Ba’ Romad E Re N’ey Nib Fel’ Ni Gamad Bod E Rume’ Ni But’
“Gamad e piin ni ba’ romad e re n’ey nib fel’ ni gamad bod e rume’ ni but’, ni nge m’ug ni re gelngin nem ni ir e ba th’abi gel e yib rok Got ma gathi gamad e yib romad.”—2 KORINTH 4:7.
1. Kanawo’ ni dag Jesus e susun ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad rin’ed e mang?
NAP’AN ni immoy Jesus u fayleng me Jehovah ke ngongliy nib fel’ rogon, ma aram fan ni ke nang rarogon e girdi’ ni yad meewar. Susun ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad e re n’ey ya ke par nib yul’yul’! Yog apostal Paul ngodad ni gaar: “Ereray e re n’en ni ir e ke piningmed Got ngay; yi Kristus e ir e gafgow ni bochmed me dag ngomed rogon ni ngam folwokgad rok, ni aram e nguum leked luwan ay.” (1 Peter 2:21) Bochan ni ke pag Jesus ni ngan ngongliy nrogon, ma ar fan ni ke gel ko fayleng. Miki pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi apostal rok ni ngar gelgad ko fayleng. (Acts 4:13, 31; 9:27, 28; 14:3; 19:8) Ma bin tomur e thin ni ke weliy ngorad e ki pi’ e athamgil nga lanin’rad! Yi gaar: “Ku gog e re bugithin ney ngomed ni bochan e nge pagan’med ni fan e kad taab girdi’gad. Bayi gafgownagmed e fayleng. Machane dab mu rusgad! Ya kug gel ko fayleng!”—John 16:33.
2. Mang tamilang ni bay rodad ni aram e ba math keru’ ko fayleng ni be par u fithik’ e lumor?
2 Ma ke tamilangnag apostal Paul rogon ni ke malmit e girdi’ ni bochan fre “got ko re m’ag ney” ma re n’em e ba math keru’ ko “fare tamilang ni be yib ko thin nib fel’,” miki weliy murung’agen e machib rodad ni gaar: “Machane gamad e piin ni ba’ romad e re n’ey nib fel’ ni gamad bod e rume’ ni but’, ni nge m’ug ni re gelngin nem ni ir e ba th’abi gel e yib rok Got, ma gathi gamad e yib romad. Pire’ yay ni ke ingmad e gafgow ke pir’iymad u gubin yang, machane da gu masengsenggad; yu ngiyal’ e bay n’en ma da ku gu nanged e n’en ni nggu rin’ed, machane der mulan’mad; pire’ e girdi’ ni be togopluw ngomad, machane dariy ba ngiyal’ ndariy taabe’ ni fager romad; ba gel e maad’ad ni yibe tay ngomad yu ngiyal’, machane dawor nthang e fan romad.” (2 Korinth 4:4, 7-9) Gadad e “rume’ ni but’” nib meewar, machane ke ngongliydad Got nrogon mu daken gelngin ma rayog ni ngad gelgad ko fayleng rok Satan.—Roma 8:35-39; 1 Korinth 15:57.
Rogon ni Kan Ngongliy Fre Nam nu Israel Nkakrom
3. Mang e ke weliy Isaiah u murung’agen rogon ni kan ngongliy fre nam nu Jew ni bod e rume’?
3 Gathi ke mus ni ma ngongliy Jehovah e girdi’ ya ku rayog ni nge ngongliy ba nam ni polo’. Baara’ rogon, nap’an ni pag yu Israel kakrom ni nge ngongliyrad Jehovah nrogon, ma ke fel’ rogorad. Machane munmun me gelan’rad ma dakur folgad rok Got. Ma wenegan ni yib riy e Ani Sunmiy fre nam nu Israel e ke yibnag e “gafgow” ngorad. (Isaiah 45:9) Nap’an e bin meruk e chibog B.C.E., me weliy Isaiah ngak Jehovah murung’agen rogon fene gel e denen ko piyu Israel ni gaar: “Machane gur [O Jehovah], e chitamangimad gur. Gamad bod e but’ ni yima ngongliy e th’ib riy, me gur e ga bod e en ni ma ngongliy e th’ib. Kam sunmiymad. . . . Urngin e yungi n’en nib t’uf romad e kan kirebnag.” (Isaiah 64:8-11) Kan ngongliy yu Israel ma ke mang ba rume’ ni bay rogon ni ngan thang.
4. Mang fanathin ni ke susunnag Jeremiah?
4 Raay e duw nga tomren ni be chugur ko ngiyal’ ni ran pi’ e gechig ngorad, me yog Jehovah ku Jeremiah ni nge fek ba rume’ ni but’ ma yad boch e pumoon ni piilal nu Jerusalem e nga ranod nga lan fre Loway nu Hinnom, me gaar ngak: “Ngam bilig fare rume’ u p’eowchen fapi pumoon nra uned ngom ngam marod ma ga yog ngorad ni ngam gaar, ‘[Jehovah] ni Gubin ma Rayog Rok e ke gaar: “Bay gu kirebnag e pi girdi’ ney nge re binaw ney ni bod rogon be’ ni bilig ba rume’ nni ngongliy ko but’ nge yan i par ndabkiyog ni ngan chamey.”’”—Jeremiah 19:10, 11.
5. Uw fene gel e gechig ni ke tay Jehovah nga daken yu Israel?
5 Nap’an e 607 B.C.E., me thang Nebukadnezzar yu Jerusalem nge fre tempel me fek e tin ni ke magay nib fas ko piyu Jew kar manged kalbus u Babylon. Machane tomren 70 e duw ma ke sul piyu Jew ni kar kalgadngan’rad nga Jerusalem ni ngar fl’eged fre binaw nge tempel riy nge sul nga rogon. (Jeremiah 25:11) Machane, nap’an e bin som’on e chibog C.E., me digey fre nam e Ani Ta Ngongliy e Rume’ biyay, ma munmun min rin’ e n’en nth’abi kireb ya kan thang e fan rok Fak Got. Nap’an e 70 C.E., me fanay Got fre am nu Roma ni nge gechignagrad min thang e m’ag ko piyu Jew, nge fre binaw nu Jerusalem nge fre tempel. Ma dabki ngongliy Jehovah fre nam nu Israel nge mang ban’en nib “thothup mab gamog.”a
Kan Ngongliy Reb e Nam nib Spiritual
6, 7. (a) Mang e yog Paul u murung’agen rogon ni yibe ngongliy Israel nib spiritual ni bod e rume’? (b) Uw urngin e girdi’ ni yad e “piin ni be runguyrad Got,” ma uw rogon ni kan dugliyrad?
6 Piyu Jew ni ke mich Jesus u wan’rad e kan ngongliyrad ni yad e def ko reb e nam nib biech, ni aram fre “Israel rok Got” nib spiritual. (Galatia 6:16) Ere rib puluw e n’en ni yog Paul ni gaar: “Mmudugil ni en ni ma ngongliy e rume’ ko but’ e bay mat’awun ni nge maruwel ko fa gi but’ nrogon ni be finey, ni nge ngongliy l’agruw i rume’ ko fa gi but’, nreb e yima fanay ko tin ni ba ga’ fan ban’en, ma reb e yima fanay ko tin ni gathi ri ba ga’ fan ban’en. . . . Ere taareb rogon e re n’ey ko n’en ni ke rin’ Got. Be finey ni nge dag e damumuw rok ya nge dag gelngin ngan guy. Ere rib gum’an’ ni be k’adan’ rok e piin ni yad be damumuwnag ni bay tapgin ni nge kirebnagrad. Ma ku be finey ni nge dag e flaab rok ni ba ga’ ni ke puog nga dakendad e piin ni be runguydad, ni pi arodad ni ke ngongliy rogorad ni nge yog e flaab rok ngorad.”—Roma 9:21-23.
7 Tomren ni kan faseg Jesus ko yam’ me tamilangnag ni fa “piin ni be runguyrad” Got e yad 144,000 u gubin. (Revelation 7:4; 14:1) De gamaneg piyu Israel e re matheeg nem, me ere ke runguy Jehovah e girdi’ ko pi nam. (Roma 11:25, 26) Ma papey ni ke yoor e ulung ko Kristiano. Nap’an ni ke gaman 30 e duw ma kan machibnag fre thin nib fel’ “ngak urngin e girdi’ u fayleng.” (Kolose 1:23) Ma aram me t’uf ni ngan yarmiy e pi ulung ngan gagiyegnagrad nrogon.
8. Mini’ e tin som’on e girdi’ ko fre governing body, ma uw rogon ni ke thil iyan?
8 I fl’eg Jesus rogon fa 12 e apostal rok ni ngar manged ba ulung ni governing body, me skulnagrad nge boch e girdi’ ni fan ko machib. (Luke 8:1; 9:1, 2; 10:1, 2) Nap’an e Pentekost 33 C.E., ma ke dugil fre ulung ko Kristiano, me munmun me yoor e girdi’ ko governing body ya kan uneg e “pi apostal nge piin piilal u Jerusalem” ngay. Ma be m’ug riy ni James ni walagen Jesus e gathi ir reb e apostal machane ir e ga’ ko re ulung nem. (Acts 12:17; 15:2, 6, 13; 21:18) Rogon ni yog Eusebius ni be’ ni ma yoloy e chep, ma kan gay e pi apostal u lan e binaw ni ngan gafgownagrad ma aram mar wergad u lan e binaw. Ere kan yarmiy fre governing body u rogon nib t’uf.
9. Mang ban’en nib kireban’ ni ke yiiynag Jesus ni ra buch?
9 U tungun e bin som’on e chibog, ma ‘fre toogor, ni Moonyan’,’ e ke tabab ni nge ‘wereg awochngin e pan nga fithik’ fapi woldug ni wheat’ ni yad e girdi’ ni ra un ko “Gil’ilungun Got u tharmiy.” I yiiynag Jesus ni ran pag e re n’ey nge mada’ ko ngiyal’ ko mokun woldug ni aram e “tin tomren e rran ko re m’ag ney.” Ma aram ma ‘tirok Got e girdi’ e bayi gal ramerad ni bod e yal’ ko gin ni Chitamangirad e be gagiyegnag.’ (Matthew 13:24, 25, 37-43) Wuin ni ra buch e re n’em?
Yibe Ngongliy fre Israel rok Got e Ngiyal’ ney
10, 11. (a) Uw rogon ni kan tabab i ngongliy fre Israel rok Got ko ngiyal’ ney? (b) Mang boch e machib ko Kristendom nib math’ keru’ ko machib ko pi Bible Student?
10 Nap’an e 1870, me tababnag Charles Taze Russell reb e ulung ni ma fil e Bible u Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A. Ma nap’an e 1879 me tabab i fl’eg fre ke babyor ni Wulyang Ntagil’ e Damit ni yu pul. Pi girdi’ ney ni ka nog Bible Students ngorad e ke tamilang u wan’rad ni ke uneg Kristendom e machib nde puluw ko Bible ko machib rorad, ni bod e yaal ndabi yim’, nge nifiy u infierno, nge purgatorio, nge Trinitas, nge ngan taufenag e madway.
11 Ma pi girdi’ ney nib t’uf e thin riyul’ ko Bible rorad e kar tamilangnaged e machib ko Bible, ni bod fre biyul’ ni pi’ Jesus ni maligach, nge fre machib ni ran faseg e yam’ mar pared ni manemus u paradis u fayleng u tan Gil’ilungun Got. Ma kar ga’naged fan rogon nran n’uf Jehovah Got ni ir e An Th’abi Ga’ u palpal th’ib. Ke mich u wan’ e pi Bible Student nra riyul’ e Meybil Rok Somol ni be gaar: “Chitamangimad ni ga by u tharmiy: Ngan tay fan fithingam nib thothup, ma ga par ni gur e ga be gagiyegnagmad, min rin’ e tin nib m’agan’um ngay u roy u but’ ni bod rogon ni yibe rin’ u tharmiy.” (Matthew 6:9, 10) Yibe ngongliyrad u daken e kan ni thothup rok Got ni ngar manged ba ulung i Kristiano u ga’ngin e fayleng ni yad e girdi’ nib gapas.
12. Uw rogon me tamilang u wan’ e pi Bible Student reb e rran ni baga’ fan?
12 Pi Bible Student e kar fl’eged i gay e thin ko Daniel guruy ni 4 nge yugu boch e thin ko profet me tamilang u wan’rad ni ke chugur ko ngiyal’ ni ra yib Jesus ni ir e Messiah ni Pilung. Ma ke tamilang u wan’rad ni 1914 aram e duw ni ra thumur e “ngiyal’ ni kan dugliy ni fan ko pi nam. (Luke 21:24; Ezekiel 21:26, 27) Ma kar wereged e machib rorad mi yad tababnag e yu ulung ni fan ko fol babyor (munmun min pining pi ulung ngay) u yu yang u Meriken. Mu tabolngin e re chibog ney ma ke wer iyan e maruwel rorad nga lan yu Europe nge yu Australasia. Ere ba t’uf e yaram nib fel’ rogon.
13. Mang legal status ni ke yog ko pi Bible Students, ma mang e rin’ e bin som’on e president ko Society ni fan ko machib?
13 Ma kan fl’eg Zion’s Watch Tower Tract Society ke mang reb e corportation ni fan ni nge par e pi Bible Student nib legal ara bay mat’awrad u Meriken ko duw ni 1884, ma tochuch rorad e bay u Pittsburgh, Pennsylvania. Ma piin nib ga’ lungurad ko re ulung nem e yad e Governing Body, ma ur gagiyegnaged rogon e machib ni kan tay ko Gil’ilungun Got u ga’ngin e fayleng. Bin som’on e president ko Society e Charles T. Russell, ma ke yoloy nel’ ken e babyor ni Studies in the Scriptures ma ke milekag nga yu yang ni fan ko machib. Ma immoy boor e salpiy rok u m’on ni ke tabab ni nge fil e Bible ma ke pi’ e re salpiy nem ni fan ko machib ko Gil’ilungun Got u ga’ngin e fayleng. Nap’an e 1916, ma immoy fre mahl ni Great War u Europe, ma ke aw parowan Brother Russell u nap’an ni be milekag iyan ko machib ma aram me yim’. Ke pi’ urngin ban’en rok ni fan ni nge wer e machib ko Gil’ilungun Got.
14. Uw rogon ni ke ‘athamgiliy e tin nrayog rok’ J. F. Rutherford? (2 Timothy 4:7)
14 Bin migid e president e Joseph F. Rutherford, ni immoy faram ni ir reb e tapuf oloboch u Missouri. Ma de rus ni nge tamilangnag e thin riyul’ ko Bible, ma aram e pi tayugang ko Kristendom nge pi tayugang ko am e ke taareb lanin’rad ni ngar “makathnaged.” Nap’an e June 21, 1918, ma kan kalbusnag Brother Rutherford nge medlip e Bible Student, min pi’ e gechig ngorad ni ra bagayad ma 10 ara 20 e duw. Ma aram me togopluw e pi Bible Students ko re n’em ko court. (Psalm 94:20; Filippi 1:7) Kan appeal, ma kan pagrad ko March 26, 1919, ma boch nga tomren ma kan nog ni dariy e kireb rorad ma googsur e n’en ni ka nog u murung’agrad.b Aram e kan ngongliyrad mi yad par nib mudugil ko tin riyul’. Ke ayuwegrad Jehovah ma kar rin’ed urngin ban’en nrayog ni ngar gelgad ko cham nib spiritual ni ngan pagrad ngar wereged fre thin nib fel’ u fithik’ e togopluw ko Babylon nib Gilbuguwan. Ka be ul’ul’ iyan e re cham nem ke mada’ ko ngiyal’ ney ko duw ni 1999.—Mu taarebnag ko Matthew, guruy ni 23; John 8:38-47.
15. Mang fan ni baga’ fan fre duw ni 1931?
15 Nap’an e pi duw ko 1920 nge mada’ ko 1930 iyan, ma fre Israel rok Got ni kan dugliyrad ko kan ni thothup e kar paged ni nge ngongliyrad fa An Ta Ngongliy e Rume’. Kan tamilangnag e thin ko profet ni bay ko Bible, ni be n’uf Jehovah ma be tamilangnag Gil’ilungun ni Jesus e Pilung riy. Nap’an e 1931 ma ke falfalan’ e pi Bible Student ya kar fanayed reb e ngochol nib biech ni Pi Mich Rok Jehovah.—Isaiah 43:10-12; Matthew 6:9, 10; 24:14.
16 nge kahol ko page 29. Wuin ni ke gaman 144,000 e girdi’, ma mang e be micheg e re n’em?
16 Nap’an e duw ni 1930 iyib ngaray ma ke m’ug riy ni ke gaman oren e “piin ni kan piningrad ni kan mel’egrad ni yad e piin nib yul’yul’” ni yad 144,000 u gubin. (Revelation 17:14; mu guy fre kahol ni bay ko page 29.) Dad nanged ko in e girdi’ ni kan dugliyrad ni kan kunuy u nap’an e bin som’on e chibog nge in ni kan kunuy u fithik’ e “pan” ni kan yung u fithik’ e woldug u nap’an e pi chibog ni ke togopluw yu Kristendom. Ma nap’an e 1935 ma ke gaman 52,465 e piin ni publisher u ga’ngin e fayleng, ma tin th’abi yoor e publisher e 56,153, ma kar uned ko abich u nap’an fre Puguran. Mang e bay nga m’on ko gabul nge langleth ni fan ko pi girdi’ ni ka bay ni ran kunuyrad?
“Msap! ba Ulung ni Baga’”
17. Mang e ke buch ko duw ni 1935?
17 U nap’an reb e convention ni kan ta’ ko May 30 nge mada’ ko June 3, 1935, u Washington, D.C., U.S.A., me pi’ Brother Rutherford reb e welthin ni baga’ fan ni “Fre Ulung ni Baga’.”c Re ulung ney ni “dariy be’ nrayog ni nge theegrad” e ra m’ug ko ngiyal’ ni ke chugur ni nge m’ay i dugliy oren e 144,000 e girdi’ ni yad Israel nib spiritual. Ma ku yad e ra michan’rad ko fre biyul’ ni aram “rachaen fre Fak e Saf,” ni Jesus, ma yad ra pigpig u lan e tempel rok Jehovah ni aram e yaram ni fan ko liyor ngak. Yad ra “thap u fithik’ fare gafgow ni baga’” mi yad magay nib fas, ma yad ra par u Paradis ma “dab kura m’ad.” U lan in e duw u m’on ko re convention nem ma kan pining Jonadabs ko re ulung ni baga’ nem.—Revelation 7:9-17; 21:4; Jeremiah 35:10.
18. Mang fan ni baga’ fan fre duw ni 1938?
18 Fre duw ni 1938 e baga’ fan ya kan tamilangnag fa l’agruw i ulung. Fre Wulyang Ntagil’ e Damit ko March 15 nge April 1, 1938, e kan weliy e thin ni “Flak Rok” ni l’agruw e guruy ma kan tamilangnag e liw ko girdien fachi ulung nge pi walagrad ni fre ulung ni baga’. Mu lan e pi babyor ko June 1 nge June 15 ma kan weliy e thin ni “Yaram,” ni bay ko Isaiah 60:17. Kan nog ko urngin e ulung ni ngar rogned ko Governing Body ni ngar dugliyed e girdi’ ni ra yog e thin u lan e ulung rorad, ma aram e yaram ni ke dugliy Got nib theocratic. Ma ke fol e pi ulung ko re n’em.
19 nge footnote. Mang boch ban’en ni be micheg ni ke pag 60 e duw faram ni kan tabab i pining girdien “yugu boch e saf”?
19 Kan weliy u lan fre babyor ni 1939 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ni gaar: “Ke buch uw e girdi’ ni kan dugliyrad ni yad pi gachalpen Jesus Kristus u fayleng, ma dabki yoor. Yad e ‘tin ni ke magay’ ko girdien fachi ulung ni yad pi fak Zion, ni aram e ulung rok Got. (Rev. 12:17) Ma chiney e be kunuy Somol ‘girdien yugu boch e saf’ ni yad ra mang fre ‘ulung ni baga’’. (John 10:16) Piin ni yibe kunuyrad e chiney e yad ma un ko girdien fachi ulung, mi yad maruwel u taabang. Chiney iyan nga m’on ma ‘girdien yugu boch e saf’ e ra yoor iyan nge mada’ ko ngiyal’ ni ke m’ay i kunuy fre ‘ulung ni baga’.” Kan ngongliy girdien fachi ulung ni fan ni ngar kunuyed fre ulung ni baga’. Ma chiney e thingari ngongliy e pi n’ey ni bod e rume’.d
20. Mang boch e yaram ko ulung ni kan thiliyeg ka nap’an e 1942?
20 Nap’an e January 1942, ma aram e ngiyal’ ni th’abi gel e mahl ni World War II me yim’ Joseph Rutherford ma Nathan Knorr e ke mang president. Ir e bin dalip e president ko fre Society ma yibe tay fan ni bochan e ke dugliy e pi skul nib theocratic u lan e pi ulung me dugliy fre Skul ni Gilead ni fan ni ngan skulnag e pi missionary. Nap’an fre muulung ko Society ni annual meeting ko duw ni 1944, me weliy ni ran thiliyeg fre charter ko Society ni fan ni ngan tay ni rogon ni ngan dugliy e girdi’ riy e ra tor ko tirok Got ban’en ma gathi bochan e salpiy ni yad ma pi’. Ma tin 30 e duw u tomren, e ke yoor e girdi’ ni ma un ko machib ya immoy fram ni 156,299 me taw ko 2,179,256 u ga’ngin e fayleng. Ma nap’an e 1971-75 ma ba t’uf ni nguun thiliyeg boch ban’en ko yaram. Dabkun tay ni taabe’ ni ir e president e ra gagiyegnag e maruwel ko machib ko Gil’ilungun Got u ga’ngin e fayleng. Kan ga’nag fre Governing Body, ke gaman 18 e girdi’ riy ni yad fachi ulung, ma yibe thiliyeg e en ni nge ga’ lungun riy, ma chiney e baley i guruy ko taab guruy ko pi girdi’ nem e kar m’ad me mus e yafas rorad u roy u fayleng.
21. Mang fan ni bay mat’awun girdien fachi ulung ni ngar uned ko Gil’ilungun Got?
21 Ma tin ni ka bay e girdi’ ko fachi ulung e kan ngongliyrad u lan in e duw ko pi skeng ni yib ngorad. Ke felan’rad ngay ya ‘fre kan ni thothup rok Got e ir e micheg nga lanin’rad ni yad pi fak.’ Yog Jesus ngorad ni gaar: “Urngin e gafgow ni yib ngog ma mpired rog nda mpaged gag; ere rogon ni ke pi’ e Chitamag mat’awug ngog ni ngug gagiyeg, e eram e n’en ni bay gu rin’ ngomed. Bay mu uned ngog ko abich nge garbod u tebel rog ko gin nsuwog, ma bay mpired nga tagil’ e pilung ngam gagiyegniged fa ragag nge l’agruw i ganong nu Israel.”—Roma 8:16, 17; Luke 12:32; 22:28-30.
22, 23. Uw rogon ni yibe ngongliy girdien fachi ulung nge yugu boch e saf ni bod e rume’?
22 Be lich iyan oren girdien fachi ulung u fayleng, ma aram e yibe pi’ mat’awun e pi walag nib ilal ko fre ulung ni baga’ ni nge ga’ lungurad ko pi ulung u ga’ngin e fayleng. Ma nap’an nra chuw u fayleng e bin tomur e Mich Rok Jehovah ni kan dugliy, ma piin ni pi fak e pilung ni sa·rimʹ ko yugu boch e saf e goo ke m’ay i skulnagrad ma rayog ni ngar pow’iyed e ulung u fayleng.—Ezekiel 44:3; Isaiah 32:1.
23 Girdien fachi ulung nge yugu boch e saf e ka yibe ngongliyrad ngar manged e pi rume’ ni ran fanay ko tin baga’ fan ban’en. (John 10:14-16) Demtrug ko ke l’agan’dad ko “bin nib biech e tharmiy” ara “bin nib biech e fayleng” ma gad ma fol ko n’en ni ke piningdad Jehovah ngay ni gaar: “Ngari mfelfelan’gad ndariy n’umngin nap’an ko pi n’en ni gag e bay gu sunmiy. Bin nib beech e Jerusalem ni bay gu sunmiy e bay i par nib sug ko felfelan’, ma girdi’ riy e bay ur pired ni yad ba felfelan’.” (Isaiah 65:17, 18) Gad e girdi’ nib meewar ere ngad pigpiggad ku Got u fithik’ e sobut’an’ ma gad pag ni nge ngongliydad u daken “gelngin ni ir e ba th’abi gel, ma gathi gadad e yib rodad”—ya aram fre gelngin Got u daken e kan ni thothup rok!—2 Korinth 4:7; John 16:13.
[Boch e Thin nra Tamilangnag Murung’agen]
a Re n’ey e be ginang yu Kristendom ni be yip’ fan yu Israel kakrom, ni ku ra gechignagrad Jehovah ni aram rogon.—1 Peter 4:17, 18.
b Judge Manton ni ir e Roman Catholic e ke turguy ni dabni pag e pi Bible Student u kalbus ni mus ni bay e bail rorad, ma boch nga tomren ma kan nin’ e cha’ nem nga kalbus ya ke fek e win ara salpiy ko sasalap.
c Fre ke Bible ni New World Translation of the Christian Greek Scriptures, ni kan fl’eg ko 1950, e be yog fre thin ni “ulung ni baga’” ni piliyeg ko thin ni Greek u lan e Bible.
d Nap’an e 1938 ma oren e girdi’ ni kar uned ko Puguran e 73,420, u gubin ma 39,225 e girdi’—ni aram 53 percent ko piin ni kar uned ngay—e kar uned ko abich nge garbod. Nap’an e 1998 ma ke yoor e girdi’ ni be un ngay me gaman 13,896,312, ma ke mus ni 8,756 e girdi’ ni kar uned ko abich nge garbod, ni aram de gaman 1 e girdi’ ko ra 10 e ulung ni be un ko abich nge garbod.
Ka Ga Manang?
◻ Mang kanawo’ ni dag Jesus ngodad ya ke pag e Chitamangin ni nge ngongliy ni bod e rume’?
◻ Uw rogon ni kan ngongliy yu Israel kakrom ni bod e rume’?
◻ Uw rogon ni yibe ngongliy “fre Israel rok Got” ke mada’ ko chiney?
◻ Yibe ngongliy girdien “yugu boch e saf” ni fan ko mang?
[Kahol ko page 28]
Yibe Ngongliy Yu Kristendom ni bod e Rume’
Kan reportnag ko Associated Press u Athens, Greece, u murung’agen fa en ni ka fin dugliy ni ir e ga’ ko galesiya ni Greek Orthodox Church ni gaar: “Susun ni ir e ta mol’og ko gapas. Machane rogon ni be non fa en ni ga’ ko Greek Orthodox Church e gowa be fl’eg rogon ni nge un ko mahl.
“‘Faanra ba t’uf ma ke bung rogomad ni nggu li’ed e girdi’ ngar m’ad ma nggu paged famad. Gamad ni girdien e galesiya e gamad be yibilay e gapas . . . Machane gamad ma yibilay e pi talin e cham nib thothup nfaanra ba t’uf,’ aram e n’en ni yog Archbishop Christodoulos ko chirofen ni Assumption of the Virgin holy day, ni ku aram e chirofen ni madenomnag yu Greece e yu raba’ i salthaw.”
[Kahol ko page 29]
“Dabkun Uneg e Girdi’ Ngay!”
U nap’an e Gilead graduation ko 1970, ma Frederick Franz, ni ir e vice-president ko fre Watch Tower Society, e yog ko pi student ni yad girdien yugu boch e saf machane rayog ni nge aw ni yad ra taufenag be’ ni ir reb e girdien fachi ulung. Rayog ni nge buch e re n’em fa? Ke weliy ni John ni Tataufe e ir be’ ko yugu boch e saf, ma ke taufenag Jesus nge boch e apostal. Miki fith ko ka yibe dugliy e girdi’ ni ngar manged girdien fachi ulung fa. “Danga’, dabkun uneg e girdi’ ngay!” e gaar. “Ya ka m’ay i dugliy e girdi’ u nap’an e 1931-35! Dabki pining e girdi’ ngay. Ere mini’ e pi girdi’ ni yad buch uw ni ka fin ra uned ko machib machane yad be un ko abich nge garbod u nap’an e Puguran? Faanra yad girdien fachi ulung ma yad e piin ni kan non’ luwrad! Gathi kan unegrad ngak girdien fachi ulung, ya kar ranod nga luwan e piin ni kar mulgad.”
[Sasing ko page 25]
Ri gad ma chaariy e pigpig ni gad ma tay!
[Sasing ko page 26]
Yu Israel kakrom e ke mang ba rume’ ni bay rogon ni ngan thang