Ngan Mon’og ko Tirok Got ni Bod Rogon ni I Rin’ Paul

“Ya kug athamgiliy e tin nrayog rog ko sagreng, ma kug mil u n’umngin yang ni ngan mil riy, ya ug par nib mich Kristus u wun’ug.”​—2 TIM. 4:7.

1, 2. Mang e ke thilyeg Saul nu Tarsus ko yafos rok, ma mang nib ga’ fan e maruwel ni ke un ngay?

FARE moon e ba llowan’ mab gelfen. Machane, i par ni ‘be ngongol nrogon e tin be ar’arnag.’ (Efe. 2:3) Tomur riy me yog ni gaar, “yugu aram rogon nib kireb e thin ni u gog nib togopluw ngak kakrom, mu ug gafgownag ma gu be yog e thin nib kireb nga fithingan.” (1 Tim. 1:13) Re moon nem e Saul nu Tarsus.

² Munmun, me thil e yafos rok Saul. Ke digey e ngongol rok ni kafram me maruwel nib gel ni ‘be guy rogon ni nge yan nga laniyan’ urngin e girdi’.’ (1 Kor. 10:33) Ke mang be’ nib gol mab sumunguy ngak pi walagen u lan e ulung ni i gafgownagrad kafram. (Mu beeg e 1 Thessalonika 2:7, 8.) I yoloy ni gaar: “I gag e th’abi sobut’ u fithik’ urngin e girdi’ rok Got; machane ke pi’ Got ngog e re gaf i maruwel ney ndariy rogog ni ngan pi’ ngog, ni nggu fek fare Thin Nib Fel’ ni yib rok Got i yan ngak e piin ni gathi yad piyu Israel, ni murung’agen e flaab rok Kristus ndariy ko fol.”​—Efe. 3:7, 8.

3. Gad ra fil fapi babyor rok Paul nge rogon e machib ni i tay ma uw rogon nra ayuwegdad?

³ Saul ni yima yog ni Paul, e kari mon’og ko tirok Got. (Acts 13:9) Reb e kanawo’ ni gad ra mon’og ko thin riyul’ nib pey e ngan fil fapi babyor rok Paul nge rogon e machib ni i tay ma aram e gad be folwok ko michan’ rok. (Mu beeg e 1 Korinth 11:1; Hebrews 13:7.) Ere ngada guyed ni faan gad ra rin’ ni aram rogon ma ra ayuwegdad nge gel i lemnag rodad ngada maruweliyed nge mudugil rogon e fol Bible ni gad be tay, ma gad maruweliy e bin riyul’ e t’ufeg ni ngad daged ko girdi’ ma nge fel’ rogon ni ngad yaliyed gadad.

N’en ni Ma Rin’ Paul ko Fol Babyor

4, 5. Uw rogon ni ke yib angin ngak Paul e fol Bible ni goo ir?

⁴ Bochan ni ir reb e Farise ni “Gamaliel e i skulnag u murung’agen e Motochiyel rok e pi chitamangin ni kakrom,” ma aram fan ni manang Paul boch ban’en u murung’agen e thin nu Bible. (Acts 22:1-3; Fil. 3:4-6) Tomuren ni kan taufenag, “me yan nga Arabia” ni sana daken e ted u Syria ara bang ni ba gapas u tabon e m’uth nu Arabia nrayog ni nguun fal’eg i lemnag ban’en riy. (Gal. 1:17) Ba tamilang ni baadag Paul nra fal’eg i lemnag e thin nu Bible ni be micheg ni Jesus e ir fare Messiah. Maku, baadag Paul ni nge fal’eg rogon ni fan ko maruwel ni ka bay ni nge rin’. (Mu beeg e Acts 9:15, 16, 20, 22.) Ma athamgil Paul ni nge fal’eg i lemnag e tin ni bay rogon ko tirok Got ban’en.

⁵ Tamilangan’ nu Bible nge llowan’ ni yog ngak Paul ko fol Bible e ri bungnag rogon ni nge fil e thin riyul’ nib fel’ rogon. Ni bod rogon e n’en ni i rin’ u tafen e muulung u Antiok u lan yu Pisidia, i fanay Paul sogonap’an lal e thin nu Bible ni kan fek ko Babyor nib Thothup nge micheg ni Jesus e ir fare Messiah. Miki fanay Paul boch e thin nu Bible ni boor yay. Rogon ni ke weliy e thin nu Bible e rib fel’ “ma boor piyu Israel nge piin ni gathi yad piyu Israel ni kar piggad kar uned ko ba’ rok piyu Israel e teliw nra uned ngak Paul nge Barnabas” ya bochan ni ngki yoor boch e tin ngar filed. (Acts 13:14-44) Boch e duw nga tomren me yib boch piyu Jew ni ma par u Roma ko gin ma par Paul riy, mi i weliy ngorad “murung’agen e gagiyeg rok Got ma be pithig fan u wan’rad. Me guy rogon ni nge mich murung’agen Jesus u wan’rad ni be yog ngorad e tin ni ke yog e babyor nib thothup ni murung’agen ko gin ni baaram ni bay e Motochiyel rok Moses riy nge tin ni yoloy e pi profet.”​—Acts 28:17, 22, 23.

6. Mang e ke ayuweg Paul ke par nib gel ko tirok Got u nap’an nib e skeng ngak?

⁶ Ngiyal’ ni ke pirieg Paul e skeng, ma ka be ulul i yaliy e Thin nu Bible me yog ni yib gelngin ko thin riy nni thagthagnag. (Heb. 4:12) Nap’an ni immoy Paul u kalbus u Roma u m’on ni ngan li’ ngem’, me yog ngak Timothy ni nge fek i yib ‘fa yu ke babyor’ nge tin ‘ma yoloy.’ (2 Tim. 4:13) Pi babyor nem e ba ga’ ni bang ko Bible ni kan yoloy ni thin nu Hebrew ni ma fanay Paul ko fol Bible ni ma tay. Fol Bible ni i tay Paul ni fan ni nge yog e tamilangan’ ngak e ba ga’ fan ya nge yog ni par nib yul’yul’.

7. Mu weliy rogon nra yib angin ngom ni ga be fil e Bible ni gubin ngiyal’.

⁷ Fol Bible ni gubin ngiyal’ nib muun ngay ni nguun fal’eg i lemnag e ra ayuwegdad ngad mon’oggad ko tirok Got. (Heb. 5:12-14) Murung’agen fel’ngin e thin rok Got e yin’ fare psalmist ni gaar: ‘Motochiyel rom e rib fel’ ngog, ma kab ga’ fan nga bokum biyu’ yang i gol nge silber, Tin ni ka mog ni ngan rin’ e be par u wan’ug ni gubin ngiyal’, be gagiyegnigeg gu be par ni ba ga’ e gonop rog ngak e pi toogor rog. Kug liyeg u urngin e ngongol nib kireb, ya gub adag ni nggu fol ko thin rom.’ (Ps. 119:72, 98, 101) Kam yarmiy ba ngiyal’ ni ngaum fil e Bible, fa? Kam tay talpem ni ngam beeg e Bible ni gubin e rran ma ga be fal’eg i lemnag e n’en ni kam beeg ni fan ko pigpig ku Got gabul nge langlath, fa?

Ke Fil Saul Rogon ni Nga i T’ufeg e Girdi’

8. Uw rogon e ngongol rok Paul ngak e girdi’ ni gathi girdien e teliw nu Jew?

⁸ U m’on ni nge mang reb e Kristiano, ma rib pasig Saul ko teliw rok ma gathi ri i lemnag e girdi’ ko teliw nu Israel. (Acts 26:4, 5) Kii yaliy Stephen ni be malangnag boch piyu Jew. Ke fel’ u wan’ Saul ni ke guy, ma sana i lemnag ni fare n’en ni ke buch rok Stephen e aram e gechig rok. (Acts 6:8-14; 7:54–8:1) Thin ni kan thagthagnag e gaar: “Me guy Saul rogon ni nge thang mit fare galesiya, ni be yan u reb e naun nga reb ni be giringiy e piin ni ke mich Jesus u wan’rad nga wen, ni pumoon nge ppin, ngi i yin’rad nga kalbus.” (Acts 8:3) I gaar, “Ug wan ko pi binaw i yan ni bay nga wuru’ yu Israel ni fan e ngug gafgownagrad ni bochan e kar gu damumuw ngorad.”​—Acts 26:11.

9. Mang e n’en ni buch ku Saul me k’aring nge thil e ngongol rok ngak e girdi’?

⁹ Be yan Saul nga Damaskus ni nge thang e pogofan rok pi gachalpen Kristus u rom u nap’an ni m’ug Somol Jesus ngak. Mi yigi gal ramaen Fak Got nga daken Saul, ma daki guy ban’en ma aram muun kol pa’. Ngiyal’ nem me fanay Jehovah Ananias ni nge sulweg e changar rok Saul nga rogon, ma aram nap’an me thil e ngongol rok Saul ngak e girdi’. (Acts 9:1-30) Tomren ni ke mang reb i gachalpen Kristus, mab gel e maruwel ni i tay ni bod ni i rin’ Jesus ni fan ko girdi’. Fan e re n’ey e ke tal ko cham ke ‘gapas thilrad urngin e girdi’.’​—Mu beeg e Roma 12:17-21.

10, 11. Uw rogon ni ke dag Paul e t’ufeg ni riyul’ ngak e girdi’?

¹⁰ Paul e gathi kemus ni baadag ni nge gapas thilrad e girdi’. Baadag ni nge dag e t’ufeg nriyul’, ma machib ko Kristiano e bing e kanawo’ ngak. Bin som’on e milekag rok e i machibnag fare thin nib fel’ u Asia Minor. Yugu aram rogon nib gel e kireb ko togopuluw ni be yib ngak ma be guy Paul nge pi gachalpen rogon ni ngar ayuweged e piin ba sobut’an’ ni ngar manged Kristiano. Kar sulod bayay nga Lystra nge Ikonium ni yugu aram rogon nib gel e togopuluw ko pi mach nem ni yad be guy rogon ni ngar thanged e fan rok Paul.​—Acts 13:1-3; 14:1-7, 19-23.

¹¹ Paul nge piin yad be yan u taabang e yad be gay e girdi’ ni baadag e machib u lan yu Macedonia ko mach nu Filippi. Be’ ni ppin ni Lydia fithingan e i motoyil ko thin nib fel’ me mang reb e Kristiano. Girdien e am e ra toyed Paul nge Silas ko dimow mi nin’row nga kalbus. Machane i machibnag Paul e en nib ga’ ko kalbus, ma angin ni yib e ir nge chon e tabinaw rok e kan taufenagrad kar manged pi tapigpig rok Jehovah.​—Acts 16:11-34.

12. Mang e k’aring Saul ke mang reb e apostal rok Jesus Kristus ni ma runguyey?

¹² Mang fan ni Saul ni i gafgownag e girdi’ kafram e ke yog e michan’ ko piin ni i gafgownagrad ngak? Mang e k’aring e re moon nem ma ke mang ba apostal nib gol ma ma runguyey, ma baadag ni nge ta’ e yafas rok nga thatharen e riya’ ni bochan ni nge fil e girdi’ e tin riyul’ u murung’agen Got nge Kristus? I weliy Paul ni gaar: ‘Got e ke piningeg ni nggu pigpig ngak. Nge ngiyal’ ni baaram ni turguy riy ni nge dag Fak ngog.’ (Gal. 1:15, 16) I yol Paul ngak Timothy ni gaar: “Ke runguyeg Got, ni bochan e nge yog ni dag Kristus Jesus feni gum’an’ u puluwog, i gag e en nth’abi tadenen u fithik’ e pi tadenen, ni nge dag ngak e piin ni bayi mich Jesus u wun’rad nga tomreg me yog e yafos ndariy n’umngin nap’an ngorad.” (1 Tim. 1:16) Ke n’ag Jehovah fan e kireb rok Paul, ma ke yog ngak e gol nge runguy rok Got ma ke k’aring ni nge dag e t’ufeg ngak e girdi’ ni be machibnag e thin nib fel’ ngorad.

13. Mang e ra k’aringdad ngad daged e t’ufeg ngak e girdi’, ma uw rogon ni ngada rin’ed?

¹³ Ku ma fek Jehovah owchen ko denen nge oloboch rodad. (Ps. 103:8-14) I fith fare psalmist ni gaar, “Faan mang e mu tay ngan’um e kireb ni gamad be rin’, me mini’ e rayog rok ni nge thay ndab ni gechignag?” (Ps. 130:3) Faan gomanga dariy e runguy rok Got, ma dariy bagadad nrayog ni felfelan’ ko pigpig nib thothup ara nge yog e yafos ni manemus ngak. Rib ga’ e runguy rok Got ngodad ni gad gubin. Arfan, ni ngad adaged ni ngad daged e t’ufeg ngak e girdi’ u daken e machib nge ngan fil ngorad e thin riyul’ min pi’ e athamgil nga lanin’rad ngar manged pi walagdad, ni bod Paul.​—Mu beeg e Acts 14:21-23.

14. Uw rogon ni ngada yoornaged e tayim rodad ko machib ni gad ma tay?

¹⁴ Baadag Paul ni nge mon’og nge mang tamachib ko thin nib fel’, ya ke bit nga gum’irchaen e n’en ni rin’ Jesus. Reb u fithik’ e pi kanawo’ ni dag Fak Got e t’ufeg riy ni fan ko girdi’ e daken e machib ni i tay ni fan ko girdi’. I gaar Jesus: “Woldug ni ngan kunuy ngan tay nga naun e ba ga’ ni ba ga’ yang, machane piin ni ngar maruweliyed nge thap nga naun e ba lich. Mu yibilgad ngak e en ni ir e suwon e re woldug nem ngki pi’ boch girdien e maruwel ngar maruweliyed e re woldug rok nem nge thap nga naun.” (Matt. 9:35-38) Sana ke ning Paul boch girdien e maruwel me ngongol nib puluw ngay ni i maruwel nib pasig. Me gur? Rayog ni ngam yoornag boch e tayim rom ko machib? Ara, rayog ni ngam yoornag e tayim ko machib, ma sana rayog ni ngam un ko machib ni polo’ e tayim? Ngad daged e t’ufeg nriyul’ ngak e girdi’ ni ngan ayuwegrad min “weliy e thin rok Got ngorad ni murung’agen e yafos ndariy n’umngin nap’an.”​—Fil. 2:16.

Rogon ni Ma Lemnag Paul Ir

15. Uw rogon ni ma lemnag Paul ir u fithik’ pi walagen ni Kristiano?

¹⁵ Bochan ni Paul reb e tamachib ni Kristiano, ma ke tay e kanawo’ nib fel’ ni fan ngodad. Yugu aram rogon ni boor e maruwel rok u lan e ulung ni Kristiano, ma manang Paul ni gathi kan pi’ ngak e pi tow’ath nem nbochan e salap rok. Manang ni tow’ath ni ke yib ngak e bochan e runguy rok Got. Manang Paul ni boch e Kristiano e ku rayog ni nge mang tamachib ko thin nib fel’. Yugu aram rogon ni bay e maruwel rok nib ga’ u lan e ulung, ma be par nib sobut’an’.​—Mu beeg e 1 Korinth 15:9-11.

16. Uw rogon ni dag Paul e sobut’an’ u nap’an ni sum fare magawon ko ngan maad’adnagey?

¹⁶ Mu lemnag ko mang e rin’ Paul u nap’an ni sum reb e magawon u Antiok ni aram fare mach nu Syria. Fare ulung ko Kristiano u rom e ba thilthil rogon ni yad be lemnag murung’agen e ngan maad’adnagey. (Acts 14:26–15:2) Bochan ni kan ta’ ni Paul e ra ayuweg e machib ni fan ko girdi’ ni gathi yad piyu Israel, ma sana ke lemnag ni kari bung rogon ni nge ayuwegrad ma rib salap u rogon ni nge pithig e re magawon nem. (Mu beeg e Galatia 2:8, 9.) Machane, nap’an ni guy ni n’en ni ke rin’ e de pithig fare magawon, me sobut’an’, me un ko fare yaram ni ngan yan ko fare governing body u Jerusalem ni ngan weliy e re magawon nem. Ke fol ko tin ni kan weliy, me yog ni ngar turguyed ban’en, min pi’ e maruwel ngak nge mang reb e piin tamol’og rorad. (Acts 15:22-31) Ere i dag Paul e kanawo’ nib fel’ ngak e pi walagen u ‘rogon ni nge tay farad’.​—Rom. 12:10b.

17, 18. (a) Uw rogon u wan’ Paul e girdi’ u lan e ulung? (b) Mang e be fil ngodad e n’en ni rin’ e piin piilal u Efesus u nap’an ni ke chuw Paul?

¹⁷ Paul nib sobut’an’ e de palog rok pi walagen ni pumoon nge ppin u lan e pi ulung. Ya ke chag ngorad. Tin tomren e thin ko fare babyor ni ke pi’ Paul ngak piyu Roma, e ke pag 20 fithingan e girdi’ ni ke yoloy. Yooren e ke mus nu lan e re babyor rok Paul ney e ka nog fithingrad riy, ma kemus ni in i yad e kan pi’ e maruwel nib ga’ ngorad. Machane yad e pi tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’, ma ri yad ba t’uf rok Paul.​—Rom. 16:1-16.

¹⁸ Ngongol rok Paul nib sobut’an’ mab gol e ke gelnag e pi ulung. Tomren ni mada’nag e piin piilal u Efesus ko yay ni tomur, e ra ‘gumuchmuchgad ngak Paul ma yad be faray owchen ni yad be fingichiy. Ya kari kireban’rad ko pi thin ni baaram ni ke yog ndab ku ra mada’gad bayay.’ Ra chuw be’ nib tolangan’ ma de gol ma dabi k’aring e girdi’ ni ngar rin’ed ban’en ni aram rogon.​—Acts 20:37, 38.

19. Uw rogon ni ngad ngongolgad u fithik’ e ‘sobut’an’’ ngak e pi Kristiano u lan e ulung?

¹⁹ Urngin e girdi’ ni yad baadag ni ngar mon’oggad ko tirok Got e thingar ra daged e sobut’an’ ni bod e n’en ni rin’ Paul. I fonownag e piin Kristiano ni ‘dabi suk’ ngan’rad ni ngar muruweliyed ban’en ni yad e ngar m’onod riy ni fan e nga nograd riy ni yad e sororad, ara bochan e nge yib ufan ngorad; machane nge bagayad me sobut’nagan’, ma dabi finey bagayad ni ir e ba sorok ngak e tin ni ka bay e girdi’.’ (Fil. 2:3) Uw rogon ni ngad folgad ko re fonow nem? Reb e kanawo’ e ngad ayuweged e piin piilal u lan e ulung rodad, ma ngad folgad ko thin ni yad ma yog ma ngad folgad ko tin ni kar dugliyed. (Mu beeg e Hebrews 13:17.) Maku reb e ngarda ted fan e pi walagdad u lan e ulung ni pumoon nge ppin. Ba ga’ ni girdi’ rok Jehovah u lan e ulung e kar bad ko pi nam, nge yalen, nge ramaen dowey nib thilthil. Ere gur, gathi ba fel’ ni ngad filed rogon ni ngad ngongolgad ngak urngin e girdi’ ndariy e laniyan’ riy ngu fithik’ e t’ufeg ni bod Paul? (Acts 17:26; Rom. 12:10a) Kan pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad ‘pired nra bagadad ma ba t’uf rok bagadad, ni bod ni be par Kristus ni gadad ba t’uf rok, ni fan e nga nog e sorok ngak Got.’​—Rom. 15:7.

‘Mmil u Fithik’ e K’adan’’ ni Fan ko Sagreng ko Yafas

20, 21. Mang e ra ayuwegdad nge yog ni ngad milgad ko fare sagreng ko yafas nib fel’ rogon?

²⁰ Fare yafas ko Kristiano e rayog ni ngan taareb rogonnag ko sagreng. Yoloy Paul ni gaar: “Kug athamgiliy e tin nrayog rog ko sagreng, ma kug mil u n’umngin yang ni ngan mil riy, ya ug par nib mich Kristus u wun’ug. Me ere chiney e be sonnigeg puluwog ko gel ni kug tay, ni aram fare teeliyaw ko mat’aw ni ir e bay pi’ fare Tapufthin nib mat’aw i Somol ngog e Chirofen nem ni gathi goo gag, ya bayi pi’ ngak urngin e piin nib t’uf Somol rorad ma yad be sonnag ni nge yib i m’ug.”​—2 Tim. 4:7, 8.

²¹ Gad ra fol ko tin ni i rin’ Paul ma ra ayuwegdad ni ngauda milgad ko fare sagreng ko yafas ndariy n’umngin nap’an nib fel’ rogon. (Heb. 12:1) Ere, ngauda maruweliyed ngad mon’oggad u rogon ni gad ma fil e thin rok Got ni goo gadad, nge rogon e t’ufeg rodad ngak e girdi’, ma ngad maruweliyed nge yog ni ngauda sobut’an’gad.

Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?

• Uw rogon ni ke fel’ rogon Paul ko fol Bible ni i tay ni gubin ngiyal’?

• Mang fan ni t’ufeg ngak e girdi’ e ba ga’ fan ko tin riyul’ e Kristiano?

• Mang ngongol e ra ayuwegem ndab mu laniyan’ ngak e girdi’?

• Uw rogon nra ayuwegem e n’en ni rin’ Paul nge yog nim fol ko piin ni piilal u lan e ulung rom?

[Picture on page 27]

Mu fek gelngim ko Thin nu Bible ni bod ni rin’ Paul

[Picture on page 28]

Mu dag e t’ufeg ngak e girdi’ u daken fare maruwel ni ngan wereg e thin nib fel’ ngorad

[Picture on page 29]

Ga manang ko mang e ke k’aring e pi walagen Paul ni nge t’uf rorad?