Thin Rok Jehovah e Ba Fas

Tin Baga’ Fan ko fare Babyor ni Bin L’agruw e Samuel

NGE FEL’ u wan’dad feni sorok Jehovah ma ba t’uf e fol nib flont fa? Be’ ni be dag e yul’yul’ e gubin ngiyal’ ni ma rin’ e tin nib mat’aw u owchen Got? Mit ni ngan e girdi’ e ma pirieg fa bin riyul’ e Got “nib adag gum’irchaen”? (1 Samuel 13:14) Fare Bible ko ken ni l’agruw e babyor ku Samuel e pi’ e fulweg ko pi deer ney nib fel’ rogon.

Bin l’agruw e Samuel e yoloy Gad nge Nathan, l’agruw e profet ni yow ba chugur ngak David ni Pilung nu Israel kakrom.a I mu’ i yoloy u gonapan ni 1040 B.C.E., ni ke chuchugur nga tomuren 40-e duw ni ke pilung David, re babyor nem e baga’ ni murung’agen David nge tha’ rok ngak Jehovah. Re chep ney ni be pug lanin’uy ni be yog rogon ba nam ni yad be tagenging ma kar wergad u but’ ni ra manged ba nam nib fel’ rogon ma ba taareb lungurad u tan pa’ ba pilung nib gel ma der rus. Re chep ney e ba sug ko kireban’ ni yibe dag ni rib gel.

I GEL “DAVID I YAN”

(2 Samuel 1:1–10:19)

N’en ni rin’ David u nap’an ni rungaag e thin ni ke yim’ Saul nge Jonathan e dag rogon e lem rok ngorow nge ngak Jehovah. U Hebron, e ni dugliy David riy nge mang pilung ko ganong nu Judah. Fak Saul ni pumoon ni Ish-bosheth e ni ta’ ni pilung u gaangin yang e gin ka ba’ u Israel. Me par David ni “be gel i yan,” ma gonapan medlip nge baley e duw nga tomuren, min pilungnag u ga’ngin yang yu Israel.​—2 Samuel 5:10.

Me kol David yu Jerusalem rok e Jebusites me ta’ ni ir e mach nib ga’ ko am rok. Yay ni som’mon ni guy rogon ni nge chuweg fare kiwaren e m’ag nge fek nga Jerusalem e yib e gafgow riy nib gel. Machane, me yay ni l’agruw yay ni guy rogon me fel’ rogon, mi i churu’ David ni bochan e felfelan’. Me fal’eg Jehovah reb e m’ag ngak David ni fan nga ba gil’ilungun. Mi i gel David ngak e pi toogor rok u nap’an ni ba’ Got rok.

Fulweg ko Boch e Deer ko Bible:

2:18​—Mang fan ni Joab nge fa gal pagal ni walagen e nog ni fa dalip i pagel ni fak Zeruiah, ni chitiningrad? U lan fagi nem ko Bible ni Hebrew, e baga’ ni ba’ rok e matam e yira fek. Figirngin Zeruiah e sana yim’ ni dawori taw nga yangaren ni ngem’, ara sana yibe lemnag ni de fel’ ni ngan uneg nga Lan e Bible. Rayog ni kan yoloy fithingan Zeruiah ni bochan e walagen David ni ppin. (1 Chronicles 2:15, 16) Kemus ni n’en nni weliy u murung’agen e chitamangin fa dalip i walag ni pumoon e ba leg ko gin nni k’eyag riy u Bethlehem.​—2 Samuel 2:32.

3:29​—Mang fan fare n’en ni “be’ nib moon ni ke kol fare n’en ni ma finathiy e mad ni be chelchel”? Ppin e ba yalen ni nguur lifithed e mad. Aram fan, ni re thin ney ni yima yog e rayog ni be yip’ fan e pumoon ni dab ra fel’gad ko tin baaray e maruwel ni bod e mahl ma aram e kar pired ni yad be rin’ e maruwel ko ppin.

5:1, 2​—Ba uw n’umngin nap’an nga tomuren ni kan li’ kem’ Ish-bosheth min pilungnag David nge pilung u Israel ni ga’ngin? Ba dake ba puluw ni ngan ta’ ni Ish-bosheth e tababnag fa gal duw ni nap’an ni pilung e de n’uw nap’an nga tomuren ni kem’ Saul, gonapan e taaba ngiyal’ nga nap’an ni tabab David ko pilung u Hebron. I gagiyegnag David Hebron ni medlip nge baley e duw, me gagiyegnag yu Judah. De n’uw nap’an nga tomuren ni kan pilungnag u Israel ni gaangin, me chuweg e am rok ngeni tay nga Jerusalem. Aram fan, ni gonapan lal e duw ni ke yan nga tomuren ni yim’ Ish-bosheth u m’on ni mang David Pilung u gaangin yu Israel.​—2 Samuel 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.

8:2​—Uw urngin e girdi’ nu Moab nni li’rad u tomuren ni ra chamgad yu Israel? Urngin e rayog ni ngan dugliy ni yira foleg ko bin ngan thi’eg. Ba dake David e moleg e girdi’ nu Moab nga ni ke kafegrad u but’ ni yu thal. Me migid, me foleg fa piin ni ke k’afegrad u but’ nga bali’ ban’en ara gaf. Me m’ug, ni l’agruw yil’ e gaf nni foleg, ara l’agruw guruy u dalip guruy ko girdi’ nu Moab, e kan li’rad, ma taab yil’ e gaf nni foleg ara taab guruy u dalip guruy rorad, e ni digeyrad.

Tin ni Gad Ra Fil Riy:

2:1; 5:19, 23. I deeriy David Jehovah u m’on ni ngeni par nga Hebron nge m’on ni yan nge togopuluw ko pi toogor rok. Ku arrogodad ni thingar u da gayed e fonow rok Jehovah u m’on ni ngad dugliyed ban’en ni bay rogon ko tirok Got ban’en rodad.

3:26-30. Fulweg taban e kireb e ra yib angin ni kireban’.​—Roma 12:17-19.

3:31-34; 4:9-12. Fulweg taban e kireb ni dariy rok David nge lem ni kireb e ir e ngan folwok riy.

5:12. Thingar dabda paged talin ni Jehovah e skulnagdad ko pi kanawo’ rok ma ke fal’eg rogon ke yog ni keb e tha’ rodad ngak nib fel’.

6:1-7. Aram rogon nib fel’ e n’en ni lemnag David, ma n’en ni gay rogon ni nge rin’ ni nge fek fare Ark u lan e wagon e ba togopuluw ko tin ke yog Got me ni aw ni de yog. (Exodus 25:13, 14; Numbers 4:15, 19; 7:7-9) Faani malle’ Uzzah ko fare Ark e ku ke dag ni tin nib fel’ ni kan lemnag e dabi thiliyeg e tin ke yog Got ni ngan rin’.

6:8, 9. Re ngiyal’ ni baaram nib gel e skeng, e damumuw David ni som’mon, me n’en me tamdag​—ma sana ki lemnag nib kireb Jehovah ko re riya’ nem. Thingar ud kol ayuwgad i lemnag nib kireb e rok Jehovah ko pi magawon ni ma yib ni angin ni yibe dariy fannag e pi motochiyel rok.

7:18, 22, 23, 26. Feni sumunguy David, nge liyor rok nib polo’ ngak Jehovah, nge baadag ni nge n’uf fithingan Got e aray e pi felngin ni ngaud folwokgad riy.

8:2. Ba yiiy nnog ni gonapan 400 e duw kafram e ke lebug. (Numbers 24:17) Thin rok Jehovah e gubin ngiyal’ ni ma riyul’.

9:1, 6, 7. David e tay e tin i micheg u gil’. Ku arrogodad ni thingar u da rin’ed e tin kad micheged.

JEHOVAH NIB NAG E GAFGOW NGAK E ANI KE DUGLIY

(2 Samuel 11:1–20:26)

“Gu be micheg ngom ni bay gu gagiyegnag be’ u lan e tabinaw rom nge girngiy e gafgow nga dakenam,” Jehovah e yog ngak David ni gaar, “bay mu guy ko ngiyal’ ni baaram ni bay gu fek pi leengim rom nggu pi’rad ngak yugu reb e pumoon, ma bayi molegrad ni rran.” (2 Samuel 12:11) Mang fan ni kan weliy e re thin ney? Fan e denen rok David ngak Bath-sheba. Yugu aram rogon ni kari kalngan’ David min n’agfan rok, ma de yog ni pilo’ u angin e denen rok.

Som’mon ma fare tir ni gargeleg Bath-sheba e yim’. Ngemu’ ma fak David ni ppin ni Tamar ni dawori nang e pumoon e kol Amnon u gelngin ni be’ ni walagen ya taareb e chitamangrow. Ma bin ni ri walagen ni pumoon ni Absalom e li’ Amnon ngem’ ni bochan e re n’enem. Me makath Absalom nib togopuluw ko chitamangin me yog ni ir e pilung nu Hebron. Min towasariy David nge mil u Jerusalem. Me moleg Absalom fa ragag i mispil ko chitamangin ndigeyrad ni ngar ayuweged e tabinaw. Fini sul David ko pilung u tomuren ni kan li’ Absalom. Ba togopuluw ni tay e Benjaminite me museg Sheba ko yam’ ni tay Sheba.

Fulweg ko Boch e Deer ko Bible:

14:7​—Mang e be yip’ fan e “ramaen e charcoal rog”? Ramaen e charcoal ni be yik’ nib safog e be yip’ fan e bitir nib fas.

19:29​—Mang fan ni rin’ David e n’en ni rin’ ko nen ni weliy Mephibosheth? Nap’an ni rung’ag David e n’en ni yog Mephibosheth, ma sana me nang ni ke oloboch u nap’an ni yog e ke fel’ ko thin rok Ziba ni rogon ni yog. (2 Samuel 16:1-4; 19:24-28) Baga’ ni ke chalban David ko re n’ey, ma daki adag ni ngaki rung’ag boch ban’en ni murung’agen e re n’em.

Tin ni Gad Ra Fil Riy:

11:2-15. Fare n’en nni weliy nib tamilang u murung’agen e kireb rok David e be weliy murung’agen nib riyul’ ni fare Bible e Thin rok Got nni thagthagnag.

11:16-27. Nap’an ni gadad ra rin’ reb e denen nib ubchiya’, ma thingar dab da guyed rogon ni ngad mithged ni bod ni rin’ David. N’en ngan rin’, e nga dogned e denen rodad ngak Jehovah ma gad gay e ayuw ko piin piilal ko ulung.​—Proverbs 28:13; James 5:13-16.

12:1-14. Nathan e ta’ reb e kanawo’ nib fel’ ni fan ko piin piilal ko ulung ni kan dugliyrad. Ni ngau ra ayuweged e piin ni yad be aw nga fithik’ e denen ngan yaluwegrad. Piin ni piilal e thingar ra pied e re maruwel ney u fithik’ e salap.

12:15-23. Bochan ni puluw rogon ni sap David ko n’en ni ke buch rok me ayuweg nge yog ni rin’ e tin nib ba puluw rogon ko pi gafgow rok.

15:12; 16:15, 21, 23. Nap’an ni gagiyel ni nge yan Absalom ko fare chiya ko pilung, ma tolangan’ nge gilbuguwan e fek i yan fare tafonow ni rib fel’ ni Ahithophel nge mang be’ ni ma yognag e pilung rok. Ra bay e llowan’ ma dariy e sumunguy nge yul’yul’ ma rayog ni nge mang ba wup.

19:24, 30. Mephibosheth e riyul’ ni rib adag e t’ufeg nib yul’yul’ rok David. I maguwan’ ni nge fel’ u wan’ e n’en ni ke lemnag fare pilung murung’agen Ziba. Ra fel’ u wan’uy Jehovah nge ulung rok ma rri ra k’aringdad ni nguud folgad.

20:21, 22. Gonop rok taabe’ e rayog ni nge taleg e gafgow nib gel rok e girdi’ ni yoor.​—Eklesiastes 9:14, 15.

NGAD PAGED GADAD NGAD AWGAD “NGA LAN PA’ JEHOVAH”

(2 Samuel 21:1–24:25)

Immoy ba uyungol ni dalip e duw ni bochan e kireb ni kan puog e racha’ ni yibnag Saul ni faani li’ nge yim’ piyu Gibeon. (Joshua 9:15) Rogon min fulweg taban ere kireb nem ni kan puog e rachaen, e girdi’ nu Gibeon e ra ninged medlip e pagel ni fak Saul ni ngan li’rad ngar m’ad. Me pi’rad David nga pa’ piyu Gibeon, ma aram me tal fare uyungol ni aw e n’uw nib gel. Ma aningeg e girdi’ nib pag ga’ngin nu Filistia “ni ra m’ad nga pa’ David nge pa’ e pi sib rok.”​—2 Samuel 21:22.

I fal’eg David reb e denen nib ubchiya’ ya yog ni ngan mathi’eg girdi’ nib togopuluw ko motochiyel. Me kalngan’ me mel’eg ni nge pag ir nge aw “nga pa’ Jehovah.” (2 Samuel 24:14) Ma angin nib, e 70,000 e yim’ ko m’ar nib machreg ni ma af. Me fol David ko n’en ni ke yog Jehovah, me tal fare gafgow.

Fulweg ko Boch e Deer ko Bible:

21:8​—Uw rogon ma ra yog ni nga nog ni fak Saul ni ppin ni Michal e immoy lal i pagel ni fak, ni be yog e bin 2 e Samuel ko 6:23 ni yim’ ni dariy fak? Ne’n nib ga’ ni ke taareban’uy ngay ni ka nog e pi cha’ ney e pagel ni fak walagen Michal ni Merab, ni figirngiy Adriel. Sana, yim’ Merab ni som’mon me Michal ni dariy fak e i chuguliy e pi pagel nem.

21:9, 10​—Uw n’umngin nap’an ni i par Rizpah ni be matanagiy fagal ni fak nge fa lal ni tungin Saul ni faani li’rad yu Gibeon ngar m’ad? Re medlip i girdi’ ney e ni uchuliy l’ugunrad “u nap’an fapi rran u m’on ko mokun woldug”​—ko March ara April. Min digey dowrad ni dan upunguy u daken ba burey. I matanagiy Rizpah fa medlip i yam’ ni rran nge nep’ nge taw nga nap’an ni ke dag Jehovah ni ke m’ay e damumuw rok ni aram e kemus ngal’an e yal’. Ma n’uw ni ma aw nib gel e gathi rima aw u m’on ni nge m’ay e mokun woldug u lan e October. Arfan, ni Rizpah e sana i matanag ni n’umngin nap’an e lal ara nel e pul. Ma tomuren, me pag David ngan k’eyag yilen fapi pumoon.

24:1​—Mang fan ni matha’eg girdi’ e fek e denen ni ba ubchiya’ ngak David? Mathaeg girdi’ e gathi ban’en ni kan falownag ni ba’ ko Motochiyel. (Numbers 1:1-3; 26:1-4) Der yog e Bible ko mang e n’en ni k’aring David nge thi’eg e girdi’. Machane, bin 1 Chronicles 21:1 e be dag ni Satan e k’aring nge rin’. Demtrug rogon, ma cha’ nib ga’ ko salthaw rok, ni Joab, e manang ni n’en ke lemnag David ni nge ta’ e girdi’ nga babyor e ba kireb, mi i guy rogon ni nge taleg David.

Tin ni Gad Ra Fil Riy:

22:2-51. Rogon feni fel’ rogon e tang rok David ni be dag yaan Jehovah ni bin riyul’ e Got, e bay rogon ko pagan’ rodad!

23:15-17. David e ri ma tayfan e motochiyel rok Got ni fan ko yafas nge racha’ ma nap’an e re n’ey me taleg ir ni nge rin’ e n’en ni be dag nib togopuluw ko re motochiyel nem. Thingarda gelnaged e lem ni aram rogon ko urngin e tin ke ta’ Got chilen.

24:10. Nangan’ rok David e ir e k’aring nge kalngan. Nangan’ rodad e ba mom ni nge rin’ ni aram rogon fa?

24:14. Ri manang David ni Jehovah e ka ba gel e runguy rok ko runguy ko girdi’. Ku gad ma micheg ni aram rogodad fa?

24:17. I kal David ngan’ ni denen rok e yibnag e gafgow nga daken fare nam ni polo’. Be’ ni ke kalngan’ ko kireb ni ke rin’ e thingari kireban’ ni rib gel ko n’en ni ke rin’ ni kebnag e tamra’ nga daken e ulung.

Ngan ‘Fel’ u wan’ Got’ e Rayog Rodad

Bin l’agruw e pilung nu Israel e micheg ni ‘be’ ni ba fel’ u wan’ Jehovah.’ (1 Samuel 13:14) David e der maruwar u wan’ feni mat’aw e pi motochiyel rok Jehovah, ma de gay rogon ni nge lek reb e kanawo’ ni nge par nib dar ku Got. Ra rin’ David e kireb biyay me yog ni riyul’, ma ma pag ni ngan fonownag, me yal’uweg kanawoen. David e be’ ni ba yul’yul’. Ere gathi gad ba llowan’ ni ngad boded, ni rib ga’ ni nap’an gad ra rin’ e kireb?

Fare chepin e yafas rok David e rib tamilang ni ke dag ni ra ngan nang gelngin Jehovah nib th’abi gel ma aram e nga ni adag e pi motochiyel Rok ko tin nib fel’ nge tin nib kireb ma ngan athamgil ngan fol riy ni bod e piin ni yad ma yul’yul’. Re n’ey e rayog rodad. Uw feni ri gad ra felfelan’ ko pi n’en ni gad ra fil ko babyor ni bin L’agruw e Samuel! Fare thin nni thagthagnag u lan e ken ney e babyor ko Bible e riyul’, nib fas ma ba’ gelngin.​—Hebrews 4:12.

[Footnote]

[Sasing ko page 28]

Bochan ni lemnag e ani fal’eg rogon nib mudugil me pilungnag e ke ayuweg David nge par nib sobut’an’

[Sasing ko page 30]

“Gub aray ni kug sak’iy ni ngug togopuluw ngom gafgow e bay yib u lan e tabinaw rom”

Bath-sheba

Tamar

Amnon