Uw Rogon ni Ngad Ngongolgad Ngak Boch e Girdi’?

“Mu rin’ed ngak boch e girdi’ e tin ni ir e gimed ba adag ni ngar rin’ed ngomed.”​—LUKE 6:31.

1, 2. (a) Mang fare Welthin u Daken e Burey? (b) Gadra weliy e mang u lan e re article ney nge bin migid?

RIYUL’ ni Jesus Kristus e fare Sensey Nth’abi Ga’. Nap’an ni l’og e pi toogor rok e girdi’ ni ngar koled, me sul fapi girdi’ nde moy Jesus rorad mar gaargad: “Dariy be’ ni kaa welthin ni bod rogon e re moon nem!” (John 7:32, 45, 46) Reb e welthin rok Jesus nib fel’ e aram fare Welthin u Daken e Burey. Bay ko Gospel rok Matthew ko guruy ni 5 nge ni mada’ ko 7, ma kub chugur e thin riy ko Luke 6:20-49.a

² Sana n’en nri yimanang ko fare welthin e fa bin ni ka nog e Golden Rule ngay. Bay rogon nga rogon e ngongol ni gad ma rin’ ngak boch e girdi’. I gaar Jesus: “Mu rin’ed ngak boch e girdi’ e tin ni ir e gimed ba adag ni ngar rin’ed ngomed.” (Luke 6:31) I rin’ e tin nib fel’ ko girdi’! I golnag Jesus e m’ar miki faseg e yam’. Machane, i yog e tow’ath ko girdi’ u nap’an nra adaged fare thin nib fel’ ni i yog ngorad. (Mu beeg e Luke 7:20-22.) Gad e Pi Mich Rok Jehovah, e gad baadag ni ngad uned ko maruwel ko machib ko Gil’ilungun ni aray rogon. (Matt. 24:14; 28:19, 20) U lan e biney e article nge bin migid ngay, e gad ra guy e thin rok Jesus u murung’agen e re maruwel ney nge boch e thin ko fare Welthin u Daken e Burey ni be weliy rogon ni ngaud ngongolgad ngak e girdi’.

Nge Sumunguy Lanin’um

3. Uw rogon ni ngam weliy murung’agen e sumunguy?

³ I gaar Jesus: “Nge felan’ e piin nib sumunguy, ya yad ra tafanay e fayleng.” (Matt. 5:5, NW) U lan e Bible, ma sumunguy e dariy rogon ko meewar. Ya aram e ngongol ni gad ma dag nib puluw ko n’en ni baadag Got ni ngad rin’ed. Re n’ey e ma m’ug ko ngongol rodad ngak e girdi’. Bod ni, ‘faanra rin’ be’ ban’en nib kireb ngodad, ma darud sulweged taban ngak nib kireb.’​—Rom. 12:17-19.

4. Mang fan nib felfelan’ e piin nib sumunguy?

⁴ Piin nib sumunguy e yad ba felfelan’ ni bochan e “yad ra tafanay e fayleng.” Jesus, nib ‘sumunguy mab sobut’an’,’ e ir e kan “dugliy ni nge mil suwon urngin ban’en ngak” ma ir e Tafen e fayleng. (Matt. 11:29; Heb. 1:2; Ps. 2:8) Ka nog u m’on riy ni fare Messiah ni faen ‘fak e girdi’’ e bay boch e girdi’ ni yad ra un ngak ko gagiyeg ko fare am u tharmiy. (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27) Bochan ni kar “uned ngak Kristus,” ma fare 144,000 ni piin ni kan dugliyrad ni yad ba sumunguy e ku yad ra un ngak Jesus i tafanay e fayleng. (Rom. 8:16, 17; Rev. 14:1) Boch e girdi’ ni ku yad ba sumunguy e ku yira tow’athnagrad ko yafas ni manemus u fayleng u tan fare Gil’ilungun.​—Ps. 37:11.

5. Mang e ma rin’ e sumunguy rok Jesus ngodad?

⁵ Faanra ba gel e thin rodad, ma aram e ra dabuy e girdi’ ni ngaur chaggad ngodad maku ra k’aringrad ni ngaur feked owcherad rodad. Machane, faan gadra dag e sumunguy ni bod ni i rin’ Jesus ma gad ra gol ma gad pi’ e athamgil nga laniyan’ e girdi’ u lan e ulung. Sumunguy e ku bang ko fare wom’engin ni ma sunmiy gelngin Got nga lanin’dad ni faan gadra ‘pag nge gagiyegnagdad.’ (Mu beeg e Galatia 5:22-25.) Ba mudugil ni gad baadag ni ngad pired ni gad boch e piin ni yad ba sumunguy ni be pow’iyrad fare kan ni thothup rok Jehovah!

Rib Felfelan’ e Piin ma Runguy e Girdi’!

6. Mang boch e fel’ngin ni bay rok e “piin ni yad ma runguy e girdi’”?

⁶ Nap’an fare Welthin Rok u Daken e Burey, miki gaar Jesus: “Nge felan’ e piin ni yad ma runguy e girdi’, ya ra runguyrad Got!” (Matt. 5:7) “Piin ni yad ma runguy e girdi’” e yad ma dag ni yad be lemnag e girdi’, maku ma kireban’rad ko piin ni kar gafgowgad. I chuweg Jesus e girdi’ ko gafgow u daken e maang’ang ni bochan e “taganan’ ngorad” ara ‘ri kireban’ ko girdi’.’ (Matt. 14:14; 20:34) Ngan lemnag e girdi’ e susun ni ir e ra k’aringdad ni ngad runguyed yad.​—Jas. 2:13.

7. Runguy e k’aring Jesus ni nge rin’ e mang?

⁷ Nap’an ni mada’nag Jesus ba ulung i girdi’ u nap’an ni be yan i yan ni nge toffan, “me ri taganan’ ngorad, ya yad bod e saf nde moy e en ni ma gafaliyrad rorad.” Angin e, “tabab i machibnag boor ban’en ngorad.” (Mark 6:34) Ri gad ma felfelan’ u nap’an ni gad ma un i wereg e thin u murung’agen fare Gil’ilungun nge runguy rok Got ngak e girdi’!

8. Mang fan nib felfelan’ e piin ni yad ma runguy e girdi’?

⁸ Ba felfelan’ e piin ni ma runguy e girdi’ ni bochan e “ra runguyrad Got.” Gad ra dag e ngongol u fithik’ e runguy ngak e girdi’, mab ga’ ni ku aray e n’en ni yad ra rin’. (Luke 6:38) Tin kub muun ngay, e ki gaar Jesus: “Faanra mu n’iged fan u wun’med e kireb ni ke rin’ boch e girdi’ ngomed, ma ku er rogon e Chitamangimed nu tharmiy nra n’ag fan u wan’ e kireb ni kam rin’ed.” (Matt. 6:14) Kemus ni yigoo piin ni yad ma runguy e girdi’ e yira n’ag fan e denen rorad mi yad fel’ u wan’ Got, ni aray e n’en ni ma yibnag e felfelan’ ngodad.

Fan nib Felan’ e “Piin ni Yad Be Muruwliy ni Nge Aw e Gapas u Thilin e Girdi’”

9. Uw rogon ni gadra ngongol ni faanra gad ma maruweliy ni nge aw e gapas u thilin e girdi’?

⁹ Ki yog Jesus reb i fan ni ngan felfelan’ ni gaar: “Nge felan’ e piin ni yad be muruwliy ni nge aw e gapas u thilin e girdi’, ya ra yog Got ni ‘yad pi fak!’” (Matt. 5:9) Faanra gad e piin ni ma muruwliy ni nge aw e gapas u thilin e girdi’, ma dab da paged ara da uned nga ban’en, ni bod ni ngan gathibthib, nrayog ni ‘k’aring nge dar e girdi’.’ (Prov. 16:28) Gad ra mon’ognag e gapas u thildad e girdi’ u lan e ulung ngu wuru’ e ulung ko Kristiano, u daken e thin nge ngongol rodad. (Heb. 12:14) Maku gadra rin’ e tin nrayog rodad ni nge aw e gapas u thildad Jehovah Got.​—Mu beeg e 1 Peter 3:10-12.

10. Mang fan nib felfelan’ e “piin ni yad be muruwliy ni nge aw e gapas u thilin e girdi’”?

¹⁰ I yog Jesus nib felfelan’ e “piin ni yad be muruwliy ni nge aw e gapas u thilin e girdi’,” “ya ra yog Got ni ‘yad pi fak!’” Bochan ni kar daged nib mich u wan’rad ni Jesus fare Messiah, ma pi Kristiano ni kan dugliyrad e kan “pi’ mataw’rad ni kar manged pi fak Got.” (John 1:12; 1 Pet. 2:24) Ma uw rogon fapi ‘yugu boch e saf’ rok Jesus ni yad ma maruweliy ni nge aw e gapas u thilin e girdi’? Ra mang ‘Chitamngirad ni Manemus’ u nap’an nra Gagiyeg ko fare Biyu’ i Duw ni ir nge piin nib muun ngak. (John 10:14, 16; Isa. 9:6; Rev. 20:6) Tomren e Gagiyeg rok u Lan Biyu’ e Duw, ma pi cha’ ney ni yad ma maruweliy ni nge fel’ thilin e girdi’ e yad ra mang pi fak Got ni polo’.​—1 Kor. 15:27, 28.

11. Uw rogon e ngongol rodad ngak e girdi’ ni faanra be pow’iydad “fare gonop ni yib u tharmiy”?

¹¹ Ra ngad felfelan’gad ko tha’ nib fel’ u thildad Jehovah, ni ‘fare Got ko gapas,’ ma thingar da folwokgad ko pi fel’ngin, nib muun e gapas ngay. (Fil. 4:9) Faanra da paged gadad nge pow’iydad “fare gonop ni yib u tharmiy,” ma gadra ngongol ngak e girdi’ u fithik’ e gapas. (Jas. 3:17) Arrogon, gad ra mang e piin ni ma fal’eg e gapas u thilin e girdi’ nib felfelan’.

“Nge Gal Raamed u P’eowchen e Girdi’”

12. (a) Mang e yog Jesus u murung’agen ramaen e tirok Got ban’en? (b) Uw rogon ni nge gal ramaedad?

¹² Gad ma dag e ngongol nib fel’ ngak e girdi’ u nap’an ni gad be ayuwegrad ni nge yog e tamilang ko thin rok Got ngorad. (Ps. 43:3) I yog Jesus ngak pi gachalpen ni yad e “tamilang ngak e girdi’ nu fayleng ni polo’” me ta’ ir ngorad ni nge gal ramaerad ya nge guy e girdi’ e ‘tin nib fel’ ni yad be rin’,’ ara ngongol nib fel’ ni yad be dag ko girdi’. Re n’ey e ra yib angin ni pi gachalpen e yad ra dag e tin nriyul’ u “p’eowchen e girdi’,” ara tin nib fel’ ngak e girdi’. (Mu beeg e Matthew 5:14-16.) Ngiyal’ ney, e ma gal ramaedad ko tin nib fel’ ni gad ma rin’ ngak e piin nib migid ngodad u daken e machib ko fare thin nib fel’ ni gad ma machibnag “u gubin yang u roy u fayleng,” ni aram e, “urngin e nam.” (Matt. 26:13; Mark 13:10) Rib ga’ fan e re maruwel ney!

13. Mang e yimanangdad riy u nap’an ni gad ma machibnag fare thin nib fel’?

¹³ I gaar Jesus: “Bbinaw ni kan tay nga daken bburey nib tolang e dabiyog ni nge mith.” Ra bay bbinaw u daken e burey ma rib mom ni ngan guy. Ku arrogon, ni yira nangdad ni bochan e maruwel rodad nib fel’ ni gad e tamachib ko gil’ilungun nge pi fel’ngin ni bay rodad ni bod e gonop nge machalbog.​—Titus 2:1-14.

14. (a) Uw rogon ni ga ra weliy rarogon e magal ko bin nsom’on e chibog? (b) Uw rogon ndarud mithaged e magal ko tirok Got ban’en nga tan “baraba’ i ban’en”?

¹⁴ I yog Jesus ndariy be’ nra k’eg e magal me tay nga tan barba’ i ban’en, ya ra tay nga tagil’ e magal ya nge yog ni gal’ urngin e girdi’ ni yad bay u lan e naun. Bmit e magal ni yima fanay ko bin nsom’on e chibog e ni ngongliy ko but’ ni bay e wick riy ni ma wanumiy ban’en nib ranran nga fithik’ (baga’ ni olive oil) ni fan e nge yog nni k’eg. Ba ga’ ni yima tay nga baley i gek’iy ara wasey, ni fan e nge ‘gal’ urngin e girdi’ ni yad bay u naun.’ Dabi gal’ e girdi’ e magal mi yad tay nga tan “baraba’ i ban’en”​—baraba’ i ban’en nib tomal. De adag Jesus ni nge mithag pi gachalpen ramaen e tirok Got rorad nga tan baraba’ i ban’en ni be yip’ fan ban’en. Ere thingari gal ramaedad, ndab da paged e togopuluw ara gafgow ni yibe tay ngodad ni nge k’aringdad ngad mithaged e thin nriyul’ ko Bible ara da ted rodad ndab da weliyed.

15. Mang angin e ‘tin nib fel’ ni gadad ma rin’’ ngak e girdi’?

¹⁵ Kemus ntomren ni weliy Jesus murung’agen e magal ni be mat e gaar ngak pi gachalpen: “Ere ku er rogomed ni nge gal raamed u p’eowchen e girdi’, ya ngar guyed e tin nib fel’ ni gimed be rin’ mi yad yog e sorok ngak e Chitamangimed ni bay u tharmiy.” Bochan e ‘tin nib fel’ ni gadad be rin’,’ ma boch e girdi’ e ke “yog e sorok” ngak Got ni aram e kar manged reb e pi tapigpig rok. Rib gel e athamgil laniyan’ nra pi’ e re n’em ni nge ‘gal ramaedad u fithik’rad ni bod e t’uf ni be gal’ lan e lang’!​—Fil. 2:15.

16. Mang e ba t’uf ni faanra ngad manged “magal ko fayleng”?

¹⁶ Ra ngad manged “magal ko fayleng” mab t’uf ni ngad uned ko fare maruwel ni ngan machibnag murung’agen fare Gil’ilungun min yognag boch pi gachalpen Jesus. Machane ku bay ban’en nthingar da rin’ed. I yoloy apostal Paul ni gaar: “Ere thingar um ngongolgad ni bod rogon e girdi’ nib mil suwrad ko tamilang. Ya tamilang e boor wom’engin urngin mit e fel’, nge mat’aw, nge tin riyul’ ni ma pi’.” (Efe. 5:8, 9) Ngongol rodad e thingari yan i aw nib fel’ nrayog ni ngan folwok riy. Arrogon, thingar da folgad ko fonow rok apostal Peter ni gaar: “Ma susun e ngar um pired u fithik’ e piin ndar nanged Got nib fel’ pangimed, ya nga rogned nib kireb e ngongol romed, me Chirofen ni sul Kristus riy mi yad nang nib fel’ e ngongol romed, ma aram mi yad yog e sorok ngak Got.” (1 Pet. 2:12) Machane susun mang e ngan rin’ ni faanra sum e magawon u thilin e walag?

“Ngam Fal’eg Thilmew Walagem”

17-19. (a) Mang fare ‘n’en ni ngan pi’’ ni bay ko Matthew 5:23, 24? (b) Uw feni ga’ fan ni nge fel’ thildad reb e walag, ma uw rogon ni dag Jesus e re n’ey?

¹⁷ U lan fare Welthin rok Jesus u Daken e Burey, e ginang pi gachalpen ni ngar siyeged ndab ra pired ni yad ba damumuw mar darifannaged walagrad. Ya, ngar gurgad ngar fal’eged thilrad walagrad. (Mu beeg e Matthew 5:21-25.) Mu tay fanam i yan ko re fonow rok Jesus ney. Faanra kam fek e n’en ni ngam pi’ i yan ko altar meb ngan’um ni bay ban’en nib togopuluw u wan’ walagem ngom, ma mang e ngam rin’? Aram e ngam pag e n’en ni ngam pi’ ni ka chingiyal’ nem ngam man mu fal’eg thilmew walagem. Tomren ni kam rin’ e re n’em, ma rayog nim sul ngam pi’ e n’en ni ngam pi’.

¹⁸ Fare ‘n’en ni ngan pi’’ e ba ga’ ni maligach ni nge pi’ be’ ngak Jehovah u tempel. Rib ga’ fan e gamanman ni maligach, ya ke motochiyelnag Got u tan fare Motochiyel rok Moses ni aram bang ko liyor rok piyu Israel. Machane faanra keb ngan’um ni bay ban’en nib togopuluw u wan’ walagem ngom, ma kab ga’ fan ni ngan pithig e magawon ko ngan ognag fare tow’ath. I gaar Jesus: “Ma ga pag e n’en ni ngam pi’ ngak Got u mit e altar ma ga yan ni ka chingiyal’ nem ngam fal’eg thilmew walagem; ma aram e fin mu sul ngam pi’ e n’en ni ngam pi’ ngak Got.” Nge fal’eg be’ thilrow reb e walag e ba m’on ko n’en nib milfan ngak ko Motochiyel.

¹⁹ Gathi yugu ba mudugil e re miti maligach ara denen ni yog Jesus murung’agen. Ere, demtrug e mit i maligach ni yira digey ni faanra ke nang be’ ni bay ban’en nib togopuluw u wan’ walagen ngak. Faanra fare maligach e ba gamanman nib fas ma ngan digey “u mit e altar” ko gin ni yima ognag e tin ni kan urfiy ban’en riy u lan e yoror ko prist u tempel. Tomren ni ke puf fare magawon, ma ra sul faanem nge ognag fare maligach.

20. Mang fan ni ngad rin’ed ban’en nib papey ni faanra bay reb e walag ni ke k’aring e damumuw ngodad?

²⁰ Rogon ni ma sap Got ngay, e ba ga’ fan e tha’ u thildad pi walagdad ko pigpig rodad. Ba m’ay fan e maligach ni gamanman nra pi’ be’ ku Jehovah ni faanra dar dag e ngongol nib fel’ ngak walagen. (Mik. 6:6-8) Ere, ginang Jesus pi gachalpen ni ‘ngar fal’eged e thin ko ngiyal’ ni ka bay e tayim riy.’ (Matt. 5:25) Ki yoloy Paul ban’en ni kub chugur ko re n’ey ni gaar: “Faanra mu damumuwgad, ma dab mpaged e damumuw romed nge fekmed nga fithik’ e denen; ma dab mpired ni gimed ba damumuw nge polo’ reb e rran. Dab mu binged e kanawo’ ngak Moonyan’.” (Efe. 4:26, 27) Faanra kad damumuwgad ni bay fan, ma thingar da rin’ed ban’en nib gur nge yog nda pithiged e magawon ya nge dab da pired ni gad ba damumuw ngad binged e kanawo’ ngak Moonyan’.​—Luke 17:3, 4.

Ngaud Ngongolgad Ngak e Girdi’ u Fithik’ e Tayfan

21, 22. (a) Uw rogon ni ngad folgad ko fare fonow rok Jesus ni ka fin da weliyed murung’agen? (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

²¹ Rogon ni gad ra sap ko pi thin ni yog Jesus u lan fare Welthin rok u Daken e Burey e susun nra ayuwegdad ni ngad daged e ngongol ngak e girdi’ u fithik’ e gol nge tayfan. Yugu aram rogon ni gad gubin ndawor da flontgad, ma rayog ni ngad folgad ko fare fonow rok Jesus ni bochan e dar lemnag ni ngad rin’ed e tin dabiyog ni ngad rin’ed, maku arrogon e Chitamangidad nu tharmiy. Rayog ni ngad sumunguygad, ma gad runguy e girdi’, ma gad gapas u daken e meybil, nge athamgil, nge ayuw rok Jehovah Got. Rayog ni nge m’ug raen e tirok Got rodad ni be gal nga buguwan Jehovah. Maku, rayog ni ngad fal’eged e gapas u thildad walagdad u nap’an nra t’uf.

²² Pigpig nib m’agan’ Got ngay e ba muun ngay ni ngad daged e ngongol nib fel’ ngak e piin nib migid ngodad. (Mark 12:31) Bin migid e article e gad ra guy riy boch e thin ko fare Welthin u Daken e Burey nrayog ni ayuwegdad ngad ululgad i rin’ e tin nib fel’ ngak e girdi’. Machane, tomren ni kad fal’eged i lemnag fapi thin ko fare welthin rok Jesus, ma rayog ni ngad fithed gadad nge lungudad, ‘Uw feni fel’ e ngongol ni gu ma dag ngak e girdi’?’

[Footnote]

Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?

• Mang e be yip’ fan ni ngan sumunguy?

• Mang fan nib felfelan’ e piin ni yad “ma runguy” e girdi’?

• Uw rogon ni nge gal ramaedad?

• Mang fan ni ngad gurgad ‘ngad fal’eged e gapas u thildad walagdad’?

[Picture on page 8]

Ngad wereged fare thin ko Gil’ilungun e reb e kanawo’ nib ga’ fan nrayog ni nge gal ramaedad riy

[Picture on page 10]

Mu rin’ nrogon nrayog rom ngam fal’eg e gapas u thilmew walagem