Jehovah—Ma ‘Chuwegey u Fithik’ e Gafgow’ u Nap’an e Bible
“O Got, mu gurnigem ngam ayuwegeg! Gur e ta ayuw rog me gur e ga ma Chuwegeg u fithik’ e gafgow.”—PS. 70:5, NW.
1, 2. (a) Mingiyal’ e ma chel e pi tapigpig rok Got ngak ni nge ayuwegrad? (b) Mang deer e ke sum, ma uw e rayog ni ngad pirieged e fulweg ko re deer ney riy?
NAP’AN ni ke fek l’agruw e gallabthir e matal rorow ka ranow nga bang, mar nangew ni ke yan fakrow nga bang ndan nang murung’agen ni be’ ni ppin ni 23 e duw rok mab mabgol. Ma aram min sana ngay ni ke li’ be’. Ere ra kunuyew e chugum rorow ngar sulow nga tabinaw, ma ka aram nap’an ra ningew e ayuw ngak Jehovah ni nge ayuwegrow. Ma reb e Pi Mich ni 20 e duw rok e ni pirieg bmit e m’ar rok nra munmun ma dabkiyog ni nge mithmitheg ir. Ngiyal’ nem me meybil ngak Jehovah. Ma reb e matin nib muchugbil ni be gay e maruwel e dabi gaman e salpiy rok ni nge chuw’iy e ggan ni ngar kew fak ni 12 e duw rok. Ere ke meybil ngak Jehovah u polo’ i gum’irchaen. Arrogon, nap’an ra mada’nag e pi tapigpig rok Got e skeng ara boch e magawon nib mo’maw’, ma yad ma ning e ayuw ngak Got u daken e meybil. Ka immoy ba ngiyal’ ni kam wenig ngak Jehovah ni nge ayuwegem?
2 Reb e deer nrib ga’ fan e: “Gur rayog ni ngad lemnaged nra fulweg Jehovah taban gubin e meybil rodad? Fulweg riy nrayog ni nge gelnag e michan’ rodad e bay ko Psalm 70. Re tang ney e yoloy David, ni ir reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ ni boor e skeng nge magawon ni yib nga lan e yafas rok. Kan k’aring e re psalmist ney ni nge weliy murung’agen Jehovah ni baaray rogon: “O Got, . . . gur e ta ayuw rog me gur e ga ma Chuwegeg u fithik’ e gafgow.” (Ps. 70:5, NW) Faan gad ra fal’eg i yaliy e Psalm 70 ma ra ayuwegdad ni ngad guyed fan ni ngad sapgad ngak Jehovah ko ngiyal’ nib t’uf e ayuw rodad miki pagan’dad ngak nra ‘Chuwegdad u fithik’ e gafgow.’
“Gur e Ga Ma Chuwegeg u Fithik’ e Gafgow”
3. (a) Mang thin ni un wenignag u fithik’ e lu’ ni bay ko Psalm 70? (b) Mange n’en ni dag David ni be pagan’ ngay ni bay ko Psalm 70?
3 Psalm 70 e tabab nge ni mus ni yibe non u fithik’ lu’ ni yibe ning e ayuw ngak Got. (Mu beeg e Psalm 70:1-5.) I wenig David ngak Jehovah ni nge ‘gur’ nge ayuweg. U lan e verse 2 nge ni mada’ ko 4, e bay riy lal e meybil ni tay David, ni gubin ni tabab ko “mang e yigi” me yog ban’en ni be athapeg ni nge yog ngak fa ngan ayuweg riy. Dalip ni m’on riy e murung’agen e piin ni yad be gay rogon ni ngar lied. Ere wenig David ngak Jehovah ni nge cham ko pi toogor rok nem nge tamra’nagrad ni bochan e kireb rorad. Gal ni migid e n’en ni wenignag ni bay ko verse 4 e bay rogon ko girdi’ rok Got. I yibilay David e piin ni yad be gayiy Jehovah ni ngar felfelan’gad mar n’ufed Jehovah. U m’on ni nge museg David e meybil rok me yog e pi thin ni baaray ku Jehovah ni gaar: “Gur e ta ayuw rog me gur e ga ma Chuwegeg u fithik’ e gafgow.” Mu tay fanam i yan riy nde gaar David: “Manga yug mu,” ni gowa be wenignag. Ya gaar, “Gur e,” ni be dag e pagan’ rok nib mich u wan’ David nra pi’ Got e ayuw ngak.
4, 5. Mange kad filed u murung’agen David ko Psalm 70, ma mange rayog ni pagan’dad ngay?
4 Mange be dag e Psalm 70 u murung’agen David? Nap’an ni mada’nag boch e toogor ni yad baadag ni ngar lied ngem’, me dugliy ndabi pithig e re magawon nem ni yigoo ir rok. Yab pagan’ nra rin’ Jehovah ban’en ngak e piin yad be togopuluw ngak ko ngiyal’ ni ke dugliy riy nge rogon nib mat’aw. (1 Sam. 26:10) I par David nib mudugil e lem rok nra ayuweg Jehovah e piin yad be gay ni nge ayuwegrad. (Heb. 11:6) Ba mich u wan’ David ni pi tapigpig nib riyul’ nem e bay fan ni ngar felfelan’gad mar n’ufed Jehovah ko thin ni yad be weliy u murung’agen ngak e girdi’.—Ps. 5:11; 35:27.
5 Rayog ni nge pagan’dad ni Jehovah ir e Ta Ayuw rodad ma ir e ra ‘chuwegdad ko gafgow’ ni bod David. Ere, nap’an ni gad ra mada’nag e skeng nib mo’maw’ ara da thamiyed nrib t’uf e ayuw rodad, mab fel’ ni ngad meybilgad nge papey ni nge ayuwegdad Jehovah. (Ps. 71:12) Ere, uw rogon nra fulweg Jehovah taban e meybil rodad? U m’on ni ngad weliyed rogon nrayog ni ayuwegdad Jehovah, ma ngad guyed dalip e kanawo’ ni ayuweg David riy ko ngiyal’ ni kari t’uf e ayuw rok.
Kan Ayuweg u Pa’ e Piin ni Yad Be Togopuluw Ngak
6. Mange ayuweg David nge nang ni ma chuweg Jehovah e piin nib mat’aw ko gafgow?
6 Yungi n’en ko Bible ni immoy rok David kakrom e guy riy ni piin nib mat’aw e rayog ni ngar taga’gad ngak Jehovah nra ayuwegrad. Nap’an ni Tharey Jehovah e fayleng ko Ran, me tay nde yim’ Noah nge chon e tabinaw rok ni ba’ madgun Got u wan’rad. (Gen. 7:23) Nap’an ni pag Jehovah e nifiy nge sulfur nga daken fare binaw nu Sodom nge Gomorrah, me ayuweg Lot ni be’ nib mat’aw nge fagali rugod ni fak ni ngar milgad ngar chuwgad ko gafgow. (Gen. 19:12-26) Nap’an ni gothey Jehovah Farao nge pi salthaw rok u lan fagi Day ni Row, me yoror ko girdi’ rok me ayuwegrad ndab ra m’ad. (Ex. 14:19-28) Gathi ba puluw ni yog David u reb e tang rok ni Jehovah e “ma ayuweg e girdi’ ngar thapgad ngak”?—Ps. 68:20.
7-9. (a) Mang fan ni pagan’ David nga gelngin Got? (b) Mini’ e yog David ni ke ayuweg?
7 Ku bay fan ni i pagan’ David nrayog ni nge ayuweg Jehovah. N’en ni ke buch rok e be dag ni pa’ Jehovah ni bay i par ni “manemus” e rayog ni nge ayuweg e piin ni yad ma pigpig Ngak. (Deut. 33:27) Boor yay ni ke ayuweg Jehovah David u pa’ e pi “toogor” rok. (Ps. 18:17-19, 48) Mu lemnag reb e n’en ni buch.
8 Nap’an ni pining e pi ppin nu Israel e sorok ngak David ni bochan urngin e girdi’ ni ke li’ e salthaw rok u nap’an e mahl ma ri awan’ Saul ni Pilung ngak ma l’agruw yay ni gay rogon ni nge pag e sarey ngak. (1 Sam. 18:6-9) Ma l’agruw yay nde aw e sarey ngak David. Gur bochan e salap rok David ni ir reb e salthaw? Danga’. Thin nu Bible e be weliy ni ‘immoy Jehovah rok.’ (Mu beeg e 1 Samuel 18:11-14.) Nap’an nde fel’ e makath ni tay Saul ni nge li’ piyu Filistia David ngem’, “me ri nang Saul ni bay Somol rok David.”—1 Sam. 18:17-28.
9 I yog David ni bay be’ ni ke ayuweg. Mini’ e cha’nem? I weliy David rogon laniyan’ u daken ba tang ni yin’ ni gaar: “Jehovah ir e ta ayuw rog ma ir e yoror rog ma ir e ma ayuwegeg. Got rog e ir e war rog. Ma ir e gu ma naf nga fon.” (Ps. 18:2, NW) Ma gel e michan’ rodad ni ngad nanged ni ma ayuweg Jehovah e girdi’ rok.—Ps. 35:10.
Kan Ayuweg u Nap’an ni M’ar
10, 11. Mange ra ayuwegdad ngad nanged e ngiyal’ ni yib e m’ar ku David nrogon ni kan weliy ko Psalm 41?
10 Immoy bayay ni yib e m’ar ngak David ni Pilung nrib gel nrogon ni bay ko Psalm 41. Rib gel e ubchiya’ rok, ya par u bet ndakiyog ni nge yan nga but’, ma aram me lemnag boch e toogor rok ni “dabki gol.” (Verse 7, 8) Wuin e yib e m’ar ku David nrib gel? Thin ni bay ko re tang ney e sana bay rogon ko ngiyal’ nib gel e mochuch ni i tay David ni bochan e be gay Absalom ni fak rogon ni nge mang pilung.—2 Sam. 15:6, 13, 14.
11 Bod ni, weliy David murung’agen reb e fager rok nri yow ba pach ni ma pagan’ ngak ma yow ma abich u taabang ni chel nge togopuluw ngak. (Verse 9) Dabisiy nre n’ey e ra yibnag ngan’dad reb e magawon ni yib ngak David. Nap’an ni ke togopuluw Absalom ngak me chel Ahithophel ni tafonow rok David nge chag ngak Absalom ngar togopluwgow ngak fare pilung. (2 Sam. 15:31; 16:15) Aygum lemnag rarogon ni kari m’ar ni bay u daken e bet rok ndakuriy gelngin ni nge yan nga but’ ma manang ni boor e toogor rok ni bay ni yad be athapeg ni manga yigi yim’ nge yog nrin’ed e tin nib kireb ni yad be lemnag ni ngar rin’ed.—Verse 5.
12, 13. (a) Mange dag David ni be pagan’ ngay? (b) Uw rogon ni gelnag Got David?
12 Gubin ngiyal’ ni i par David ni be pagan’ ngak e ‘En ni Ma Chuwegey u fithik’ e gafgow.’ I weliy David murung’agen reb e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ ni ke m’ar ni gaar: “Jehovah e ra ayuweg ko ngiyal’ ni keb e gafgow ngak. Jehovah e ir e ra ayuweg e yafas rok u daken e bet ko m’ar; ma ra i beechnag e bet rok u n’umngin nap’an nib m’ar.” (Ps. 41:1, 3, NW) Fapi thin ni yog ni gaar, “Jehovah e ra” e be dag gelngin e pagan’ rok David. Ba mudugil u wan’ David nra chuweg Jehovah u fithik’ e gafgow. Uw rogon?
13 Der lemnag David nra ngongliy Jehovah e maang’ang nge chuweg e m’ar rok. Ya, par David nib mudugilan’ nra “ayuweg” Jehovah ni aram e nge ayuweg me pi’ gelngin u n’umngin nap’an nib m’ar. Ba mudugil nrib t’uf ere ayuw nem rok David. Tin kub muun ko m’ar rok ni ke meewar riy e boor e toogor rok ni yad be yog bogi ban’en nib kireb u murung’agen. (Verses 5, 6) Dabisiy ni pi’ Jehovah gelngin David nge par nib fel’ laniyan’. I gaar: “Bay mu ayuwegneg ni bochan e gu be rin’ e n’en nib fel’.” (Verse 12) Ki yib gelngin David ni bochan e manang ni yugu aram rogon gelngin e magawon ni keb ngak ma ka be sap Jehovah ngak ni ir be’ nib yul’yul’. Tomur riy me gol David ko m’ar rok. Rra gel lanin’dad ni ngad nanged nrayog ni nge ayuweg Jehovah e piin ni yad ba m’ar.—2 Kor. 1:3.
Kan Ayuweg ko Ggan nge Garbod
14, 15. Mingiyal’ e pirieg David nge piin ni yad be un ngak nib t’uf e ggan nge ran rorad, ma mang ayuw e yib ngorad?
14 Nap’an ni mang David e pilung nu Israel ma i kay e ggan nib fel’ ma be garbod maku i pining boch e girdi’ ni ngar uned ngak ko abich. (2 Sam. 9:10) Machane, ku manang David rogon nfaanra dariy ban’en ni ngan kay ya ku ir ma ki buch rok ni aram rogon. Nap’an ni togopuluw Absalom ngak David ni be gay rogon ni nge fek e liw rok, ma aram me chuw David nge piin ni yad ba mang ngak u Jerusalem. Ra chuwgad nga ranod nga Gilead, ni bay nga ngek ko fare lul’ nu Jordan. (2 Sam. 17:22, 24) Ma ranod ra pired ndakuriy e ggan nge ran rorad maku dakir yog ni ngar toffangad nib fel’ rogon ni bochan e yibe lol’ograd ni ngan li’rad. Uw e yad ra pirieg ban’en ni ngar ked riy u fithik’ e ngi garger nem?
15 Tomur riy, me taw David nge piin ni yad be un ngak nga lan fare mach nu Mahanaim. U rom e ra mada’naged riy dalip i pumoon ndarur rusgad—ni aram e Shobi, nge Machir, nge Barzillai. I m’agan’rad ngay ni ngar paged farad ngar ayuweged e en ni ke dugliy Jehovah ni nge mang pilung, ya yad manang nfaanra mang Absalom e pilung ma dariy e maruwar riy nra gafgownag e en ni ka i ayuweg David. Bochan ni kar guyed gelngin e gafgow ni keb ngak David nge piin ni yad be un ngak, ma aram me fek fa dalip i pumoon boch ban’en nib t’uf rorad i yib, nib muun ngay e chob ni ngar molod ngay, nge ggan ni ngar ked. (Mu beeg e 2 Samuel 17:27-29.) Dabisiy ni kari felfelan’ David ni bochan gelngin feni yul’yul’ nge feni gol e dalip i pumoon ney. Ri dabiyog ni nge pag David talin e n’en ni kar rin’ed ni fan ngak.
16. Mini’ e cha’ ni ri ir e i pi’ e tin nib t’uf ku David nge piin ni ur uned ngak?
16 Ri mini’ e cha’ ni ke ayuweg David nge piin ni yad be un ngak ko ggan nge ran? Rib mudugil u wan’ David ni ma ayuweg Jehovah e girdi’ rok. Rayog rok Jehovah ni nge k’aring yugu boch e tapigpig rok ngar ayuweged yugu boch e tapigpig rok. Nap’an ni i lemnag David e n’en ni buch rorad u Gilead, ma dariy e maruwar riy ni guy David fa dalip i pumoon me nang gelngin e gol nib mata’ Jehovah. Nap’an ni chugur ni ngem’, me yoloy David ni gaar: “Chiney e kug pilibthir, ni gathi ku gub pagel, machane dawor gguy be’ nib fel’ [nib muun David ngay] ni gomanga ke pag Somol faanem, ara gguy pi fak ni yad be man ggan.” (Ps. 37:25) Rra fel’ lanin’uy ni yira nang nra pi’ Jehovah e tin nib t’uf ko pi tapigpig rok.—Prov. 10:3.
“Somol e Manang Rogon ni Nge Ayuweg e Piin ni Yad Ma Fol Rok”
17. Mange ke dag Jehovah ni boor yay?
17 David e bagayad u fithik’ boor e pi tapigpig rok Jehovah ni i ayuweg kakrom. Ka nap’an David ma boor ni boor yay ni ke dag Got feni riyul’ fapi thin ni yog apostal Peter ni gaar: “Somol e manang rogon ni nge ayuweg e piin ni yad ma fol rok ko gafgow.” (2 Pet. 2:9) Kum lemnag l’agruw ban’en ni ki buch.
18. Uw rogon ni chuweg Jehovah e girdi’ rok ko gafgow u nap’an Hezekiah?
18 Nap’an ni cham e pi salthaw nu Assyria ngak piyu Judah mar magawonnaged yu Jerusalem ko bin meruk e chibog B.C.E., me meybil Hezekiah ni pilung ni gaar: ‘Somol ni Got romad, . . . mu ayuwegmad ya nge nang urngin e nam u fayleng ni kam mus ni gur Got.’ (Isa. 37:20) N’en nib ga’ fan u wan’ Hezekiah e fithingan nge thin Got. I fulweg Jehovah taban e meybil rok. Lan taareb e nep’ me li’ taareb e engel 185,000 e salthaw nu Assyria me chuweg e pi tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ u fithik’ e gafgow.—Isa. 37:32, 36.
19. Mang ginang e fol e Kristiano ko bin som’on e chibog riy me yog nra milgad ko gafgow?
19 In e rran u m’on ni ngem’ Jesus, me pi’ ba ginang ni fan ngak pi gachalpen u Judea. (Mu beeg e Luke 21:20-22.) Boor e duw ni ke yan, ma nap’an e duw ni 66 C.E., ma togopluw ni i yan u thilin piyu Jew e k’aring e salthaw nu Roma ni ngar chamgad nga Jerusalem. Fa raba’ i salthaw ni bay u tan pa’ Cestius Gallus e ra meewarnaged ba yang ko yoror ko fare tempel; mar chuwgad nib tomgin. Pi Kristiano nib yul’yul’ era milgad nga daken e burey nbochan e kar nanged ni aram e ngiyal’ nrayog ni ngar milgad ko fare magothgoth ni weliy Jesus murung’agen u m’on. I sul fapi salthaw nu Roma bayay ko duw ni 70 C.E. Yanem e dakur chuwgad me magothgoth yu Jerusalem ni ga’ngin. Pi Kristiano nra folgad ko ginang ni pi’ Jesus e ra thaygad ko re gafgow nib gel ni yib nem.—Luke 19:41-44.
20. Mang fan nrayog ni nge pagan’dad ngak Jehovah nra ‘Chuwegdad u fithik’ e gafgow’?
20 Ri ma gel e michan’ rodad ni gad ma lemnag rogon ni i ayuweg Jehovah e girdi’ rok kakrom. N’en ni ke rin’ kakrom e be dag fan ni nge pagan’dad ngak Jehovah. Demtrug e magawon ni gad be mada’nag e chiney ara magawon nra yib ngodad boch nga m’on, ma rayog ni nge pagan’dad ngak Jehovah nra ‘Chuwegdad u fithik’ e gafgow.’ Ere, uw rogon nra chuwegdad Jehovah ko gafgow? Ma uw rogon e piin ni kan weliy murung’agrad u m’on ko re article ney? Mange buch rorad? Gad ra guy ko bin migid e article.
Ka Ga Manang?
• Psalm 70 e be dag ni nge pagan’dad ko mang?
• Uw rogon ni kan ayuweg ma kan pi’ gelngin David u nap’an nib m’ar?
• Mang boch ban’en ni be dag nrayog ni nge chuweg Jehovah e girdi’ rok ko piin tatogopluw?
[Picture on page 10]
I fulweg Jehovah taban e meybil rok Hezekiah