Ngoa Manged E Piin Ni Ke Michan’dad
“Gadad e piin ni . . . ke michan’dad ma kad thapgad ngak Got.”—HEBREWS 10:39.
1. Mang fan nrayog ni ngan nog ni baga’ fan e michan’ rok ra bagayad e tapigpig rok Jehovah?
YAY ni migid ni ga bay u lan e Kingdom Hall nib sug ko piin ni be liyor ku Jehovah, ma ga lemnag e pi girdi’ nem ni ga bay u fithik’rad. Mu lemnag urngin e kanawo’ ni yad ma dag e michan’ rorad. Sana ga ra guy e piin pillibthir ni kar pigpiggad ku Got u lan in e duw, nge piin fel’ yangaren ni gubin e rran ma yad ma par nib mudugil u fithik’ e piin ni be diliiy lanin’rad, nge piin gallabthir ni yad ma athamgil nib elmirin ni ngar chuguliyed e bitir rorad nge yib madgun Got u wan’rad. Ma bay e pi piilal ko ulung nge pi ministerial servant ni boor pa’ u puluwrad. Arrogon, ga ra guy e pi walag ni pumoon nge ppin ni yad be gel ko urngin mit e magawon ni fan ni nguur pigpiggad ku Jehovah. Rib manigil e michan’ rorad!—1 Peter 1:7.
2. Mang fan ni bay fan ngodad e pi thin ni yog Paul u Hebrews guruy ni 10 nge 11?
2 Sana dariy reb e girdi’ ni kab gel ko apostal Paul u rogon ni manang fene ga’ fan e michan’uy. Ma riyul’, ni ke yog ni michan’ e ra “thapeg e girdi’ ngak Got.” (Hebrews 10:39) Machane i nang Paul ni yibe togopuluw ko michan’uy ya dariy e michan’ u lan e re fayleng ney. Ma ke par ni kari kireban’ ko pi Kristiano ni Hebrew u Jerusalem nge Judea, ya yad be magawon ni ngar pared nib gel e michan’ rorad. Gad ra yaliy boch e thin ko Hebrews guruy ni 10 nge 11, ma ngad lemnaged ko uw rogon ni ke ubing Paul e michan’ rorad. Ma aram e gad ra guy ko uw rogon nrayog ni ngad gelnaged e michan’ rodad nge michan’ rok yugu boch e girdi’.
Nge Bagadad ma ngi i Pagan’ ngak Bagadad
3. Mang e yog Paul u Hebrews 10:39 ni be dag ni ke pagan’ ko pi walag ni pumoon nge ppin ni taareb e michan’ rorad?
3 Ngad lemnaged ko uw rogon e girdi’ u wan’ Paul. I yoloy: “Gathi gadad e piin ni kar sulod nga tomur ko magothgoth, ya gadad e ke michan’dad ngak Kristus kad thapgad ngak Got.” (Hebrews 10:39) I lemnag Paul e tin nib fel’ u murung’agen e pi Kristiano nib yul’yul’ ma gathi tin nib kireb. Ku mu tiyan’um ngay ni ke fanay fare bugithin ni “gadad.” Paul e ir be’ nib mat’aw. Machane de non nga but’ ngak e girdi’, ni gowa be par nib tolang rorad. (Mu taarebng ko Eklesiastes 7:16.) Danga’, ya ke yog ni ir bagayad. Ma ke par nib pagan’ ni ir nge pi Kristiano nib yul’yul’ e ra yib e gafgow ngorad, ma dabra rusgad ngay ma dabra sulod nga tomur ko magothgoth, ya yad e piin ni ke michan’rad ngak Kristus.
4. Mang fan ni ke pagan’ Paul ngak e pi walag?
4 Ma mang fan ni ke par Paul nib pagan’? Ke malmit ma de guy thibngin e pi Kristiano ni Hebrew? Danga’ ya ke pi’ e fonow ngorad ni nge ayuwegrad ngar gelgad ko tin ni yad ba meewar riy. (Hebrews 3:12; 5:12-14; 6:4-6; 10:26, 27; 12:5) Machane bay l’agruw i fan ni ke pagan’ Paul ko pi walag. (1) Bochan i ir be’ ni ma folwok rok Jehovah ma i athamgil Paul ni nge guy e girdi’ uw rogon ni ma guyrad Jehovah. Ma gathi ke mus ni thibngirad e guy ya ku pi felngirad nge rogon ni rayog ni ngar turguyed ni ngar rin’ed e tin nib fel’ nga m’on. (Psalm 130:3; Efesus 5:1) (2) Kari pagan’ Paul nga gelngin e kan ni thothup. I nang ni dariy reb e magawon, ma dariy ban’en ni ke meewar e girdi’ riy, e rayog ni nge taleg Jehovah nge pi e “re gelngin nem ni ir e ba th’abi gel” ngak urngin e Kristiano ni be pigpig ngak nib yul’yul’. (2 Korinth 4:7; Filippi 4:13) Ere gathi dariy tapgin ni nge pagan’ Paul ngak e pi walag ni pumoon nge ppin. Ya bay u daken e def nib mudugil mu daken e Bible.
5. Uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok Paul ma mang angin nrayog ni nge yib riy?
5 Dabi siy ni rogon ni ke pagan’ Paul ko girdi’ e ke af ngorad. Ma dabi siy ni kan pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni bay ko ulung nu Jerusalem nge Judea ni bochan e n’en ni yog Paul ngorad. Yugu demtrug ni ke par e pi Kristiano ni Hebrew ni yibe moningnagrad ma yibe dariy fannagrad machane kan ayuwegrad ni nge mudugilan’rad ni ngar manged e piin ni ke michan’rad ngak Kristus. Rayog ni nge bagadad me rin’ e re n’em ngak bagadad ko ngiyal’ ney? Ya kari mom ni ngan guy thibngin e girdi’. (Matthew 7:1-5) Machane rayog ni nge bagadad ma nge ayuweg bagadad nfaanra gad ra lemnag ma gad tay fan felngin bagadad. Ma faanra gad ra pi’ e athamgil nga laniyan’ bagadad, ma ra gel e michan’ rodad.—Roma 1:11, 12.
Ngan Fanay e Thin Rok Got Nrogon
6. U uw e yib riy e thin ni yog Paul u Hebrews 10:38?
6 Miki ubing Paul e michan’ rok e pi walag u daken e thin ko Bible. Susun, ke yoloy ni gaar: “ ‘Machane piin ni yad mmat’aw, ni girdieg, e bay ra pired nib mich Got u wun’rad mi yad fos,’ nge, ‘faanra sul bagayad nga riyel, ma dab ki felan’ug ngak.’ ” (Hebrews 10:38) I weliy Paul e thin ku Habakkuk ni profet.a Dabi siy ni manang e girdi’ e pi thin nem ni ke yoloy Paul, ya yad e Kristiano ni Hebrew ma goo kar nanged e pi babyor ko thin ko profet. Ma ga ra lemnag e n’en ni be nameg Paul—ni aram e nge gelnag e michan’ rok e pi Kristiano u Jerusalem u nap’an e duw ni 61 C.E.—ma ba m’ag fare thin ku Habakkuk ni ke weliy. Mang fan?
7. Wuin ni ke yoloy Habakkuk e thin ni ke yiiynag, ma uw rarogon yu Judah ko ngiyal’ nem?
7 Be m’ug riy ni ke yoloy Habakkuk e babyor rok reliw e duw u m’on ni kan thang yu Jerusalem ko 607 B.C.E. I pig e changar rok, me guy piyu Chaldea (ara, yu Babylon), ni yad e “girdi’ ni tagan ma yad ba adag e cham,” ma yad ra cham ngak yu Judah mi yad gathey Jerusalem, ma yad ra gel ngak e girdi’ nge pi nam. (Habakkuk 1:5-11) Machane ka nap’an Isaiah ma kan yiiynag e re n’em ni raay e duw u m’on riy. Nap’an Habakkuk ma Jehoiakim ke mang pilung u tomren Josiah ni ir e pilung nib manigil, ma ke wer e kireb u Judah biyay. I gafgownag Jehoiakim e piin ni kar weliyed u murung’agen Jehovah ma boch i yad e ke li’ad kar m’ad. (2 Kronikles 36:5; Jeremiah 22:17; 26:20-24) Ere dabni gin ngay ni ke kankanan’ Habakkuk ni gaar: “[Jehovah], uw n’umngin nap’an?”—Habakkuk 1:2.
8. Mang fan ma kanawo’ ni tay Habakkuk e bay fan ko pi Kristiano u nap’an e bin som’on e chibog nge ngiyal’ ney?
8 De nang Habakkuk ni ke chugur ko ngiyal’ ni ran thang yu Jerusalem. Ku arrogon e pi Kristiano u nap’an e bin som’on e chibog e dar nanged ko wuin nra m’ay fare m’ag ko yu Jew. Maku gadad e dad nanged e “rran nge awa” ni ra gechignag Jehovah e re m’ag nib kireb ney. (Matthew 24:36) Ere ngad lemnaged e n’en ni yog Jehovah ku Habakkuk ni l’agruw fan riy. Som’on, me pi’ e athamgil nga laniyan’ fare profet ni ra yib e tomur ko ngiyal’ nib tayim. I gaar Got: “Dabi sowath,” ni yugu demtrug ni be m’ug riy ni ke sagaal. (Habakkuk 2:3) Bin l’agruw, ma ke yog Jehovah ku Habakkuk ni gaar: “Piin ni yad ba mat’aw e yad ra fos ni bochan e yad ba yul’yul’ ngak Got.” (Habakkuk 2:4) Rib manigil e pi thin nem ni thin nriyul’! Ya n’en ni baga’ fan riy e nguud pared nib yul’yul’ ma gathi wuin nra yib e ngiyal’ ko tomur.
9. Uw rogon ni par nib fos e pi tapigpig rok Jehovah ni bochan e michan’ rorad (a) u 607 B.C.E.? (b) nge tomren e 66 C.E.? (c) Mang fan ni baga’ fan ni ngad gelnaged e michan’ rodad?
9 Nap’an ni kan kirebnag Jerusalem ko 607 B.C.E., ma Jeremiah, nge Barak ni secretary rok, nge Ebed-melech, nge piyu Rekab ni yad ba yul’yul’ e goo kar guyed ni ke riyul’ e n’en ni yog Jehovah ku Habakkuk. Kar ‘pared nib fos’ u nap’an ni kan thang yu Jerusalem. Mang fan? I taw’athnagrad Jehovah ya kar pared nib yul’yul’ ngak. (Jeremiah 35:1-19; 39:15-18; 43:4-7; 45:1-5) Ku aram rogon e pi Kristiano ni Hebrew u nap’an e bin som’on e chibog ma kar folgad ko n’en ni yog Paul ngorad, ya nap’an ni yib piyu Roma nga Jerusalem ko 66 C.E. mi yad chuw nib tomgin, ma ke fol e pi Kristiano ko n’en ni yog Jesus mar milgad nga bayang. (Luke 21:20, 21) Kar pared nib fos ni bochan e kar pared nib yul’yul’. Maku, gad ra par nib fos nfaanra gad ra par nib yul’yul’ nge mada’ ko tomur. Ere rib ga’ fan ni ngad gelnaged e michan’ rodad e chiney!
Piin nib Gel e Michan’ Rorad
10. Mang e weliy Paul u murung’agen e michan’ rok Moses, ma uw rogon nrayog ni ngad folwokgad rok?
10 Miki gelnag Paul e michan’ ko girdi’ ya ke weliy u murung’agen e girdi’ nib gel e michan’ rorad. Ga ra bieg e thin ko Hebrews guruy ni 11, ma be weliy u murung’agen e girdi’ ko Bible ni gowa yad ba fos. I weliy ni ke par Moses nib mudugil ni “gowa ke guy fare Got ndab ni guy nga owchey.” (Hebrews 11:27) Ere ba riyul’ Jehovah u wan’ Moses ma bod rogon ni be guy fare Got ndanir guy. Aram rogon gadad fa? Rib mom ni ngan nog ni ke fel’ thildad Jehovah, machane ba t’uf e athamgil ni ngan gelnag e tha’ u thildad Got. Aram e n’en ni thingarda rin’ed! Ba riyul’ Jehovah u wan’dad ma gad ma lemnag u nap’an ni gad ma turguy ban’en, nge mus ni tin de ga’ fan ban’en? Michan’ ni aram rogon e ra ayuwegdad ngad k’adedan’dad u fithik’ e togopuluw nib gel.
11, 12. (a) Uw rogon ni kan skengnag e michan’ rok Enok? (b) Uw rogon ni kan taw’athnag Enok min pi’ e athamgil nga laniyan’?
11 Ku mu lemnag e michan’ rok Enok. Dabiyog ni ngad nanged fan e togopuluw ni yib ngak. Ya thingari pi’ Enok e thin ko pufthin nib togopuluw ngak e girdi’ nib kireb ko ngiyal’ nem. (Jude 14, 15) Rib gel ni kan togopuluw ngak e re moon ney nib yul’yul’ ma aram me “afuweg” Jehovah e cha’ nem, ni aram e ke fek e yafos rok me yim’ u m’on ni ke yog ko pi toogor rok ni ngar koled. Ere de guy Enok ni ke lebug fare thin ni ke yiiynag. Machane kan pi’ e taw’ath ngak ni kab fel’.—Hebrews 11:5; Genesis 5:22-24.
12 I weliy Paul ni gaar: “Bay e mich riy nu m’on riy ndawor ni fek nga lang ma ba fel’ Enok u wan’ Got.” (Hebrews 11:5; New World Translation) Mang fan e re thin nem? U m’on ni ke yim’ Enok ni gowa be mol, ma ke pig e changar rok, ma sana ke guy yaan e Paradis u fayleng ni ra par riy u ba ngiyal’ nga m’on. Ke n’igin Jehovah nge nang Enok ni ke felan’ ngak ni bochan e ke par nib yul’yul’ ngak. I falfalan’nag Enok gum’erchaen Jehovah. (Mu taarebnag ko Proverbs 27:11.) Gathi ga ra lemnag u murung’agen Enok ma ra taw nga gum’erchaem fa? Ga ba adag ni ngam par ni aram rogon nib gel e michan’ rom? Ma ga lemnag e kanawo’ ni tay e pi girdi’ nem; mu tay nga lanin’um ni yad e girdi’ nriyul’. Nge mudugilan’um ngay ni ngam par u reb e rran nge reb u daken e michan’ rom. Ma dab mu pag talin ni piin ni bay e michan’ rorad e gathi yad be pigpig ku Jehovah ni bochan e yad be lemnag e ngiyal’ ni ra lebuguy Got urngin ban’en ni ke micheg. Danga’ ya ke mudugilan’dad ni ngad pigpiggad ku Jehovah ni dariy n’umngin nap’an! Ya aram e bin th’abi fel’ e par ko re m’ag ney nge bin ni bay yib.
Uw Rogon ni nge Gel e Michan’ Rom
13, 14. (a) Uw rogon nra ayuwegdad e pi thin rok Paul u Hebrews 10:24, 25 ngad falfalan’gad ko pi muulung? (b) Mang fan ni ngan un ko pi muulung ko Kristiano?
13 I dag Paul ko pi Kristiano ni Hebrew ko uw rogon nrayog ni ngar gelnaged e michan’ rorad. Ngad lemnaged l’agruw ban’en. Goo gad manang e n’en ni yog ko Hebrews 10:24, 25, ni be piningdad ni nguud uned ko pi muulung ko Kristiano. Ma dab mu pag talin ni pi thin nem ni yog Paul ni kan thagthagnag nga laniyan’ e gathi be yog ni ngad uned ko pi muulung ma ke mus. Ya be yog Paul ni pi muulung nem e fan ni nge fel’ thildad e girdi’, ma ra bagadad e ra k’aring bagadad ni ngad pigpiggad ku Got nib fel’ rogon, ma ngad pied e athamgil nga laniyan’ bagadad. Ya gad be un ko pi muulung ni fan ni ngad pied ban’en ma gathi ngan pi’ ban’en ngodad. Aram e ra ayuwegdad ngad falfalan’gad ko pi muulung.—Acts 20:35.
14 Machane bin th’abi ga’ fan ni gad ma un ko pi muulung ko Kristiano e ngad liyorgad ku Jehovah Got. Ma gad ma rin’ e re n’em u nap’an ni gad ma un ko meybil nge tang, ma gad ma motoyil nib fel’ rogon, ma gad ma “pining e magar u lugundad”—ni aram e pi fulweg ni gad ma pi’ ni be n’uf Jehovah nge pi welthin nge demonstration ni gad ma un ngay. (Hebrews 13:15) Faan gad ra lemnag e pi n’en nem ma gad fol riy u gubin e muulung, ma dabi siy ni ra gel e michan’ rodad.
15. Mang fan ni yog Paul ko pi Kristiano ni Hebrew ni ngar chichiiyed pa’rad ko machib rorad, ma mang fan nib puluw ko ngiyal’ ney?
15 Gad ra un ko machib e ku reb e n’en nra gelnag e michan’ rodad. I yoloy Paul ni gaar: “Ere ngad chichiiyed pa’dad ko re n’en ni ir e ke l’agan’dad ngay ni ir e gadad be weliy murung’agen, ya ba pagan’dad ngak Got nra rin’ e tin ni ke yog.” (Hebrews 10:23) Ngam pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni ke mulan’rad nke chugur ni ngar paged e machib mu piningrad ngar chichiiyed pa’rad. I diliiy Satan laniyan’ e pi Krisiano ni Hebrew ni ngar paged e machib, ma ku arrogon ni be rin’ ko ngiyal’ ney. Mang e susun ni ngad rin’ed u fithik’ e towasar ni aram rogon? Mu lemnag e n’en ni rin’ Paul.
16, 17. (a) Uw rogon ni ke yog ko Paul ni nge un ko machib nde rus? (b) Mang e susun ni ngad rin’ed nfaanra gad be rus ni ngad uned ko machib?
16 I yoloy Paul ngak e pi Kristiano u Thessalonika ni gaar: “Gimed manang rogon e gafgow ntay ngomad nge thin nib kireb ni unog ngomad u Filippi u m’on riy ndawor gu bad ngomed nga Thessalonika. Machane Got rodad e pi’ e athamgil nga lanin’mad ni [dabgu rusgad] nggu weliyed ngomed e Thin nib Fel’ ni yib rok, ni yugu ereram gelngin e togopluw ni yibe tay ngomad.” (1 Thessalonika 2:2) Uw rogon e “gafgow nge thin nib kireb ntay” ngorad chon Paul u Filippi? Rogon ni yog boch e llowan’ ko thin nu Greek, ma fare bugithin ni yog Paul e ba sor fan ko ngongol nib kireb ni be moning, ma be k’aring e tamra’. Pi tayugang nu Filippi e kar lied yad ko dimow, ma kan nin’rad nga kalbus, ma kan tayrad ko pi n’en ni stocks. (Acts 16:16-24) Ma uw rogon u wan’ Paul e pi n’en nem ni ke un ngay nib gel e gafgow riy? Nap’an ni ke yan ko bin migid e binaw ni nge wereg e machib u Thessalonika, ma ke par Paul u fithik’ e marus fa? Danga’, ya “de rus.” Ke gel ko marus me ul’ul’ iyan nge wereg e machib.
17 Ma mang fan ni ke par Paul nde rus? Bochan ni bay gelngin u fithik’ i dow? Danga’, ya ke yog ni “Got e pi’ e athamgil nga laniyan’.” Reb e babyor ni fan ko piin ni ma piliyeg e thin ko Bible e be yog ni pi thin nem e rayog ni ngan piliyeg ni “ke chuweg Got e marus u gum’erchamad.” Ere faanra ga be par nib rus ni ngam un ko machib, ma mang ni dabmu wenig ku Jehovah nge ayuwegem ni aram rogon? Mu ning ni nge chuweg e marus u gum’erchaem. Mu fith ni nge ayuwegem ngam par ni dab mu rus ni ngam rin’ e maruwel rok. Maku ngam rin’ boch ban’en nge ayuwegem riy. Susun, ngam fith ku be’ nib salap ko machib ngam maruwelgow u taabang. Sana ga ba adag ni ngam salap ko machib ko business, ara machib u kanawo’, ara machib u fithik’ e sabethin, ara machib ko telefon. Sana an ni gimew ra yan e ra non ko som’on. Ma aram e rayog ni ngam guy mag motoyil ma ga fil rogon ni ngan rin’. Ma aram e ngam par ni dab mu rus ni ngam rin’.
18. Mang boch e flaab nrayog ni nge yib ngodad nfaanra ngad athamgilgad ni ngad uned ko machib?
18 Mu lemnag angin nra yib ngom nfaanra ngam athamgil ndab mu rus. Faanra ga ra athamgil ma dab mu pag nge mulan’um ngay, ma dabi siy ni ga ra falfalan’ ni ngam wereg e machib ma ra buch ban’en nib gel e falfalan’ riy. (Mu guy page 4.) Ma ga ra falfalan’ ni ngam nang ni ke felan’ Jehovah ngom ya kam rin’ ban’en nib mo’maw rom. Ma ra flaabnagem ya ra ayuwegem ngam gel ko marus. Ra gel e michan’ rom. Rriyul’, nap’an ni ga be ayuweg yugu boch e girdi’ nge gel e michan’ rorad maku ra gel e michan’ rom.—Jude 20, 21.
19. Mang taw’ath nrayog ngodad nfaanra gad e piin ni “ke michan’dad”?
19 Nguum gelnag e michan’ rom nge michan’ ko yugu boch e girdi’. Rayog ni ngam rin’ nfaanra ga ra salap i weliy e Thin Rok Got, ma ga fil u murung’agen e girdi’ nib fel’ e kanawo’ ni kar ted ko michan’ rorad, ma ga fl’eg rogom u m’on ni ngam un ko pi muulung ma ga chichiiy paam ko taw’ath rom ni ngam wereg e machib. Ma faan ga ra rin’ e pi n’en ney, ma rayog ni nge pagan’um ni gur bagayad e piin ni “ke michan’rad.” Ma dab mu pag talin ni ran taw’athnag e piin ni aram rogon. Ya yad e piin ni “ke michan’rad ma kar thapgad ngak Got.”b Ngii gel e michan’ rom ma ra pi’ Jehovah Got e yafos ni manemus ngom!
[Footnotes]
a I weliy Paul e thin ni bay ko Habakkuk 2:4 uw rogon ni bay ko fare Septuagint, ma bay e thin riy ni be gaar: “faanra sul nga tomur, ma dabki felan’ug ngak.” Dariy e pi thin ney ko reb e extant Hebrew manuscript. Ma boch e girdi’ e ma yog ni pi thin ney ni bay ko fare Septuagint e immoy ko boch e babyor nu Hebrew ni kab kakrom ma dakuriy e chiney. Yug demtrug, ma ke weliy Paul e pi thin nem ma ke rin’ u gelngin e kan ni thothup rok Got. Ere Got e ke tay nga laniyan’.
b Fare yeartext ko Pi Mich Rok Jehovah ko duw ni 2000 e baaray ni: “Gathi gadad e piin ni kar sulod nga tomur . . . ya gadad e ke michan’dad.”—Hebrews 10:39.
Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?
◻ Uw rogon ni dag Paul ni ke pagan’ ko pi Kristiano ni Hebrew, ma mang e rayog ni ngad filed riy?
◻ Mang fan nib m’ag ni nge weliy Paul u murung’agen e thin ku Habakkuk ni profet?
◻ Mini’ boch e girdi’ u lan e Bible nib fel’ e kanawo’ ni kar ted ko michan’ rorad ma ke weliy Paul u murungaagrad?
◻ Mang e yog Paul ni ngad rin’ed me gel e michan’ rodad?Y
[Picture on page 29]
Tomren ni kan gafgownag Paul u Filippi, ma ke athamgil ni nge dabi rus ni nge ul’ul’ i wereg e machib
[Pictures on page 30]
Rayog ni ngam athamgil ngam un i machibnag e girdi’?