“Dariy Ban’en Ni Yog Ngorad Ni De Yog U Fithik’ E Fanathin”

“Jesus e maruwel ko fanathin ni nge weliy urngin e pi n’ey ngak fapi girdi’ ni aram urngirad; dariy ban’en ni yog ngorad nde yog u fithik’e fanathin.”​—MATTHEW 13:34.

1, 2. (a) Mang fan ni mo’maw’ ni ngan pagtalin fapi fanathin ni ba’ angin? (b) Mit i mang fanathin ni i fanay Jesus, ma mang boch e deer e ra sum u rogon ni ma fanay e fanathin? (Ku mu guy fare footnote.)

KA ga manang reb e fanathin ni kam rung’ag, ni sana u nap’an reb e welthin ni fan ko yoor kafram ni boor e duw ni ke yan? Fanathin ni bay angin e gathi papey ni ngan pagtalin. Reb e author e ke yog ni fanathin e “ yira rung’ag min nang fan ni bod ni kan guy ma piin ni be motoyil ngay e rayog ni ngar susunagged yaan u laniyan’rad.” Bochan ni fapi fanathin e baga’ ni ireray e ayuw nth’abi fel’ ni nge tamilangnag yaan boch ban’en u lanin’dad, ma fapi fanathin e ra momnag ni ngan nang fan fapi thin. Fapi fanathin e ra ayuwegey ni ngan nang fan ni rib tamilang, ma nge fil boch ban’en nra par nib mudugil u lanin’dad.

² Dariy yugu reb e sensey u roy u fayleng ni kab salap ngak Jesus Kristus nga rogon ni ma fanay e fanathin. Thin ni be yip fan ban’en ni yog Jesus e ba mom ni ngeb ngan’uy u tomren ni ke yan l’agruw e biyu’ e duw.a Mang fan ni ri ma pagan’ Jesus ko re kanawo’ ney u rogon ni ma fil ban’en ngak e girdi’? Ma uw rogon ni fapi fanathin ni ma ta’ e kari yib angin?

Mang Fan ni Fil Jesus Ban’en Ngak e Girdi’ ko Fanathin

3. (a) Rogon ni yog ko Matthew 13:34, 35, ma mang reb i fan ni i fanay Jesus e fanathin? (b) Mang e be dag ni rib fel’ u wan’ Jehovah ni ngan fil ban’en ngak e girdi’ ni aram rogon?

³ Bible e pi’ l’agruw i fan ni ri bay fan ni be dag ko mang fan ni i fanay Jesus e fanathin. Som’mon, e i lebuguy e thin ni kan yiiynag. I yol Matthew ni apostal ni gaar: “Jesus e maruwel ko fanathin ni nge weliy urngin e pi n’ey ngak fapi girdi’ ni aram urngirad; dariy ban’en ni yog ngorad nde yog u fithik’ e fanathin. I rin’ e re n’ey ni fan e nge yib i m’ug nib riyul’ e tin ni yog e profet ni gaar: ‘Bay gu maruwel ko fanathin ko ngiyal’ ni ra gu non ngorad, bay gog ngorad bogi ban’en nda nnang ni ka nap’an nsunumiy e fayleng.’” (Matthew 13:34, 35) “Fare profet” ni yog Matthew e ir e ke yoloy fare Psalm 78:2. Re psalmist nem e ke yoloy ni kan ni thothup rok Got e ke thagthagnag u boch e chibog u m’on ni kan gargelnag Jesus. Gathi ban’en ni yira ngat ngay ni bokum miriay e duw u m’on riy, ma kari mudugil u laniyan’ Jehovah ni ra skulnag Fak ngak e girdi’ u fithik’ e fanathin? Mmutrug ni rib ga’ fan e re kanawo’ ney u rogon ni ngan fil ban’en ngak e girdi’ u wan’ Jehovah!

4. Uw rogon ni ke weliy Jesus ko mang fan ni ke fanay e fanathin?

⁴ Bin l’agruw, Jesus e ir e ke weliy ni ke fanay boch e fanathin ni fan ni nge kieg e piin dabra folgad. Tomren ni weliy ngak e “girdi’ ni pire ni pire’” murung’agen be’ ni ma wereg e awoch, me fith pi gachalpen ngak ni gaar: “Mang fan ni ga be non ngorad u fithik’ e fanathin?” Me fulweg Jesus ngorad ni gaar: “Gimed e kan weliy ngomed kam nanged fan e tin nda nnang ni murung’agen e gagiyeg nu tharmiy, machane yad e dawor. Baaray fan ni gu be non ngorad u fithik’ e fanathin: bochan e yad be changar ma darir guyed ban’en, ma yad be motoyil ma darir rung’aged ban’en, ara ra nanged fan. Ya nge riyul’ e tin ni yog Isaiah ni profet ko ngongol ni yad be rin’ ni gaar: Bay mmotoyil mmotoyilgad, machane dab mu nanged fan; bay mu changar mu changargad, machane dabmu guyed ban’en. Ya lolugen e pi girdi’ ney e mm’urm’ur; ya kar ninged telrad, ma kar moleged owcherad. Ya faan mang e n’en me ke guy lan owcherad ban’en, ma ke yog ni rung’ag telrad ban’en, ma sana ke yog nra pig i chelgad ngog, ngug golnagrad. Ara’ rogon e thin ni yog Got.’”​—Matthew 13:2, 10, 11, 13-15; Isaiah 6:9, 10.

5. Uw rogon ma fanathin rok Jesus e ma ruwraba’nag e piin nib sobut’an’rad nge piin nib tolangan’rad?

⁵ Mang e n’en ni bay ko pi fanathin rok Jesus ni be ruwraba’nag e girdi’? Yu ngiyal’, ma piin ni be motoyil ngak e susun ni ra fal’eged i gay ni ngar nanged fan e pi thin ni ke yog ni polo’. Piin nib sobutan’rad e kan k’aringrad ngar ninged ni ngan fil boch ban’en ngorad. (Matthew 13:36; Mark 4:34) Ere, fanathin rok Jesus e ke dag e tin riyul’ ngak e piin ni gum’ircharad e be gay e re n’en ney; maku, fanathin rok e be mithag e tin riyul’ ngak e piin nib tolangan’ gum’ircharad. Jesus e ir e sensey nrib fel’! Gad ra yaliy e chiney boch ban’en ni ke ayuweg ni kari yib angin ko fapi fanathin ni tay.

Ma Mel’eg Rogon ni Ma Weliy Ban’en ni Reb nge Reb

6-8. (a) Mang taw’ath ni de yog ni nge fanay e piin ma motoyil ngak Jesus ko fa bin som’mon e chibog? (b) Mang e tin be dag ni ma mel’eg Jesus boch ban’en ni nge weliy nib tamilang?

⁶ Kaa mu gin ko uwrarogon pi gachalpen ni kar rung’aged Jesus ni be fil ban’en ngak e girdi’ ko fa bin som’mon e chibog? Yugu aram rogon ni kar taw’athgad ya kar rung’aged laman Jesus, ma dawori yog ngorad e bin baaram e taw’ath ni ngar fal’eged i gay e tin kan yoloy nga babyor ni fan ni nge puguran ngorad e tin ke yog. Danga’, ya ba t’uf ni ngar chaariyed nga lanin’rad nge gum’ircharad e thin ni ke yog Jesus. U daken e fanathin ni ke fanay Jesus u fithik’ e salap, ma ke mom ngorad ni ngeb ngan’rad e tin ni ke fil ngorad. Uw rogon?

⁷ Ri ma mel’eg Jesus e tin ni nge weliy reb nge reb. Nap’an ni bay boch ban’en nib l’ag ko reb e chep ara tin nib t’uf ni fan ni ngari tamilang ban’en, me athamgil ni nge uneg ngay. Ere ke yog ko ri in e saf ni kan pag ko ngiyal’ ni be gay be’ taareb ko fapi saf rok ni ke sor nga bang, nge in e awa ni be maruwel e piin ke un ko maruwel u lan fare milay’ ko grapes, ma in e talent ni kan pag fan ngak e piin sib.​—Matthew 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.

⁸ Maku, de fanay Jesus e tin de t’uf ni rayog ni nge balyangan’dad riy ma dabkuuda nanged fan fapi fanathin. Ni bod ni, fare fanathin ni murung’agen e sib ni der ma runguy be’, ma dan weliy ko uw rogon me yog rok e cha’ nem ni sib ni nge ta’ e malfith ni ke gaman 60,000,000 e denarii. Ri be weliy Jesus nrib t’uf ni ngan n’agfan e kireb. N’en nib ga’fan, e gathi uw rogon me aw ni fare sib e ke ta’ e malfith, ya uw rogon ni kan n’agfan e malfith rok ndawori thang, ma ir, mang e ke rin’ ngak be’ ni yow e sib ni ke ta’ e malfith ngak ni kemus ni buchuw e salpiy. (Matthew 18:23-35) Maku arrogon, u lan fare fanathin ni murung’agen fak ni pumoon ni prodigal, e de weliy Jesus ko mang fan ni fa bin bbitir e ke ning nib tomgin e tin ni f’oth rok ma mang fan ni ke adbey e tin ni kan pi’ ngak. Machane ke weliy Jesus nib tamilang e n’en ni ke lemnag fare chitamangiy nge mang e ke rin’ u nap’an ni ke sulan’ fak me sul nga tabinaw. Pi thin nem ni be weliy e tin ni rin’ fare chitamangiy e baga’ fan e n’en ni be gagiyelnag Jesus riy, ni Jehovah e “ri ma n’ag fan u wan’ e kireb.”​—Isaiah 55:7; Luke 15:11-32.

9, 10. (a) Nap’an ni be weliy murung’agen e girdi’ ni bang ko fanathin rok, ma ma tiyan’ Jesus ko mang? (b) Mang e i rin’ Jesus ma ke mom ngak e piin ni be motoyil ngak nge yugu boch e girdi’ ni ngeb ngan’rad fapi fanathin rok?

⁹ Maku ba gonop Jesus u rogon ni weliy murung’agen e girdi’ ni bang ko fapi fanathin rok. De weliy ni rib tamilang murung’agen yaan e picha’ nem, ya baga’ ni ma weliy Jesus e tin kar rin’ed ara mang e kar rin’ed ko fare chep ni be weliy. Ma arfan ni, de weliy Jesus murung’agen yaan be’ nu Samaria ni buguli yoror nib fel’, ya i weliy ban’en ni rib ga’fan ni aram e​—uw rogon ni be’ nu Samaria ni tarunguyey e ke ayuweg facha’ ni Jew ni ke maadad ni ke aw nga but’ u daken e kanawo’. I weliy Jesus boch e thin nib tamilang nib t’uf ni fan ni nge fil ngak e girdi’ ni t’ufeg ngak be’ ni buguli yoror e susun ngar ni dag ngak e girdi’ nib thil ramaen dowrad ngodad ara girdi’ nu bang.​—Luke 10:29, 33-37.

¹⁰ Bochan ni ri ma tiyan’ Jesus nga rogon ni ma weliy boch ban’en me par nib ngoch e fanathin rok ma gathi ri boor e thin riy. N’en ni ke rin’ e ke ayuweg ni piin ma motoyil ngak ko fa bin som’mon e chibog​—nge yugu boch e girdi’ ni boor boch nga m’on e bay ra bieged fare Gospel ni kan thagthagnag—​ma ba mom ni ngeb ngan’rad e pi n’em nge boch ban’en nib ga’fan ni be fil ngorad.

Kan Fek ko Tin Ma Buch ko Yafas u Gubin e Rran

11. Mu weliy boch e thin ko uw rogon ma fapi fanathin rok Jesus e ke dag yaan boch ban’en ni dariy e maruwar riy ni ke guy e pi n’en nem u nap’an ni be ilal i yan u Galilee.

¹¹ Jesus e rib salap u rogon ni ma fanay e fanathin nib puluw ko yafas ko girdi’. Boor u fithik’ e pi fanathin rok e be dag ko n’en ni mmutrug ni ke guy u nap’an ni be ilal i yan u Galilee. Mu lemnag nib ngoch nap’an e yafas rok u nap’an ni kab bitir. Uw n’umngin nap’an ma rayog ni nge guy biyay e chitingin ni be lith e flowa ni ke tay fare n’en ni ma thownag e flowa ngay ma aram ke fek boch e flowa ni kan gilgiy ke mugunin ni kan chaariy ni tin ka ba’ ko fa bin tomur e tayim ni ke lith e flowa ma nge fanay e re n’em ni nge thownag e flowa? (Matthew 13:33) In yay ni be yaliy e piin tafita ni yad be pag e nug rorad nga Maday u Galilee ni bay e ran riy nib tamilang mab ramaen mak’ef? (Matthew 13:47) Uw n’umngin nap’an ma rayog ni nge guy biyay e piin bitir ni yad be fafel ko gin ni bay boch ban’en ni yima pi’ ni chuway riy? (Matthew 11:16) Baga’ ni ke guy Jesus boch ban’en ni yima rin’ me mang bang ko pi fanathin rok ni bod​—e awoch ni kan wereg, nge madenom ko mabgol nib felfelan’, nge grain u milay’ ni ke el u tan e yal’.​—Matthew 13:3-8; 25:1-12; Mark 4:26-29.

12, 13. Uw rogon ma fanathin rok Jesus u murung’agen e wheat nge pan e be dag ni manang rarogon e binaw rok?

¹² Ere, dabni gin ngay, ni pi n’en ma buch ko yafas ni gubin e rran e ke uneg Jesus nga boor e fanathin rok. Ere, rogon ni ngan nang ni polo’ feni salap ni ke fanay e re wo’ ney ko machib, mab fel’ ni ngan weliy ko mang fan e pi thin rok ngak piyu Jew ni ma motoyil ngak. Gad ra sap nga l’agruw ban’en riy.

¹³ Som’mon, u lan fare fanathin ni murung’agen e wheat nge pan, me weliy Jesus murung’agen be’ ni ke yung e wheat nib fel’ nga milay’ rok machane “reb e toogor” e keb nga milay’ rok me yung boch e pan ngay. Mang fan ni mel’eg Jesus e re ngongol nem nib kireb? Mu lemnag ni ke weliy fare fanathin ko gin nib chuchugur ko Day nu Galilee, mab gagiyel ni baga’ ni maruwel ni ma un piyu Galilee ngay e ngan fal’eg e milay’. Ka bay ban’en ni ri ma magawonnag e piin tamilay ni kab gel ko tin baaray ni ngeb e toogor nga milay rok nib mith ni fan ni nge yung e pan ni ra kirebnagey? Ma boch e motochiyel ni immoy ko ngiyal’ nem e be dag rogon ni buch e magawon ni aram rogon. Gathi rib tamilang ni i fanay Jesus reb e magawon ni piin be motoyil ngak e yad manang?​—Matthew 13:1, 2, 24-30.

14. U lan fare fanathin ni murung’agen be’ nu Samaria ke dag e fel’ ngak e en buguli yoror rok, ma mang fan ni bay fan ni i fanay Jesus fare kanawo’ nu “Jerusalem ni yan nga Jericho” ni fan ni nge gagiyelnag e n’en ni baadag ni nge fil ngak e girdi’?

¹⁴ Bin l’agruw, mu lemnag fare fanathin u murung’agen fa en buguli yoror nib fel’ ni be’ nu Samaria. Me tabab Jesus i yog ni gaar: “Be’ nib moon e l’og u Jerusalem i yan nga Jericho me yib i og bogi moro’ro’ ngak ngar lufed e mad rok, mi yad pirdiiy, nge mu’ mi yad pag ni ke chugur ni nge yim’.” (Luke 10:30) Ri bay fan ni i fanay Jesus fare kanawo’ nu “Jerusalem ni yan nga Jericho” ni nge gagiyelnag e n’en ni baadag ni nge ga’nag fan. Nap’an ni be weliy e re fanathin ney, ma immoy u Judea, ni gathi rib palog nga Jerusalem; ere piin ni be motoyil e baga’ ni yad manang fare kanawo’ ni yibe weliy murung’agen. Re kanawo’ nem e ri bay e riya’ riy nib gel ko girdi’ ni be yan u daken ni goo ir. Ya ba chichiygog nga fithik’ e binaw ndariy e girdi’ riy, ma boor e gin ni rayog ni nge mith e piin ni moro’ro’ ngay.

15. Mang fan ni dariy be’ ni nge mat’awnag fare prist nge fare Levite ni dar pi’ew e ayuw nrogon ni yog fare fanathin nib muun ngay e en buguli yoror nib fel’ ni be’ nu Samaria?

¹⁵ Ka bay ban’en ko thin ni yog Jesus nib l’ag ko fare kanawo’ nu “Jerusalem ni yan nga Jericho” ni bay fan ni ngan tiyan’uy ngay.” Rogon ni yog ko fare fanathin, ma som’mon e fare prist nge mu’ ma fa cha’ ni Levite e ku be yan ko re kanawo’ nem​—yugu aram rogon ma dariy bagayow ni ke tal nge ayuweg facha’ ni ke gafgow. (Luke 10:31, 32) Piin ni prist e yad ma pigpig u tempel u Jerusalem, ma piin ni Levites e ma ayuwegrad. Boor e prist nge Levites ni ma par u Jericho u nap’an ni dabra uned ko maruwel u temple, ya bochan Jericho nga Jerusalem e ke mus ni 14 miles palgin. Meere, dariy e maruwar riy ni yu ngiyal’ ma yad ma yan ko re kanawo’ nem. Maku, mu lemnag ni fare prist nge fare Levite e yow be yan ko fare kanawo’ ni kar bow “u Jerusalem,” ma aram kar bow u tempel.b Ere dariy be’ ni rayog ni nge mat’awnag e ngongol ko gali cha’nem ni nge yog ni gaar, ‘Kar pilo’gow ko fare pumoon ni ke maadad ya be m’ug ni ke yim’, ma yow ra math nga dow e yam’ ma dabkiyog ni ngar pigpiggow u tempel ni ba’ n’umngin nap’an.’ (Leviticus 21:1; Numbers 19:11, 16) Gathi ba tamilang ni fanathin rok Jesus e be dag yaan e pi n’en ni piin yad be motoyil ngak e yad manang?

Kan Fek ko Tin Kan Sunmiy

16. Mang fan ni dabni gin ngay ni Jesus e ri manang e tin ni kan sunmiy?

¹⁶ Boor u fithik’ e pi fanathin nge pi thin ni be yip’ fan ban’en ni yog Jesus ni be dag ni ri manang fan e woldug, nge gamanman, nge yafang. (Matthew 6:26, 28-30; 16:2, 3) U uw e ke fek e tamilangan’ ni aram rogon riy? Nap’an ni be ilal i yan u Galilee, ma dariy e maruwar riy ni immoy boor e tayim rok ni nge yaliy e tin ni ke sunmiy Jehovah. Maku, Jesus e ir e “bin som’mon ko urngin ban’en ni kan sunmiy,” me fanay Jehovah nge mang be’ “nib salap i maruweliy ban’en” nge ayuweg ngar ngongliyew urngin ban’en. (Kolose 1:15, 16; Proverbs 8:30, 31) Yira gin ngay ni ri manang Jesus e tin kan sunmiy? Ngada guyed ko uw rogon ni i fanay e re tamilangan’ ney u fithik’ e salap ko machib ni tay.

17, 18. (a) Uw rogon ma pi thin rok Jesus ni bay ko John guruy ni 10 e be dag ni ri manang rarogon fapi saf? (b) Mang e ke yaliy e piin ni ka ranod kar guyed e pi binawen e Bible u murung’agen e tha’ u thilin e piin tachugol saf nge pi saf rorad?

¹⁷ Bang ko fapi fanathin rok Jesus ni be dag e runguy e aram e n’en ni bay ko John guruy ni 10, ni i taareb rogonnag e tha’ u thilrad e pi gachalpen ko en tachugol saf nge pi saf rok. Thin ni yog Jesus e be dag ni ri manang rarogon e pi saf. I dag ni ma pag e pi saf ni bay be’ ni nge gafaliyrad ma yad ba yul’yul’ ngar folgad ko en ma gafaliyrad. (John 10:2-4) Piin ka ranod ra guyed boch e binaw ko Bible e kar guyed e tha’ u thilin e en tachugol saf nge pi saf rok nib fel’. Nap’an fa bin ragag nge mereb e chibog, ma reb e naturalist ni H. B. Tristram fithingan e yog ni gaar: “Ba’ biyay ni gu be yaliy e en tachugol saf ni be fafel ko pi saf rok. I dag yaan ni be dake ra mil rorad; mi yad lek e cha’ ni kar longobiyed. . . . Tomur riy e kar longobiyed e cha’ nem ni yad gubin, ni yad be titim’og ma yad be yan ni yad be liyeg.”

¹⁸ Mang fan ni ma fol e pi saf ko en ma gafaliyrad? “Ya yad manang laman,” rogon ni yog Jesus. (John 10:4) Riyul’ ni fapi saf e yad manang laman e en ma gafaliyrad? Bochan e n’en ni ke guy George A. Smith me yoloy nga lan e babyor rok ni The Historical Geography of the Holy Land ni gaar: “Yu ngiyal’ ma kug felfelan’gad u nap’an ni gamad be toffan ko misiw u charen reb fapi luwed nu Judea, ni ireray e gin ni dalip ara aningeg e tachugol saf ni ma yib ngay ngar feked e pi saf rorad ngaram. Fapi saf rorad ni gubin e kar maathukgad nga taabang, ma kug lemnaged rogon ni ra bagayad e pi tachugol saf ma rayog ni nge fek biyay e pi saf rok. Machane tomren ni kar mu’gad i unum e ran nge fafel, ma piin tachugol saf e kar wargad nra bagayad ma ke yan nga barba’ fare loway nib thilthil, ma ra bagayad ma ke pining e tirok e saf u rogon ni ma piningrad; ma fapi saf e ra bagayad me chuw ngar leked e en ma gafaliyrad, ma yu ran’ i saf e kar dargad nib yaram ni bod rogon nra bad.” Ke pirieg Jesus e bin th’abi fel’ e kanawo’ ko fanathin ni nge dag e tin baadag ni nge fil ngak e girdi’. Faan gad ra tayfan ma gad fol ko tin ni ma fil ngodad, ma gad fol ko gagiyeg ni ma ta’, ma rayog ni ngad bad nga tan e “tachugol saf nib fel’” ni ma gafaliydad u fithik’ e sumunguy nge t’ufeg.”​—John 10:11.

Kan Fek ko Tin ni Buch ni Piin Be Motoyil Ngak e Manang

19. Rogon ni nge dabni fanay e lem nde riyul’, ma uw rogon ni ke fanay Jesus nib fel’ rogon e n’en ni buch ko binaw rorad ni ba gel e kireban’ riy?

¹⁹ Fapi fanathin ni ba’ angin e rayog ni nge un ngay e tin ke buch ko yafas ara thin ni be ayuwegey ni ngan nang fan ban’en ni be fil ban’en. Ba’ biyay, ni fanay Jesus ban’en ni kafini buch ndawori n’uw nap’an ni fan ni nge dabni fanay e lem nde riyul’ ni gafgow nib gel e ra aw ngak e piin ni rib kireb. I yog ni gaar: “Ma ba uw rogon fa ragag nge meruk i girdi’ nu Siloam nra m’ad ni faani m’ing fare wulyang ntafen e damit’ nga dakenrad? Gimed be finey ma re n’ey e ke micheg ni kab gel farad kireb ngak urngin e tin ni ka bay e girdi’ ni yad be par u Jerusalem?” (Luke 13:4) I maluagthin Jesus nib cheg u rogon ni i togopuluw ko thin ni ma yog e girdi’ ni bay rogon ko wol. Fapi cha’ ni yad 18 e kar m’ad ni gathi bochan kar denengad ni ir e ke k’aring e damumuw rok Got. Tin riyul’ riy, e kar m’ad nib tomgin ni ra k’aring e kireban’, ya bochan e tayim nge tin ma buch ni da nang. (Eklesiastes 9:11) Ma aram fan ni ke kirebnag e machib ni googsur ya ki weliy ban’en ka e buch ni piin ni be motoyil ngak e yad manang.

20, 21. (a) Mang fan ni ke puwan’ e pi Farise ngak pi gachalpen Jesus? (b) Mang chep nu Bible e ke fanay Jesus ni fan ni nge dag ni de m’agan’ Jehovah ngay ni ngan fol nib pag rogon ko motochiyel rok ko Sabbath? (c) Mang e yira weliy ko bin migid e article?

²⁰ Nap’an ni be fil Jesus ban’en ngak e girdi’, me fanay boch e thin nu Bible ni be tamilangnag ban’en. Mu lemnag fare tayim ni piin Farise e ke puwan’ ngak pi gachalpen ni be t’ar wom’engin e woldug ma kar ked u nap’an e Sabbath. Tin riyul’ riy, ma pi gachalpen e gathi motochiyel rok Got e kar th’abed, ya kar th’abed e tin ni be lemnag e pi Farise nib pag rogon u murung’agen boch e maruwel ni dabiyog ni ngan rin’ u nap’an fare Sabbath. Rogon ni ngan dag ni de m’agan’ Got ngay ni ngan fol ko motochiyel rok ko Sabbath nib pag rogon, e weliy Jesus murung’agen e tin ni buch ni bay ko 1 Samuel 21:3-6. Nap’an ni keb e bilig ngak David, ma girdi’ rok e kar talgad nga tabernacle mi yad kay fapi flowa ni kan pi’ ngak Somol, ma kan ta’ e flowa nib biech nga luwan. Baga’ ni fapi flowa ni kafram e yima chaariy ni fan ko fapi prist’ ni ngar ked. Yugu aram rogon, u tan reb e magawon, ma David nge girdi’ rok e dan puwan’ ngorad nbochan kar ked e pi n’em. Bay fan ni ngan lemnag ni re chep ney e ke mus ni goo ir e kan ta’ nga Bible u murung’agen e piin gathi prist ni kar ked e flowa ni kafram. Ri manang Jesus e thin nib puluw ni ngan fanay, ma dariy e maruwar riy ni piyu Jew ni be motoyil ngak e kar nanged e re n’em.​—Matthew 12:1-8.

²¹ Riyul’, ni Jesus e ir e Sensey nib Fel’! Ri gad ra gin nga feni salap ma dariy be’ ni bod ir u rogon ni ma weliy e tin riyul’ nib ga’ fan ni piin be motoyil ngak e yad ra nang fan. Ere, uw rogon ma rayog ni ngad folwokgad rok u nap’an ni gad be fil ban’en ngak e girdi’? Yira weliy e re n’ey ko bin migid e article.

[Footnotes]

Ka Ga Manang?

• Mang fan ni ke fil Jesus ban’en u fithik’ e fanathin?

• Mang e n’en ni be dag ni ke fanay Jesus boch e fanathin ni piin ma motoyil ngak ko fa bin som’mon e chibog e yad manang ko mang?

• Uw rogon ni i fanay Jesus e tamilangan’ rok ko pi n’en ni kan sunmiy nge fanay nib nib fel’ rogon ko fapi fanathin ni i ta’?

• Mang boch e kanawo’ ni i fanay Jesus u rogon boch ban’en kii buch ni manang e piin be motoyil ngak?

[Pictures on page 22]

I weliy Jesus murung’agen ba sib ni dabun ni nge n’agfan buchuw i malfith ni kan ta’ ngak nge fare matam ni ke n’agfan rok fak ni pumoon ni ke adbey e f’oth rok ni urngin

[Picture on page 24]

Mang e tin nib ga’ fan ko fanathin rok Jesus u murung’agen e en buguli yoror nib fel’ ni be’ nu Samaria?

[Picture on page 25]

Riyul’ ni manang fapi saf laman e en ma gafaliyrad?