Te Ikuʼaga ʼo Taku Selevisi Temi Katoa

NEʼE au kamata kau ki te famili ʼo te Petele ʼo Brooklyn ʼi te ʼaho 7 ʼo Sepetepeli 1950. ʼI te temi ʼaia, neʼe natou toko 355 pea mo natou ʼomai mai te ʼu fenua kehekehe. Neʼe natou taʼu kehekehe, mai te taʼu 19 ʼo kaku ki te taʼu 80. Tokolahi ia natou neʼe ko ni kau fakanofo.

NEʼE AU KAMATA TAUHI KIA SEHOVA

Neʼe akoʼi mai e taku faʼe ke au tauhi ki totatou ʼAtua fiafia. (1 Tim. 1:11) Neʼe kei au veliveli ʼi tana kamata tauhi kia Sehova. Pea neʼe au papitema ʼi toku taʼu 10 ʼi te ʼaho 1 ʼo Sulio 1939, ʼi te fakatahi neʼe fai ʼi te kolo ko Columbus ʼo Nebraska ʼi Amelika. Neʼe matou toko teau ʼape ʼi te fale neʼe matou lue moʼo fakalogo ki te akonaki “Fascisme ou liberté” (Ko Te Pule Fakamalohi Peʼe Ko Te ʼAteaina) neʼe fai e Joseph Rutherford. Kaʼe lolotoga te akonaki ʼaia neʼe maʼopoʼopo ni hahaʼi ʼi tuʼa pea neʼe natou ulufi tamatou fale fono ʼo tuʼu ai tamatou fono. Neʼe maʼua leva ke matou mavae mai te kiʼi kolo ʼaia. Neʼe matou toe fakatahi ʼi te koga meʼa ʼa he tehina moʼo fakalogo ki te fakaʼosi ʼo te polokalama. ʼE mahino ia, ʼe mole au galoʼi anai te ʼaho ʼae neʼe au papitema ai.

Neʼe faiga fakamalotoloto e taku faʼe ke ina akoʼi mai te moʼoni. ʼO kehe ia mo taku tamai he neʼe mole ina leleiʼia te ʼu meʼa fakalotu. Kaʼe neʼe ko te tagata agalelei. Neʼe au maʼu te ʼu fakalotomalohi fakalaumalie neʼe ʼaoga kia au mai taku faʼe pea mo ʼihi atu kau Fakamoʼoni ʼo te Kokelekasio ʼo Omaha.

TE FETOGI ʼO TOKU MAʼULI

ʼI te temi ʼae neʼe au ʼamanaki maʼu pepa ai, neʼe au fakatuʼutuʼu ai pe ko te faʼahiga maʼuli fea neʼe au fia maʼu. ʼI te ʼu temi malolō, neʼe au pionie vaelua ʼi temi mo ni tehina mo tuagaʼane tupulaga.

Pea ʼi te temi ʼaia neʼe hinoʼi te ʼu tehina ʼe tokolua ko John Chimiklis pea mo Ted Jaracz ke nā gaue taupau feʼoloʼaki ʼi tomatou potu fenua. Neʼe nā kau ki te fitu kalasi ʼo te Ako ʼo Kileate. Neʼe au punamaʼuli ʼi taku iloʼi ʼae neʼe kei nā taʼu 20 tupu pe. Neʼe au taʼu 18 pea neʼe au ʼamanaki maʼu pepa. ʼE kei au manatuʼi te Tehina ko Chimiklis ʼi tana fakalavelave mai pe kotea taku fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo toku maʼuli. Neʼe au tali age pea neʼe ina fakalotomalohiʼi au fenei: “ʼE ke moʼoni, toʼo te selevisi pionie katoa. ʼE mole ke iloʼi pe kotea anai tona ikuʼaga.” Neʼe malave kia au te ʼu palalau ʼaia pea mo te faʼifaʼitaki lelei ʼo te ʼu tehina ʼaia ʼe tokolua. Koia neʼe au kamata pionie ʼi te taʼu 1948 ʼi te hili pe ʼo te maʼu ʼo toku pepa.

NEʼE AU HU KI TE PETELE

ʼI Sulio 1950, neʼe au alu mo ʼaku matuʼā ki te fakatahi fakamalamanei neʼe fai ʼi te malaʼe faigaoʼi ʼae ko Yankee Stadium ʼi New York. Neʼe au kau ai ki te fono ʼo ʼuhiga mo natou neʼe fia gaue ʼi te Petele. Pea neʼe au fai leva te kiʼi tohi moʼo fakaha ai taku fia gaue ʼi te Petele.

Ko taku tamai neʼe mole fakafeagai ki taku maʼuli mo naua pea mo taku pionie, kaʼe neʼe loto pe ia ke au lagolago ki te maʼuli ʼo te loto fale. Koia neʼe au kumi gaue pea ʼi te kamata ʼo ʼAukusito neʼe au maʼu he kiʼi tohi mai Brooklyn. Neʼe faitohi fenei mai ia Nathan H. Knorr: “Neʼe matou maʼu tau pepa. ʼE ha ai, ʼe ke lotolelei ke ke gaue ʼi te Petele ʼi tou maʼuli katoa. Koia ʼe lelei ke ke haʼu ki te Petele . . . ʼi Brooklyn ʼi New York ʼi te ʼaho 7 ʼo Sepetepeli 1950.”

ʼI te toe liliu mai ki fale ʼo taku tamai, neʼe au ui age kua maʼu taku gaue. Neʼe ina tali fenei mai: “Lelei ʼosi, ʼe ke gaue anai ʼifea?” Neʼe au ui fenei age: “ʼI te Petele ʼo Brooklyn pea ʼe foaki mai ʼi te mahina he foʼi afe.” Neʼe punamaʼuli taku tamai. Kaʼe neʼe ina uga au ke au faiga malohi ke iku lelei te tonu ʼaia, mo kapau ko he meʼa ʼe au loto moʼoni ki ai. Hili te ʼu kiʼi taʼu ki ai, neʼe papitema leva ʼi te fakatahi ʼi te Yankee Stadium ʼi te taʼu 1953.

Neʼe au fiafia he neʼe toe fakaafe ki te Petele ia te tehina ko Alfred Nussrallah ʼae neʼe ma kaugā pionie. Koia neʼe ma olo fakatahi ai ki Brooklyn. Ki muli age, neʼe ʼohoana mo te tuagaʼane ko Joan pea neʼe nā kau ki te Ako ʼo Kileate. Neʼe fekauʼi naua ke nā misionea ʼi Liban pea neʼe nā toe liliu ki Amelika ʼi te gaue taupau feʼoloʼaki.

TE ʼU GAUE NEʼE AU TUʼUTUʼUNI ʼI TE PETELE

Neʼe au ʼuluaki gaue ʼi te Fale Fakapipiki Tohi. Ko te ʼuluaki tohi neʼe au fakapipiki ko tona kupu tafitō ʼaeni La religion a-t-elle servi lʼhumanité ? Neʼe au gaue ai ia mahina ʼe valu, ʼosi ʼaia pea neʼe fekauʼi au ki te Selevisi Gaue neʼe takitaki e te Tehina ko Thomas J. Sullivan. Neʼe au fiafia ʼaupito ʼi taku gaue mo te tehina ʼaia ʼae neʼe ina maʼu te fakasiosio poto pea mo te poto fakalaumalie ʼi te ʼu taʼu neʼe kau ki te kautahi.

Hili taʼu ʼe tolu ʼo taku gaue ʼi te Selevisi Gaue, neʼe ui mai e te tehina taupau ʼo te fale ta tohi ko Max Larson ʼe loto e te Tehina ko Knorr ke au alu age. Neʼe au tuʼania naʼa kua au fai he meʼa ʼe mole lelei. Kaʼe neʼe ina fia fakalavelave mai pe neʼe au fakatuʼutuʼu ke au mavae ʼi te Petele. Koteʼuhi neʼe ʼaoga he tahi moʼo gaue fakatemi ʼi tona pilo, koia ʼae neʼe ina fia iloʼi pe ʼe au lava fai te gaue ʼaia. Neʼe au ui age ʼe mole au fia mavae ʼi te Petele. Koia neʼe au maʼu ai te pilivilesio ʼae ke au gaue ʼi tona pilo ia taʼu ʼe 20.

Neʼe au tautau ui, neʼe mole au maʼu he fakatatau ʼo te ako ʼae neʼe au maʼu mai te ʼu Tehina ko Sullivan, mo Knorr, mo ʼihi atu tehina ʼo te Petele ohage ko Milton Henschel, mo Klaus Jensen, mo Max Larson, mo Hugo Riemer pea mo Grant Suiter.a

Neʼe au sio neʼe tokalelei te gaue ʼae neʼe fai e te ʼu tehina maʼa te kautahi. Ko te Tehina ko Knorr neʼe ko te tagata faʼa gaue he neʼe loto ke laka ki muʼa te gaue faifakamafola. Ko natou ʼae neʼe kaugā gaue mo ia ʼe natou ui neʼe faigafua tanatou faipalalau mo ia. Ohage la, neʼe feala tamatou palalau ki te ʼu faʼahi ʼae neʼe mole matou manatu tahi ki ai, pea neʼe falala aipe ia ia kia matou.

ʼI te tahi ʼaho, neʼe tala mai e te Tehina ko Knorr ʼe maʼuhiga ke kita tokaga ki te ʼu faʼahi ʼae ʼe mata noa kia kita. Ohage la, ʼi te temi ʼae neʼe gaue ai ia Knorr ʼi tona ʼuhiga taupau ʼo te selevisi ta tohi, neʼe tau fai age e te Tehina ko Rutherford te kole ʼaeni: “Tehina ko Knorr, pea ke ʼaumai he ʼu kiʼi gommes ʼi te temi kai he ʼe ʼaoga ki taku gaue.” Neʼe ui mai e te Tehina ko Knorr, ʼi te ʼosi kole age e te tehina neʼe foimo alu ai ʼo toʼo te ʼu gommes ʼo ʼai ki tona taga ʼi kofu. Pea ʼi te fetapa neʼe ina ʼave ki te pilo ʼo te Tehina ko Rutherford. Neʼe veliveli kaʼe neʼe ʼaoga ki te Tehina ko Rutherford. Pea neʼe ui fenei mai e Knorr: “ʼE toe ʼaoga kia au ke fakamasila ʼaku peni. Fakalelei age siʼou loto kaʼe ʼe tonu ke masila te ʼu peni ʼi te uhu fuli.” Neʼe au tokaga ki te faʼahi ʼaia lolotoga ni taʼu.

Tahi ʼae faʼahi, neʼe tautau palalau ia te Tehina ko Knorr ʼo ʼuhiga mo te maʼuhiga ʼae ke kita fakalogo fakalelei moka kole mai ke kita fakahoko he gaue. ʼI te tahi lakaga, neʼe ina fakamahino mai te faʼahiga fakatokatoka ʼo he faʼahi, kaʼe neʼe mole au fagono leleiʼi. Pea neʼe hoko ai te fihifihia. Neʼe au lotomamahi ʼaupito pea mo fai ai he tohi moʼo faifakalelei ki ai. Neʼe au toe ui ai neʼe lagi lelei ke au mavae ʼi tana selevisi. ʼI te uhu ʼaia, neʼe haʼu ia te Tehina ko Knorr ʼo ina ui fenei mai: “Robert, koʼeni tau kiʼi tohi. ʼE moʼoni, neʼe ke faihala, kaʼe neʼe kua ta palalau pe ki ai. ʼE au tui papau ʼe ke tokaga anai naʼa toe hoko te faʼahi ʼaia. Ta hoko atu tata gaue.” Neʼe au leleiʼia ʼaupito tana lotomahino.

NEʼE AU FIA ʼOHOANA

Hili taʼu ʼe valu ʼo taku gaue ʼi te Petele, neʼe mole kei au fia mavae ai. Kaʼe neʼe hoko leva te aluʼaga foʼou. ʼI te temi ʼo te fakatahi fakamalamanei neʼe fai ʼi te taʼu 1958 ʼi te ʼu malaʼe faigaoʼi ko te Yankee Stadium pea mo te Polo Grounds, neʼe ma toe fesioʼaki ai mo te tuagaʼane ko Lorraine Brookes. Neʼe kua ma felaveʼi ʼi te taʼu 1955 lolotoga tana pionie ʼi Montréal ʼi Kanata. Neʼe au leleiʼia tana ʼofa ki te selevisi temi katoa pea mo tana lotolelei ke alu ʼo gaue ʼi te koga meʼa pe ʼae ka fekauʼi ai ia ia e te kautahi ʼa Sehova. Neʼe fia kau ki te Ako ʼo Kileate pea neʼe fakaafe ia ia ki te 27 kalasi ʼi tona taʼu 22, ʼi te taʼu 1956. ʼI tana ʼosi maʼu tona pepa, neʼe fekauʼi ia ia ki Pelesile. Neʼe ma toe fesioʼaki ʼi te taʼu 1958 pea neʼe ina tali ke ma ʼohoana. Neʼe ma fakatuʼutuʼu ai ke ma ʼohoana ʼi te taʼu ʼae neʼe hoa atu ki ai pea ke ma misionea.

Neʼe au fakaha ʼaku fakatuʼutuʼu ʼaia ki te Tehina ko Knorr kaʼe neʼe ina tokoniʼi mai ke ma fakatalitali ia taʼu ʼe tolu. ʼOsi ʼaia pea hoki feala ke ma ʼohoana pea mo gaue ʼi te Petele ʼo Brooklyn. ʼI te temi ʼaia, neʼe feala pe ki he taumatuʼa ke nā nonofo ʼi te Petele mo kapau neʼe kua gaue ai he tahi ia naua ia taʼu ʼe hogofulu pea ko tona ʼohoana ia taʼu ʼe tolu. Neʼe tali lelei e Lorraine ke gaue ia taʼu ʼe lua ʼi te Petele ʼo Pelesile pea mo lolotoga he taʼu katoa ʼi Brooklyn ʼi muʼa ʼo tamā ʼohoana.

Neʼe ma fefaitohiʼaki ia taʼu ʼe lua. Neʼe totogi kovi fau te faitelefoni pea neʼe mole heʼeki feala ia te fefaitohiʼaki ʼi te neti ʼi te temi ʼaia. Neʼe ma ʼohoana leva ʼi te ʼaho 16 ʼo Sepetepeli 1961 pea neʼe ma maʼu te pilivilesio ʼae ke fai e te Tehina ko Knorr ia te akonaki ʼo toma ʼohoana. ʼE moʼoni, neʼe mata loaloaga kia maua te ʼu taʼu ʼae neʼe ma talitali ai. Kaʼe ʼi tamā fakakaukauʼi te fiafia neʼe ma maʼu ʼi te ʼu taʼu ʼe 50 tupu ʼo toma maʼuli fakataumatuʼa, ʼe mole ma fakahemala ki he meʼa.

TE ʼU PILIVILESIO NEʼE FOAKI MAI KIA MAUA

ʼI te taʼu 1964, neʼe foaki mai te pilivilesio ke au ʼaʼahi te ʼu fenua kehekehe ʼi toku ʼuhiga taupau ʼo te ʼu filiale. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole feala ki te ʼu fafine ʼohoana ke natou kaugā olo mo ʼonatou ʼohoana. Kaʼe neʼe fetogi te aluʼaga ʼaia ʼi te taʼu 1977 pea neʼe kamata folau ai te ʼu fafine ʼohoana mo ʼonatou ʼohoana. ʼI te taʼu ʼaia, ko au mo Lorraine neʼe ma folau mo Grant mo Edith Suiter ʼo matou ʼaʼahi te ʼu filiale ʼo te ʼu fenua ko Siamani, mo Autriche, mo Keleka, mo Chypre, mo Tulukia pea mo Iselaele. ʼE lagi ko fenua ʼe 70 ʼae neʼe au ʼaʼahi.

ʼI tamā olo ki Pelesile ʼi te taʼu 1980, neʼe ma tau ki Belém, te kolo ʼae neʼe gaue misionea ai ia Lorraine. Neʼe ma toe ʼaʼahi te ʼu tehina ʼo te kolo ko Manaus. Lolotoga te akonaki neʼe fai ʼi te malaʼe faigaoʼi, neʼe ma tokagaʼi ai te kiʼi kutuga neʼe heheka fakatahi. Neʼe mole natou feʼumaʼaki peʼe feʼalofaʼaki ohage pe ko te tahi ʼu tehina mo tuagaʼane. Neʼe kotea tona tupuʼaga?

Koteʼuhi ko te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼofaina ʼaia neʼe natou kilia pea neʼe natou ʼomai mai te fale taupau ʼo te kau kilia ʼae ʼe tuʼu ʼi te vao matuʼa ʼo Amazonie. Neʼe mole natou fafa ki ʼihi naʼa pikisia ai he tahi. Neʼe fakaʼofaʼofa te aluʼaga ʼaia kaʼe ʼe mole ma galoʼi anai te fiafia ʼae neʼe ha ʼi tonatou fofoga. Neʼe ma fakamoʼoni ai ki te ʼu palalau ʼaeni ʼa Esaia: “E hiva anai aku tagata faifekau i te fiafia i onatou loto.”—Esa. 65:14.

KO HE MAʼULI FAKAFIAFIA MO ʼAOGA

Ko au mo Lorraine ʼe ma tau fakakaukauʼi te ʼu taʼu ʼe onogofulu tupu neʼe ma tauhi ai kia Sehova. ʼE ma fiafia ʼaupito koteʼuhi neʼe ma tuku ke takitaki maua e Sehova ʼaki tana kautahi ʼo ma maʼu ai he ʼu tapuakina kehekehe. Ia ʼaho nei, ʼe mole kei au lava faifolau ohage ko te temi muʼa, kaʼe ʼe au lava fakahoko pe ʼoku maʼua moʼo tokoni ki te Kolesi Pule, tafitō la ki te Komite ʼa Te Kau Kootinatea pea mo te Komite Gaue. ʼE au leleiʼia te pilivilesio lahi ʼaeni ko te lagolago ki te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo te malamanei katoa. Pea ʼe ma fiafia ʼaupito ʼi tamā sisio ki te kaugā malie ʼo te kau tupulaga ʼe natou toʼo te selevisi pionie. ʼE ha ai ʼe natou manatu tahi mo Esaia ʼae neʼe ina ui fenei: “Koeni au, ke ke fekau au.” (Esa. 6:8) ʼE toe ha ai, ʼe moʼoni te ʼu palalau ʼaeni ʼae neʼe fai e te tehina taupau ʼo te siliko ʼi ni lau ʼi taʼu ʼi muʼa atu: “Toʼo te selevisi pionie temi katoa. ʼE mole ke iloʼi pe kotea anai tona ikuʼaga.”