Piin Ni Ma Cham Ngak Got E Dabiyog Rorad Ni Ngar Gelgad Ngak!

“Mmutrug ni ngar togopuluwgad ngom, machane dabiyog rorad ni ngar gelgad ngom.”​—JEREMIAH 1:19, New World Translation.

1. Mang e maruwel ni kan pi’ ngak Jeremiah, ma uw n’umngin nap’an e re maruwel nem?

KE mel’eg Jehovah Jeremiah ni kab pagal ni ra mang ba profet ngak e pi nam. (Jeremiah 1:5) Ke buch e re n’ey u nap’an ni Josiah ni ir fare Pilung nib fel’ e be gagiyegnag u Judah. I ulul Jeremiah ko maruwel rok ni ir ba profet ko ngiyal’ nib gel e wagey u nap’an ni dawori gel Babylon nga Jerusalem nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni baaram nni fek e girdi’ rok Got nga ranod ni kalbus.​—Jeremiah 1:1-3.

2. Uw rogon ni ke gelnag Jehovah Jeremiah, ma cham ngak e re profet nem e bod ni be yip fan e mang?

² Fapi thin ko pufthin ni wereg Jeremiah e ra k’aring e togopuluw. Arfan, ni ke gelnag Got ya nge par nib mudugil ko maruwel rok ko tin ka bay nga m’on. (Jeremiah 1:8-10) Bod rogon fapi thin ni baaray ni ke gelnag fare profet, ni be gaar: “Mmtrug ni ngar togopuluwgad ngom, machane dabiyog rorad ni ngar gelgad ngom, ya ‘bay gu un ngom,’ aram e n’en ni ke yog Jehovah, me ulul ngay ni gaar, ‘nguug yoror rom.’ ” (Jeremiah 1:19) Togopuluw ngak Jeremiah e bod ni yibe cham ngak Got. Chiney, e bay e pi tapigpig rok Jehovah ni yad bod e profet ya maruwel rorad e taabrogon ko maruwel rok Jeremiah. Yad ma machibnag e thin rok Got ni kan yiiynag ni darur rusgad ni bod ir. Ma ke yib angin e re thin ney ngak e girdi’ ya boch e ke fel’ rogorad riy ma boch e kar magawongad, ya re n’ey e be yan u rogon lanin’rad ko fare machib. Nap’an Jeremiah, ma immoy e girdi’ ni ur togopuluwgad ngak Got ya kar togopuluwgad ngak e pi tapigpig rok nge fare maruwel ni ke pi’ Got ngorad.

Yibe Cham Ngak e Pi Tapigpig rok Jehovah

3. Mang fan ni yima togopuluw ngak e Pi Mich rok Jehovah?

³ Ka nap’an ni kefini tabab fa bin 20 e chibog nge yan i mada’ ko chiney ni yima cham ngak girdien Jehovah. Boor e nam u yu yang, ni bay e piin ni pumoon riy ni ba kireb e lem rorad ni kar athamgilgad ni ngar taleged yad​—arrogon, ngar tha’bed gulungan—​fare maruwel ni ngan wereg fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. Fare Moonyan’ e ir e ke k’aringrad ni en Toogor rodad ni ba th’abi gel ni “yugu be yan ni bod ba layon ni be tolul, ni be gayiy be’ ni nge longuy.” (1 Peter 5:8) Tomren ni ke m’ay “fa ngiyal’ ni kan dugliy ni fan ko pi nam” ko duw ni 1914, me ta’ Got Fak ni nge mang Pilung nib biech nu fayleng, me tay chilen ni gaar: “Um gagiyeg u fithik’ e pi toogor rom.” (Luke 21:24, NW; Psalm 110:2) Ke fanay gelngin, me yin’ Kristus Satan u lang nga daken e fayleng. Ma manang fare Moonyan’ ni ke ngoch nap’an, ma aram fan ni kari damumuw ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad nge pi cha’ ni yad ba chag ngorad. (Revelation 12:9, 17) Mang e ke buch ni bochan e togopuluw ni ma ta’ e pi toogor rok Got ni boor yay?

4. Mang e skeng ni ke yib ngak girdien Jehovah u nap’an fare Mahl u fayleng ni ga’ngin ko bin I, machane mang e ke buch ko 1919 nge 1922?

⁴ Boor e skeng ko michan’ ni ke mada’nag e pi tapigpig rok Jehovah ni kan dugliyrad u nap’an ni ke yib fare Mahl ni bin I nga fayleng ni ga’ngin. Kan moningnagrad ma kan t’ar e thin nga dakenrad, ma kan tulufrad e piin nib wagey, min toyrad. Taab rogon ko n’en ni i yog Jesus ngorad, ni “urngin e girdi’ e bay ra fanenikayed gimed ni bochag.” (Matthew 24:9) Ngiyal’ ni ke wagey boch ban’en ni bochan e mahl, ma pi toogor ko Gil’ilungun Got e ke fanay boch e kanawo’ ni taabrogon ko n’en ni kan fanay ni ngan togopuluw ngak Jesus Kristus. Kar rogned boch e thin ni de riyul’ ni girdien Jehovah e yad ma togopuluw ko am, ma kar ranod ni ngar magawonnaged fa gin’en ni ir e be ayuweg e ulung rok Got u fayleng. Duw ni 1918 ko pul ni May, ma kan motochiyelnag ni ngan kol J. F. Rutherford ni fare president ko fare Watch Tower Society, nge fa medlip i girdi’ ni yad ba chuchugur. Meruk i girdi’ ney e kan pi’ ngorad e gechig nib tomal ma kan pi’rad ko fare federal penitentiary u Atlanta, Georgia, U.S.A. Me yan mereb e pul nga tomren min pagrad. Duw ni 1919 ko pul ni May, ma fare circuit court of appeals e ke yog ni dawori pi’ e trial ngorad, ma aram kan thiliyeg e n’en ni kan dugliy ni fan ngorad. Kan yarmiy ni ngan yaliy biyay e re case nem, machane munmun ma fare am e ke taleg e re nem, ma kan dugliy ni Brother Rutherford nge pi cha’ nem ni ma chag ngak e dariy e kireb rorad. Kara ululgad ko maruwel rorad, ma pi convention ni kan ta’ u Cedar Point, Ohio, ko duw ni 1919 nge yan i mada’ ko duw ni 1922 e ke gelnag biyay fare maruwel ni ngan machibnag e thin ko Gil’ilungun.

5. Uwrarogon e Pi Mich rok Jehovah u Nazi Germany?

⁵ Fare am ni kan nog dictator ngay e ke m’ug ko pi duw ni 1930, ma Germany, nge Italy, nge Sapan e kara maruwelgad u taabang ni nge yog ngorad gelngirad ni kan nog Axis ngay. Ngiyal’ ni kefin ni tabab e pi duw nem, ma kan togopuluw ngak girdien Got, ma ke buch e re n’ey u Nazi Germany nib gel. Kan motochiyelnag ni ngan talegrad. Kan yaliy boch ban’en u lan e naun rorad, min kol e girdi’ riy. Bokum e biyu’ e girdi’ e kan tayrad nga concentration camps ya dabra paged e michan’ rorad. Fare cham ni kan tay ngak Got nge girdien e kan sunmiy ni fan ni ngan thang e Pi Mich rok Jehovah ko nam ni kan nog dictator e am rorad ngay.a Nap’an ni ke yan e Pi Mich nga court u Germany ni ngar weliyed e mat’awrad, fare Ministry of Justice u Riech e kara puruygad nib n’uw nap’an ni nge mudugil ni dabra gelgad ngorad. Me gaar: “Susun dabi oloboch e pi court ke mus ni bochan e n’en ni gowa ba puluw ko motochiyel; machane thingar ni gay boch e kanawo’ ni fan ni ngar lebguyed e maruwel rorad ni baga’ fan ni yugu aram rogon ni bay boch e magawon.” Be dag e re n’ey ni dabi m’ug e tin nib mat’aw ko re magawon ney. Ke tay fare Nazi nga laniyan’ e girdi’ ni fapi maruwel ni ma ta e Pi Mich rok Jehovah e ra kirebnagey, ara n’en nib togopuluw, ma ma ‘magawonnag fare National Socialistic construction.’

6. Mang e n’en ni kan rin’ ni fan ni ngan taleg e maruwel rodad u nap’an e Mahl ni ga’ngin ni bin II iyan nga ram?

⁶ Nap’an e Mahl u Fayleng ni Ga’ngin ni bin II, e kan motochiyelnag ni ngan taleg ara kan nog ni susun bay boch ban’en ni dabiyog ni nge rin’ e girdi’ rok Got u Australia, nge Canada, nge boch e binaw ni bang ko fare British Commonwealth​—u Africa, nge Asia, nge pi dongoch ko girdi’ ni Caribbean nge fare Pacific. U Meriken, ma pi toogor ni boor e girdi’ ni ma sap ngorad nge piin ni ke mus ni kar rung’aged boch e thin ni de riyul’ e kar k’aringed e ‘wagey u daken e motochiyel.’ (Psalm 94:20) Fare magawon ko siro’ ko flak nge boch e motochiyel ko nug ni yibe taleg e machib u mit e tabinaw i yan e kan pi’ nga court ni ngan chamnag murung’agen, ma bochan ni ke turguy e court nu Meriken ni dariy e kireb riy ma aram ke pi’ e athamgil nga laniyan’uy e re n’ey ni ngan mel’eg e liyor ku Got ni ba puf rogon. Ke magar Jehovah, de gel e maruwel ko toogor ni bochan e ayuw ni ke pi’. Nap’an ni ke m’ay fare mahl u Europe, ma aram min chuweg fare motochiyel ni ke magawonnag girdien Got. Bokum e biyu’ e Pi mich ni kan kalbusnagrad u concentration camps min pagrad, machane dawori m’ay e re cham nem. Dawori n’uw nap’an nga tomren e Mahl u Fayleng ni Ga’ngin ni bin II, me tabab fare mahl ni kan nog Cold War ngay. Fapi nam u Europe u ngek e kara magawonnaged e girdi’ rok Jehovah nib gel. Kan guy rogon ni ngan magawonnagrad ya ngan taleg e maruwel rodad ko machib, kan taleg boch e babyor, ma kan taleg e assembly rodad. Boor e kan kalbusnag min pi’rad ko pi’rad ko pi camp ni nguu maruwelgad nib elmirin.

Ka Be Ulul Iyan e Machib!

7. Mang e ke buch ngak e Pi Mich rok Jehovah u Poland, nge Russia, nge yugu boch e binaw ko duw ni kefin ni yan?

⁷ Tomren ni ke yan boor e duw, ma ke mab e kanawo’ ko fare maruwel ko machib. Poland, ni ka bay u tan e am ni Communist, e ke pag ni ngan ta’ e pi convention u rom ni ke mus ntaareb e rran ko duw ni 1982. Duw ni 1985 ni kan tay e international conventions u rom. Ma duw ni 1989 ma kan tay e pi international conventions u rom ni baga’, ni bokum e biyu’ e girdi’ ni kar bad u Russia nge Ukraine ni ngar uned ko pi muulung nem. Ma kan motochiyelnag u Hungary nge Poland ko re duw nem ni Pi Mich rok Jehovah e rayog ni ngara ululgad ko maruwel rorad u rom. Nap’an e autumn ko duw ni 1989, ma ke puth fare Rungrung u Berlin. Ma boch e pul nga tomren, ma ke puf e thin riy u East Germany ni rayog ni ngada ululgad ko maruwel rodad u rom, ma dawori n’uw nap’an nga tomren mu kun ta’ reb e international convention u Berlin. Ma nap’an ni tabab e bin tomur e ragag e duw ni nge m’ay fa bin 20 e chibog, ma kan athamgil ni ngan pirieg e pi walagdad u Russia. Kan non ngak boch e girdi’ nu Moscow nib tolang e liw rorad, ma duw ni 1991, e kan ta’ nga babyor ko am fithingan e teliw ko Pi Mich rok Jehovah ni kan nog e legal registration ngay. Ma ka nap’an e ngiyal’ nem ma kari gel e maruwel u Russia nge pi republic ni kafram e yad bang ko Soviet Union.

8. Mang e ke buch ngak girdien Jehovah u lan 45 e duw u tomren ni ke m’ay e Mahl ni bin II?

⁸ Bay boch e binaw ni ke m’ay e togopuluw riy, machane yugu boch e binaw e ke gel iyan. Me yan 45 e duw nga tomren ni kefin ni m’ay fare mahl u fayleng ni ga’ngin ni bin l’agruw, ma boor e binaw ni am rorad e kar dubuyed ni nge ulul e Pi Mich rok Jehovah ko maruwel u rom. Maku, kan motochiyelnag ni ngan talegdad ara ngan taleg e maruwel rodad ko fa 23 e nam u Africa, nge mereb u Asia, nge 8 u Europe, nge 3 u Latin America, nge 4 e nam ni donguch.

9. Mang e magawon ni ke yib ngak e pi tapigpig rok Jehovah u Malawi?

⁹ Duw ni 1967 e kan tababnag e togopuluw nib gel ko Pi Mich rok Jehovah u Malawi. Bochan ni yad e tin riyul’ e Kristiano ma pi walagdad u rom e dubrad ni ngar chuwiyed e political party card ya yad ma par u mathilin. (John 17:16) Tomren ni ke mu’ fare muulung ni ke ta’ fare Malawi Congress Party ko duw ni 1972, min tabab biyay ko togopuluw u rom nrib gel. Kan tuluf e pi walagdad u tabinaw rorad ma kan chuwegrad ko maruwel rorad. Bokum biyu’ e girdi’ e kara milgad ka ranod nga yugu reb e nam ni nge dabni li’rad ngar m’ad. Machane kar gelgad ko togopuluw ku Got nge girdien? Ri danga’! Tomren ni ke m’ay fare magawon, ma ke gaman 43,767 e pi tamachib u Malawi ko duw ni 1999, ma ke pag 120,000 e girdi’ ni kar uned ko district conventions u rom. Ma kan toy reb e tochuch nib biech u reb e mach ni baga’ ngaram ko capital city.

Yad Be Gay Thibngiy

10. Mang e ke rin’ e piin ni tatogopuluw ngak girdien Got ni taabrogon ko n’en ni ke buch ku Daniel?

¹⁰ Piin ni apostates, nge pi tayugang, nge boch e girdi’ e dabiyog ni ngar k’adedan’rad ko machib rodad ko Thin rok Got. Bochan ni pi tayugang ko teliw e kara towasariyed e piin ni tatogopuluw, ma aram ma kar gayed boch e kanawo’ ni gowa ba puluw ko motochiyel ni ngar magawonaged gadad. Mang boch ban’en ni kar fanayed yu ngiyal’? Mang e ke rin’ e piin ni ba kireb lanin’rad ko ngiyal’ ni kar togopuluwgad ku Daniel ni profet? Rayog ni ngada bieged Daniel 6:4, 5, ni be gaar: “Ma fa gal ni baaram e girdi’ ni taabrogon ngak nge fapi tolang ni yad bay nga tan pa’rad e ra guyed rogon ni ngar pirieged ban’en ni thibngin Daniel u rogon ni be tay murung’agen ga’ngin e gin nsuwon e en ni pilung. Machane dar pirieged thibngin ara ban’en ni ke kirebnag, ya ma par Daniel nib yul’yul’ ma der ngongliy ban’en nib oloboch ara ba kireb. Me lungurad, ‘Dariy ban’en ni thibngin Daniel ni gadad ra turguy nga dogned ni ke rin’ ban’en nib kireb, ke mus ni gadad ra ngongliy ban’en nib togopuluw ko ba’ rok e teliw, ma aram e sana ra togopuluw ngay nge yib thibngin.’ ” Ngiyal’ ney, ma ku ma gay e piin ni tatogopuluw thibngidad ni nga rogned ni kada rin’ed ban’en nib kireb. Yad be gun’gun u murung’agen e fare ulung ni kan nog e “dangerous cults” ngay ma yad be athamgil ni ngar ted nga daken e Pi Mich rok Jehovah. Yad ma yog boch e thin nib togopuluw ngodad, nge thin ni be yip fan ban’en, nge thin ni de riyul’, ni ngar chamgad ko liyor rodad nge tayfan ni gad ma ta’ ko pi motochiyel rok Got.

11. Mang e ke yog boch e piin tatogopuluw u murung’agen e Pi Mich rok Jehovah ni de riyul’?

¹¹ Bay boch e binaw, ni pi tayugang ko teliw nge girdien e am e kar dubuyed ni nga rogned ni gad be fol ko “fare liyor ku Got nib biech ma dariy e tin nib alit riy u p’eowchen e Got rodad.” (James 1:27) Yugu aram rogon ni maruwel rodad e yima rin’ u 234 e nam, ma piin ni tatogopuluw e ma yog ni gadad e gathi reb e “teliw ni ri manang e girdi’.” De n’uw nap’an u m’on ko fare international convention ko duw ni 1998, ma reb e shimbung u Athene e kan ta’ ngay e pi thin ni ke yog fare Greek Orthodox clergy ni be gaar, “[Pi Mich rok Jehovah] e aram reb e ‘teliw ni gathi ri manang e girdi’ ” yugu aram rogon ni fare European Court of Human Rights e ke turguy ban’en ni de puluw ko re n’ey. Boch e rran nga tomren, ma yugu reb e shimbung ko re mach nem e kan ta’ boch e thin ku be’ ngay ni ir reb e tayog e thin ko galesiya ni be gaar: “[Pi Mich rok Jehovah] e dabiyog ni nge mang ‘reb e ulung ko Kristiano,’ ni bochan nib thil e michan’ rorad ko michan’ rok e Kristiano nge Jesus Kristus.” Re n’ey e ma gin e girdi’ ngay, ya dariy yugu reb e ulung ni ma pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ ni ngar folwokgad rok Jesus ni kab fel’ boch ko Pi Mich rok Jehovah!

12. Ra ngada uned ko mahl ni spiritual, ma mang e susun ni ngada rin’ed?

¹² Gad baadag ni ngada ayuweged nge ngada ubunged fare thin nib fel’ u rogon nib puluw ko motochiyel. (Philippians 1:7) Maku, dabda rin’ed e tin nib togopuluw ara ngad paged ni nge war e tayfan ni gad ma ta’ ko motochiyel rok Got nib mat’aw. (Titus 2:10, 12) Bod rogon Jeremiah, ma ‘ngada fal’eged rogodad ma ngada weliyed ngorad urngin e tin ni ke yog Jehovah ngodad ni ngada weliyed ngorad,’ ni dabda rusgad ko piin ni ma togopuluw ku Got. (Jeremiah 1:17, 18) Thin rok Jehovah nib Thothup e ke dag ngodad nib tamilang fare kanawo’ nib mat’aw ni ngad sorgad ngay. Ri dabda gire’gad nga daken “pa’ e girdi’” ni ba war ara ngad “torgad nga gelngin yu Egypt,” ni aram e fayleng. (2 Chronicles 32:8; Isaiah 30:3; 31:1-3) Bochan ni gad be un ko mahl nib spiritual, ma thingarda pagedan’dad ku Jehovah u polo’ i gum’ircha’dad, ma ngada paged ni nge mang ir e ra pow’iydad ko gin ni nga darod ngay, ma dabda torgad ko lem rodad. (Proverbs 3:5-7) Faanra dabi ayuwegdad Jehovah ma gathi ir e matanag ni be guydad, ma gubin e maruwel rodad e ra aw nib “m’ay fan.”​—Psalm 127:1.

Kan Togopuluw Machane Be Par nib Mudugil

13. Mang fan ni rayog ni ngad dogned ni dariy fan e togopuluw nib gel ni kan ta’ ngak Jesus?

¹³ Fa en ni ke dag ni rib yul’yul’ ku Jehovah e Jesus, ya ka nog boch e thin nib togopuluw ngak ni de riyul’. Kan nog ni ir be’ ni ma k’aring e togopuluw ko am ma ma wageynag e yaram ni ke mudugil. Tomren ni ke fith Pilate boch e deer me nang rarogon Jesus, ma aram ma ke adag ni nge pag. Machane bochan ni pi tayugang ko teliw e kar k’aringed e girdi’ ni nge yib e damumuw ngorad, ma aram mar tolulgad ni ngan richibiy Jesus, ni yugu aram rogon ni dariy e kireb rok. Ma ngan ta’ nga luwan Barabbas, ma aram mar ninged ni ngan pag Barabbas​—ni ir be’ ni kan kalbusnag ni bochan ni ke k’aring e girdi’ ni ngar togopuluwgad ko am ma ke thang e fan! Biyay ma ke guy Pilate rogon ni nge yog boch e thin ni nge thil laniyan’ e piin ni tatogopuluw, machane tomur riy ma aram me war laniyan’ me pag ni nge rin’ e girdi’ e tin ni yad baadag. (Luke 23:2, 5, 14, 18-25) Yugu aram rogon ni ke yim’ Jesus u daken baley e gek’iy, ma fare cham ni kan ta’ ni kaygi kireb ngak e en ni Fak Got ni dariy e kireb rok e kari aw nib m’ay fan, ya ke faseg Jehovah Jesus ko yam’ me tolangnag me ta’ nga ba’ ni mat’aw rok. Ma nap’an ni yib fare rran ni Pentekost 33 C.E., ma daken Jesus nib rir, ma kan puog fare kan ni thothup, ni ngan micheg fare ulung ko Kristiano​—ni aram e “girdi’ nib biech ni kafin sunmeg.”​—2 Corinthians 5:17; Acts 2:1-4.

14. Mang e ke buch ko ngiyal’ ni ke togopuluw piyu Jew ngak pi gachalpen?

¹⁴ De n’uw nap’an nga tomren ma fapi tayugang ko teliw e kara rin’ed boch ban’en ni nge rus fapi apostal, machane de tal e pi gachalpen Kristus i weliy urngin ban’en ni kara guyed nge urngin ban’en ni kar rung’aged. Me meybil e pi gachalpen Jesus ni ra gaargad: “Somol, mu changar ko tin ni kar rogned ni yad ra rin’ ngomad, ma ga ayuwegmad e pi tapigpig rom nggu weliyed e thin rom ndab kug rusgad.” (Acts 4:29) Me fulweg Jehovah taban e meybil rorad ma aram mi yad sug ko fare kan ni thothup min gelnagrad ni ngar ululgad ko machib ni dabra rusgad. De n’uw nap’an nga tomren ma kan motochiyelnag biyay ni ngar talgad ko machib, machane Peter nge yugu boch e apostal e kar rogned ni ra gaargad: “Thingar gu folgad rok Got ko bin ni nggu folgad rok e girdi’.” (Acts 5:29) Ngan nog boch e thin ni ra k’aring e marus, nge ngan kol, nge ngan toy e dabiyog ni nge talegrad ni nge dabra gelnaged e maruwel rorad ko machib.

15. Mini’ Gamaliel, ma mang fonow ni ke pi’ ngak e piin ni tatogopuluw ngak e pi gachalpen Jesus?

¹⁵ Mang e ke rin’ e pi tayugang ko teliw ni bochan? “Me ri gel e damumuw ngorad, mi yad dugliy ni ngan thang e pogofan rok [fapi apostal].” Machane, reb e sensey ko Motochiyel ni Gamaliel fithingan, ma ir reb e Farise, e immoy ko ngiyal’ nem, ni ma tay urngin e girdi’ fan. Me yog ngak fapi apostal ni ngar ranod nga wuru’ u Sanhedrin hall nib ngoch nap’an, me pi’ boch e fonow ngak e pi tayugang ko teliw ni tatogopuluw ni gaar: “Piyu Israel, mu ayuwgad u rogon e n’en ni ngam rin’ed ngak e pi pumoon nem. . . . Ere biney e chiney e nggog ngomed ni dabmu rin’ed ban’en nib togopuluw ngak e pi cha’ ney. Mpaged yad, (ya faanra tin ni yad be lemnag nge tin ni yad be maruweliy e yib rok e girdi’ ma bayi m’ay; machane faanra Got e yib rok, ma dabiyog romed ni ngam gelgad ngorad.) Ya gimed ra pirieg ni gimed be cham ngak Got.”​—Acts 5:33-39.

Dariy Ba Talin e Cham ni Kan Ngongliy ni Ra Gel Ngodad

16. Uw rogon ni ngam weliy ko thin rom e pi thin ni ke yog Jehovah ngak girdien?

¹⁶ Ba fel’ fare fonow ni ke pi’ Gamaliel, ma gad be falfalan’ ni faanra boch e girdi’ e ra yog boch e thin nib fel’ u murung’agdad. Ku gad manang ni bochan ni bay boch e tapuf oloboch nib thebthebel lanin’rad ma kara dugliyed u court nib puluw ma aram kan gelnag mat’awon ni nge turguy ko mang e liyor ku Got ni baadag. Riyul’ ni piin ni ma yog e thin ko Christendom nge yugu boch e pi tayugang ko fare Babylon nib gilbuguwan, ni aram e pi yurba’ i teliw ni googsur, e ke yib e damumuw ngorad ni bochan ni gad be fol ko Thin rok Got. (Revelation 18:1-3) Yugu demtrug ko yad nge boch e girdi’ ni kar folgad rorad e yad be cham ngodad, machane bay boch e thin ni kan micheg ni fan ngodad ni gaar: “ ‘Machane dariy ba talin e cham nni ngongliy nra maadad ngom; urngin e piin ni yad ra yog ni gab kireb e bay e fulweg riy ni ga ra pi’ ngorad. Bay gu ayuweg e pi tapigpig rog, mu gu gagiyegnagrad ngar gelgad.’ I Somol e ke yog e pi thin ney.”​—Isaiah 54:17.

17. Yugu aram rogon ni piin ni tatogopuluw e be cham ngodad, ma mang fan ni dabda rusgad?

¹⁷ Pi toogor rodad e be cham ngodad ni dariy fan, machane dabda rusgad. (Psalm 109:1-3) Ri dabda rusgad ngak e piin ni be fanenikay e machib rodad ngad n’aged e michan’ rodad. Yugu aram rogon ni gad manang ni ra gel e cham ngodad nib spiritual, machane gad manang ko mang e ra buch riy nga m’on. Bod rogon Jeremiah, ma rayog ni nge lebug rodad e pi thin ni kan yiiynag ni be gaar: “Ba mudugil ni yad ra cham ngom, machane dabra gelgad ngom, ya ‘bay gu un ngom,’ aram e n’en ni ke yog Jehovah, me ulul ngay ni gaar, ‘bay ugu ayuwegem.’ ” (Jeremiah 1:19) Arrogon, gad manang ni piin ni ma cham ku Got e dabiyog ni ngar gelgad ngak!

[Footnote]

Uw Rogon ni Ngam Pi’ e Fulweg?

• Mang fan ni yima cham ngak e pi tapigpig rok Jehovah?

• Mang boch e kanawo’ ni ma cham e piin ni tatogopuluw riy ni kara chamgad ngak e girdi’ rok Jehovah?

• Mang fan ni ke riyul’ uwan’dad ni piin ma cham ku Got e dabiyog ni ngar gelgad ngak?

[Picture on page 25]

Kan micheg ngak Jeremiah ni ra un Jehovah ngak

[Picture on page 26]

Piin ni kar magaygad nib fas u Concentration camp

[Picture on page 26]

Cham ni kan ta’ ngak e Pi Mich rok Jehovah

[Picture on page 26]

J. F. Rutherford nge boch e girdi’ ni ke un ngak

[Picture on page 29]

Bod rogon e n’en ni ke buch ku Jesus, ma piin ni ma togopuluw ku Got e dabiyog ni ngar gelgad ngak