“Chiney e Kam Manged Girdien” Got

1, 2. Mang boch ban’en ni thil u nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E., ma mini’ e piin nra manged girdien e bin nib beech e nam rok Jehovah? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

NAP’AN e Pentekost ko duw ni 33 C.E., me buch ban’en ni thilyeg e yafos ko girdi’ rok Jehovah u fayleng. Aram e rofen ni fanay Jehovah gelngin nib thothup ni nge sunmiy reb e nam nib beech ni ka nog “fare Israel rok Got” ngay ara piyu Israel u fithik’ i lanin’rad. (Gal. 6:16, NW) Aram e yay nsom’on ndaki t’uf ni ngan maad’adnag e piin pumoon u fithik’ e girdi’ rok Got ni bod ni un rin’ ni ka nap’an Abraham. Ya yoloy Paul murung’agen girdien e re nam nib beech nem ni gaar: “Aram e cha’ ni kan maad’ad nga laniyan’.”​—Rom. 2:29.

² Tin som’on i girdien e bin nib beech e nam rok Got e aram e pi apostal nge ku boch i gachalpen Kristus nib pag reb e miriay urngirad ni kar muulunggad nga lan reb e singgil ko thal ni nga lang u reb e naun u Jerusalem. (Acts 1:12-15) I puog Got gelngin nib thothup nga daken e pi girdi’ ney, me mel’egrad ni ngar manged pi fak ni kan dugliyrad nga gelngin nib thothup. (Rom. 8:15, 16; 2 Kor. 1:21) Re n’ey e micheg ni ke m’agan’ Jehovah ko fare maligach ni pi’ Kristus ma ke tay fare m’ag nib beech nga lon fare m’ag ko Motochiyel. (Luke 22:20; mu beeg e Hebrews 9:15.) Pi gachalpen Jesus e ra manged bang ko bin nib beech e nam rok Jehovah, ara tin nib beech i girdien. Gelngin Got nib thothup e ir e ayuwegrad ni ngar machibgad u boch e thin nib thilthil ni ma yog e pi Jew nge piin nra piggad ngar uned ko teliw rok piyu Jew ni kar bad u Roma nge Jerusalem ni ngar madnomnaged fare Madnom ko Mokun Woldug ara Pentekost. I rung’ag e pi girdi’ nem murung’agen e “pi n’en nib sorok Got ni ke ngongliy” ni i machibnag e pi Kristiano ni kan dugliyrad nga gelngin Got nib thothup ko thin rorad, me tamilang u wan’rad.​—Acts 2:1-11.

TIN NIB BEECH E GIRDI’ ROK GOT

3-5. (a) Mang e yog Peter ngak e pi Jew u nap’an e rofen ni Pentekost? (b) Uw rogon ni yoor girdien fare nam nib beech u nap’an e ngiyal’ ni baaram ni ka fini sum?

³ I fanay Jehovah apostal Peter ni nge pining e pi Jew nge piin nra piggad ngar manged bang ko teliw rok piyu Jew ni ngar manged boch i girdien e re nam nib beech ney, ni aram e ulung ko pi Kristiano. Nap’an e rofen ni Pentekost, me yog Peter ngak e pi Jew nthingari mich Jesus u wan’rad ni ir faanem nni ‘richibiy’ nga baley i gek’iy ni bochan e “tay Got ni ir e Somol nge Messiah.” Nap’an ni fith fapi girdi’ ngak Peter ko mang e susun ni ngar rin’ed, me fulweg Peter ni gaar: “Nge bigimed me pi’ keru’ ko denen ni be rin’, min taufenag nga fithingan Jesus Kristus, ma aram me n’ag Got fan e denen romed; me yog e tow’ath rok Got ngomed, ni aram fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW].” (Acts 2:22, 23, 36-38) Rofen nem e sogonap’an 3,000 e girdi’ nra manged bang ko fare nam nib beech ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad. (Acts 2:41) Boch nga tomuren, me ulul e pi apostal ko machib u fithik’ e pasig, ma aram miki yoor boch e girdi’ nra adaged e tin riyul’. (Acts 6:7) Ere, be yoor i yan girdien fare nam nib beech.

⁴ Boch nga tomuren, ma aram miki tabab pi gachalpen Jesus i machibnag piyu Samaria. Boor i yad ni taufenagrad Filip, machane de yib gelngin Got nib thothup ngorad ni ka ngiyal’ nem. I l’og fare ulung ni ma pow’iyey ni immoy u Jerusalem Peter nge John ni nga ranow ra guyew e pi walag nu Samaria nem, ma aram mar tew “pa’row nga dakenrad” me yib gelngin Got nib thothup ngorad. (Acts 8:5, 6, 14-17) Ere, ki mang e pi girdi’ nu Samaria nem boch i girdien fare nam ni ka nog yu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad ni kan dugliyrad nge gelngin Got nib thothup.

⁵ Nap’an e duw ni 36 C.E., miki fanay Got Peter ni ngki pining boch e girdi’ ni ngar manged boch i girdien fare nam nib beech ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad. I buch e re n’ey u nap’an ni machibnag reb e ga’ ko salthaw nu Roma ni ka nog Kornelius ngak nge chon e tabinaw rok nge pi fager rok. (Acts 10:22, 24, 34, 35) Be gaar e Bible: “Ka be non Peter, me yib fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW] nga daken urngin fa piinem [piin gathi yad e Jew] ni yad be motoyil ko fare thin ni be weliy. Ma piyu Israel nib mich Jesus u wan’rad ni kar bad u Joppa ni yad Peter e ra gingad ngay ni ku er rogon e piin ni gathi yad piyu Israel ni ke puog Got e tow’ath rok nga dakenrad, ni aram fare Kan ni Thothup [“gelngin Got nib thothup,” NW].” (Acts 10:44, 45) Aram e ngiyal’ ni mab e kanawo’ ngak e piin gathi yad piyu Israel ndawor ni maad’adnagrad ni ngar manged bang ko fare nam nib beech ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad.

“KE FEK E GIRDI’ U FITHIK’RAD NI NGAR MANGED GIRDIEN”

6, 7. Mang boch e kanawo’ nsusun ni nge ngongol girdien fa bin nib beech e nam riy ni yad bod “girdien” Jehovah? Uw rogon ni kar rin’ed e re n’ey?

⁶ Nap’an reb e muulung ni tay e pi Kristiano ko bin som’on e chibog ni yad ba muun ko fare ulung ni ma pow’iyey u nap’an e duw ni 49 C.E., me yog James nreb i gachalpen Jesus ni gaar: “I Simon [Peter] e ka fini mu’ i weliy rok murung’agen rogon ni ke dag Got nib t’uf rok e piin ni gathi yad piyu Israel, ni fan e ke fek e girdi’ u fithik’rad ni ngar manged girdien, ni ereram e som’on riy.” (Acts 15:14) Re nam nib beech ney ni yad be fek fithingan Jehovah e ba muun ngay e pi Jew nge piin gathi yad e Jew ni ke mich Got u wan’rad. (Rom. 11:25, 26a) Boch nga tomuren me yoloy Peter ni gaar: “Immoy ba ngiyal’ ni um pired ni gathi gimed girdien Got, machane chiney e kam manged girdien.” I tamilangnag Peter ngorad e n’en nib milfan ngorad ni gaar: “Gimed girdien fare nam ni ke mel’egmed Got, ni gimed e pi prist rok e en ni Pilung, ma gimed fare nam ni gimed girdien Got, ni mel’egmed Got ni ngam wereged murung’agen e n’en nrib fel’ ni ke ngongliy Got, ni ir e piningmed u fithik’ e lumor ngam bad nga fithik’ e tamilang rok nrib fel’.” (1 Pet. 2:9, 10) Thingar ra machibnaged murung’agen Faen ni yad be fek fithingan mi yad pining e sorok nga fithingan. Thingar ra manged pi mich rok Jehovah ni ir e En Th’abi Tolang u Ga’ngin e Palpalth’ib.

⁷ Piin ni yad ba muun ko fare nam ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad e ku taareb rogorad ko fare nam nu Israel ni bochan e yog Jehovah ni yad ‘fapi girdi’ ni sunumiyrad ni ngar pired ni girdi’ rok, ma bay ur tanggad ni yad be pining e sorok ngak!’ (Isa. 43:21) Da i rus e pi Kristiano nem ni ngar machibnaged ni kemus ni yigoo Jehovah e ir e bin riyul’ e Got ma tin ka bay e got ni un liyor ngorad e ngiyal’ nem e bogi got ni googsur. (1 Thess. 1:9) Ur weliyed murung’agen Jehovah nge Jesus “u lan yu Jerusalem, ngu lan yu Judea ni polo’, ngu lan yu Samaria, nge yan i mada’ ko yungi n’en ni yan i mus e fayleng ngay.”​—Acts 1:8; Kol. 1:23.

8. Mang fonow e pi’ apostal Paul ko girdi’ rok Got ko bin som’on e chibog?

⁸ Apostal Paul e ir reb i “girdien” Jehovah ko bin som’on e chibog nda i rus. I sak’iy nga p’eowchen e piin ni yima yog ni boor ban’en ni yad manang ni yad ma liyor ko pi got ni googsur, me yog ni Jehovah ni ir fare “Got ni ir e sunumiy e fayleng nge urngin ban’en ni ba’ riy, e ir e Somol u tharmiy ngu but’.” (Acts 17:18, 23-25) Nap’an ni chugur ni nge mus e yay ni dalip e milekag ni tay ni be machib, me fonownag e girdi’ rok Got ni gaar: “Gu manang nra gu pagmed me yib e wolf nib damumuw nga fithik’med, ma dab rrunguyed fare ulung i saf. Ma bayi taw nga ba ngiyal’ me ban boch e girdi’ ko biromed e ulung nga rogned e tin nde riyul’ ngar pow’iyed e piin ni ke mich Jesus u wan’rad nga bang ngar uned ngorad.” (Acts 20:29, 30) Nap’an ni taw nga tungun e bin som’on e chibog ma ke yoor e piin ni kar digeyed e bin riyul’ e liyor ma kar chelgad kar togopuluwgad ngay.​—1 John 2:18, 19.

9. Mang e buch rok e piin ni yad “girdien” Jehovah u tomuren ni yim’ e pi apostal?

⁹ Tomuren ni yim’ e pi apostal, me yoor e piin nra digeyed e bin riyul’ e liyor mar chelgad ngar togopuluwgad ngay, mar sunmiyed boch e ulung ngorad ni ka nog e piin ni yad ma dake yad e Kristiano ngorad. Pi Kristiano ni googsur ney e gathi riyul’ ni yad “girdien” Jehovah, ya kar chuweged fithingan u boor ken e Bible ni kar pilyeged. Ku boor e kanawo’ ni kar darifannaged Got riy. Kar uned i rin’ e pi n’en ni ma rin’ e piin ni yad ma liyor ko pi got ni googsur, ma yad ma fil boch e machib ndariy u lan e Bible. Yad ma tay bogi mahl ni yad ma yog nib “thothup,” ma yad ma yog ni yad be cham ni fan ngak Got. Maku reb e yad ma un nga boch e ngongol nib kireb, maku yad ma un ko ngongol ni darngal. Bokum miriay e duw nga tomuren ni tabab boch e girdi’ u lan e ulung ni ngar togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor, ma kemus nri in e tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’ ni ur med u fayleng, machane dariy reb e ulung ni kan yarmiy ni ngar manged “girdien.”

KE SUL E GIRDI’ ROK GOT NGA ROGORAD BAYAY

10, 11. (a) Mang e yiiynag Jesus u lan fare fanathin rok ni murung’agen e wheat nge pan? (b) Uw rogon ni lebug e re fanathin rok Jesus ney u tomuren e duw ni 1914, ma mang angin ni yib riy?

¹⁰ U lan fare fanathin rok Jesus ni murung’agen e wheat nge pan, me yiiynag nnap’an nra chel boch e girdi’ u lan e ulung rok Got ngar togopuluwgad ko bin riyul’ e liyor, ma ra mo’maw’ ni ngan nang e baan riyul’ e teliw. I yog nnap’an ni “goo kan mol,” me yib Moonyan’ i wereg awochngin e pan nga fithik’ fapi woldug ni wheat ni ke yung e en Fak e girdi’. Ki yog nra tugul e wheat nge pan u taabang nge mada’ ko “ngiyal’ ni ke chugur nga tomuren e re m’ag ney.” Ki yog Jesus ni “awochngin e woldug nib fel’” e be yip’ fan e piin ni “Got e be gagiyegnagrad,” ma fapi “pan” e be yip’ fan e “girdi’ ni Faanem nib kireb e ir e be gagiyegnagrad.” Nap’an nra taw ko tin tomuren e rran, ma ra l’og e en Fak e girdi’ “girdien e maruwel ni ngar kunuyed e re woldug nem,” ni aram e pi engel ni ngar kieged e wheat u fithik’ e pan. Ma aram e ngiyal’ ni yira kunuy e piin ni Got e be gagiyegnagrad. (Matt. 13:24-30, NW, 36-43) Uw rogon ni ke buch e re n’ey, ma uw rogon ni ke bing e kanawo’ ngak boch e girdi’ ni ngar liyorgad ngak Got bayay u fayleng?

¹¹ I tabab e “ngiyal’ ni ke chugur nga tomuren e re m’ag ney” ko duw ni 1914. Nap’an e ngiyal’ nem ma kemus nri in i biyu’ e Kristiano ni kan dugliyrad e ur med u fayleng. Ma nap’an fare mahl ni tabab ko re duw nem, ma ka bay e piin ni “Got e be gagiyegnagrad” u tan gelngin fare Babylon nib Gilbuguwan. Nap’an e duw ni 1919 ma aram me chuwegrad Jehovah ko liyor ni googsur, ma aram mar gagiyelgad u fithik’ fapi “pan” ara piin ni ur dake yad e Kristiano. I kunuy e piin ni “Got e be gagiyegnagrad” nga taabang ni ngar manged reb e ulung, ya nge yag ni lebug fapi thin ni yiiynag Isaiah ni gaar: “Bay reb e nam ni yigi puw me sum u lan taareb e rran? Zion e dabki n’uw nap’an ni nge gafgow, u m’on ni ngan gargeleg fare nam.” (Isa. 66:8, BT) Zion ko re thin nu Bible ney e be yip’ fan e pi engel rok Jehovah. Ma ireray e re ulung ni kunuy pi fak Got ni kan dugliyrad nga taabang me yarmiyrad ni ngar manged ba nam.

12. Uw rogon ni ke dag e piin ni kan dugliyrad e ngiyal’ ney ni yad “girdien” Jehovah?

¹² Piin ni kan dugliyrad ni “Got e be gagiyegnagrad” e ku yad bod e pi Kristiano ko bin som’on e chibog ni bochan e yad boch e pi mich rok Jehovah. (Mu beeg e Isaiah 43:1, 10, 11.) Yad ba gagiyel ni yad ba thil ni bochan e ba fel’ e ngongol rorad nge ku bochan ni yad ma machibnag fare thin “Nib Fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got . . . ni nge urngin e girdi’ me nang.” (Matt. 24:14; Fil. 2:15) Aram rogon ni kar ayuweged bokum milyon e girdi’ ni ngar mat’awgad u p’eowchen Jehovah.​—Mu beeg e Daniel 12:3.

“GAMAD BAADAG NI NGGU UNED KO GIN NGAM MAN NGAY”

13, 14. Faanra nge m’agan’ Jehovah ko liyor ni be tay e piin ni gathi yad e piin ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad, ma mang e thingar ra rin’ed? Uw rogon ni kan yiiynag e re n’ey u Bible?

¹³ Kad filed ko fa binem e article ni ke yan, nrayog ni nge liyor e girdi’ nu bang ngak Jehovah, machane thingar ra uned ko girdi’ rok Jehovah ngaur liyorgad ngak u taabang. (1 Ki. 8:41-43) Ku arrogon e ngiyal’ ney ni piin ni gathi yad boch e piin ni yima yog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad, e thingar ra chagilgad ko girdi’ rok Jehovah ni aram e piin ni “Got e be gagiyegnagrad” ara Pi Mich Rok Jehovah ni kan dugliyrad.

¹⁴ I yiiynag l’agruw e profet rok Got kakrom murung’agen e girdi’ ni boor ni yad ra chagil ko girdi’ rok Jehovah ngaur liyorgad ngak e ngiyal’ ney ko tin tomuren e rran. I yiiynag Isaiah ni gaar: “Girdi’ ko pi nam nem e bayi lungurad, ‘Nga darod ko fare burey rok Somol, ko tempel rok fare Got nu Israel. Ya ngad filed e n’en ni ba adag ni ngad rin’ed; mu udarod ko yu pa’ i kanawo’ ni ke turguy ni nga darod riy.’ Machib rok Somol e yib u Jerusalem; ke par u Zion be non ngak e tirok e girdi’.” (Isa. 2:2, 3) Ki yiiynag Zekariah ni profet ni boor e “girdi’ nge boch e nam nib ga’ lungrad ni bay ra bad nga Jerusalem ni ngar liyorgad ngak Somol ni Gubin ma Rayog Rok mi yad meybil ngak ni nge fal’eg waathrad.” I yog ni yad “ragag e girdi’ nu bang,” ma yad be kol e mad ko piin ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad, ma be lungurad: “Gamad baadag ni nggu uned ko gin ngam man ngay, ni bochan e kug rung’aged ni bay Got rom.”​—Zek. 8:20-23, BT.

15. Mang maruwel e ma ‘un’ “yugu boch e saf” ko piin ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad ngaur rin’ed u taabang?

¹⁵ Ma ‘un’ “yugu boch e saf” ko piin ni ka nog piyu Israel u fithik’ i lanin’rad ngorad i machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. (Mark 13:10) Kar manged boch i girdien Got, ma yad be par e piin ni kan dugliyrad ni yad “taab ran’ i saf” ni Jesus Kristus ni ir ‘faanem nib fel’ rogon ni ma gafaliy e saf’ e ir e ma gafaliyrad.​—Mu beeg e John 10:14-16.

MU PAR U FITHIK’ E GIRDI’ ROK JEHOVAH, YA ARAM E GIN BAY E AYUW RIY

16. Uw rogon nra tababnag Jehovah e gin tomur ko fare “gafgow” nib ga’?

¹⁶ Tomuren ni yira thang fare Babylon nib Gilbuguwan, ma aram e ngiyal’ ni yira cham ko girdi’ rok Got. Aram e ngiyal’ nra t’uf ni ngad pared u tan e ayuw rok Jehovah. Ra taw ko ngiyal’ ni ke dugliy Jehovah, ma ra pow’iy urngin ban’en nra buch u fayleng. Ma aram e ngiyal’ nra tabab e gin tomur ko fare “gafgow” nib ga’, ni ka nog e Armageddon ngay. (Matt. 24:21; Ezek. 38:2-4) Ra cham Gog ko girdi’ “ni kar mukungad ngaram u boch e nam,” ni aram e girdi’ rok Jehovah. (Ezek. 38:10-12, BT) Nap’an nra buch e re n’ey, ma aram e ngiyal’ nra yib Jehovah ni nge ayuweg e girdi’ rok me cham ngak Gog nge piin ni yad ba muun ngak. Aram e ngiyal’ nra gagiyelnag Jehovah feni tolang e gagiyeg rok nge feni thothup fithingan, ya ke gaar: “Bay gu dag ngak urngin e nam ni gag e ba gel gelngig ma gu ba thothup. Ma aram e bay ra nanged ni Gag fare Somol.”​—Ezek. 38:18-23, BT.

17, 18. (a) Nap’an nra cham Gog ko girdi’ rok Jehovah, ma mang e ra yog Jehovah ko girdi’ rok ni ngar rin’ed? (b) Faanra gad baadag ni nge ayuwegdad Jehovah, ma mang e thingar da rin’ed?

¹⁷ Nap’an nra tabab Gog ni nge cham ko girdi’ rok Got, ma ra gaar Jehovah ko girdi’ rok: “Gimed girdieg, marod ngalan e naun romed ngam man’niged e mab nga fiti keru’med. Mi gimed mith boch ngiyal’ nge taw ngilan’ ni ke m’ay e damumuw rok Got.” (Isa. 26:20, BT) Ra taw ko ngiyal’ nem, ma bay e n’en nra yog Jehovah ni ngad rin’ed ni ir e ra ayuwegdad ni ngad mageygad ni gad ba fos. Ma fapi “naun” ni kan weliy ko re thin ney e rayog ni be yip’ fan e ulung rodad.

¹⁸ Faanra gad baadag ni nge yib angin ngodad e ayuw nra pi’ Jehovah u nap’an fare gafgow nib ga’, ma thingar da nanged ni bay e girdi’ rok u fayleng ni kan yarmiyrad kar manged boch e ulung. Thingar da uned ngorad ngad pared ni gad ba mudugil ma gad par ni gad ba chuchugur ko re ulung ni gad ma un ngay. Ere, ngad uned ngak fare psalmist nga dogned u polo’ i gum’ircha’dad ni nge lungudad: “Gel ni yima tay e ma yib rok Somol. Mang e yigi fal’eg waathan e girdi’ rok.”​—Ps. 3:8, BT.