Nguun Fil E Thin Rok Got U Tabinaw Ni Yad Urngin U Gubin Ngiyal’
“Girdi’ e susun ra par nib fas, ni gathi yigoo bochan e flowa, machane bochan e pi thin ni yib u l’ugun Jehovah.”—MATTHEW 4:4, New World Translation.
1. Mang e be yog Bible murung’agen e maruwel ko lolugen e tabinaw ni nge skulnag e pi bitir rok ko kanawoen Jehovah?
JEHOVAH GOT e ma puguran ngak e piin ni yad lolugen e tabinaw u murung’agen e maruwel rorad ni ngar filed ban’en ngak e pi bitir rorad. Pi thin nem era ayuweg e pi bitir ko par rorad e chiney ma ku rayog ni nge ayuwegrad ko par rorad ko gabul nge langleth. Reb e engel ni i l’og Got e yog ngak Abraham nib mil fan ngak ni nge fil ban’en ngak girdi’en e tabinaw rok ma aram rogon ma rayog ni ngara “ululgad ko kanawoen Jehovah.” (Genesis 18:19) Pi labthir ni yad piyu Israel e kan tay chilen ngorad ni ngara weliyed ngak e pi bitir rogon ni ke ayuwegrad Jehovah ni kan pagrad u Egypt nge rogon ni ke pi ngorad fare motochiyel u daken e Burey ni Sinai, u Horeb. (Exodus 13:8, 9; Deuteronomy 4:9, 10; 11:18-21) Piin ni kristiano ni yad lolugen e tabinaw e kan fonownagrad ni ngar ayuweged pifakrad ni ngar fanayed “e gechig nge lem-ni be yal’uwegrad Jehovah.”(Ephesians 6:4) Yug demtrug ko kemus ntaareb e labthir u tabinaw ni be pigpig ku Jehovah, ma bat’uf ni nge athamgil ni nge fil ngak e bitir kanawo’en Jehovah.—2 Timothy 1:5; 3:14, 15.
2. Ku bat’uf e fol babyor u tabinaw nyugu demtrug ni dariy e bitir riy, fa? Ngam weliy.
2 Dan weliy ni ngan fil e thin rok Got u lan e tabinaw ni kemus ni fan ko tabinaw ni bay e pi bitir riy. Faanra reb e pumoon nge ppin rok e yow ma fil e thin rok Got ndemtrug ni dariy e bitir u lan e tabinaw, ma biney e be dag ni bat’uf e tirok Got ban’en rorow.—Ephesians 5:25, 26.
3. Mang fang ni baga’ fan e fol Bible u tabinaw u gubin ngiyal’?
3 Ra ngan rin e tin ba fel’, ma bat’uf ni ngan yodor u gubin ngiyal’, nib puluw ko n’en ni fil Jehovah ngak piyu Israel u daken e ted: “Gathi kemus ni bochan e flowa ni nge par e girdi’ nib fas machane bochan e thin ni yib u l’ugun Jehovah.” (Deuteronomy 8:3, NW) Be yan u rogon e par ko reb e tabinaw, boch i yad e kara yarmiyed ni ngar filed e thin rok Got u taabang ni taab yay u gubin e wik; ma boch i yad e yad ma un ko biney e yaram u gubin e rran nib ngoch nap’an. Demtrug ko mang e yaram ni kam mel’eg, dab mu pag ni nge thil ngal’an e fol Bible romed. ‘Ngam tay e tayim’ ni fan e re n’ey. Rani tay e tayim nib t’uf ko re yaram ney e aram kan chuwiy nib fel’ rogon. Urngin e girdi’ u lan e tabinaw rom e bay e riya’ ko yafas rorad.—Ephesians 5:15-17; Filippi 3:16.
Pin’en ni Un Lemnag
4, 5. (a) U daken Moses, mang e n’en ni i tay Jehovah chilen ko piin ni labthir ni thingara nameged u nap’an ni yad be fil e Bible ngak e pi bitir rorad? (b) Mang e ba muun ngay e chiney?
4 Nap’an ni gimed be fil e Bible u tabinaw, ma ri ra yib angin ngomed nfaanra ba tamilang uwan’med e pin’en ni gimed be nameg ni ngam rin’ed ko ngiyal’ nem. Ngam mu lemnag boch ban’en ni rayog ni ngan rin’.
5 Nap’an e fol babyor, ngan athamgil ni ngan ubung e t’ufeg ni fan ku Jehovah. Nap’an ni kan ulunguy e girdi’ nu Israel u daken e ted u Moab, u m’on ni kar tawgad nga binaw ni Kan Micheg, i ayuwegrad Moses ni ur tiyan’rad ko n’en nra weliy Jesus ni aram “fa bin th’abi ga’ u fithik’ fapi motochiyel.” Mang e re nem? “Thingari t’uf rom Jehovah ni ir e Got rom u polo’ i gum’ircha’em ngu polo’ lanin’um, ngu polo’ i gelngim.” (Matthew 22:36, 37; Deuteronomy 6:5, NW) I pi’ Moses e athamgil nga laniyan piyu Israel ni ngar ted e re n’ey nga gum’ircha’rad ma ngar filed ngak pi fakrad. Bat’uf ni ngan rin’ e re n’ey biyay nge biyay, ngan tamilangnag ko mang fan ni thingari t’uf Jehovah rorad, ngan weliy boch e lem nge ngongol nib togopuluw ko re t’ufeg n’ey, nge ngar daged ko par rorad rogon nib t’uf Jehovah rorad. Bat’uf ni ngan rin’ e re n’ey ngak e pi bitir rodad, fa? Arrogon! Ma bat’uf ni ngan ayuwegrad ni ngan ‘maadadnag gum’ircha’rad,’ ma fan e re bugithin ney e aram, ngan chuweg urngin ban’en riy nra magawonnag e t’uf’eg rorad ku Got. (Deuteronomy 10:12, 16; Jeremiah 4:4) Boch ban’en nib muun ngay e aram e nge t’uf rorad e tin ni ba’ uroy u fayleng ni bay e riya’ riy ni ra munmun mi yad tiyan’ ko ngongol nu fayleng. (1 John 2:15, 16) T’ufeg rodad ku Jehovah Jehovah e thingari paseg, ma ba gel, ma k’aringdad ni ngad rin’ed e pi n’en nib fel’ uwan’ e Chitamangidad u tharmiy. (1 John 5:3) Gubin ngiyal’ ni gimed be fil e Bible e thingarni ayuweg ni nge gel re t’ufeg ney, ya aram e kanawo’ ni ra fel’ rogomed riy.
6. (a) Mang e thingarni rin’ ma rayog ni ngan wereg e tamilangan nib riyul’? (b) Mang e be weliy e thin nu Bible ni be dag ni baga’ fan e tamilangan nib riyul’?
6 Ngan wereg e tamilangan nib puluw ko tin ni baadag Got ni ngan rin’. Mang e n’en nib muun ngay? Nap’an ni yibe fil e thin rok Got ma dabi fel’ nfaanra kemus ni ngan bieg e fulweg u lan e babyor ni magazine ara yugu boch e babyor. Bat’uf ni ngan weliy ban’en ni fan nga boch e thin riy ni baga’ fan nge fare kenggin ko n’en ni kan bieg ni nge tamilang uwan’ e girdi’. Tamilangan’ nib puluw e rayog ni nge ayuweg ni nge yog ngomed e bin biech e ngongol, nge tiyan’ ko tin ni bin th’abi ga’ fan u nap’an ni ra yib boch e magawon, ma aram, ngan rin’ e tin nib fel’ uwan’ Got.—Filippi 1:9-11; Colossians 1:9, 10; 3:10.
7. (a)Mang boch e deer ni ran fan fanay ngan k’aring girdien e tabinaw ni ngar folgad ko pin’en ni kar filed riy? (b) Mang e be weliy boch e thin nu Bible ni be dag ni bay fan ni ngan yodor?
7 Ayuw nib t’uf ma aram rayog ni ngan fol ko pin’en ni kan fil. Rani lemnag e re n’ey, u nap’an ni gimed be fil e thin rok Got u tabinaw romed, mu fith: ‘Uw rogon ni nge ayuwegmad e n’en ni gamad be fil? Be skulnagmad e re n’ey ni nggu talgad ko boch ban’en ni gamad be rin’ e chiney? Mang fan ni gad baadag ni ngada thiliyeged boch ban’en ko par rodad?’ (Proverbs 2:10-15; 9:10; Isaiah 48:17, 18) Rani tiyan’uy ko uw rogon ni ngan fol ko pin’en ni kan fil u nap’an e fol babyor ma aram e kanawo’ ni nge mon’og e girdi’ ulan e tabinaw ko tirok Got ban’en.
Un Fanay e Talin e Fol Babyor u Fithik’ e Gonop
8. Mang e talin e maruwel ko fol Bible ni ke pi’ fare tapigpig nib yul’yul’ mab gonop?
8 “Fare tapigpig nib gonop mab yul’yul’” e ma pi’ e talin e maruwel ni fol babyor ni rayog ni ngan fanay. Fare babyor ni Wulyang Ntagil’ e Damit, ni aram e ayuw ko Bible ni rayog ni ngan bieg e chiney ko 131 mit e thin. Bay boch e babyor ni yima fanay ko fol Bible ni kan piliyeg ko 153 e thin, ma babyor ni brochure e 284, audiocassettes e 61, videocassettes ko 41, ma ba’ e program ko Computer ni ma ayuweg rogon ni ngan gay boch e thin nu Bible!- Matthew 24:45-47.
9. Uw rogon ni ngada folgad ko boch e fonow u Bible ni kan ta’ ko re paragraph ney u nap’an ni gad be fil e Wulyang ni Tagil’ e Damit u tabinaw?
9 Boor e tabinaw ni yad gubin e ma fil fare article ko Wulyang Ntagil’ E Damit ni yira bieg ko muulung. Ri ma yib angin ngorad! Fare Wulyang Ntagil’ E Damit e aram e ggan nib spiritual ni yibe ngongliy ni fan ni ngan ubung e pi tapigpig rok Jehovah u ga’ngin yang u fayleng. Ram filed Fare Wulyang Ntagil’ E Damit u tabinaw, ffel’ ni gathi kemus ni ngan bieg e pi paragraph nge fulweg ni bay u lan e babyor. Mu athamgilgad ni nge tamilang ban’en uwan’med. Ngam tay e tayim ni ngam bieg e thin nu Bible ni ba’ u paragraph machane dan ta’ e thin riy nga babyor. Ngan pining girdi’’en e tabinaw ni ngar weliyed ko uw rogon nib m’ag re verse ney ko fare paragraph ni yibe weliy. Ngan athamgil ni nge taw nga gum’ircha’ ban’en.—Proverbs 4:7, 23; Acts 17:11.
10. Mang e thingarni rin’ ma aram rogon rayog ni nge tiyan’ e pi bitir ko tin ni yibe fil ma aram rogon rayog ni ngar uned ko fol Bible u fithik’ e felfelan’
10 Faan mang bay e bitir u tabinaw rom, mang e n’en ni rayog ni ngam rin’ ni nge aw ni fare fol babyor ni gimed ra tay e gathi ban’en ni yima rin’ ndariy fan machane ban’en ni yima ubung ban’en, ma pug e tafinay rok be’, ma bay e felfelan’ riy? Ngam athamgil ni ngam non ngorad ni ra bagayad ma rogon nrayog ni nge tiyan’ ko n’en ni yibe fil. Faanra rayog, ngam yarmiy ni urngin e bitir ni ra reb ma bay e Bible nge babyor rok ni magazine. Taab rogon ko n’en ni dag Jesus, rayog ni ngan yarmiy ni ra reb e bitir e ra par nib chuchugur ko labthir rok, ma rayog ni nge tay pa’ nga daken e bitir ni baachichig. (Mu taarebnag ko Mark 10:13-16.) Fare e lolugen e tabinaw e rayog ni nge pining fachi tir ni nge weliy fan reb e sasing ni bay u lan e article ni yibe fil. Yugu reb e bitir ma rayog ni ngan ta’ ni ir e ra bieg reb e thin nu Bible. Reb e bitir ni ke ilal boch e rayog ni ngan yarmiy ni ir e ra yog ko uw rogon ni ngan fol ko n’en ni kar filed.
11. Mang yugu boch talin e maruwel ko fol babyor ni ba’, ma faanra ba’, ma uw rogon ni ngan fanay e re nem u nap’an e fol babyor u tabinaw?
11 Yugu demtrug rogon ni gimed be fanay Fare Wulyang Ntagil’ E Damit ko fol babyor ni gimed be tay, ma dabmu pagtalin yugu boch e babyor ni ku yima fanay ko fol babyor ni kan piliyeg ko boor mit e thin. Faanra bay reb e thin nu Bible nib t’uf ni ngan weliy fan, fare babyor ni Insight on the Scriptures e rayog ni nge ayuweg. Yugu boch e deer e rayog ni ngan pateg e fulweg riy faan rani gay u lan fare babyor ni Watch Tower Publications Index ara ran fanay fare computer research program ni ke ngongliy fare Society. Ran fil rogon ni ngan fanay e pi talin e maruwel ney ko fol babyor, ni faanra bay ko thin rom, ma ra mang bang ko fol babyor u tabinaw nri baga’ fan. Bochan ni ga be nameg ni ngan pug e tafinay rok e pi bitir, rayog ni ngam yarmiy e tayim u nap’an ni ka gimed be fil e Bible ni ngam yaliyed bang e video ni ke ngongliy e Society ara ngam motoyilgad nga bang e drama ko reb e audiocassette ngemu’ mfin yira weliy. Ran fanay e pi talin maruwel ni pi babyor n’ey ma ra ayuweg ni nge par e girdi’ u tabinaw rom ni yad baadag ni ngar uned ko re yaram ney ma rayog ni nge fel’ rogorad riy.
Ngan Puluwnag e Tabinaw Rom ko N’en Nib T’uf Rorad
12. Faanra ke yib e magawon ni ba t’uf ni ngan pithig nib papey ma uw rogon ni nge ayuweg fare fol babyor u tabinaw?
12 Susun tabinaw rom e baga’ ni ma fil e article ko fare Wulyang Ntagil’ E Damit ni un bieg ko ku ulung u gubin e wik. Machane ngam mu tiyan’um ko mang fan nib t’uf ko tabinaw rom. Faan mang der ma un fare chitiningin ko maruwel ni nge yog boch e salpiy ngak, dabiy siy ni rayog ni nge tay e tayim rok ni nge chag ko pi bitir rok ni kefin ra bad u skul u gubin e rran. Ere boch e magawon e rayog ni ngan ayuweg; ma yugu boch e magawon e bat’uf e tayim ni boor boch. Faani ra yib e magawon nga tabinaw ma bat’uf ni ngan ayuweg nib papey, dabmu adbey e tayim rom. (Proverbs 27:12) Sana gathi kemus ni magawon u skul machane yugu boch e magawon e ba muun ngay. Ngam mu mel’eg e kenggin ni yira weliy nib puluw, ma ngam mog ngorad ko mang e n’en ni gimed ra fil ko bin migid e tayim.
13. Mang fan nib manigil ni ran weliy u tabinaw u murung’agen rogon ni ngan pithig e magawon ko be’ ni be par nib gafgow?
13 Susun, boor yang u fayleng ni yad ba gafgow; ere yu yang, e bat’uf ni ngan weliy ko uw rogon ni ngan pithig e re magawon n’ey. Ere fol babyor nib puluw ko mang e magawon ni ke sum nge ku boch e thin nu Bible e rayog ni nge ayuweg e tabinaw rom, fa? —Proverbs 21:5; Eklesiastes 9:11; Hebrews 13:5, 6, 18.
14. Wuin nib fel’ ni ngan weliy u tabinaw murung’agen e cham, mahl, nge rogon ni ma par e kristiano u mathilin?
14 Yugu reb e kenggin ni thingarni weliy e cham. Gad gubin e bat’uf ni nge yog ngodad e lem rok Got ni nge mit nga lolugdad nge gum’ircha’dad (Genesis 6:13; Psalm 11:5) Rani fil re kenggin ney u tabinaw ma rayog ni ngan yarmiy ni ra reb e ra weliy ko mang e thingarni rin’ ko magawon u skul ni kan nog bullies ngay, faanra bat’uf ni ngan fil e martial arts, nge uw rogon ni ngan mel’eg e fafel’ nib fel’. Ke yoor e cham ko ngiyal’ ney; chuchugur ni nge urngin e nam e bay e magawon ni girdi’ ko boch e binaw e ma cham, girdi’en e am e ma cham ara n’en ni kan nog ethnic strife ngay, ara gang ni yad ma cham. Bochan e re magawon ney, dabi siy ni nib t’uf ni ngan weliy ngak girdi’en e tabinaw rom ko uw rogon ni ngara ngongolgad rogon e kristiano ya boor e girdi’ u toobrad ni yad ma cham.—Isaiah 2:2-4; John 17:16.
15. Uw rogon ni ngan fil ngak e pi bitir murung’agen rogon e par ko pumoon nge ppin nge mabgol?
15 Nap’an ni be ga’ iyan e pi bitir, bat’uf ni ngan weliy ngorad murung’agen rogon e par ko pumoon nge ppin nge rogon e mabgol, ni rogon nib puluw ko yangarad. Boch e girdi’ e de puluw ko yalen rorad ni ngar weliyed ngak e pi bitir rorad murung’agen e par ko pumoon nge ppin. Piin ni bitir ni daworni skulnagrad u murung’agen e re ne’y e rayog ni nge af ngorad e lem ko yugu boch e bitir ni depuluw, ma tin nib kireb e ra yib riy. Gathi fel’ ni ngada folwokgad rok Jehovah, rogon ni kan tay u Bible fare kanawo’ ni ma pi’ e fonow ngak be’ u murung’agen re magawon ney u fithik’’ e gol? Fonow ni yib rok Got e ra ayuweg e pi bitir rodad ni ngar tayfarad ku faanra yad e piin ni pumoon ma susun ni ngar daged ngak e piin ni ppin fare ngongol ni ma tayfan e girdi’ riy. (Proverbs 5:18-20; Colossians 3:5; 1 Thessalonians 4:3-8) Faanra kan weliy e re ney u lan e tabinaw rom, dabi maruwaran’um ni ngam rin’ e re ney biyay. Faanra ke sum yugu reb e e magawon, ma bat’uf ni ngan rin’ e re ney biyay.
16. (a) U lan e pi tabinaw nib thilthil, wuin e yad ma fil e Bible ni yad urngin? (b) Mang e kam rin’ ko ngiyal’ ni ke yib boch e magawon ngomed ma aram kam ululgad ko fol Bible u lan e tabinaw?
16 Wuin e rayog ni ngan rin’ e fol babyor u tabinaw? Yibe folwok ko fare yaram u Bethel families u ga’ngin yang u fayleng, ma bay boor e tabinaw ni ma un ko fol babyor ko Montag ni nep. Boch e tabinaw ma ba thil a yaram rorad. U Argentina bay reb e tabinaw ni bay 11 e girdi’ riy, ma ba muun ngay fa 9 e pi bitir, e yad ma od ko lal e klok ni kakadubul gubin e rran ni fan ni ngar uned ko fol babyor. Bochan boor e maruwel rorad, ma dariy yugu reb e tayim ni ngan yodor. Gathi ba mom’ e re nem, machane ke taw ko lem nge gum’ircha’en e pi bitir nem feni ga’ fan e fol babyor u tabinaw. U Philippines reb e piilal e ke yarmiy ni ir nge ppin rok nge dalip e bitir rorow ni ngar uned ko fol babyor u nap’an ni yad be ilal iyan. Maku kan yarmiy ni ra reb ko bitir rorow ma ra un ngorow ko fol babyor u gubin e wik ni fan ni nge taw e tin riyul’ nga gum’ircha’rad ni yad gubin. U Meriken, ma reb e walag ni ppin ni pumoon rok e gathi mich rok Jehovah e yad ma yan e bitir rok nga tafen e karo u gubin e kakadubul. Nap’an ni yad be sonnag fare karo ni ngeb, ma yad be bieg boch e thin nu Bible ni sagonapan ragag e minit, ma yad be weliy boch murung’agen ngemu’ ma ra fek fare chitiningin e meybil rorad um’on ni nge un e pi bitir rok ko fare karo. U Democratic Republic u Congo, reb e ppin ni pumoon rok e ke digey e tabinaw rok e thingari un ko fol Bible nib elmirin ni bochan de yog ni nge un ko skul nib tolang. Reb e bitir rok ni ke ilal e ma yib nga tabinaw rok ni nge guyrad nge ayuwegrad ko fol Bible ni ma un e chitiningin nge pi walagen ngay. Ke dag fare chitiningin ngorad rogon ni nge fal’eg ban’en nib elmirin u m’on ko fol babyor ni yad ma tay. Bay boch ban’en in be magawonnagmed arfan ni mom’maw’’ ni ngam filed e Bible u tabinaw romed, fa? Dabmu talgad. Ri ngam mu ninged ngak Jehovah ni nge taw’athnagmed ma rayog ni ngam filed e Bible u tabinaw romed u gubin ngiyal’.—Mark 11:23, 24.
Taw’ath ni Yib ni Bochan e Maruwel nib Elmirin
17. (a) Ra nge yog ni ngam uned ko fol Bible u gubin ngiyal’, ma mang e thingar mu rin’ed? (b) Mang e n’en ni ke buch ko boch e walagdad ni be dag ni baga’ fan ni ngan fil kanawoen Got u tabinaw?
17 Ba t’uf ni ngan finey ban’en. Thingar ni athamgiliy. Machane fapi angin ni yib ni bochan e fol Bible u gubin ngiyal’ e ri bay fan. (Proverbs 22:6; 3 John 4) Franz nge Hilda u Germany, e bay bitir rorow ni 11. Tomren ni ke yan in e duw, reb e bitir rorow ni Magdalena fithingan e ke gaar: “Ban’en ni gu be lemnag e daba’ ni ri baga’ fan e aram dariy reb e rran faram ni dan pi’ boch e fonow nib spiritual ngomad.” Nap’an ni ke gel fare magawon ko n’en ni kan nog nationalism ngay u tan pa’ Adolf Hitler, ma i fanay chitamangin Magdalena fare Bible ni nge pi’ gelngin e tabinaw rok ya be finey ni ba yib e skeng ngorad. Ma munmun, boch e girdi’ u lan e tabinaw ni dawori ilal e kan kolrad min fekrad ko fare naun ni kan nog reform school ngay; ma boch i yad e kan kolrad min fekrad ma kan kalbusnagrad ko gin ni kan nog concentration camps ngay. Ma boch e kan li’rad. Ke par nib gel e michan’ rorad—ni gathi kemus u nap’an ni ke yib e togopuluw ngorad machane piin ni kar magaygad nib fas, e kar pired nib yul’yul’ u tomren e re magawon nem.
18. Uw rogon ni ke yib angin ngak reb e labthir ni goo ir ko maruwel ni i tay?
18 Boor e pi labthir ndariy e pumoon ara ppin rorad, ma boch bay e pumoon ara ppin machane der ma un ko pigpig ko Jehovah, e ku ma fil e thin nu Bible ngak e pi bitir rorad. Reb e ppin nu India ndakuriy e pumoon rok, e ke maruweliy nib elmirin ni nge gel e t’ufeg ko gali bitir rok ku Jehovah. Machane, ke kireban u nap’an ni ke tal e bitir rok ni pumoon ko chag ngak girdien Jehovah. Ke wenig ngak Jehovah ko oloboch ni ke rin’ rogon ni ke skulnag e bitir rok ni pumoon. Machane fare bitir rok ni pumoon e dawori pagtalin e n’en ni ke fil faram. Ke pag ragag e duw u tomren, me sul, me mon’og ko tirok Got ban’en, me mang reb e piilal u lan e ulung. Chiney ir nge ppin rok e yow be un ko payunir. Riyul’ ni ba felfelan’ e pi labthir ni kar folgad ko fare fonow ni pi’ Jehovah nge ulung rok nib t’uf ni ngar filed e Bible ngak girdien e tabinaw rorad u gubin ngiyal’! Ga be ayuweg e tabinaw rom nib puluw ko re fonow nem, fa?
Rayog Ni Ngam Weliy?
◻ Mang fan ni baga’ fan e fol Bible u tabinaw?
◻ Susun mang e n’en ni gad ra nameg u nap’an e fol Bible u tabinaw?
◻ Mang boch talin e maruwel ko fol Bible nrayog ni ngad fanayed e chiney?
◻ Uw rogon ni ngan puluwnag e fol Bible ni yira tay ko tin nib t’uf u lan e tabinaw?