Ngan Pingeg E Girdi’ Ngar Manged Gachalpen

“Ma faani rungaag Priscilla nge Aquila e thin rok Apollos, mi yow fek nga tabinaw rorow ngar weliyew ngak murung’agen kanawoen Got nib puluw.”​—ACTS 18:26.

1. (a) Yugu aram rogon ni “rib pasig” Apollos, mang e dariy rok? (b) Mang e ba t’uf rok Apollos ni nge gaman ko tirok Got?

PRISCILLA nge Aquila, ni ba wu’ i mabgol ni Kristiano ko fa bin som’mon e chibog, e kar tiyan’row ku Apollos ni be pi’ e welthin u reb e tafen e muulung u lan fare mach nu Efesus. Bochan ba cheg ko welthin ma bay gelngin ni nge k’aring e girdi’ ngar rin’ed ban’en, ma girdi’ ni be motoyil ngak e kar tiyan’rad. Ir be’ nib “pasig” mab “puluw rogon ni be fil ngak e girdi’ boch ban’en u murung’agen Jesus.” Machane, ba tamilang ni Apollos e “kemus ni manang e taufe rok John.” Tin ke machibnag Apollos u murung’agen Kristus e riyul’ machane kemus ni ri buchuw. Magawon riy e de gaman. Ba t’uf rok Apollos ni nge yoornag e tamilangan’ rok u murung’agen e maruwel rok Jesus Kristus ni ngan lebuguy e tin nib m’agan’ Jehovah ngay.​—Acts 18:24-26.

2. Mang maruwel nib mo’maw’ ni fek Priscilla nge Aquila?

² De maruwaran’ Priscilla nge Aquila ni ngar piew e ayuw ngak Apollos nge nang rogon ni nge rin’ “urngin ban’en” ni ke yog Kristus ni ngan rin’. Fare chep e be yog ni kar fekew Apollos “mar tamilangnagew ngak murung’agen e kanawo’ rok Got nrogon.” Machane immoy boch ban’en u murung’agen apollos ni boch e Kristiano e rayog ni nge maruwaran’rad ni ngar filed boch ban’en ngak. Mang e pi n’en nem? Ma mang e rayog ni ngad filed ko athamgil ni ta’ Priscilla nge Aquila ngar weliyew e Thin rok Got ngak Apollos? Uw rogon ni nge ayuwegdad ngad tababnaged e fol Bible ngak e girdi’ ra ngad sulod nga daken e re chep ney?

Mu Tiyan’um ko Thin nib T’uf ko Girdi’

3. Mang fan ni gin ni yib Apollos riy e de taleg Priscilla nge Aquila ni ngar filew ban’en ngak?

³ Apollos ni be’ ni ba Jew, e baga’ ni kan chuguliy u lan fare mach nu Alexandria. Ngiyal’ i n’em ma Alexandria e reb e capital nu Egypt ma gin’em e immoy e skul nib tolang riy, ma yimanang nbochan e library nib ga’. Fare mach e immoy boor e girdi’ riy ni yad piyu Jew, mab muun ngay e piin nib schollars. Ere, fare Hebrew Scriptures ni kan thiliyeg ko Greek ni ka nog Septuagint ngay e kan fal’eg u rom. Arfan ni Apollos e “rib cheg ko Thin nu Bible”! Aquila nge Priscilla e yow ma fal’eg e tento. Gur bochan ba cheg Apollos ko welthin ma ke maruwaran’row ni ngar piew e ayuw ngak? Danga’. Bochan e t’ufeg ni yow be lemnag be’ nge tin nib t’uf rok, nge uw rogon ni ngar ayuwegew.

4. U uw ma uw rogon ni ke fek Apollos e ayuw nib t’uf rok?

⁴ Yugu demtrug feni cheg Apollos ko welthin, mab t’uf ni ngan fil boch ban’en ngak. Ayuw nib t’uf rok e dabiyog ni ngan pirieg ndemtrug e university machane immoy u fithik’ e walag ko ulung ni Kristiano. Ra fel’ rogon Apollos ko pi n’en nra ayuweg ngari tamilang u wan’ murung’agen e yaram rok Got nge thap e girdi’ ngak. Priscilla nge Aquila e “kar fekew e cha’ nem ur weliyew ngak e kanawo’ rok Got nrib puluw.”

5. Mang e rayog ni nga mog u murung’agen rarogon Priscilla nge Aquila ko tirok Got?

⁵ Priscilla nge Aquila e yow ba gel ko tirok Got ban’en ma def ko michan’ rorow e ba gel. Baga’ ni ‘kar fal’egew rogorow u gubin ngiyal’ ngar weliyew ngak urngin e girdi’ nib t’uf ni ngan weliy ngorad murung’agen e athap rorad ,’ ndemtrug ko ba fel’ rogon e cha’ nem, ara ba gafgow, ara schollar, ara be’ nib sib. (1 Peter 3:15) Aquila nge leengin e ke yog rorow ni ngar ‘fanayew e thin riyul’ nrogon.’ (2 Timothy 2:15) Ba tamilang, ni ri yow ma tiyan’row ko fol Bible. Kari bit nga gum’irchaen Apollos e n’en ni kan fil ngak ni n’en kan fek ko ‘thin rok Got, nib fas ma ba’ gelngin,’ ni ma k’aring gum’irchaey u polo’.

6. Uw rogon ni gad ra nang ni ke falfalan’ Apollos ko ayuw ni ke fek?

⁶ Ke pining e magar Apollos ko tin ni dag e gali sensey rok nem me mang be’ nrib cheg nrogon ni ma pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen. I fanay e tamilangan’ rok nib fel’ rogon ko maruwel ni ngan wereg fare thin nib fel’, ni baga’ ni girdi’ ni yad piyu Jew. Rib fel’ rogon ni ma k’aring Apollos piyu Jew ngar rin’ed ban’en. ‘Bochan ni ba tamilangan’ ko thin ni bay u lan e babyor nib thothup,’ me yog ni nge dag ngorad ni urngin e pi profet kakrom e ur sonnaged ba ngiyal’ ni ngeb Kristus. (scripture) Miki yog fare chep ni bin migid me yan Apollos nga Achaia, mu rom e “kari ayuweg e piin ni ke michan’rad nbochan e gol ni dag Got ni de t’uf; ya kari dag nib tamilang ngak e girdi’ ni yoor ni piyu Jew e kar olobochgad, ma ke dag u daken e Thin rok Got ni Jesus e ir fare Kristus.​—Acts 18:27, 28.

Mu Fil Ban’en ko Tin ni Rin’ Boch e Sensey

7. Uw rogon Aquila nge Priscilla ni kar mangew sensey nib salap?

⁷ Uw rogon ma Aquila nge Priscilla e kar mangew sensey ko Thin rok Got nib cheg? Gathi kemus ni yow ba pasig ko fol babyor nge yow ma un ko muulung, ya ku bochan yow ma chag ngak Paul ni apostal e ir e n’en dabisiy ni kari ayuwegrow. U lan 18 e pul ni par Paul ko tabinaw rok Priscilla nge Aquila u Korinth. Kar maruwelgad u taabang ngar ngongliyed e tento nib biech ma yad ma fal’eg e tin ke kakrom. (Acts 18:2, 3) Mu susunnag e sabathin ni fan ko Thin rok Got ni kar ted ni rib gel. Ba mudugil ni ke fel’ rogorow ko tirok Got nbochan kar chaggow ngak Paul. “En be un ngak be’ nib gonop e ra mang be’ nib gonop,” ereray e n’en ni ko Proverbs 13:20. (NW) Girdi’ ni ma un ngak e girdi’ nib fel’ e ra ayuwegrad u rogon ni yad ma rin’ e tirok Got ban’en.​—1 Korinth 15:33.

8. Mang e ke fil Priscilla nge Aquila u nap’an ni yow be yaliy rogon ni ma machib Paul?

⁸ Nap’an ni be yaliy Priscilla nge Aquila Paul ni ba tamachib ko Gil’ilungun, ma kara guyew e tin ni ma rin’ e sensey nib fel’. Fare chep ni bay ko Acts e be weliy ni ma pi’ Paul e “welthin u tafen e muulung [u Korinth] urngin e rran ko toffan ma ma k’aring e piin yad piyu Jews nge Greek.” Tomur riy, u nap’an ni ke un Silas nge Timothy ngak Paul, “me tabab ni ngari yoor pa’ u puluwon ko fare thin, ni be machibnag piyu Jew me dag ngorad ni Jesus e ir fare Kristus.” Nap’an ni kan guy ni kemus buchuw e girdi’ ni bang ko fare tafen e muulung u rom ni ke adag e machib, ma Priscilla nge Aquila e kar guyew ni ke yan Paul nga gin nib fel’ boch me tabab i wereg e machib u rom, ni eram fare naun nib chuchugur ko fare tafen e muulung. Mu rom e ke ayuweg Paul Crispus riy ni “en ma ayuweg fare tafen e muulung” nge mang gachalpen. Baga’ ni, Priscilla nge Aquila e kar guyew nbochan Crispus ni ke mang gachalpen e ke ayuweg boch e girdi’ ko re binaw nem ngar adaged e machib. Fare chep e be yog ni gaar: “Mi Crispus, ni ir e ma yog e thin u lan tafen e muulung, e mich Somol u wan’, ni ir nge urngin e girdi’ u tabinaw rok; ma boor e girdi’ u lan yu Korinth ni rungaag e re thin nem ni murung’agen Jesus me mich Jesus u wan’rad min taufenagrad.”​—Acts 18:4-8

9. Mang e n’en ni rin’ Priscilla nge Aquila nbochan e ngongol rok Paul?

⁹ I fol boch e tamachib ko Gil’ilungun u rogon ni ma machib Paul, ni bod Priscilla nge aquila. I fonownag Paul ni apostal ngak yugu boch e Kirstiano ni gaar: “Ere um folwokgad rog, ni bod rogon ni gu be folwok rok Kristus.” (1 Korinth 11:1) Rogon nib puluw ko tin ni dag Paul, ma Priscilla nge Aquila e kar ayuwegew Apollos ni nge nang e machib ko Kristiano nrib puluw. Miki ayuweg Apollos yugu boch e girdi’. Dariy e maruwar riy, ni Priscilla nge Aquila e kar ayuwegew ngar pingegew e girdi’ u Roma, nge Korinth nge Efesus.​—Acts 18:1, 2, 18, 19; Roma 16:3-5.

10. Mang e kam fil ko Acts guruy ni 18 nra ayuwegem ko maruwel ni ngam pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen?

¹⁰ Mang e gad ra fil ko n’en kad weliyed ko Acts guruy ni 18? Ni bod, Aquila nge Priscilla e ka ra filew ban’en ko n’en ni rin’ Paul, rayog ni ngada salapgad ni ngada pingeged e girdi’ ngar manged gachalpen nfaan gad ra fol ko n’en ma rin’ e pi sensey ko Thin rok Got nib fel’. Gad ra chag ngak e piin ni kari “yoor pa’ u puluwrad ko fare thin” nge piin ni yad be machibnag yugu boch e girdi’ “nrib fel’ rogon.” (Acts 18:5, Kingdom Interlinear Translation) Rayog ni ngad guyed uw rogon ni ma k’aring gum’irchaen e girdi’ u daken e salap i fil ban’en ngak be’. Re salap n’ey e rayog ni nge ayuwegdad ngad pingeged e girdi’ ngar manged pi gachalpen. Nap’an ni be un be’ ngodad ko fol Bible, rayog ni ngad dogned ngak ni nge pining boch e girdi’ ko tabinaw rok ara piin buguli yoror rok ni ngar uned. Ara rayog ni ngad ninged ni nge yog ngodad murung’agen boch e girdi’ ni rayog ni ngad ognaged e Bible ngorad​—Acts 18:6-8.

Ngan Bing e Kanawo’ ni Ngan Pingeg e Girdi’ Ngar Manged Pi Gachalpen

11. U uw e rayog ni ngan pirieg e pi gachalpen nib biech riy?

¹¹ Paul nge pi walagen ni Kristiano e kar athamagilgad ngar pingeged e girdi’ ngar manged pi gachalpen u daken e machib u mit e tabinaw i yan, nge gin ni yima pi’ ban’en ni chuway riy, nge nap’an ni yad be milekag​—ma tin riyul’ riy u gubin yang. Gur ni girdien e maruwel ko Gil’ilungun ni ga be athamgil ni ngam pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen, rayog ni ngam yoornag e maruwel rom ko machib? Rayog ni ngam fanay e tayim rom ni ngam gayiy e piin bay rogogorad ma ngam machibnagrad nib fel’ rogon? Mang boch e kanawo’ni pi walagdad ni tamachib ko fare thin nib fel e kar pirieged e girdi’ kar manged pi gachalpen? Som’mon ngada guyed fare maruwel ni ngan machib ko telephone.

12-14. Rogon ni ngan dag angin ko machib ko telephone, mu weliy e n’en ni kam rin’ ara reb ni bay ko re paragraph ney.

¹² Nap’an ni be un ko machib u mit e tabinaw i yan u Brazil, ma reb e Kristiano ni fithingan e Maria e ke pi’ e tract ngak reb e rugod ni be n’en ni nge chuw ko apartment. Be fanay e kenggin fare tract nge tababnag e sabathin, me fith Maria ni gaar, “Ga baadag ni nga kum nang boch murung’agen e Bible?” Me fulweg fare pin ni gaar: Gu baadag. Magawon riy e gag reb e sensey, ma urngin e tayim rog e gu ma fanay ni nggu fil boch ban’en ko pi student rog.” I weliy Maria ni rayog ngar weliyew boch ban’en u Bible ko telephone. Me pi’ fare pin e namba ko telephone rok, ma re nep’ nem me tababnag e fol Bible ni be fanay fare brochure ni Mang e Bat’uf ni Ngad Rin’ed ku Got?a

¹³ Nap’an ni be machib ko telephone, ma reb e pioneer u Ethiopia e ke gin ngay u nap’an ni ke non ngak reb e pumoon machane ke rungaag laman e girdi’ ni be non nib gel. Ke wenig ngak fare pumoon me yog ni nge taaboch me kolnag biyay. Nap’an ni ke kolnag biyay, me wenignag me yog ni ngiyal’ ni ke kolnag kafram, ma aram e tayim ni ir nge leengin e yow be cham nib elmerin. Thin ni yog e cha’ nem e ke fanay fare walag ni ppin ni nge yog murung’agen e fonow u Bible nib gonop u rogon ni ngan pithig e magawon ko tabinaw. Me weliy ngak ni boor e tabinaw e ke ayuwegrad fare babyor ni The Secret of Family Happiness, ni fare babyor ni Pi Mich rok Jehovah e kar ngongliyed. In e rran u tomuren ni kan pi’ fare babyor ngak, me kolnag biyay. Me yog fare pumoon: “Re babyor n’ey e ke ayuweg e mabgol rog!” Ma tin riyul’ riy, e re pumoon nem e ke ulunguy girdien e tabinaw rok nge weliy ngorad e tin nib fel’ ni ke bieg ko fare babyor. Kan tababnag e fol Bible, ma de n’uw nap’an me tabab fare pumoon ni nge un ko muulung ni gubin ngiyal’.

¹⁴ Reb e tamachib ko Gil’ilungun u Denmark ni ke tababnag e fol Bible ngak be’ ko machib ko telephone e yog ni gaar: “ En ni service overseer e ke pi’ e athamgil nga lanin’ug ni nggu un ko machib ko telephone. Som’mon ke maruwaran’ug ni nge lungug: ‘Gathi ireray e n’en ni gu baadag.’ Machane, reb e rran e kug tabab ni nggu kolnag reb e girdien e tabinaw ni dagu rus. Me sonja e ke fulweg, ma tomren e sabathin nib ngoch nap’an, ma ke adag ni nge fek e babyor ni kan fek u Bible. Reb e nep’ e kug weliyew murung’agen e tin kan sunmiy, ma baadag ni nge bieg fare babyor ni Life​—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?b Ku gog nib fel’ nfaanra rayog ni nggu mada’gow ma nggu weliyew e re kenggin nem. Me yog ni rayog. Ke fal’eg Sonja rogon ko fol babyor u nap’an ni kug taw, ma ka nap’an e ngiyal’ nem iyib ni gu ma fil e Bible ngak u gubin e wik.” Me yog e re walagdad nem ni ppin ni gaar: “U lan boor e duw ni kug yibilay ni nge yog ngog reb e Bible study, machane dagu lemnag nrayog ni nggu pirieg reb ko machib ko telephone.”

15, 16. Mang e n’en ni buch nrayog ni ngam weliy ni be dag angin nbochan ni yibe pasig ni ngan fanay boch e kanawo’ nib thilthil ni ngan tababnag e fol Bible?

¹⁵ Boor e girdi’ e keb angin ngorad ya kar folgad ko fonow ni ngan machibnag e girdi’ ndemtrug e gin ni bay riy. Reb e ppin ni Kristiano nu Meriken e ke ta’ e karrow rok u tooben reb e commercial van u gin ni yima tay e karrow ngay. Nap’an ni ke guy fare ppin u lan e van, me tabab fare walag ni ppin nge weliy murung’agen e maruwel rodad ni gad ma fil e Bible ngak e girdi’. Me rungaag fare pin, meb nga wen, me yan nga lan e karrow ko fare walag ni ppin. Me yog ni gaar: “Ri gub falfalan’ ni kam non ngog. Ke n’uw nap’an ni dan pi’ ngog e babyor romed ni kan fek u Bible. Maku, gu baadag ni nggu fil e Bible biyay. Ga baadag ni gadow ra fil e Bible fa?” Ere fare walagdad ni ppin e ke bing e kanawo’ ni nge wereg fare thin nib fel’.

¹⁶ Reb e walag ni ppin nu meriken e baaray e tini buch rok u nap’an ni yan nga reb e nursing home: Me chuchugur ngak e en ni ga’ ko reb e maruwel ko re naun nem me yog ngak ni baadag ni nge ayuweg e girdi’ ni ma par u rom ko tirok Got ndariy puluwon. Miki yog fare walagdad ni ppin ni baadag ni nge fil e Bible ngak urngin e girdi’ ni baadag ni gubin e wik ma dariy puluwon. Fa en ni ga’ ko maruwel e ke pi’ mat’awon ni nge guy e pi singgil ko girdi’ nib thilthil. De n’uw nap’an ma be fil e Bible ngak e girdi’ ni 26 oren, ma bagayad e yog rok ni nge un ko muulung rodad u gubin ngiyal’.

17. Mang kanawo’ e baga’ ni ma yib angin nib fel’ rogon ni ngan tababnag e fol Bible u tabinaw?

¹⁷ Boch e tamachib ko Gil’ilungun, e keb angin ngorad e tin baaray ni nga rogned ngak e girdi’ ni yad baadag ni ngar filed e Bible ngorad. Reb e rran ni kakadbul ma fare ulung ni bay 105 e tamachib riy e ka ra athamgilgad ni ngar ognaged e fol Bible ngak urngin e girdi’ ni ra mada’naged. Meruk i ragag nge nel e tamachib e kar uned ko machib, ma tomren ni kar machibgad u lan l’agruw e awa, kar pirieged sogonapan 15 e girdi’ kar tababnaged e fol Bible.

Nguun Fal’eg i Gay e Piin ni Bay Rogorad

18, 19. Mang e tin baga’ fan ni yog Jesus ni ngan rin’ nib t’uf ni ngad lemnaged, ma bochan e re n’em mang e ngarda rin’ed?

¹⁸ Sana, gur ni reb e tamachib ko Gil’ilungun, e ga baadag ni ngam rin’ e tin ke yog e re article ney. Ma riyul’, nib gonop ni ngan tay ngan’uy e yalen ko girdi’ u nap’an ni yibe lemnag boch e kanawo’ ko machib. N’en ni rib ga’ fan, ngada ted ngan’dad e thin ni yog Jesus ni ngan fal’eg i gay e piin bay rogorad min ayuwegrad ngar manged pi gachalpen.​—Matthew 10:11; 28:19.

¹⁹ Rogon ni buch e n’en ni aram rogon, e yibe athapeg ni gad ra fanay e thin rok Got nrogon. Rayog ni ngad rin’ed e n’en ni aram rogon ma aram ngada fanayed e thin ni ma k’aringey ni rib puluw ko Thin nu Bible. Ra ayuwegdad ni ngad k’aringed gum’irchaen e piin baadag e machib ma ngan k’aringrad ni ngar rin’ed ban’en. Bochan be pagan’dad ngak Jehovah u fithik’ e meybil ma rayog ni ngad uned ngad ayuweged boch e girdi’ ngar manged pi gachalpen Jesus Kristus. Ma rib taw’ath e re maruwel ney. Ere ngada rin’ed e tin rayog rodad ngad pied gadad ngak Got ni tin ke fel’ u wan’, ma nguud ted fan Jehovah ni gadad e pi tamachib ko Gil’ilungun nib pasig, ni gad be machib ni gad be nameg ni ngad pingeged e girdi’ ngar manged pi gachalpen.​—2 Timothy 2:15.

[Footnotes]

Ka Ga Manang?

• Mang fan nib t’uf rok Apollos ni ngan weliy ngak fare kanawo’ rok Got ni polo’?

• Uw rogon ni fil Priscilla nge Aquila boch ban’en rok Paul ni apostal?

• Mang e kam fil murung’agen ko maruwel ni ngan pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen ko Acts guruy ni 18?

• Uw rogon ni ngam bing e kanawo’ ni ngam pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen?

[Picture on page 14]

Priscilla nge Aquila e kar “weliyew e kanawo’ rok Got nrib puluw” ngak Apollos

[Picture on page 16]

Ba salap Apollos u rogon ni ma pingeg e girdi’ ngar manged pi Gachalpen

[Picture on page 17]

I machib Paul u urngin yang ni i yan ngay

[Pictures on page 19]

Mu bing e kanawo’ ni ngam machib