Tonatou Maʼuli

Neʼe Ma Kaugā Gāue

NEʼE FAKAMATALA E MELBA BARRY

ʼI te ʼaho 2 ʼo Sūlio 1999, ko ʼau mo toku ʼohoana neʼe ma kau ki te fakatahi lahi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ohage ko tamā fai tuʼa lahi lolotoga te ʼu taʼu e 57 ʼo tamā nofo ʼohoana. ʼI te Feliaono ʼaia, neʼe ko te akonaki fakamuli ʼaē neʼe fai e Lloyd ʼi te fakatahi faka tisitilike ʼi Hawaii. Fokifā pe neʼe pogia. Logola te ʼu faiga fuli ke toe fakaʼala ake, kae neʼe mate ia.a

ʼE MAʼUHIGA kia ʼau te ʼu tēhina mo tuagaʼane ʼo Hawaii, ʼaē neʼe nātou fakaloto mālohiʼi ʼau pea mo tokoni mai ke ʼau ʼutakiʼi te mamahi ʼaia! Neʼe malave lahi ia Lloyd ki te maʼuli ʼo te tokolahi ia nātou, ʼo feiā mo te tokolahi ʼi te malamanei katoa.

Kua teitei hili nei kiai taʼu e lua ʼo tona kua mate, pea neʼe ʼau fakakaukauʼi te ʼu taʼu maʼuhiga ʼaē neʼe ma fakatahi ai—neʼe lahi te ʼu taʼu neʼe ma misionea ai, ʼo feiā pe mo tamā nonofo ʼi te ʼu nofoʼaga faka malamanei ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi Brooklyn, ʼi New York. ʼE ʼau toe manatuʼi mo taku maʼuli ʼi Sydney, ʼi Ositalalia, pea mo te ʼu faigataʼaʼia ʼaē neʼe hoko kia ʼau mo Lloyd ʼi tamā fakatuʼutuʼu ke ma ʼohoana ʼi te ʼuluaki koga ʼo te Lua Tau Faka Malamanei. Kae tuku muʼa ke ʼau fakamatala atu pe neʼe ʼau liliu feafeaʼi ko he Fakamoʼoni, pea neʼe feafeaʼi taku felāveʼi mo Lloyd ʼi te 1939.

Taku Liliu Ko He Fakamoʼoni

Ko James pea mo Henrietta Jones, neʼe ko taku ʼu mātuʼa agaʼofa pea mo loto tokaga. Neʼe ʼau fakaʼosi taku ako ʼi te 1932, ʼi toku taʼu 14 pe. Neʼe kua hoko ʼi te malamanei te Lakilisi Lahi. Neʼe ʼau kamata gāue moʼo tokoni ki toku famili, he neʼe ʼi ai mo toku ʼu kiʼi tēhina veliveli e lua. Hili kiai ni ʼu taʼu, neʼe totogi lelei taku gāue pea neʼe ʼi ai te ʼu taʼahine neʼe fakalogo kia ʼau.

Lolotoga te temi ʼaia, ʼi te 1935, neʼe tali e taku faʼe te tohi faka Tohi-Tapu ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova pea mole tuai, neʼe ina ʼiloʼi papau kua ina maʼu te moʼoni. Neʼe mātou manatu kua ʼuluvale ia. Kae ʼi te tahi ʼaho, neʼe ʼau sio ki te tohi ko tona kupu tāfito Où sont les morts ? pea neʼe ʼau fia lau. Koia neʼe ʼau lau fakafūfū te tohi. Neʼe hoko ai te mafuliʼaga ki toku maʼuli! Neʼe ʼau kamata atu aipe taku kaugā ʼalu mo taku faʼe ki te fono ʼaē neʼe fai ʼi te lolotoga vāhaʼa, pea neʼe higoa ko te Étude modèle. Ko te kupu tāfito ʼo te kaupepa neʼe ko te Étude modèle—neʼe ko ʼamatou ʼu tohi e tolu—neʼe tuʼu ai te ʼu fehuʼi pea mo te ʼu tali, pea mo te ʼu vaega faka Tohi-Tapu moʼo lagolago ki te ʼu tali.

ʼI te temi ʼaia, ʼi ʼApelili 1938, ko Joseph F. Rutherford, te fakafofoga ʼo te ʼu nofoʼaga faka malamanei ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, neʼe haʼu ki Sydney. Neʼe ko taku ʼuluaki logo ʼaia ki te faiakonaki ia muʼa ʼo te hahaʼi. Neʼe tonu ke fai ʼi te Sydney Town Hall, kae neʼe tāʼofi e te kau fakafeagai tamatou fakaʼaogaʼi te fale ʼaia. Kae neʼe fai te akonaki ʼi te malaʼe ʼe lahi age ʼo Sydney Sports Ground. ʼUhi ko te ʼu fakahāhā ʼaē neʼe fai e te kau fakafeagai, ko hahaʼi e toko 10 000 neʼe kau kiai, pea neʼe fakapunamaʼuli heʼe ʼi te temi ʼaia, ʼi Ositalalia neʼe ko te kau Fakamoʼoni pe e toko 1 300.

Mole fualoa kiai, pea neʼe ʼau kamata kau ki te gāue fai faka mafola—kae neʼe mole akoako mai e he tahi. ʼI te tau atu ʼo tomatou kūtuga ki tomatou telituale fai faka mafola, pea ko ia ʼaē ʼe ina takitaki neʼe ina ʼui fēnei mai, “Koʼena tau ʼapi.” Neʼe ʼau mataku ʼaupito, koia ʼi te avahi mai ʼa te fafine, neʼe ʼau kole fēnei age: “ ʼE feala hakotou fakahā mai pe ko te hola fia ʼaenā?” Neʼe toe hū ki loto, ʼo vakaʼi te hola, pea neʼe toe liliu mai ʼo ina fakahā mai. Neʼe ʼosi ai taku faka mafola pea neʼe ʼau toe liliu ki te motokā.

Kae neʼe mole ʼau lotovaivai, pea mole tuai pea neʼe ʼau vaevae te logo ʼo te Puleʼaga ki te hahaʼi. (Mateo 24:14) ʼI Malesio 1939, neʼe ʼau foaki toku maʼuli kia Sehova, ʼo ʼau papitema ʼi te māʼanuʼaga ʼo Dorothy Hutchings, ko te fafine ʼe mātou vāhaʼa fale. Mai tona ʼuhiga ʼaē neʼe mole ʼi ai ni ʼu tuagaʼane, koia ʼi taku ʼosi papitema, neʼe foaki mai te ʼu gāue ke ʼau fai ʼi te kokelekasio, kae ʼi te agamāhani neʼe fakahoko e te ʼu tuagaʼane.

ʼI te agamāhani, neʼe fai tamatou ʼu fono ʼi te ʼu loto fale kae ʼi ʼihi temi neʼe mātou lue te fale ke fai ai tamatou ʼu akonaki. Ko te tuagaʼane tūpulaga mai te Petele, tomatou filiale, neʼe haʼu ki tomatou kiʼi kokelekasio veliveli ʼo fai te akonaki. Neʼe mole ʼau ʼiloʼi, kae neʼe ʼi ai te tahi tupuʼaga ʼo tana haʼu ʼaia—neʼe haʼu he neʼe fia sio kia ʼau. Ei, neʼe feiā taku felāveʼi mo Lloyd.

ʼE ʼAu Felāveʼi Mo Te Famili ʼo Lloyd

Mole fualoa, pea neʼe ʼau fia tauhi ʼi te temi katoa kia Sehova. Kae ʼi te temi ʼaē neʼe ʼau kole ai ke ʼau pionie (ke ʼau kau ki te gāue fai faka mafola temi katoa), neʼe kole mai peʼe ʼau fia gāue ʼi te Petele. Koia ʼi Sepetepeli 1939, ʼi te māhina ʼaē neʼe kamata ai te Lua Tau Faka Malamanei, neʼe ʼau kau ki te famili ʼo te Petele ʼi Strathfield, ʼaē ʼe tuʼu ōvi ki Sydney.

ʼI Tesepeli 1939, neʼe ʼau folau ki Niusila he neʼe fai ai te fakatahi. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ko Lloyd ko te Niusila, koia neʼe toe ʼalu mo ia kiai. Neʼe ma ʼolo fakatahi ʼi te sitima, pea neʼe ma feʼiloʼileleiʼaki ai. Neʼe fakatuʼutuʼu e Lloyd ke ʼau felāveʼi mo tana faʼe pea mo tana tāmai, pea mo tona ʼu tuagaʼane ʼi te fakatahi ʼi Wellington pea ki muli age ʼi tonatou ʼapi ʼi te kolo ko Christchurch.

ʼE Tapuʼi Tamatou Gāue

ʼI te Moeaki, ʼaho 18 ʼo Sanualio 1941, neʼe ʼōmai te ʼu takitaki ʼo te puleʼaga ki te filiale ʼi tanatou ʼu motokā uli e hogofulu-ma-lua moʼo toʼo te moʼi kele. Neʼe ʼau gāue ʼi te kiʼi fale tali kāiga ʼi te hūʼaga ʼo te Petele, pea neʼe ko ʼau ʼaē neʼe ʼau ʼuluaki sio kia nātou. Ia hola e 18 ki muʼa atu, neʼe fakahā age ki te Petele te faʼahi ʼaia, koia ko te ʼatu ʼu tohi pea mo te ʼu meʼa gāue neʼe kua toʼo kehe mai te filiale. ʼI te vāhaʼa ʼaē neʼe hoa kiai, neʼe pilisoniʼi te toko nima ʼo te famili ʼo te Petele, ʼo kau ai mo Lloyd.

Neʼe ʼau ʼiloʼi ko te meʼa ʼaē neʼe ʼaoga tāfito ki te ʼu tēhina ʼi te fale pilisoni neʼe ko te meʼa kai fakalaumālie. Moʼo fakaloto mālohiʼi ia Lloyd, neʼe ʼau fakatotonu ke ʼau fai kia ia he ʼu “tohi ʼe ʼau fakahā ai toku ʼofa kia ia.” Neʼe ʼau kamata te tohi ohage ko he tohi māhani pe, kae neʼe ʼau hiki leva kiai te ʼu alatike fuli ʼo Te Tule Leʼo pea neʼe ʼau fakaʼosi ʼo ʼau tohi age ko ʼau tona ʼofaʼaga. Hili māhina e fā vaelua, neʼe faka ʼāteaina ia Lloyd.

ʼE Ma ʼOhoana Pea Mo Hoko Atu Tamā Selevisi

ʼI te 1940, neʼe haʼu te faʼe ʼa Lloyd ki Ositalalia, pea neʼe fakahā age kia ia e Lloyd tamā fakatuʼutuʼu ʼaē ke ma ʼohoana. Neʼe ina fakatokagaʼi age ke ʼaua naʼa ina fai te faʼahi ʼaia, he neʼe hage kua ōvi mai te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa. (Mateo 24:3-14) Neʼe ina toe fakahā te faʼahi ʼaia ki tona ʼu kaumeʼa, kae ʼi te temi fuli pe, neʼe nātou ʼui age ke ʼaua naʼa ʼohoana. Kae ʼi Fepualio 1942, neʼe ma ʼolo fakafūfū mo Lloyd—mo te ʼu Fakamoʼoni ʼe toko fā neʼe mole nātou tala ki he tahi te logo ʼaia—ʼo ma ʼohoana ʼi te lameli. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole ʼi ai he ʼu pepa neʼe tonu ke fai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova mokā nātou ʼohoana.

Neʼe mole kei feala ke hoko atu tamā gāue ʼi te Petele ʼuhi ko tamā kua ʼohoana, koia neʼe kole mai peʼe ma fia kau ki te gāue pionie makehe. Neʼe ma tali fiafia te fekauʼi ʼo māua ke ma ʼolo ʼo gāue ʼi te kolo neʼe higoa ko Wagga Wagga. Neʼe kei tapuʼi tamatou gāue fai faka mafola, pea neʼe mole homā tokoni ʼi te faʼahi ʼo te falā, koia neʼe tonu ai ke ma tuku tamā kavega kia Sehova.—Pesalemo 55:22.

Neʼe ma ʼolo ʼi tamā lelue lapalasi lua ki te ʼu kiʼi kolo liliki, ʼo ma felāveʼi mo te ʼu hahaʼi agalelei, pea ma fai palalau fualoa mo nātou. Neʼe mole hahaʼi nātou ʼaē neʼe nātou tali he ako Tohi-Tapu. Kae ko te tagata neʼe gāue ʼi te fale koloā neʼe ina leleiʼia ʼaupito te gāue ʼaē neʼe ma fai, ʼo ina foaki mai ʼi te vāhaʼa fuli te ʼu meʼa mata pea mo te ʼu lauʼakau. Hili māhina e ono ʼi Wagga Wagga, neʼe fakaafe māua ke ma toe liliu ki te Petele.

Neʼe mavae te famili ʼo te Petele mai te ʼu pilō ʼi Strathfield ʼi Maio 1942, pea nātou ʼolo ʼo nonofo ʼi te ʼu ʼapi. Neʼe nātou fetogi ʼapi ʼi te ʼu vāhaʼa fuli e lua ke ʼaua naʼa puke nātou. ʼI taku toe liliu mo Lloyd ki te Petele ʼi ʼAukusito, neʼe mātou fakatahi mo nātou ʼi te tahi ʼo te ʼu ʼapi ʼaia. Ko tamā gāue ʼi te ʼaho katoa neʼe ko te tokaga ki te tahi pilō ʼo te ʼu pilō tā tohi ʼaē neʼe kua fakatuʼu. Ki muli age, ʼi Sūnio 1943 neʼe toʼo te tapuʼi ʼo tamatou gāue.

Tamā Teuteu Ki Te Gāue Misionea

ʼI ʼApelili 1947 neʼe foaki mai te ʼu pepa ke ma tohi ke feala hamā kau ki te Faleako Faka Tohi-Tapu ʼo Kalaate ʼo te Sosiete, ʼaē neʼe tuʼu ʼi South Lansing, ʼi New York, ʼi Amelika. ʼI te temi pe ʼaia, neʼe hinoʼi māua ke ma ʼaʼahi te ʼu kokelekasio ʼi Ositalalia moʼo fakaloto mālohiʼi nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie. Hili kiai ni ʼu māhina, pea neʼe ma maʼu tamā fakaafe ʼaē ke ma kau ki te 11 kalasi ʼo Kalaate. Neʼe tuku mai vāhaʼa e tolu ke katoa te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe tonu ke fai pea mo fai tamā ʼu pasikete. Neʼe ma mavete mo tomā famili pea mo tomā ʼu kaumeʼa ʼi Tesepeli 1947, pea ma ʼolo ki New York mo te toko 15 kau Ositalalia neʼe fakaafe mo nātou ki te kalasi ʼaia.

Neʼe fakalaka vave te ʼu māhina ʼi te Faleako ʼo Kalaate, pea neʼe hinoʼi māua ke ma misionea ʼi Saponia. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe loaloaga te teuteu ʼo tomā ʼu pepa ke ma ʼolo ki Saponia, koia neʼe toe hinoʼi ia Lloyd ke tagata taupau feʼaluʼaki maʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Ko te ʼu kokelekasio ʼaē neʼe tonu ke ma ʼaʼahi neʼe kamata mai te kolo ʼo Los Angeles ʼo aʼu ki te tuʼakoi ʼo Mekesike. Neʼe mole hamā motokā, koia ʼi te ʼu vāhaʼa fuli, neʼe ʼofa mai te kau Fakamoʼoni ʼo nātou ʼave māua ki te tahi kokelekasio. ʼI te temi nei, ʼe maʼu ʼi te telituale lahi ʼaia ia tisitilike e tolu faka Pilitania pea mo tisitilike e tolu faka Sepania, pea ʼe tahi maʼu e te tisitilike te ʼu silikosikilipisio e teitei hogofulu!

ʼI ʼOketopeli 1949, neʼe ma folau ai ki Saponia ʼi te vaka neʼe ko te vaka solia ki muʼa atu. Ko te tahi faʼahi taupotu ʼo te vaka neʼe fakatuʼutuʼu maʼa te hahaʼi tagata, pea ko te tahi faʼahi taupotu maʼa te hahaʼi fafine pea mo te fānau. ʼI te tahi ʼaho ʼi muʼa ʼo tamatou tau ki Yokohama, neʼe hoko te afā. ʼI te fakalaka ʼo te afā neʼe lau ʼātea te lagi, heʼe ʼi te ʼaho 31 ʼo ʼOketopeli, ʼi te hopo ake ʼo te laʼā, neʼe feala ke mātou sio ki te matalelei ʼaupito ʼo te Moʼuga ʼo Fuji. Neʼe ko he tali lelei ʼaia ʼo mātou ki tomatou telituale foʼou ʼaia!

ʼE Ma Gāue Mo Te Kau Saponia

ʼI tamatou ōvi ki te ʼuafu, neʼe mātou sio ki te lauʼi teau hahaʼi lauʼulu ʼuli. Neʼe mātou manatu fēnei ʼi tamatou logo ki te logoaʼa ʼo tanatou feʼoloʼaki ʼaia: “ ʼI hahaʼi logoaʼa leva!” Ko te ʼu sūlie ʼaē neʼe tui e te hahaʼi neʼe faʼu ʼaki te ʼakau, ʼo logoaʼa ai tanatou haʼele ʼi te ʼuafu ʼaē neʼe faʼu papa. Hili tamatou nonofo ʼi te po e tahi ʼi Yokohama, neʼe mātou heheka ʼi te saliote afi ki Kobe, ʼaē neʼe ko tomatou telituale misionea. ʼI ai ko Don Haslett, ʼaē neʼe mātou kalasi tahi ʼi Kalaate pea neʼe tau ki Saponia ʼi te ʼu māhina ki muʼa atu, neʼe ina lue te ʼapi misionea. Neʼe ko te ʼapi matalelei, mo lahi ohage ko te ʼu ʼapi ʼo Amelika Esite, mo laufata lua—pea neʼe tuʼu gaʼasi!

Ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe mātou momoe ai, neʼe ko te ʼu lauʼakau lalahi neʼe mātou ʼolo ʼo tuʼusi ʼi te vao matuʼa. Neʼe ko te kamata ʼaia ʼo tomatou maʼuli faka misionea, neʼe mole hamatou meʼa gata pe ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe fafaʼo ʼi tamatou ʼu pasikete. Neʼe mātou maʼu te ʼu mamala, ʼe fakahigoaʼi ko te hibachi, ke feala hamatou fakamāfana pea mo fai kuka. ʼI te tahi po, neʼe maʼu atu e Lloyd te ʼu misionea e lua, ia Percy pea mo Ilma Iszlaub, neʼe nā pogia. Neʼe nā toe ʼaʼala ake he neʼe avahi e Lloyd te ʼu matapā fakamālama ke hū te ʼaele mokomoko. Neʼe ʼau toe pogia mo ʼau ʼi taku lolotoga fai kuka ʼi te ʼu mamala. Neʼe ʼi ai ʼihi meʼa neʼe mātou fakamāmāhani vave kiai.

Neʼe tonu ke mātou ako tāfito te lea, pea neʼe mātou ako te faka Saponia ia hola e 11 ʼi te ʼaho fuli, ʼi te māhina katoa. Hili te māhina ʼaia, neʼe mātou kamata fai faka mafola ʼaki te pepa neʼe tohi ai tamatou ʼu ʼuluaki palalau. ʼI te ʼuluaki ʼaho pe ʼaē neʼe ʼau fai faka mafola ai, neʼe ʼau felāveʼi mo te fafine agalelei, ko Miyo Takagi, neʼe ina tali lelei ʼau. ʼI taku ʼu ʼaʼahi, neʼe ma fakaʼaogaʼi lahi te ʼu tikisionalio Saponia-Pilitania, ʼo aʼu ki te lava fai ʼo te ako Tohi-Tapu. ʼI te taʼu 1999, ʼi taku kau ki te avahi ʼo te filiale ʼo Saponia ʼaē neʼe toe fakalahi, neʼe ʼau toe felāveʼi mo Miyo, pea mo te tahi ʼu hahaʼi agalelei ʼaē neʼe ʼau fai tanatou ako. Kua hili taʼu e nimagofulu, kae ʼe kei nātou faʼafai ʼi te faka mafola ʼo te Puleʼaga, ʼo nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou lavaʼi moʼo tauhi kia Sehova.

ʼI Kobe, ʼi te ʼaho 1 ʼo ʼApelili 1950, neʼe ko teitei hahaʼi ʼe toko 180 neʼe nātou kau ki te Fakamanatu ʼo te Mate ʼa Kilisito. Neʼe mātou punamaʼuli ʼi te uhu ake, he neʼe ko hahaʼi e toko 35 neʼe nātou fia kau ki te fai faka mafola. Neʼe toʼo e te kau misionea takitahi te ʼu hahaʼi foʼou e tolu peʼe fā ke nātou kaugā gāue. Neʼe mole palalau mai te hahaʼi kia ʼau—te matāpule ʼaē neʼe mole faʼa mahino lelei—kae neʼe nātou palalau ki te kau Saponia ʼaē neʼe nātou kau ki te Fakamanatu pea mo nātou kaugā ʼōmai mo ʼau. Neʼe hoko atu tanatou fai palalau, kae neʼe mole ʼau mahino pe la ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou palalau kiai. ʼE ʼau fiafia ʼi taku ʼui ʼaē ko ʼihi ʼi te hahaʼi foʼou ʼaia neʼe nātou tuputupu ʼi te ʼatamai mālama, pea neʼe hoko tanatou fai faka mafola ʼo aʼu kia ʼaho nei.

Neʼe Lahi Tomā ʼu Pilivilesio Pea Mo Tomā ʼu Telituale Foʼou

Neʼe hoko atu tamā gāue misionea ʼi Kobe ʼo aʼu ki te 1952, pea neʼe hinoʼi leva māua ke ma gāue ʼi Tokio, ʼaē neʼe liliu ai ia Lloyd ko te takitaki ʼo te filiale. ʼAki te temi, neʼe ina fai tana ʼu gāue ʼi Saponia katoa pea mo te tahi ʼu fenua. Ki muli age, ʼi te tahi ʼaʼahi ki Tokio ʼa Nathan H. Knorr, ʼaē neʼe gāue ʼi te ʼu nofoʼaga faka malamanei, neʼe ina ʼui fēnei kia ʼau: “ ʼE ke ʼiloʼi pe kofea te koga meʼa ʼaē ka ʼalu kiai tou ʼohoana? Ko Ositalalia pea mo Niusila.” Pea neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼE feala hau ʼalu ai, mo kapau ʼe ke totogi tonu tou tohi folau.” Neʼe ʼau fiafia ʼaupito, heʼe kua taʼu hiva tamā heʼeki toe ʼolo ki tomā fenua.

Pea neʼe ma fai tamā ʼu tuʼuga tohi ki tomā ʼu famili. Neʼe tokoni mai taku faʼe ki te totogi ʼo toku tohi folau. Ko Lloyd mo ʼau neʼe ma maʼumaʼua ʼi te telituale ʼaē neʼe ma gāue ai, pea neʼe mole hamā falā ke ma folau moʼo ʼaʼahi tomā ʼu famili. Koia ko te meʼa ʼofa ʼaia neʼe ko he tali ki taku ʼu faikole. Neʼe fiafia ʼaupito taku faʼe ʼi tana sio mai kia ʼau. Neʼe ina ʼui fēnei, “ ʼE ʼau tānaki anai he falā ke feala hau toe haʼu mokā hili taʼu e tolu.” Neʼe ma tauʼinē ʼaki te fakatuʼutuʼu ʼaia, kae meʼa fakaloto mamahi foki, he neʼe mate ʼi te māhina ʼo Sūlio. ʼE ʼau ʼamanaki ke ma toe fakatahi ʼi te mālama foʼou!

Talu mai te taʼu 1960 ʼo taku kau ki te gāue misionea, kae neʼe ʼau maʼu leva te tohi neʼe ʼui fēnei ai: “Ko te fakatuʼutuʼu ʼi te temi nei ke ke tokaga ki te fai fō pea mo te fakamolemole ʼa te famili katoa ʼo te Petele.” ʼI te temi ʼaia, neʼe ko te toko hogofulu-ma-lua ʼi te famili, koia neʼe feala ai ke ʼau fai te gāue ʼaia pea mo taku gāue misionea.

ʼI te taʼu 1962, neʼe maumauʼi tomatou fale ʼaē neʼe tatau tona agaaga mo te ʼu fale Saponia, pea neʼe ʼosi te laga ʼo te Petele laufata ono ʼi te taʼu ʼaē neʼe hoa kiai. Neʼe hinoʼi ʼau ke ʼau tokoni ki te ʼu tuagaʼane tūpulaga pea mo foʼou ʼo te Petele ke nātou fakatokatoka tonatou ʼu kogafale pea mo fakamaʼa. ʼI te agamāhani, ʼi Saponia neʼe akoʼi ki te ʼu tamaliki tagata ke mole nātou fai hanatou gāue ʼi tonatou ʼu ʼapi. Neʼe faka maʼuhiga tāfito te ako, pea neʼe ko tanatou ʼu faʼe ʼaē neʼe nātou fai ia meʼa fuli maʼa nātou. Neʼe mahino vave kia nātou ʼe mole ʼau fai anai tanatou ʼu gāue. ʼAki te temi, ko te tokolahi neʼe nātou tuputupu, pea neʼe tuku age te ʼu maʼua foʼou ʼi te kautahi.

ʼI te tahi fasiga taʼu māfana, neʼe haʼu te taʼahine neʼe ina ako te Tohi-Tapu ʼo mamata tomatou nofoʼaga, pea neʼe sio ki taku lolotoga polosi te ʼu fale maʼanu. Neʼe ina ʼui fēnei: “Fakalelei age siʼou loto, ʼe ʼau fia ʼiloʼi pe ko ai te pule, heʼe ʼau fia totogi he taʼahine ke haʼu ʼo fai te gāue ʼaia maʼa koe.” Neʼe ʼau fakamahino age, logola neʼe ʼau leleiʼia tana agalelei ʼaia, kae neʼe ʼau tali lelei te ʼu gāue fuli ʼaē neʼe hinoʼi mai ke ʼau fai ʼi te kautahi ʼa Sehova.

ʼI te temi ʼaia, neʼe fakaafe ʼau mo Lloyd ke ma kau ki te 39 kalasi ʼo Kalaate! Neʼe ko he pilivilesio ʼi te taʼu 1964, ʼi toku taʼu 46, hamā toe liliu ʼo ako! Neʼe fai tāfito te ako moʼo tokoni kia nātou ʼaē ʼe gāue ʼi te ʼu filiale ke nātou fakahoko tonatou ʼu maʼua. ʼI te ʼosi ʼo te ako ʼaia ʼaē neʼe fai ia māhina e hogofulu, neʼe hinoʼi māua ke ma toe liliu ki Saponia. ʼI te temi ʼaia, neʼe ko te kau fai faka mafola ʼo te Puleʼaga ʼe toko 3 000 ʼi te fenua ʼaia.

Neʼe hoko te tuputupu fakavilivili, koia ʼi te 1972 neʼe ko Fakamoʼoni ʼe toko 14 000 tupu, pea neʼe laga te filiale foʼou laufata nima ʼi Numazu, ʼi te potu saute ʼo Tokio. Mai tomatou fale, neʼe mātou sio ai ki te Moʼuga matalelei ʼo Fuji. Neʼe kamata tā ia nusipepa e tahi miliona ʼi te māhina fuli ʼi te lea faka Saponia, ʼaki te masini tā tohi foʼou. Kae neʼe hoko te fetogi kia māua.

ʼI te fakaʼosi ʼo te taʼu 1974, neʼe maʼu e Lloyd te tohi mai te nofoʼaga faka malamanei ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi Brooklyn, neʼe fakaafe ai ia ia ke gāue ʼi te Kolesi Pule. ʼI te kamata, neʼe ʼau manatu fēnei: ‘ ʼE tonu ke hoko feiā. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ko Lloyd ʼe ʼamanaki ia ke ʼalu ki selo pea ʼe ʼau ʼamanaki ʼau ki te maʼuli ʼi te kele, koia ʼe ʼi ai he temi ʼe ma mavete ai anai. ʼE lagi tonu ke ʼalu tokotahi ia Lloyd ki Brooklyn.’ Kae mole tuai, pea neʼe ʼau fetogi taku manatu pea mo ʼau lotolelei ke ʼau kaugā ʼalu mo Lloyd ʼi Malesio 1975.

Te ʼu Tapuakina ʼi Te Nofoʼaga Faka Malamanei

Logola tana ʼi Brooklyn, kae neʼe ʼofa lahi ia Lloyd ki te telituale Saponia, pea neʼe talanoa tuʼumaʼu pe ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te temi ʼaē neʼe ma nonofo ai. Kae ʼi te temi ʼaenī, neʼe ko he ʼu fealagia ke ma faka fālahi. Lolotoga te ʼu taʼu fakaʼosi e 24 ʼo tona maʼuli, neʼe fakaʼaogaʼi lahi ia Lloyd moʼo ʼaʼahi te ʼu tisitilike, pea neʼe folau ʼi te malamanei katoa. Neʼe tuʼa lahi taku kaugā ʼalu mo ia ʼi te ʼu folau ʼaia.

Ko tamā ʼaʼahi ʼo tomā ʼu tēhina Kilisitiano ʼo te tahi ʼu fenua, neʼe tokoni mai kia ʼau ke ʼau mahino ki te ʼu ʼaluʼaga ʼaē ʼe maʼuʼuli ai pea mo gāue ai te tokolahi. ʼE mole ʼau galoʼi anai te fofoga ʼo Entellia, ko te kiʼi taʼahine taʼu ono, neʼe ʼau felāveʼi mo ia ʼi te potu noleto ʼo Afelika. Neʼe ʼofa ki te huafa ʼo te ʼAtua pea neʼe haʼele hola katoa vaelua ke ʼalu ki te ʼu fono faka Kilisitiano. Logola tona fakatagaʼi e tona famili, kae neʼe foaki e Entellia tona maʼuli kia Sehova. ʼI tamā ʼaʼahi tona kokelekasio, neʼe ʼi ai pe te kiʼi foʼi hila e tahi, neʼe tautau ʼi te fuga ʼulu ʼo te tēhina faiakonaki—kae ko te fale fono katoa neʼe fakapōʼuli. ʼI te pōʼuli ʼaia, neʼe malave loto te hiva mālie ʼa te ʼu tēhina pea mo te ʼu tuagaʼane.

Neʼe hoko te meʼa maʼuhiga ʼi tomā maʼuli ʼi Tesepeli 1998, ʼi tamā kau ia nātou ʼaē neʼe ʼolo ki Kupa, ki te Fakatahi Faka Tisitilike ʼaē ko tona kupu tāfito “Te Faʼahiga Maʼuli ʼAē ʼe Fakamaʼua Mai e Te ʼAtua.” Neʼe ma ōfo lahi ʼi te loto fakafetaʼi pea mo te fiafia ʼo te ʼu tēhina pea mo te ʼu tuagaʼane ʼo te fenua ʼaia, ʼi tanatou sio ki te ʼōmai ʼa ʼihi mai te nofoʼaga faka malamanei ʼo Brooklyn ʼi te kau folau! ʼE ʼau taupau lelei te ʼu suvenia ʼo te hahaʼi ʼofaina ʼaē neʼe ʼau felāveʼi mo nātou, ʼaē ʼe nātou fakavikiviki lahi kia Sehova.

ʼE ʼAu Maʼuli Fiafia ʼi Te Hahaʼi ʼa Te ʼAtua

Logola neʼe ʼau tupu ʼi Ositalalia, kae neʼe ʼau ʼofa ki te hahaʼi ʼo te ʼu koga meʼa fuli ʼaē neʼe fekauʼi ʼau kiai e te kautahi ʼa Sehova. Neʼe moʼoni te faʼahi ʼaia ʼi Saponia, pea ʼe toe feiā ʼi te temi nei ʼi Amelika, ʼaē kua taʼu 25 tupu taku nofo ai. ʼI te temi ʼaē neʼe mate ai toku ʼohoana, neʼe mole ʼau manatu ke ʼau toe liliu ki Ositalalia, kae ʼe ʼau nofo ʼi te Petele ʼo Brooklyn, ʼaē neʼe hinoʼi mai e Sehova ke ʼau gāue ai.

Ko toku taʼu 80 ʼaenī. Hili taʼu e 61 ʼi te minisitelio temi katoa, ʼe kei ʼau fia tauhi kia Sehova ʼi te koga meʼa pe ʼaē ʼe ina sio ʼe lelei kia ʼau. Neʼe tokaga lelei moʼoni kia ʼau. ʼE maʼuhiga ʼaupito kia ʼau te ʼu taʼu e 57 ʼaē neʼe feala ai ke ʼau vaevae toku maʼuli mo ia ʼaē neʼe ma kaugā gāue pea neʼe ʼofa kia Sehova. ʼE ʼau falala ki te haga tapuakina ʼo tatou e Sehova, pea ʼe ʼau ʼiloʼi ʼe mole Ina galoʼi anai tatatou gāue pea mo te ʼofa ʼaē neʼe tou fakahā ki tona huafa.—Hepeleo 6:10.

[Kiʼi nota]

[Paki ʼo te pasina 25]

Mo taku faʼe ʼi te taʼu 1956

[Paki ʼo te pasina 26]

Mo Lloyd pea mo te ʼu kaugā fai faka mafola Saponia ʼi te kamata ʼo te ʼu taʼu 1950

[Paki ʼo te pasina 26]

Mo taku ʼuluaki ako ko Miyo Takagi, ʼi Saponia, ʼi te kamata ʼo te taʼu 1950 pea ʼi te 1999

[Paki ʼo te pasina 28]

Mo Lloyd ʼi te tufa ʼo te ʼu nusipepa ʼi Saponia