Rayog Ni Nge Pagan’um Ko Nangan’ Rom?

BAGA’ ni rayog ni ngan pagan’uy ko compass. Fare wasey riy ni bod e rosom e ma lek e magnetic field ko fayleng, ma gubin ngiyal’ ma ma sap nga lel’uch. Ere piin ni ma milekag e rayog ni ngar taga’gad nga daken fare compass ni nge pow’iyrad u nap’an ndakuriy ban’en u but’ ni nge pow’iyrad. Machane mang e ra buch nfaanra kan tay ban’en ni bod e magnetic nib chugur ko fare compass? Ra yan fare wasey nge sap ko fare magnet ma gathi nga le’luch. Ma dabiyog ni ngan pagan’uy ngay.

Aram e n’en nrayog ni nge buch ko nangan’ ko girdi’. Ke tay fa Ani sunmiydad e re n’ey nga fithik’dad ni nge pow’iydad. Kan sunmegdad ni bod yaan Got, me ere susun ni nge sap e nangan’ rodad ko kanawo’ nib mat’aw u nap’an nib t’uf ni ngad turguyed ban’en. Susun ni nge k’aringdad ni ngad lemnaged e gafarig nib fel’ ni yib rok Got. (Genesis 1:27) Ma baga’ ni aram e n’en ni ma rin’. Susun, i yoloy apostal Paul ni ir e Kristiano ni mus ko piin ni dariy e motochiyel rok Got rorad e “yad ma ngongliy e tin ni be yog e re Motochiyel nem ni yad e sum u lanin’rad ni ngar ngongliyed.” Mang fan? Ya “nangan’ rorad e ke mang mich rorad.”​—Roma 2:14, 15.

Machane gathi gubin ngiyal’ ni ma k’aring e nangan’ laniyan’ be’ ko ngiyal’ nsusun ni nge rin’ ban’en. Ya de flont e girdi’ ma gad ba adag ni ngad rin’ed e tin ni gad manang ni ir e ba kireb. Yog Paul ni gaar: “Lanin’ug e ri ba adag fare motochiyel rok Got. Machane reb e motochiyel nib thil ko biney e gu be guy ni be maruwel u fithik’ i dowag​—reb e motochiyel ni be togopuluw ko bin baaram e motochiyel ni ba adag lanin’ug. Ir e ke tiyeg ni gag e kalbus ko tin ni ba adag e denen ni ir e be maruwel u fithik’ i dowag.” (Roma 7:22, 23) Faanra gad ra pag e tin nib kireb nge gagiyegnagdad ni boor yay ma munmun ma ra war e nangan’ rodad ndabki yog ngodad nib kireb e ngongol rodad.

Yugu aram rogon ni gathi gad ba flont, machane rayog ni nge puluw e nangan’ rodad ko motochiyel rok Got. Ma ri baga’ fan ni ngad n’igined ni aram rogon. Faanra ba fel’ e nangan’ rodad ma ra fel’ thildad Got ma aram ban’en ni bay rogon ko yafas rodad. (Hebrews 10:22; 1 Peter 1:15, 16) Maku faanra ffel’ e nangan’ rodad ma ra ayuwegdad ngad turguyed boch ban’en ko yafas rodad u fithik’ e gonop, ma ra gapas lanin’dad ma gad ra falfalan’. Ke weliy e Psalm u morngaagen be’ nib fel’ e nangan’ rok ni gaar: “Motochiyel rok e Got rok e bay u laniyan’, ni der ma pag.”​—Psalm 37:31.

Ngan Llowan’nag e Nangan’

Rogon ni ngan llowan’nag e nangan’ e gathi ke mus ni ngan fil boch e motochiyel nge mit nga laniyan’uy min fol riy. Aram e n’en ni rin’ e pi Farise u nap’an Jesus. Pi tayugang ko pi teliw nem e ur nanged fare Motochiyel mar fl’eged boch e yalen ni fan ni nge ayuweg e girdi’ ndabra th’abed fare Motochiyel. Ere kar togopuluwgad ko pi gachalpen Jesus u nap’an ni ur t’ared wom’engin e woldug ni wheat ko chirofen ni Sabbath mar ked. Ma ur togopuluwgad ngak Jesus u nap’an ni ke golnag be’ ni ke marwoth baraba’ i pa’ ko chirofen ni Sabbath. (Matthew 12:1, 2, 9, 10) Rogon e yalen ko pi Farise ma gali n’en ney ni kan rin’ e be th’ab e bin aningeg e motochiyel.​—Exodus 20:8-11.

Ba tamilang ni goo ke fil e pi Farise fare Motochiyel ke mit ngorad. Machane bpuluw e nangan’ rorad ko pi motochiyel rok Got fa? Danga’! Ya chi ngiyal’ nem u tomren ni kar puwan’gad ngak Jesus mu ur rogned ni ke th’ab e motochiyel ko Sabbath ma aram mu ur puruy’gad e pi Farise ko “n’en nra rin’ me yib tapgin ni ngar lied Jesus ngem’.” (Matthew 12:14) Mu lemnag e re n’em​—pi tayugang nem ko teliw ni yad ma pining e mat’aw ngorad e ur damumuwgad ni bochan ni kan t’ar wom’engin e woldug kan kay ma kan golnag e m’ar ku be’ ko chirofen ni Sabbath; machane dar lemnaged nib kireb ni ngan li’ Jesus ngem’!

Ma pi prist nib tolang e ku ur daged nib kireb e lem rorad. Ya da i kireban’rad u nap’an ni kar feked 30 yang e silber ko fare salpiy ko tempel mar pied ngak Judas ni fan ni nge egnag Jesus. Machane nap’an ni ke sulweg Judas fare salpiy me magawon e nangan’ ko pi prist nem. Kar gaargad: “Re salpiy ney e salpiy ni puluwon e racha’ ma ba togopuluw ko Motochiyel rodad ni ngan tay nga fithik’ e salpiy ni yibe kunuy u tempel.” (Matthew 27:3-6) Ere be lemnag e pi prist ni de klin e re salpiy nem ni kan pi’ ngak Judas. (Mu taarebnag ko Deuteronomy 23:18.) Machane dariy e kireb u lanin’rad ni ngar pied e salpiy ni fan ni ngan egnag fa en ni Fak Got!

Ngan Lemnag Ban’en nge Yan nga Laniyan’ Got

Pi n’en ni kan weliy u lang e be dag ni rogon ni ngan llowan’nag e nangan’ e gathi ke mus ni ngan suguy lanin’uy ko tin nrayog ni ngan rin’ nge tin ndabiyog. Rriyul’ nib t’uf ni ngan nang e pi motochiyel rok Got ma ba t’uf ni ngan fol riy ni ngan magay nib fas. (Psalm 19:7-11) Machane, ku thingarda guyed rogon ni nge yan gum’ercha’dad nga laniyan’ Got. Ma aram e rayog ni ngad nanged e n’en ni yiiynag Jehovah u daken Isaiah ni gaar: “Owchemed e ra guy e An be Skulnagmed. Ma telmed e ra rung’ag e thin u tomur romed ni be gaar: ‘Ereray fare kanawo’. Mmarod riy, gimed e girdi’, ri chey mi gimed sor nga baan ni mat’aw ara baan ni gilay’.”​—Isaiah 30:20, 21; 48:17.

Machane gathi be yip’ fan ni nap’an ni gadad ra turguy ban’en ma gad ra rung’ag ba lamay ni be yog ngodad e n’en ni ngad rin’ed. Machane faanra puluw e lem rodad nga laniyan’ Got ma rayog ni nge ayuwegdad e nangan’ rodad ni ngad turguyed ban’en nra felan’nag.​—Proverbs 27:11.

Mu lemnag Josef, ni immoy u nap’an e bin 18 e chibog B.C.E. Nap’an ni yog fare ppin ku Potifar ni ngar parew ngar rin’ew e ngongol ndarngal me yog Josef ni dabi un ngay me gaar: “Uw rogon ni nggu ngongliy e binir e ngongol nib kireb ni aram e kug denen nib togopuluw ngak Got?” (Genesis 39:9) Nap’an Josef ma dariy e motochiyel ni pi’ Got ni be yog nib kireb ni ngam parew be’ ni gathi mabgol rom. Maku be par Josef u Egypt, ni dariy e tabinaw rok ni nge llowan’nag ma dariy e motochiyel ko tabinaw rok ni thingari fol riy. Ere mang e ke ayuweg Josef ni nge siy ni wawliy? Bochan ni kan llowan’nag e nangan’ rok. Ke yan Josef nga laniyan’ Got ni an figirngiy nge leengiy e “kar taab girdi’gow.” (Genesis 2:24) Ere ke nang ni ra kireb ni nge par ku be’ ni leengin be’. Ba puluw e lem rok Josef nga laniyan’ Got. Nangan’ rok e be yog ni faanra par ku be’ ni gathi mabgol rok ma be th’ab e motochiyel ko gafarig nib fel’.

Ngiyal’ ney ma buch uw e girdi’ e bod Josef. Goo ma un e girdi’ ko ngongol ndarngal, ma dar lemnaged ni thingara dum’gad ku Got ni An ke Sunmiyrad, ma dar lemnaged ni thingara ayuweged yad nge piin mabgol rorad mar pared nib biech e gafarig rorad. Bod rogon e n’en ni kan weliy u lan e babyor ko Jeremiah ni be gaar: “Dariy taabe’ ni ke kalngan’ ko kireb ni ke rin’ ni yog ni gaar, ‘Mang e kug rin’?’ Ra be’ ma be sul u kanawoen e tin ni yugu ma rin’ gubin e girdi’, ni bod rogon ba os ni be mil be yan ko gin ni bay e cham riy.” (Jeremiah 8:6) Ere ba t’uf ni nge puluw e lem rodad nga laniyan’ Got. Ma bay ban’en nrib fel’ ni ra ayuwegdad ngad yodoromgad.

Ba Ayuw ni Ngan Llowan’nag e Nangan’

Thin ko Bible e “baga’ fan ya ma fil e tin nib riyul’ e thin ngodad, ma be yal’uweg e tin ni be oloboch e girdi’ riy, ma be fulweg e girdi’ ko ngongol nib fel’, ma be fonownag e girdi’ u rogon e ngongol ni ngar pired riy ni ir e mmat’aw u mit Got, ya en ni be pigpig ngak Got e nge par ni ke bung rogon nrayog ni nge rin’ urngin mit e ngongol nib fel’.” (2 Timothy 3:16, 17) Gad ra llowan’nag e n’en ni yog e Bible ni aram “gelngin e gonop” rodad ni faanra gad ra fil e Bible ngad nanged e tin nib fel’ ko tin nib kireb. (Hebrews 5:14) Ra ayuwegdad ni ngad t’ufeged e tin nib t’uf rok Got, ma gad fanenikay e tin ni ma fanenikay.​—Psalm 97:10; 139:21.

Ere nap’an ni gad ra fil e Bible ma susun ni ngad nameged ni ngad nanged fan e thin riyul’ ma gathi ke mus ni ngad filed e thin riy nge mit nga lanin’dad. Fare Watchtower ko September 1, 1976, e be gaar: “Nap’an ni gad ra fil e Bible ma susun ngad guyed rogon ni ngad nanged fan rogon ni rin’ Got e tin nib yal’uw, nge rogon ni ma dag e t’ufeg, nge rogon ni ma rin’ e tin mat’aw ma gad tay e pi n’en ney nga gum’ercha’dad me mang bang i dowdad ni bod e abich nge pogofan. Susun ngad guyed rogon ni nge gel e fel ko thamtham rodad ma gad nang ko mang e tin nib fel’ nge tin nib kireb. Maku susun ngad athamgilgad nge nang e nangan’ rodad nib mil fan ngak ni nge dum’ ku Got ni ir e An ma Pi’ e Motochiyel nge An Tapuf Oloboch. (Isa. 33:22) Ere nap’an ni gad be fil boch ban’en u morngaagen Got ma susun ni ngad guyed rogon ni ngad folwokgad rok ko urngin ban’en ni gad ma rin’ ni fan ko yafas.”

Nge Yog “Laniyan’ Kristus” Ngodad

Faanra gad ra fil e Bible ma ra ayuwegdad nge yog “laniyan’ Kristus” ngodad, ni aram e lem rok Jesus ni ma fol mab sobut’an’. (1 Korinth 2:16) I felan’ ni nge rin’ e tin nib m’agan’ e Chitamangin ngay, ma gathi ke mus ni ke rin’ nder lemnag ban’en. Rogon e lem rok e ke weliy David morngaagen u Psalm ni gaar: “Got rog, ri gub adag ni nggu rin’ e tin nib m’agan’um ngay! Thin rom e be par u fithik’ i lanin’ug.”a​—Psalm 40:8.

Ba t’uf “laniyan’ Kristus” ni nge llowan’nag e nangan’. Faanra yoor e tin ni gad manang u morngaagen Jesus, ma ra ayuwegdad ngad folwokgad rok e Chitamangidad u tharmiy, ni Jehovah. (Efesus 5:1, 2) Ba nangan’ ni be yan nga laniyan’ Got e ra ayuwegdad nga darod ko bin mat’aw e kanawo’. I yog Jehovah ko piin ni ma pagan’rad ngak ni gaar: “Bay gu fil ngom e kanawo’ ni ir e ngam man riy; bay gog ngom e tin ni ngam rin’ ma bay gu fonownigem.”​—Psalm 32:8.

Angin ni ma Yib ko Nangan’ ni Kan Llowan’nag

I nang Moses e lem ko girdi’ nde flont me ere i ginang piyu Israel ni gaar: “Thingar mu folgad u urngin e pi thin ney ni kug pi’ ngomed e daba’. Mu weliyed ngak pi fakmed, ya ngar folgad u urngin e machib rok Got u fithik’ e yul’yul’.” (Deuteronomy 32:46) Ku thingarda yoloyed e pi motochiyel rok Got nga gum’ercha’dad. Faan gad ra yodorom ma ra pow’iydad e nangan’ rodad ma ra ayuwegdad ngad turguyed e pi n’en nib mat’aw.

Maku thingarda ayuwgad riy. Reb e thin ko Bible u Proverb e be gaar: “Bay e kanawo’ ni ba mat’aw u wan’ e girdi’ machane wenegan nra yib riy e yam’.” (Proverbs 14:12) Mang fan ni riyul’ ni aram rogon? Ya be weliy e Bible ni “gum’ercha’en be’ e ra yognag faanem. Mini’ e rayog ni nge nang fan?” (Jeremiah 17:9) Ere ba t’uf ni ngad folgad ko n’en ni be yog u Proverbs 3:5, 6 ni be gaar: “Mu pagan’um ngak Jehovah u polo’ i lanin’um, ma ri dab mu tor ko tin ni ga be finey ni ga manang. Nguum lemnag Jehovah u fithik’ urngin ban’en ni ga be rin’, me dag ngom e bin nib mat’aw e kanawo’.”

[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]