼe mole logoaʼa fau, peʼe ko he musika agaagaʼi manu. Ko te tokolahi neʼe nātou fakatokagaʼi ʼe lelei age ke ʼuluaki fakalogo e he tagata ʼāfea te musika ʼaē ka ʼai ʼi te lafeti ʼaia. ʼE feala ke liliu te ʼu meʼe ko he ʼu hele, heʼe lahi te ʼu meʼe faka agaʼi fenua, ʼe ko he ʼu meʼe ʼe nātou fakatātā te fanaunau, pea mo te ʼu aga heʼeʼaoga. Ko te “temi ʼaē ʼe tofi ai te foʼi kato pea mo avahi ai te champagne,” ʼi ʼihi temi neʼe ko he lakaga ʼaia ki te hahaʼi ʼo te mālama ke nātou ʼinu fakavale. ʼI tona fakahagatonu, ko te tokolahi ʼo te ʼu taumatuʼa Kilisitiano, neʼe nātou fakatuʼutuʼu ke mole fakaʼaogaʼi he kava ʼi te lafeti, ke mole hoko ai he ʼu fihifihia.
Mai tona ʼuhiga ʼaē ʼe tou fia faka maʼuhigaʼi ia Sehova, koia ʼe mole tou fai anai he meʼa ke fakatokagaʼi fau tatou. Māʼia mo te ʼu tohi ʼo te mālama ʼe nātou fakafeagai ki te manatu ʼa te tokolahi ʼaē ke fai he meʼa ke lahi. ʼE mole ko he aga fakapotopoto anai ki he taumatuʼa ke lahi tana ʼu maʼua ʼuhi ko te lahi ʼo te fai ʼohoana, pea ke nā huʼi maʼua lolotoga ni ʼu taʼu, ʼuhi ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe nā totogi ʼi te ʼaho pe ʼaia e tahi! ʼE mahino ia, ko te ʼu mutuʼi meʼa ʼaē ka kita ʼai ʼi te lafeti ʼaia, ʼe tonu ke fakapoipoi pea mo lelei, ʼo tau mo feʼauga mo he tahi ʼe manavasiʼi ki te ʼAtua. (1 Timoteo 2:9, 10) Ko te alatike “Ko Te ʼu Fai ʼOhoana Faka Kilisitiano ʼe Tonu Ke Hā Ai Te Aga Fakapotopoto” (ʼo Te Tule Leʼo, Fakafalani, ʼo te ʼaho 1 ʼo ʼAukusito 1970) neʼe ina fai te ʼu palalau ʼaoga ʼo ʼuhiga mo te faʼahiga teu:
“Ko te fai ʼohoana ʼe ko he lakaga makehe, koia ʼi te agamāhani ʼe tou tokakaga ai ke tou mata fiafia pea mo matalelei. Kae ʼe mole faka ʼuhiga leva ke kita tui he ʼu faʼahiga mutuʼi meʼa makehe. ʼE lelei ke kita vakaʼi pe koteā te ʼu faʼahiga teu ʼo te fenua, tona totogi, pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe leleiʼia e te hahaʼi. . . . ʼE fakapotopoto anai koa te toʼo ʼo he kofu ʼe totogi kovi, ʼo liliu ai ko he kavega tona totogi e te taumatuʼa pea mo ʼihi? . . . Ko ʼihi fafine ʼohoana neʼe nātou kofuʼi te kofu ʼohoana ʼo honatou kaumeʼa pe ko hanatou kāiga. Ko ʼihi neʼe nātou tui ʼe nātou totonu tonatou kofu ʼohoana, ke feala ke toe fakaʼaogaʼi ʼi he tahi age lakaga. Pea ʼe ko he meʼa lelei ki te taumatuʼa ke nā kofuʼi honā ʼu kofu matamatalelei . . . Ko ʼihi neʼe lagi feala ke nātou fai he ʼohoana lahi, kae neʼe nātou fili ke nātou fai he ‘ ʼohoana ʼe mole faʼa maʼuhiga’ ʼuhi ko te faigataʼa ʼo te temi.”
ʼO toe feiā aipe, ʼe mole ʼaoga ke lahi fau ia nātou ʼaē ʼe nātou mulimuli ʼi te taumatuʼa (te ʼu kaumeʼa ʼo te tagata ʼohoana pea mo te ʼu kaumeʼa ʼo te fafine ʼohoana). Tahi ʼaē meʼa, ʼe mole nātou loto ke fakatokagaʼi fau nātou ʼuhi ko tanatou faʼahiga teu pea mo tanatou ʼu aga. Logope la ʼe feala ke kau he tahi kua fakamavae ki te akonaki ʼaē ʼe fai ʼi te Fale ʼo te Puleʼaga, neʼe ʼui fēnei e Te Tule Leʼo, Fakafalani ʼo te ʼaho 15 ʼo Sūlio 1984: “ ʼE mole ko he meʼa lelei anai te kau ʼa te hahaʼi ʼaē neʼe fakamavae ki te kai, peʼe ko nātou ʼaē ʼe mole ʼalutahi tanatou faʼahiga maʼuli mo te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu.”
Logope la neʼe kau ia Sesu ki te fai ʼohoana, kae ʼe mole feala ke tou manatu ʼe ina leleiʼia anai te agamāhani ʼaē ko te feʼoloʼaki ʼo te ʼu motokā ʼo kī siti ʼi te kolo; neʼe fakatūʼa e te kau polosi te ʼu hahaʼi taki motokā ʼuhi ko tanatou kī siti ʼi te fai ʼohoana. (Vakaʼi ia Mateo 22:21.) Moʼo fakanounou, ʼe mole tonu ke faʼifaʼitakiʼi e te kau Kilisitiano te ʼu meʼa ʼaē ʼe fai e te hahaʼi ʼo te mālama, kae ʼe tonu ke nātou maʼu te agapoto ʼaē ʼe maʼu e te kau agavaivai.—Tāʼaga Lea 11:2.
Kae e feafeaʼi ki tatatou kau ki te ʼu fai ʼohoana ʼo tatatou ʼu vāhaʼa fale, ʼo hatatou kaugā gāue ʼi te mālama, peʼe ko hatatou kāiga pea mo hatatou ʼu kaumeʼa? ʼE ʼa te Kilisitiano takitokotahi te vakaʼi ʼo te faʼahi ʼaia. ʼE lelei ke tou manatuʼi ko tatatou temi ʼe maʼuhiga, koteʼuhi ʼe tonu ke tou maʼu he temi ki totatou minisitelio, mo tatatou ako takitokotahi, pea mo te ʼu fakatuʼutuʼu faka famili pea mo te kokelekasio. (Efesi 5:15, 16) ʼI te ʼu fakaʼosi vāhaʼa, ʼe ʼi ai te ʼu fono pea mo te gāue fai faka mafola ʼaē ʼe tou fia kau kiai. (Hepeleo 10:24, 25) ʼE lahi te ʼu fai ʼohoana, ʼe tō tahi te ʼu ʼaho ʼaē ʼe fai ai mo te ʼu ʼaho ʼo te ʼu fakatahi, pe ko te ʼu ʼaho ʼaē ʼe fai ai te fai faka mafola makehe ʼuhi ko te ʼAho Fakamanatu ʼo te ʼAliki. ʼE mole tonu ke galo kia tatou te ʼu faiga makehe ʼaē ʼe fai e tatatou ʼu tēhina ʼi te malamanei katoa, ke nātou kau ki te ʼAho Fakamanatu ʼo te Taumafa ʼo te ʼAliki. ʼI muʼa ʼo tatatou ʼiloʼi ia te moʼoni, neʼe lahi te temi ʼaē neʼe tou fakatahi ai mo te hahaʼi ʼo te mālama, ʼo lagi tou fakatahi mo nātou ʼi he ʼu ʼaluʼaga neʼe fakaufiufi ai ki te ʼAtua. (1 Petelo 4:3, 4) ʼI te temi nei, ʼe mole kei tatau te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou fakamuʼamuʼa ʼi totatou maʼuli. ʼE kei feala pe ke tou momoli he kate ki he taumatuʼa ʼo te mālama ʼe tou fakahā ai tatatou fakaʼamu ʼaē ke nā maʼuli fīmālie, peʼe tou ʼaʼahi fakanounou ia nāua ʼi he tahi ʼaho. Ko ʼihi neʼe nātou fakaʼaogaʼi te ʼu taʼi lakaga ʼaia moʼo fai faka mafola, ʼo nātou vaevae he ʼu vaega faka Tohi-Tapu ʼe pipiki ki te maʼuli ʼo te taumatuʼa foʼou ʼaia.
Ko he fai ʼohoana ʼe hā ai te ʼu aga faka Kilisitiano kae mole ko te ʼu aga ʼo te mālama, ʼe ina faka maʼuhigaʼi moʼoni anai ia Sehova. ʼE fiafia anai te kau Kilisitiano ʼi te fai ʼohoana ʼaia, mo kapau ʼe nātou vakavakaʼi lelei peʼe mole nātou fai te ʼu aga ʼa te mālama, tana ʼu manatu hala pea mo te ʼu fai fakalāluvale, ke mole nātou tuku te fai ʼohoana ke fakatupu kovi ki te ʼu gāue faka teokalatike ʼaē ʼe fai māhani, pea ʼi tanatou agavaivai ka mole fia hā. Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe feala anai ke nātou manatuʼi te fai ʼohoana ʼaia ʼaki he leʼo ʼo loto ʼe lelei pea mo he ʼu suvenia ʼe lelei. ʼAki he agapoto pea mo he aga fakapotopoto, tou fakaʼamu ke foaki e totatou ʼu fai ʼohoana faka Kilisitiano fuli, he faʼifaʼitaki lelei ki te hahaʼi fakamalotoloto ʼaē ʼe nātou sisio ki te faʼahi ʼaia.
[Nota ʼi te lalo pasina]
a Neʼe tā e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Paki ʼo te pasina 24, 25]
ʼE mole muliʼi fakavalevale e te ʼu Kilisitiano te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe pipiki ki te fai ʼohoana