Tonatou Maʼuli

ʼE Taki e Sehova Ia Te Kau Agavaivai Ki Te Moʼoni

NEʼE FAKAMATALA E ASANO KOSHINO

ʼI te taʼu 1949, mole heʼeki faʼa fualoa ʼo te ʼosi ʼo te Lua Tau Faka Malamanei, neʼe ʼaʼahi te famili ʼaē neʼe ʼau gāue kiai e te tagata matāpule lahi pea mo agalelei ʼi te kolo ko Kobe. Neʼe ko te ʼuluaki misionea ʼaia ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe haʼu ki Saponia. Ko tana ʼaʼahi neʼe ina faka fealagia mai kia ʼau ke ʼau logo ki te moʼoni ʼa te Tohi-Tapu. Kae tuku muʼa ke ʼau fakamatala atu toku haʼuʼaga.

NEʼE ʼau tupu ʼi te taʼu 1926 ʼi te kiʼi kolo ʼi te potu noleto ʼo Okayama. Neʼe mātou toko valu fānau ʼi te famili pea neʼe ʼau tuʼulaga nima. Ko Papa neʼe tauhi fakamalotoloto ki te ʼatua ʼo te ʼaletale Shinto ʼo te kolo. Ko mātou fānau neʼe mātou leleiʼia te ʼu fakafiafia pea mo te ʼu fono faka famili ʼaē neʼe fai lolotoga te taʼu.

ʼI taku lahilahi ake, neʼe lahi taku ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te maʼuli, kae tāfito taku hoha ki te mate. Neʼe fakamaʼua e te talatisio ke mamate te hahaʼi ʼi tonatou ʼapi pea ke takokoto te tamaliki ʼi te palepale ʼo te mate. Neʼe ʼau lotomamahi ʼaupito ʼi te mate ʼa taku kui fafine pea mo toku tēhina veliveli kae neʼe mole heʼeki pe la maʼu hona taʼu katoa. Neʼe lēsili age toku lotomamahi ʼi taku fakakaukauʼi ʼaē ki te mate ʼo taku ʼu mātuʼa. ‘ ʼE ʼaluʼalu pe koa te maʼuli pea iku ai leva ki te mate? ʼE ʼi ai koa he ʼuhiga moʼoni ʼo te maʼuli?’ Neʼe ʼau fia maʼu hona tali.

ʼI te taʼu 1937, ʼi taku ako ʼi te kolesi, neʼe kamata ai te tau ʼa Saponia mo Siaina. Neʼe hū solia te hahaʼi tagata pea neʼe ʼave ki te tau ʼi Siaina. Neʼe sisio te tamaliki ako ki tanatou ʼu tāmai pea mo tēhina ʼe tauʼinē pea kalaga “banzai!” (ke maʼuli loa) te tuʼi pule. Neʼe tui papau e te hahaʼi ʼe mālo anai ia Saponia, ko he puleʼaga ʼe takitaki e te ʼatua, pea ko tona tuʼi pule, ko he ʼatua maʼuli.

Mole fualoa, pea neʼe kamata fakahā ki te ʼu famili ia te kau mate mai te koga ʼe hoko ai te tau. Neʼe faigataʼa te fakafimālieʼi ʼo te ʼu famili ʼaē neʼe kua mamate ʼonatou hahaʼi. Neʼe tuputupu te loto fehiʼa ʼi tonatou ʼu loto, pea neʼe nātou fakafiafia mokā neʼe tokolahi te kau Siaina ʼaē neʼe mamate. Kae ʼi te moʼi temi pe ʼaia, neʼe ʼau manatu feiā, ‘ ʼE mahino ʼe lagi mamahi mo te hahaʼi Siaina mokā mamate he ʼu hahaʼi neʼe nātou ʼofa mamahi kiai, ohage pe ko mātou.’ ʼAki te temi, neʼe ʼau maʼu pepa mai te kolesi, kae neʼe mafola lahi te tau ʼi Siaina.

Ko Taku Felāveʼi Fakafokifā Mo Te Matāpule

Mai te ʼaluʼaga ʼaē neʼe mātou gāue kele, neʼe masiva tomatou famili, kae neʼe faka fealagia mai e taku tāmai ke ʼau hoko atu taku ako mo kapau ʼe mole ʼi ai he meʼa ʼe tonu ke totogi. Koia, ʼi te taʼu 1941, neʼe ʼau hū ki te faleako maʼa te tamaliki fafine ʼi te kolo ko Okayama, ʼe lagi mamaʼo ia kilometa e 100. Ko te fakatuʼutuʼu ʼa te faleako, ke akoʼi te tamaliki fafine ke nātou liliu ko he ʼu fafine ʼohoana pea mo he ʼu faʼe faʼafai, pea neʼe hinoʼi te kau ako ke nātou maʼuʼuli mo te ʼu famili koloaʼia ʼi te kolo ke nātou akoako ai te ʼu gāue ʼo te taupau ʼo te loto fale. ʼI te uhu neʼe akoako e te kau ako ia te gāue ʼi te ʼu ʼapi ʼaia, pea ʼi te hili hoʼatā neʼe nātou ʼolo ki te faleako.

ʼI te ʼosi ʼo te toʼotoʼoga ʼo te hū ako, ko taku faiako, ʼaē neʼe teu ki te kimono (te teu faka Saponia), neʼe ina ʼave ʼau ki te ʼapi lahi. Kae neʼe mole loto kiai e te fafine ʼo te ʼapi ʼaia, pea neʼe mole ʼiloʼi tona tupuʼaga. Pea fehuʼi mai e taku fafine faiako: “ ʼE tā ʼolo ʼapē ki te ʼapi ʼo te fafine ko Koda?” Neʼe ina ʼave ʼau ki te ʼapi faka papālagi pea neʼe ina lomi te meʼa tatagi. ʼOsi ʼaia, pea ʼasi mai te fafine lahi pea mo lauʼulu hina. Neʼe ʼau punamaʼuli! Neʼe mole ko he fafine Saponia, pea ko taku hoki sio ʼaia ki te fafine papālagi ʼi toku maʼuli katoa. Neʼe fakahāhā ʼau e te fafine faiako ki te fafine ko Maud Koda pea mavae fakavilivili. Neʼe ʼau toho taku ʼu kato ʼi taku hū ki te ʼapi ʼaki he loto hoha. Ki muli age, neʼe ʼau mahino ko te fafine ko Maud Koda neʼe ko te fafine Amelika neʼe ʼohoana mo te tagata Saponia, neʼe ako ʼi Amelika. Neʼe faiako ki te lea Fakapilitānia ʼi te ʼu faleako ki te ʼu faifakatau koloā.

Neʼe ʼau kamata maʼumaʼua leva ʼi te uhu ake. Neʼe mahaki moa te ʼohoana ʼo te fafine ko Koda, pea neʼe tonu ke ʼau tokoni ki tona taupau. Mai te ʼaluʼaga ʼaē neʼe mole ʼau mahino tuʼa tahi ki te Fakapilitānia, neʼe mole ʼau faʼa leleiʼia te faʼahi ʼaia. Neʼe ʼau fīmālie ʼi te temi ʼaē neʼe palalau faka Saponia mai ai ia te fafine ko Koda. ʼI te ʼaho fuli, neʼe ʼau logo ki tanā palalau Fakapilitānia, pea neʼe faifai pe ʼo ʼau māhani ki te logo ki te lea ʼaia. Neʼe ʼau leleiʼia te faʼahiga maʼuli ʼi te loto fale.

Neʼe malave ia ʼau te tokaga fakalelei ʼa Maud ki tona ʼohoana ʼaē neʼe mahaki. Neʼe leleiʼia e te tagata ia te lau ʼo te Tohi-Tapu. Neʼe ʼau ʼiloʼi ki muli age, neʼe maʼu e te taumatuʼa ia te tohi Le divin Plan des Âges ʼi te lea faka Saponia ʼi te fale fakatau tohi, pea neʼe nā apone ki Te Tule Leʼo Fakapilitānia lolotoga te ʼu taʼu.

ʼI te tahi ʼaho neʼe fai mai te meʼa ʼofa kia ʼau ko te Tohi-Tapu. Neʼe ʼau fiafia koteʼuhi neʼe ko taku hoki maʼu ʼaia taku Tohi-Tapu totonu. Neʼe ʼau lau te Tohi-Tapu ʼi taku ʼalu ʼaē ki te faleako pea mo taku toe liliu mai, kae neʼe mole ʼau faʼa mahino kiai. Mai te ʼaluʼaga ʼaē neʼe ʼau tupu ake ʼi te lotu Saponia ʼaē ko te Shinto, neʼe mole ʼau māhani mo Sesu Kilisito. Neʼe mole ʼau mahino ai ko te kamataʼaga ʼaia ʼo toku taki ke ʼau tali te moʼoni faka Tohi-Tapu, ʼaē ka ina tali anai ki taku ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te maʼuli pea mo te mate.

Ko Te ʼu Meʼa Fakaloto Mamahi e Tolu

Neʼe ʼosi leva toku ʼu taʼu e lua ʼo taku ako, pea neʼe ʼau tauʼinē ki te famili ʼaē neʼe ʼau nofo ai. ʼI te ʼosi ʼo te ako, neʼe ʼau hū ki te kūtuga ʼo te tamaliki fafine ʼe nātou gāue kae mole totogi, ʼe nātou lālāga te ʼu teu ʼo te solia tai. Neʼe kamata te ʼu laku pulu ʼo te ʼu vakalele Amelika ʼaē ko te B-29, pea ʼi te ʼaho 6 ʼo ʼAukusito ʼo te taʼu 1945, neʼe faka paʼulu te foʼi pulu atomike ʼi Hiroshima. Hili kiai te ʼu ʼaho, neʼe ʼau maʼu taku tohi ʼe fakahā mai ai ʼe mahaki kovi ia Mama. Neʼe ʼau heka ʼi te ʼuluaki saliote afi ʼaē neʼe ʼau maʼu ʼo liliu ki toku ʼapi. ʼI taku hifo ʼi te saliote afi, neʼe ʼau felāveʼi mo toku kāiga, pea ina ʼui mai kua mate ia Mama. Neʼe mate ʼi te ʼaho 11 ʼo ʼAukusito. Neʼe hoko te meʼa ʼaē neʼe ʼau tuʼania kiai! ʼE mole toe palalau mai anai ia Mama peʼe toe malimali mai.

ʼI te ʼaho 15 ʼo ʼAukusito, neʼe lavā ia Saponia. Neʼe ko meʼa fakaloto mamahi e tolu neʼe hoko ia ʼaho ʼaia e hogofulu: ko te ʼuluaki paʼulu ʼo te foʼi pulu atomike, mo te mate ʼa Mama, pea mo te lavā ʼa Saponia ʼaē ko he meʼa maʼuhiga ʼaia ʼo te hisitolia ʼo Saponia. Neʼe ʼi ai te meʼa fakaloto fīmālie, ko te ʼiloʼi ʼaē ʼe mole toe mamate anai te hahaʼi ʼi te tau. Neʼe ʼau mavae ʼi te fale faʼu kofu mo he toe lotomamahi, pea neʼe ʼau toe liliu ki toku kolo.

Taku Fia Fai Ki Te Moʼoni

ʼI te tahi ʼaho, neʼe ʼau maʼu taku tohi mai ia Maud Koda ʼi Okayama. Neʼe ina kole mai ai ke ʼau ʼalu age ʼo tokoni ki ai ki te ʼu gāue ʼo te loto fale, koteʼuhi neʼe ina avahi te faleako ki te lea Fakapilitānia. Neʼe ʼau feʼekeʼaki peʼe koteā ʼaē ʼe tonu ke ʼau fai, pea neʼe ʼau fai kiai. Hili kiai te ʼu taʼu, neʼe ʼau ʼalu ki Kobe ʼo maʼuli mo te famili Koda.

ʼI te kamataʼaga ʼo te taʼu 1949, neʼe ʼaʼahi te famili Koda e te tagata lahi pea mo agalelei. Neʼe higoa ko Donald Haslett, pea neʼe haʼu mai Tokyo ki Kobe ʼo kumi he ʼapi maʼa te kau misionea ʼi Kobe. Neʼe ko te ʼuluaki misionea ʼaia ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe haʼu ki Saponia. Neʼe maʼu te ʼapi, pea ʼi Novepeli ʼo te taʼu 1949, neʼe tau mai te kau misionea kaugamālie ki Kobe. ʼI te tahi ʼaho, ko te toko nima ʼo nātou neʼe ʼōmai ʼo ʼaʼahi te famili Koda. Ko te toko lua ʼo nātou ʼaia, ia Lloyd Barry mo Percy Iszlaub, neʼe nā palalau Fakapilitānia lolotoga minuta e hogofulu kia nātou fuli ʼaē neʼe fakatahi mai ki te loto fale ʼo Koda. Neʼe ʼiloʼi e te kau misionea ko Maud neʼe ko te tuagaʼane Kilisitiano, pea ʼe ʼiloga ia neʼe lotomālohi ʼi tana fakatahi mo nātou. Koia leva ʼaē neʼe ʼau fia ako ai te Fakapilitānia.

ʼAki te tokoni ʼa te kau misionea faʼafai, neʼe ʼau mahino māmālie ki te ʼu moʼoni tāfito ʼo te Tohi-Tapu. Neʼe ʼau maʼu te ʼu tali ki taku ʼu fehuʼi ʼaē neʼe fai talu mai taku kei veliveli. ʼE foaki mai e te Tohi-Tapu ia te ʼamanaki ʼo he maʼuli heʼegata ʼi te palatiso ʼi te kele, pea mo he fakapapau ʼo he fakatuʼuake ʼo “nātou fuli ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka fakamanatu.” (Soane 5:​28, 29, MN; Apokalipesi 21:​1, 4) Neʼe ʼau fakafetaʼi kia Sehova ʼi tana faka fealagia te taʼi ʼamanaki ʼaia ʼaki te sakilifisio faitotogi ʼo tona ʼAlo ko Sesu Kilisito.

Te ʼu Gāue Faka Teokalatike Fakafiafia

Mai te ʼaho 30 ʼo Tesepeli ʼo te taʼu 1949 ʼo aʼu ki te ʼaho 1 ʼo Sanualio ʼo te taʼu 1950, neʼe fai te ʼuluaki fakatahi lahi ʼi Saponia ʼi te ʼapi ʼo te kau misionea ʼi Kobe. Neʼe ʼau ʼalu kiai mo Maud. Neʼe maʼu ʼi muʼa atu te ʼapi lahi ʼaia e te tagata Nasi, pea neʼe tuʼu lelei ʼo haga ki te tai pea mo te motu ko Awaji. ʼI taku mole faʼa ʼiloʼi lelei te Tohi-Tapu, neʼe mole lahi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼau mahino kiai ʼi te meʼa ʼaē neʼe fakamatala. Kae neʼe malave ia ʼau te fakatahi faʼifaʼitaliha ʼa te kau misionea mo te hahaʼi Saponia. Neʼe ko te toko 101 ʼaē neʼe kau ki te akonaki ʼaē neʼe fai ki te kaugamālie ʼi te fakatahi ʼaia.

ʼOsi ʼaia mole faʼa fualoa kiai, pea neʼe ʼau fakatotonu ke ʼau kau ki te gāue fai faka mafola. Neʼe ʼau fakaloto mālohiʼi ʼau ke ʼau ʼalu ʼi te ʼu ʼapi, koteʼuhi neʼe ʼau umiuminoa. ʼI te tahi uhu, neʼe haʼu ia te Tēhina ko Lloyd Barry ki tomatou ʼapi ʼo ʼave ia ʼau ki te fai faka mafola. Neʼe ina kamata te gāue ʼi te ʼapi ʼaē neʼe vāhaʼa fale pe mo te Tuagaʼane ko Koda. Neʼe teitei pe ke ʼau nono ʼi ʼona tuʼa mo fakalogo ki tana fagonogono ʼi te ʼu ʼapi. Ki te tuʼa lua leva ʼo taku ʼalu ʼo fai faka mafola, neʼe ʼau gāue mo te tahi ʼu misionea e toko lua. Neʼe fakaafe mātou e te finematuʼa Saponia ke mātou hū age ki tona ʼapi, pea neʼe fakalogo, pea ki muli age neʼe ina teuteuʼi mai tomatou ipu huʼa pipi takitahi. Neʼe ina tali ke fai hana ako Tohi-Tapu pea ki muli age neʼe liliu ko te Kilisitiano kua papitema. Neʼe ko he meʼa fakaloto mālohi te sio ki tana tuputupu.

ʼI te māhina ʼo ʼApelili ʼo te taʼu 1951, ko te Tēhina ko Nathan H. Knorr, mai te ʼu pilō tāfito ʼo Brooklyn, neʼe ina fai tana ʼuluaki ʼaʼahi ki Saponia. Neʼe teitei pe ko te toko 700 hahaʼi ʼaē neʼe ʼōmai ki te akonaki neʼe fai maʼa te kaugamālie ʼi te fale lahi ʼo Kyoritsu ʼi Kanda, ʼi Tokyo. ʼI te fono makehe ʼaia, neʼe fakafiafia fuli ia nātou ʼaē neʼe kau ai ʼi te fakahā ifo ʼo te kua maʼu ʼo Te Tule Leʼo ʼi te lea faka Saponia. ʼI te māhina neʼe hoa kiai, neʼe ʼaʼahi e te Tēhina ko Knorr ia te kolo ko Kobe, pea ʼi te fakatahi makehe ʼaē neʼe hoko ai, neʼe ʼau papitema ai ʼo fakahā taku kua foaki ʼo toku maʼuli kia Sehova.

Lagi hili kiai te taʼu katoa, neʼe fakaloto mālohiʼi ia ʼau ke ʼau kau ki te gāue temi katoa, te selevisi pionie. Neʼe tokosiʼi te kau pionie ʼi te temi ʼaia ʼi Saponia, pea neʼe ʼau feʼekeʼaki peʼe lava feafeaʼi anai haku taupau ʼo toku maʼuli. Neʼe ʼau toe manatu foki peʼe feafeaʼi anai ʼo ʼuhiga mo taku ʼu fakatuʼutuʼu ke ʼau ʼohoana. Kae neʼe ʼau mahino leva neʼe tonu ke fakamuʼamuʼa te tauhi kia Sehova, koia neʼe ʼau kamata gāue pionie ʼi te taʼu 1952. Meʼa lelei foki, neʼe ʼau lava gāue vaeluaʼi temi maʼa te Tuagaʼane ko Koda kae fai taku gāue pionie.

Lagi ʼi te temi ʼaia, ko toku tuagaʼane lahi, ʼaē neʼe ʼau ʼui neʼe mate ʼi te tau, neʼe toe liliu ki tomatou ʼapi mo tona famili mai Taivane. Neʼe mole fia logo toku famili ki te Lotu Faka Kilisitiano, kae ʼaki taku faʼafai ʼo taku pionie, neʼe ʼau kamata momoli age kia nātou tatatou ʼu nusipepa mo te ʼu kaupepa liliki. Ki muli age, neʼe fetogi nofoʼaga toku tuagaʼane ʼo haʼu mo tona famili ʼo nātou nonofo ʼi Kobe ʼuhi ko tana gāue. Neʼe ʼau fehuʼi age ki toku maʼa: “Neʼe kua koutou lau te ʼu nusipepa?” Neʼe ʼau punamaʼuli ʼi tana tali fēnei mai: “ ʼE ko he ʼu nusipepa lelei.” Neʼe ina kamata ako te Tohi-Tapu mo te kau misionea, pea mo toku tēhina veliveli ʼaē neʼe nofo mo nātou neʼe kau ki te ako. ʼAki te temi neʼe nā papitema ʼo nā liliu ko te ʼu Kilisitiano.

Neʼe ʼAu Punamaʼuli ʼi Te Fale Tautēhina Faka Malamanei

Mole tuai, pea neʼe ʼau punamaʼuli ʼi taku maʼu te fakaafe ke ʼau kau ki te 22 kalasi ʼo te Faleako Faka Tohi-Tapu ʼo Kalaate ʼo Te Sosiete Watchtower. Ko ʼau mo te Tuagaʼane ko Tsutomu Fukase neʼe ko māua ia te ʼuluaki tēhina pea mo te ʼuluaki tuagaʼane mai Saponia ʼaē neʼe fakaafe ki te faleako ʼaia. ʼI te taʼu 1953, ʼi muʼa ʼo te kamata ʼo te ako, neʼe mātou kau ki te Fakatahi ʼo Te Sosiete ʼo Te Malamanei Foʼou ʼi te malaʼe faigaoʼi ko Yankee Stadium ʼi New York. Neʼe malave ʼaupito ia ʼau ia te fale tautēhina faka malamanei ʼo te hahaʼi ʼa Sehova.

ʼI te nima ʼaho ʼo te fakatahi, neʼe tonu ke kofuʼi e nātou ʼaē neʼe ʼōmai mai Saponia, kae tāfito te kau misionea, ia te kimono. Mai te ʼaluʼaga ko te kimono ʼaē neʼe tonu ke ʼau tui neʼe mole heʼeki tau mai ʼi te temi ʼaia, neʼe ʼau tui te kofu ʼo te ʼohoana ʼo te Tuagaʼane ko Knorr. Lolotoga te fono neʼe kamata ʼua, pea neʼe ʼau tuʼania naʼa palapala te kimono. ʼI te temi pe ʼaia, neʼe fakakofuʼi ia ʼau ʼaki te fakatalivai mai muli. Neʼe fehuʼi mai e te tēhina neʼe heka ʼi ʼoku tafa: “ ʼE ke ʼiloʼi ko ai?” Ki muli age neʼe ʼau ʼiloʼi ko te Tēhina ko Frederick W. Franz, ʼe kau ki te Kolesi Pule. Neʼe ʼau logoʼi te ʼofa ʼi te kautahi ʼa Sehova!

Ko te 22 kalasi ʼo Kalaate neʼe ko he kalasi faka malamanei, koteʼuhi neʼe ko te kau ako e 120 mai te ʼu fenua e 37. Logope neʼe faigataʼa te felogoi ʼuhi ko te ʼu lea kehekehe, kae neʼe mātou fakafiafia katoa ki te fale tautēhina faka malamanei. ʼI te ʼaho nive ʼi te māhina ʼo Fepualio ʼo te taʼu 1954, neʼe ʼau maʼu toku pepa mai te faleako ʼaia pea neʼe hinoʼi mai ke ʼau toe liliu ki Saponia. Ko toku kaugā ako ko te Tuagaʼane ko Inger Brandt, mai Suete, ʼaē neʼe ma kaugā gāue fakatahi ʼi te kolo ko Nagoya. ʼI ai, neʼe ma gāue fakatahi mo te kau misionea ʼaē neʼe feholaki mai Kolea ʼuhi ko te tau. Ko te ʼu kiʼi taʼu ʼaē neʼe ʼau gāue misionea ai neʼe maʼuhiga ʼaupito kia ʼau.

Ko He Gāue Faka Taumatuʼa Fakafiafia

ʼI te māhina ʼo Sepetepeli ʼo te taʼu 1957, neʼe fakaafe ʼau ke ʼau gāue ʼi te Petele ʼi Tokyo. Neʼe fakaʼaogaʼi te fale ʼe laufata lua ke tuʼu ai te filiale ʼo Saponia. ʼI te filiale, neʼe ko te toko fā neʼe ʼi ai, ʼo kau ai te Tuagaʼane ko Barry ʼaē neʼe taupau ki te filiale. Ko te toe ʼo te famili, neʼe ko te kau misionea. Neʼe hinoʼi ʼau ke ʼau gāue ki te fakaliliu tohi pea mo sivi te fakaliliu, ʼo hilifaki atu kiai ia te fai menasi, mo te fai fō, mo te fai kuka, pea mo te tahi ʼu gāue.

Neʼe tuputupu te gāue ʼi Saponia, pea neʼe lahi te ʼu tuagaʼane neʼe fakaafe ke ʼōmai ki te Petele. ʼI te kau fakaafe neʼe ʼi ai te tuagaʼane neʼe liliu ko te tagata taupau ʼo te kokelekasio ʼaē neʼe ʼau kau ai. ʼI te taʼu 1966 ko te tuagaʼane ʼaia ko Junji Koshino, mo ʼau neʼe ma ʼohoana. ʼI tamā ʼosi ʼohoana, neʼe hinoʼi ia Junji ki te gāue feʼaluʼaki. Neʼe ko he meʼa fakafiafia ke feʼiloʼiʼaki mo he ʼu tuʼuga tēhina mo tuagaʼane ʼi te ʼu kokelekasio kehekehe ʼaē neʼe ma feʼoloʼaki ai. Mai te ʼaluʼaga ʼaē neʼe hinoʼi ʼau ki te gāue ko te fakaliliu ʼo te ʼu tohi, neʼe ʼau fai te gāue ʼaia ʼi te ʼapi ʼaē neʼe ma nonofo ai lolotoga te vāhaʼa. ʼI te ʼu feʼoloʼaki ʼaia, ʼo kehe pe mo tamā ʼu pasikete mo tamā ʼu kato, neʼe ma feʼāveʼaki mo te ʼu tikisionalio mamafa.

Neʼe ma kau fakafiafia ki te gāue feʼaluʼaki lolotoga taʼu e fā pea neʼe ʼau sio ki te hoko atu ʼo te tuputupu ʼa te kautahi. Neʼe hiki te filiale ki Numazu, pea hili taʼu e hogofulu pea neʼe hiki ki Ebina, ʼaē ʼe tuʼu ai nei te ʼu pilō ʼo te filiale. Ko Junji mo ʼau ʼe ma gāue ʼi te Petele, mo te toko 600 tupu ʼo te famili ʼo te Petele. ʼI te māhina ʼo Maio ʼo te taʼu 2002, ko te ʼu kaumeʼa ʼi te famili ʼo te Petele neʼe nātou fakamanatuʼi toku ʼu taʼu e 50 ʼo taku gāue temi katoa.

Neʼe ʼAu Fiafia ʼi Taku Sio Ki Te Tuputupu

ʼI taku kamata gāue ʼi muʼa ʼo te taʼu 1950, neʼe tokosiʼi te kau gāue fai faka mafola ʼi Saponia. ʼI te temi nei, kua maʼu te toko 210 000 tupu kau fai faka mafola ʼo te Puleʼaga. ʼIo, ko te ʼu lauʼi afe hahaʼi ʼe nātou hage ni ʼu ōvi neʼe taki mai nātou e Sehova, ohage pe ko ʼau.

Ko te ʼu tēhina misionea e toko fā mo te tuagaʼane misionea ʼaē neʼe nātou ʼōmai ʼo ʼaʼahi ia te Tuagaʼane ko Koda ʼi tona ʼapi ʼi te taʼu 1949, ʼo feiā mo te Tēhina ko Maud Koda, kua nātou mamate agatonu fuli. ʼO feiā mo toku tuagaʼane lahi, ʼaē neʼe tagata faifekau faka minisitelio mo toku maʼa ʼaē neʼe gāue pionie ia teitei taʼu e 15. Koteā anai te ʼamanaki ki taku ʼu mātuʼa, ʼaē neʼe ʼau tuʼania ki tonā mate ʼi taku kei veliveli? Ko te fakapapau ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo he fakatuʼuake ʼe ina foaki mai he ʼamanaki mo he fakaloto fīmālie.​—Gaue 24:15.

Ka ʼau manatuʼi te temi ʼaē kua hili, pea ʼe ʼau fakatokagaʼi ko taku felāveʼi mo Maud ʼi te taʼu 1941 neʼe ko he lakaga maʼuhiga ʼaia ʼo toku maʼuli. Kanapaula neʼe mole ʼau felāveʼi mo ia ʼi te temi ʼaia pea mo ʼau tali tana kole mai ke ʼau toe gāue maʼa ia ʼi te ʼosi ʼo te tau, kanaʼauala neʼe lagi kei ʼau nofo pe ʼi tomatou ʼapi ʼi te kiʼi kolo mamaʼo, pea neʼe lagi mole ʼau felāveʼi mo te kau misionea ʼi te kamataʼaga. ʼE ʼau fakamālo ʼaupito kia Sehova ʼi tana taki mai ia ʼau ki te moʼoni ʼo ina fakaʼaogaʼi ia Maud mo te ʼu ʼuluaki misionea!

[Paki ʼo te pasina 25]

Mo te Tēhina ko Maud Koda mo tona ʼohoana. Ko ʼau ʼaē ʼe ʼi te ʼatu muʼa ʼi te faʼahi hema

[Paki ʼo te pasina 27]

Mo te kau misionea mai Saponia ʼi te Yankee Stadium ʼi te taʼu 1953. Ko ʼau ʼaē ʼe taupotu ʼi te faʼahi hema

[Paki ʼo te pasina 28]

ʼI te Petele mo toku ʼohoana ko Junji