Tin Nib Thothup U Wan’ Jehovah E Ku Aram Rogon U Wan’um, Fa?
“Mu ayuweged gimed nge dariy be’ u fithik’med ni nge pig nge ngongliy e ngongol ko darngal fa reb e de tay fan e tin nib thothup ban’en.”—HEBREWS 12:15, 16.
1. Mang lem ko fayleng e de taareb ko lem rok e pi tapigpig rok Jehovah?
RE FAYLENG ney e gathi ri ma tay fan e tin nib thothup ban’en. Be’ nu France ni Edgar Morin fithingan e gaar: “Urngin e def ko tin nib yalen ban’en—ni aram e Got, nge tin ni sum ban’en, nge tabinaw, nge chep, nge gonop—e ke mudugil ndakuriy e maruwar riy. . . . Ma mel’eg e girdi’ e tin ni yad ba adag ni nge mang yalen ni ngar folgad riy.” Be m’ug riy e “lem nu roy u fayleng,” ara fare lem ni “ir e chiney e be gagiyegnag e piin ndarir folgad rok Got.” (1 Korinth 2:12; Efesus 2:2) Re lem ney ni ma darifannag e tin nib thothup ban’en e gathi ir e lem rok e piin ni kar ognaged yad ngak Jehovah ma ke m’agan’rad ngay ni ngar folgad ko gagiyeg rok. (Roma 12:1, 2) Ya manang e pi tapigpig rok Got ni bay rogon e tin nib thothup ban’en ko liyor rorad ngak Jehovah. Mang boch ban’en ni susun e nge thothup u wan’dad? Gad ra weliy lal ban’en ni ba thothup u wan’ urngin e tapigpig rok Got. Ma bin migid e thin e ra weliy fene thothup e pi muulung rok e Kristiano. Mang fan fare bugithin ni “thothup”?
2, 3. (a) Uw rogon ni ma tamilangnag e Bible fene thothup Jehovah? (b) Uw rogon ni gad ma tay ni ba thothup e ngochol rok Jehovah?
2 U lan e Bible nyoloy nthin nu Hebrew, e fare bugithin ni kan pilyeg ni “thothup” e be yip’ fan ban’en ni kan tay nga bang nib fal. Nap’an ni kan fanay fare bugithin ni “thothup” ko machib ma be yip’ fan ban’en nib dar ko tirok e girdi’ ban’en, ere ba thothup. Urngin ban’en u murung’agen Jehovah e ba thothup. Aram fan ni kan pining e “En ni Th’abi Thothup” ngak. (Proverbs 9:10; 30:3) U Israel kakrom e immoy bang i gol u daken e urwach rok e en ni tolang ko prist ni kan yoloy ngay fare thin ni “Thothup e fen Jehovah.” (Exodus 28:36, 37, NW) U tharmiy e bay e engel ni kerubim nge serafim ni yad ba longobiy tagil’ Jehovah ni be lungurad: “Ba thothup, ba thothup, ba thothup Somol ni Got ni Gubin ma Rayog Rok.” (Isaiah 6:2, 3; Revelation 4:6-8) Kan sul u daken fare thin ni ba thothup Got ni dalip yay ya ngan tamilangnag ni Jehovah e ba th’abi thothup, mab beech mab machalbog. Ma urngin ban’en nib thothup e ma Sum Rok.
3 Ngochol rok Jehovah e ba thothup. Be gaar e en ni yoloy e psalm: “Ngar pininged e sorok nga fithingam. Ya ngochol rom e ba sorok ma bay madgun u wun’uy, ma ba thothup.” (Psalms 99:3, NW) I fil Jesus rogon e meybil ngodad ni gaar: “Chitamangimad ni ga bay u tharmiy: Ngan tay fan fithingam nib thothup.” (Matthew 6:9) I gaar Maria ni chitiningin Jesus: “Kari gog e sorok ngak Somol u lanin’ug, ni bochan e pi n’en ni yira ngat ngay ni ke rin’ Got ngog, ni Got ni ir e ba th’abi gel gelngin. Ma fithingan e ba thothup.” (Luke 1:46, 49) Gadad e pi tapigpig rok Jehovah e gad ma tay ni ba thothup e ngochol rok ma gad ra siyeg ni ngad rin’ed urngin ban’en ni rayog ni nge yibnag e kireb nga daken e re ngochol nem nib thothup. Maku ba taareban’dad Jehovah ko be mang e thothup—ni aram e gad ra tay nib thothup e pi n’en ni ke tay nib thothup.—Amos 5:14, 15.
Fan ni Gad Ma Tay Fan Jesus nib Gel
4. Mang fan ni yog e Bible ni Jesus e ir “Faanem nib Thothup”?
4 I sum Jesus nib thothup ya ir “fak ni maagirag” rok fare Got nib thothup ni Jehovah. (John 1:14; Kolose 1:15; Hebrews 1:1-3) Ere kan pining “Faanem ni Gab Thothup ni mub rok Got” ngak. (John 6:69) Ki par Jesus nib thothup u nap’an nni abuweg e yafos rok u tharmiy nga fayleng, ya i gargeleg Maria Jesus u gelngin e kan ni thothup. I gaar fare engel ngak Maria: “Fare Kan ni Thothup e bay yib ngom, me yib i par gelngin Got ngom. Erera’ fan nre tir nem nib thothup e bay ni pining ni Fak Got.” (Luke 1:35) I meybil e piin Kristiano ngak Jehovah u Jerusalem ma l’agruw yay ni rogned murung’agen Fak Got ni “ir fare tapigpig rom nib thothup.”—Acts 4:27, 30.
5. Mang maruwel nib thothup e rin’ Jesus u fayleng, ma mang fan ni ba ga’ fan rachaen?
5 Kub thothup e maruwel rok Jesus ni ke rin’ u fayleng. Nap’an ni kan taufenag ko duw ni 29 C.E., min dugliy Jesus ni nge mang e Prist nib Tolang u lan e tempel rok Jehovah nib fanathin. (Luke 3:21, 22; Hebrews 7:26; 8:1, 2) Miki yim’ ni pi’ e yafos rok ni maligach. Ma rachaen ni ke puog nga but’ e ke biyuliy e girdi’ ni tadenen. (Matthew 20:28; Hebrews 9:14) Ere gad ma tay ni ba thothup rachaen Jesus ara ban’en ni “ba ga’ fan.”—1 Peter 1:19.
6. Uw rogon Kristus Jesus u wan’dad, ma mang fan?
6 I weliy apostal Paul rogon ni gad ma tay fan e Pilung rodad nge Prist nib Tolang rodad i Jesus Kristus ni gaar: “Ereray fan me fek Got Jesus [fak] nge tay ni ir e th’abi tolang u tharmiy, me pi’ fare ngochol ngak ndariy reb e ngochol ni ba ga’ ngay, ya nge urngin e piin ni yad bay u tharmiy, nge piin ni yad bay u daken e fayleng, nge piin ni yad bay ko bin u ar e tamilang ni ngar ragbuggad, ngar tiyed fan fithingan Jesus, ma yad gubin ni bay rogned u fithik’ e girdi’ ni Jesus Kristus e ir e Somol, mi nog e sorok riy ngak Got ni Chitamangiy.” (Filippi 2:9-11) Nap’an ni gad ra fol rok e Pilung rodad nge Ga’ rodad i Kristus Jesus ni ir e Llug ko ulung ni Kristiano ma gad be dag ni tin nib thothup ban’en u wan’ Jehovah e ku arrogon u wan’dad.—Matthew 23:10; Kolose 1:18.
7. Uw rogon ni gad ma fol rok Kristus?
7 Gad be fol rok Kristus u nap’an ni gad ra tay fan e pi girdi’ ni yad be maruwel rok ma yad be gagiyegnag fare maruwel rok Kristus. Thingar da ted ni ba thothup e maruwel rok e piin ni kan dugliyrad ko kan ni thothup ni yad girdien fare Governing Body nge piin ni piilal ni kar dugliyed ni yad be maruwel u lan e branch ofis, nge piin ni yad be lekag e district nge circuit nge pi ulung ko Kristiano. Thingar da ted fan ma thingar da folgad ko re gagiyeg ney ni ke tay Kristus—Hebrews 13:7, 17.
Girdi’ ni Thothup
8, 9. (a) Uw rogon ni ba thothup piyu Israel? (b) Uw rogon ni i tamilangnag Jehovah ngak piyu Israel fare kenggin e machib ko pi n’en nib thothup?
8 I micheg Jehovah reb e m’ag ngak piyu Israel. Bochan e re tha’ nem me tay e re nam nem nib beech nyugu ba thil rarogon. Kan tay ni yad ba thothup ma kan tayrad nga bang ni yad ba fal. I gaar Jehovah ngorad: “Thingar mu pared ni gimed ba thothup u p’eowcheg, ya gag Jehovah e gub thothup; ma nga gu taymed ni gimed ba dar ko pi nam ma ngam manged girdieg.”—Levitikus 19:2; 20:26, NW.
9 Ka nap’an ni sum e nam nu Israel ma ke tamilangnag Jehovah ngak piyu Israel e machib u murung’agen e tin nib thothup ban’en. Thingar dab ra mathgad ko fare burey ni pi’ Got fa Ragag i Motochiyel riy, ya yira thang e fan rok e en nra math ngay. Ere ba thothup fare burey nu Sinai. (Exodus 19:12, 23) Ba thothup fapi prist, nge fare tabernacle, nge chugum ni immoy riy. (Exodus 30:26-30) Ma uw rogon lan e ulung ni Kristiano?
10, 11. Mang fan nrayog ni nga nog ni ba thothup fare ulung i Kristiano ni kan dugliyrad, ma mang angin e re n’ey ngak fa tin ni “yugu boch e saf”?
10 Ba thothup u owchen Jehovah fare ulung i Kristiano ni yad e piin ni kan dugliy ko kan ni thothup. (1 Korinth 1:2) Kan taarebnag fare ulung i Kristiano ni kan dugliyrad ko kan ni thothup nga reb e tempel nib thothup. Re tempel nem e be yip’ fan urngin e piin ni kan dugliyrad ko kan ni thothup ni yad be par u fayleng, machane gathi yad fare tempel rok Jehovah ni ba fanathin. Gowa ma par Jehovah u lan e re tempel nem ya bay e kan ni thothup riy. Be gaar apostal Paul: “I [Kristus] e ke mang chayemen nge gelngin e re naun nem ni polo’, me ir e be ayuweg be ga’ i yan ni nge mang ba naun nib thothup ni naun ni fan ngak Somol. Ku er rogon gimed ni kan chagiymed ngak Somol nge ngak e tin ni ka bay e girdi’ kan ngongliymed kam ngal’gad nib naun ni ir e ma par Got riy u daken e Kan ni Thothup rok.”—Efesus 2:21, 22; 1 Peter 2:5, 9.
11 Ki yol Paul ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad ni gaar: “Mmudugil ni gimed manang ni gimed e naun rok Got, ni be par fare Kan ni Thothup rok Got u fithik’ i dowmed! . . . Ya naun rok Got e ba thothup, me gimed e naun rok.” (1 Korinth 3:16, 17) Ma ‘par’ Jehovah u fithik’ e piin ni kan dugliyrad ya bay e kan ni thothup rok u fithik’rad ma ‘be yan u fithik’rad.’ (2 Korinth 6:16) Ma gubin ngiyal’ ni ma pow’iy e “tapigpig rok” ni yad ba yul’yul’. (Matthew 24:45-47) Ma fa tin ni “yugu boch e saf” e yad ma tay ni yad ba tow’ath ni bochan e yad ma maruwel e piin ni yad be yip’ fan e tempel u taabang.—John 10:16; Matthew 25:37-40.
Pi N’en nib Thothup u Lan e Yafas Rodad e Kristiano
12. Mang boch ban’en nib thothup u wan’dad, ma mang fan?
12 Ere aram fan ni boor ban’en nib thothup rok e piin ni kan dugliyrad nge piin ni yad ba chag ngorad. Fare tha’ u thildad Jehovah e ba thothup. (1 Kronicles 28:9; Psalms 36:7) Rib t’uf rodad, ere dab da paged ban’en ma dariy be’ ni ngeb nga thildad e Got rodad ni Jehovah. (2 Kronicles 15:2; James 4:7, 8) Ku ba ga’ fan e meybil, ma meybil e ma ayuwegdad ni ngada chugurgad ngak Jehovah. Ri ba ga’ fan e meybil u wan’ Daniel ni profet ma i meybil ni bod ni ka ma rin’, ni mus ko ngiyal’ ni yira thang e fan rok ni faanra meybil. (Daniel 6:7-11) “Pi meybil rok e piin nib thothup” ara pi Kristiano ni kan dugliyrad e bod e n’en nib fel’ bon ni yima urfiy u lan e tempel. (Revelation 5:8; 8:3, 4; Levitikus 16:12, 13) Re fanathin nem e ma tamilangnag fene thothup e meybil. Ri gad ba tow’ath ni rayog ni ngada nonad e en ni Th’abi Tolang u palpalth’ib! Aram fan ni gad ma tay ni ba thothup e meybil!
13. Mang e re gelngin nib thothup, ma susun uw rogon ni ngada paged ni nge maruwel u fithik’dad?
13 Bay ba gelngin nib gel ni ma mithmitheg e piin ni kan dugliyrad nge piin ni yad ba chag ngorad, ni yad ma tay ni ba thothup e re gelngin nem—ni aram fare kan ni thothup. Re kan ni thothup nem e aram gelngin Jehovah ni be maruwel, ma bochan ni gubin ngiyal’ e ma maruwel e re gelngin nem nib puluw ko tin nib m’agan’ Got ngay, ma yima yog e “kan ni thothup” ngay ara ‘gelngin Got.’ (John 14:26; Roma 1:4) Ma pi’ Jehovah gelngin e pi tapigpig rok ni ngar machibniged fare thin nib fel’ u daken e kan ni thothup. (Acts 1:8; 4:31) Ma pi’ Jehovah e kan ni thothup “ngak e piin ni yad be fol rok” nge ngak e piin ni “kar paged fare Kan ni Thothup nge mang ir e i gagiyegnag pangirad,” ma gathi tin ni ma ar’arnag e dowef e ma gagiyegnagrad. (Acts 5:32; Galatia 5:16, 25; Roma 8:5-8) Re gelngin nem e ma ayuweg e pi Kristiano ni nge yog “wom’engin e kan ni thothup” ngorad—ma re wom’engin nem e aram pi fel’ngin e girdi’—maku ra yog ngorad “pangiy nib thothup nge ngongol u fithik’ e liyor ngak Got.” (Galatia 5:22, 23; 2 Peter 3:11) Faanra ba thothup fare kan ni thothup u wan’dad, ma gad ra pilo’ ni nge dab da magawonnaged e kan ni thothup ara ngada magawonnaged e maruwel rok u fithik’dad.—Efesus 4:30.
14. Mang maruwel e ba ga’ fan u wan’ e piin ni kan dugliyrad, ma uw rogon ni ma un fa tin yugu boch e saf ngay?
14 Fare tow’ath ni ba’ rodad nbochan ni bay e ngochol rok fare Got ni thothup ni Jehovah u dakendad, ma gad e Pi Mich Rok e ku ban’en ni gad ma tay nib thothup. (Isaiah 43:10-12, 15) Pi Kristiano ni kan dugliyrad e ke tay Jehovah ni ke bung rogorad ni ngar manged e tapigpig ko “fa bin nib beech e m’ag.” (2 Korinth 3:5, 6) Kan dugliyrad ni ngar machibniged e re “Thin rok Got ney Nib Fel’ ni murung’agen e gagiyeg rok Got” ma ngar ayuweged “girdien e pi nam u gubin yang ngar pingeged yad ngar manged pi gachalpen” Jesus. (Matthew 24:14; 28:19, 20) Aram e maruwel ni yad be rin’ ma bokum milyon e girdi’ ni yad bod e saf ni yad be fol ko re thin nib fel’ nem, ni gowa yad be non ngak e piin ni kan dugliyrad ko kan ni thothup ni be lungurad: “Gamad ra un ngomed, ya kug rung’aged ni bay Got romed.” (Zekariah 8:23, NW) Pi girdi’ ney e gowa yad e ‘pi tamilay’’ nge piin ni ‘ma ayuweg e woldug ni grapes’ ni yad be ayuweg e piin ni kan dugliyrad ni yad e ‘pi tamachib rok e Got rodad.’ Aram rogon ni ma ayuweg fa tin ni yugu boch e saf girdien fachi ulung ni ngar mu’naged e maruwel rorad u fayleng i yan.—Isaiah 61:5, 6.
15. Mang maruwel e tay apostal Paul ni ba thothup, ma mang fan ni ku aram rogon lanin’dad?
15 Apostal Paul e ir be’ ni ke tay ni ba thothup e machib ni ma tay u fithik’ e girdi’ ni yoor. I yog ni “be pigpig ni bod rogon ba prist ni be machibnag e Thin Nib Fel’ ni yib rok Got” ni reb e maruwel nib thothup. (Roma 15:16) I yol ngak e pi Kristiano nu Korinth me yog ni machib ni be rin’ e ban’en “nib fel’.” (2 Korinth 4:1, 7) Nap’an ni gad be machibnag e girdi’ ma gad be tamilangnag e “thin rok Got.” (1 Peter 4:11) Ere demtrug ko gad girdien fachi ulung ara gad girdien fa bin ni yugu boch e saf ma gad urngin ni gad ma tay nib thothup fare tow’ath ni ngan machibnag e girdi’.
“Ngad Pared ni Gadad Ba Thothup, ma Ba’ Madgun Got u Wan’dad”
16. Mang e ra ayuwegdad ni nge dab da manged e girdi’ ni dar tay fan e tin “nib thothup” ban’en?
16 I ginang apostal Paul e pi Kristiano ni yad pi walagen ni ngar ayuwgad ni nge dab ra manged e girdi’ ni dar tay fan e tin “nib thothup” ban’en. Ma i fonownagrad ni ngar “guyed rogon nge par pangirad nib thothup” ma “ngar ayuwgad nge dabi bod bagayad ba ke pan nib mooy ni ilal nge gafgownag boor e girdi’ ko yub rok.” (Hebrews 12:14-16) Fare bugithin ni ‘ba ke pan nib mooy ni bay e yub rok’ e be yip’ fan e piin Kristiano u lan e ulung ni yad ma gathibthibnag rogon e maruwel u lan e ulung. Sana yad ra togopluw ko machib rok Jehovah u rogon feni thothup e mabgol ara ngongol ni ba yalen. (1 Thessalonika 4:3-7; Hebrews 13:4) Ara sana yad ra un i weliy e thin rok e piin ni kar thaygad ko machib, ni boch e “thin ko balyang” nib togopluw ko tin nib thothup ni ma weliy e ‘piin ni kar paged kanawoen e tin nib riyul’ e thin.’—2 Timothy 2:16-18.
17. Mang fan nib t’uf ni nge athamgil e piin ni kan dugliyrad ni gubin ngiyal’ ni ngar daged rogon e thothup u wan’ Jehovah?
17 I yol Paul ngak e piin ni kan dugliyrad ni gaar: “Ere ngad pithiged gadad u urngin ban’en ni ma alitnag e dowef nge lanin’uy, ma ngad gayed rogon ni ngad pired ni gadad ba thothup, ni aram e nguud pired ni ba’ madgun Got u wun’dad.” (2 Korinth 7:1) Re thin ko Bible nem e ma tamilangnag ni pi Kristiano ni kan dugliyrad ni yad e ‘piin ni yad ra un nga tharmiy’ e thingar ra athamgilgad ni gubin ngiyal’ ya ngar micheged ko ngongol rorad ni rogon e tin nib thothup ban’en u wan’ Jehovah e ku arrogon e tin nib thothup u wun’rad. (Hebrews 3:1) Ku arrogon e thin rok apostal Peter ni be pi’ e athamgil nga laniyan’ pi walagen ni kan dugliyrad ko kan ni thothup ni gaar: “Um folgad rok Got, ma tin nib kireb ni um m’ad ni bochan ko ngiyal’ ndawor mu nanged Kristus riy e dab kum paged nge mang ir e i gagiyegnag pangimed. Machane ngam pired ni gimed ba thothup u fithik’ urngin e tin ni gimed be rin’, ni bod rogon Got nib thothup ni ir e ke piningmed.”—1 Peter 1:14, 15.
18, 19. (a) Uw rogon ni ma dag girdien “fare ulung ni ba ga’” nib taareban’rad Jehovah u rogon e tin nib thothup? (b) Mang reb e n’en nib thothup ni gad ra weliy ko bin migid e article?
18 Ma uw rogon girdien “yugu boch e saf” ni yad ra magey nib fas ko “fare gafgow ni ba ga’”? Ku thingar ra micheged ni rogon e tin nib thothup u wan’ Jehovah e ku arrogon u wun’rad. U lan e babyor ni Revelation e yad ma ‘pigpig’ ku Jehovah u lan e yoror ko tempel rok u fayleng nib fanathin. Ke mich u wan’rad e biyul rok Kristus, ni gowa “kar luknaged e mad rorad kar wechwechniged nga rachaen fare Fak e Saf.” (Revelation 7:9, 14, 15) Ere kar beechgad u p’eowchen Jehovah me tay chilen ngorad ni “ngar [pithiged yad] u urngin ban’en ni ma alitnag e dowef nge lanin’uy, ma ngar gayed rogon ni ngar pired ni yad ba thothup, ni aram e ngar pired ni ba’ madgun Got u wun’rad.”
19 Ban’en ni ba ga’ fan u wan’ e pi Kristiano ni kan dugliyrad nge piin nib chag ngorad e ngaur muulunggad nga taabang ni ngaur liyorgad ngak Jehovah mu ur filed e Thin rok. Ma lemnag Jehovah e pi muulung ko girdi’ rok ni ban’en nib thothup. U lan e bin migid e article e gad ra weliy rogon nge fan ni nge taareban’dad Jehovah u rogon ni gad ma tay nib thothup e pi muulung rodad.
Ngada Sulod Nga Daken
• Mang lem ko fayleng e gathi ir e lem rok e pi tapigpig rok Jehovah?
• Mang fan ni urngin ban’en nib thothup e sum rok Jehovah?
• Uw rogon ni gad ma dag ni gad ma tay fan feni thothup Kristus?
• Mang e pi n’en ni nge thothup u wan’dad u nap’an e yafas rodad?
[Picture on page 5]
U Israel kakrom e un tay fapi prist, nge fare tabernacle, nge chugum riy nib thothup
[Picture on page 6]
Pi Kristiano ni kan dugliyrad ko kan ni thothup ni yad bay u fayleng e yad be yip’ fan reb e tempel nib thothup
[Pictures on page 7]
Meybil nge machib ni gad ma tay e boch e tow’ath nib thothup