Deer Ko Piin Ma Bieg

Mang fan fare n’en ni yog Paul ni faani gaar: “Gubin ngiyal’ ni gimed ra kay e re flowa ney mi gimed unum e n’en ni ba’ ko re kap ney”?

Yibe weliy murung’agen fa ngiyal’ nni ngongliy fare Puguran ko yam’ ni ta’ Jesus, yoloy Paul ni gaar: “Gubin ngiyal’ ni gimed ra kay e re flowa ney mi gimed unum e n’en ni ba’ ko re kap ney, mu um weliyed murung’agen e yam’ ni tay Somol nge taw ko ngiyal’ ni ke taw.” (1 Korinth 11:25, 26, NW) Boch e girdi’ e be lemnag ni fare bugithin ni “gubin ngiyal’” u roy e be yip’ fan ni yam’ ni tay Kristus e nga yugu un i madenomnag, ni aram e boor yay. Arfan, ni yad ma madenomnag ni boor yay u reb e duw. Ere aram fan e n’en ni be yog Paul?

Chiney e ke chugur i gaman 2,000 e duw nap’an ni tababnag Jesus fare madenom ko Puguran ko yam’ ni tay. Arfan ni, yibe madenomnag e Puguran ni taab yay u reb e duw ma ke yoor yay ya ka nap’an e duw ni 33 C.E. Machane, fapi thin ni bay u m’on ngo tomur ko 1 Korinth 11:25, 26, e gathi be weliy Paul, ko uw nap’an min rin’ biyay, ya rogon e n’en ni ngaun rin’ ko madenom ni Puguran. Thin ni Greek, ni fanay e de fanay fare bugithin ni pol·laʹkis, ni be yip’ fan e “boor yay” ara “ngaun sul u daken ni boor yay.” Ya, i fanay fare bugithin ni ho·saʹkis, ni be yip’ fan e “gubin ngiyal’,” ni fan e “ngiyal’ ni,” ara “gubin ngiyal’.” Be yog Paul ni be gaar: ‘Gubin ngiyal’ ni gimed ra rin’ e re n’eney, ma gimed ra weliy murung’agen e yam’ ni ta’ Somol.’a

Ere, uw urngin yay, ni thingar uni Madenomnag e yam’ ni tay Jesus? Ba puluw ni ngaun rin’ ni taab yay u reb e duw. Rriyul’ ni ba puguran, ma puguran e baga’ ni yima tay ni taab yay u reb e duw. Maku reb e, Jesus e yim’ ko rofen ni rran rok yu Jew ni Paluk’af, ni yima tay ni taab yay u reb e duw. Rib puluw, ni weliy Paul murung’agen Jesus ni gaar, “Kristus e ir e paluk’af rodad,” ya bochan ni maligach ko yam’ ni tay Jesus e bing e kanawo’ ko yafas ni fan ngak e piin ni ka nog spiritual Israel ngorad, ni ri bod rogon fare maligach ko Paluk’af ni ayuweg nge par nib fas e piin nri fak yu Israel ni bin nganni’ u Egypt me bing e kanawo’ ko fare nam nge dakur manged sib. (1 Korinth 5:7; Galatia 6:16) Re n’eney ni bay rogon ko fare madenom ko Paluk’af rok yu Jew e ku be micheg ni madenom ko Puguran ko yam’ ni tay Jesus e thingar un rin’ ni taab yay u reb e duw.

Maku reb, e i uneg Paul e yam’ ni tay Jesus nga reb e madenom rok piyu Jew, ni fare madenom ni ka nog e Day of Atonement ngay. U Hebrews 9:25, 26, (NW) e gad ra bieg riy ni gaar: “Gathi ban’en ni thingar i pi’ [Jesus] ir ni maligach ni boor yay, ni bod ni ri ma rin’ e prist nib tolang ni ma yan nga lan e gin nib thothup u reb e duw ngo reb ko roran ni [Atonement Day] ni ke fek e racha’ ni gathi rachaen. . . . Ya chiney e ke bi dag ir ni ri taab yay ma ke gaman nge taw nga tungun fare m’ag ni nge chuweg e denen u daken fare maligach ni aram e ir.” Bochan ni maligach rok Jesus e ke yan nga luwan fare maligach ko Atonement Day ni yima tay ni yu duw, ma aram e Puguran ko yam’ ni tay e ba puluw ni ngaun rin’ ni taab yay u reb e duw. Dariy bayang ko Bible ni be yip’ fan ni ngaun madenomnag e Puguran ni boor yay ko binem.

Taareb rogon e re n’ey, ko n’en ni yog reb e tayoloy e chep ni John Laurence von Mosheim ni pi Kristiano ko bin l’agruw e chibog u Asia Minor e ba yalen rorad ni yad ma tay fare madenom ni Puguran ko yam’ ni tay Jesus “ko rofen ni ragag nge aningeg ko bin som’mon e pul rok yu Jew [Nisan].” Kemus ni boch e duw ngaray e yibi mang ba yalen rok e pi Kristiano ni googsur ni nga ur ted e re madenom nem ni boor yay u reb e duw ma gathi taab yay.

[Footnote]