“Mu Par ni Gab Mudugil Ma Gguy e Ayuw rok Jehovah”
“I Somol e ba’ rog, ere dab gu rus; mang e rayog ni nge rin’ e girdi’ ngog?”—PSALM 118:6.
1. Mang e pi n’en ni bay yib ngak e girdi’ nib ga’ fan?
CHINEY, e ke chugur ni nge yib e gafgow ngak e girdi’ nib gel ko kafram. I yiiynag Jesus murung’agen e ngiyal’ ney, me ginang pi gachalpen ni gaar: “Gafgow ko re ngiyal’ nem e ri kab mal’af ni kab gel e gafgow riy nga reb e gafgow ni kaa yib, ni ka nap’an ni sum e fayleng nge mada’ ko bin daba’ e rran, fa ki yib reb e gafgow ntaareb rogon ngay. Machane ke lichnag Got e pi rran nem; ya faan mang e dabi rin’ ni aram rogon, ma dariy be’ nra fos. Machane bayi lichnag Got e pi rran nem ni bochan e piin ni girdien ni ke mel’egrad.”—Matthew 24:21, 22.
2. Mang e be taleg ndawori tabab fare gafgow nib ga’?
2 Pi engel ni dabiyog ni nge guyrad e girdi’ e yad be taleg fare gafgow nib ga’ e chiney. Bochan fare n’en ni ke dag Jesus ngak John me guy fan ni yibe taleg e re gafgow nib ga’ ney. Baaray e n’en ni yog John ni apostal ni gaar: “Ma faani mu’ e biney mu gguy aningeg i engel ni yad ba sak’iy ko fa aningeg i tabthung nu fayleng, ni kar taleged fa aningeg i nifeng nu fayleng . . . Mu gguy yugu reb e engel ni ke yib nga lang u lan e ngek ni ke fek fare hang rok fare Got ni be par nib fos. Me non ni ba ga’ laman ngak fa aningeg i engel . . . Me gaar fare engel, ‘Dab mu tagannag e binaw, nge day, ara gek’iy nge yan i mada’ ko ngiyal’ ni bay gu mu’gad i tay e pow nga peri’ e pi tapigpig rok e Got rodad.’”—Revelation 7:1-3.
3. Mang e ra buch ko som’on ni bang ko fare gafgow nib ga’?
3 Ke chugur ni nge m’ay i tay e pow ngak e “pi tapigpig rok e Got rodad”. Ke fel’ rogon fa aningeg i engel ni ngar paged e nifeng ni ma magothgoth nge yib. Yad ra rin’, ma mang e ra buch ko som’on? I fulweg ba engel e re deer nem ni gaar: “Fare binaw nu Babylon nib gilbuguwan e bay ni pag nga but’ nib gel merin ni ara’ rogon, ma aram e dab ku ni guy bayay.” (Revelation 18:21) Rib gel e felfelan’ u tharmiy u nap’an ni yira gothey e yurba’ i teliw ni googsur!—Revelation 19:1, 2.
4. Mange kabay nga m’on ni bayi buch?
4 Urngin e nam nu fayleng e ke taareban’rad ni ngar togopuluwgad ngak e girdi’ rok Jehovah. Gur rayog rok e pi nam ni ngar thanged mit e Kristiano nib yul’yul’? Gowa rayog. Machane am sap! Pi salthaw nu tharmiy ni yad be lek Jesus Kristus e ri bay ra kirebniged gelngin e girdi’. (Revelation 19:19-21) Tomur riy, ma fare Moonyan’ nge pi moonyan’ rok e yira kalbusnagrad. Dabkiyog ni ngar bannaged e girdi’ ya yira m’agrad ngar pired nreb e biyu’ e duw. Rra pogofan e piin ni yad boor ni yad boor ni yad ra magey ni yad fas!—Revelation 7:9, 10, 14; 20:1-3.
5. Mang felfelan’ ni bay yib ngak e piin nib yul’yul’ ngak Jehovah?
5 Ke chugur ni nge yib ngodad e pi n’ey ni yira ngat ngay. Urngin e pi n’ey e ra tamilangnag mat’awun Jehovah ni nge gagiyeg, ni en th’abi tolang u palpalth’ib. Ma mu lemnag e re n’ey: Faan gad ra par nib yul’yul’ ma gad ba mudugil u tan e gagiyeg rok nth’abi tolang, ma ra mab e kanawo’ ngodad ni ngad uned i thothupnag fithingan Jehovah nge pi n’en nra lebug nib m’agan’ ngay. Rib gel e felfelan’ riy!
6. Bochan e pi n’en nib mutrug nra yib, ma mang e ngauda lemnaged?
6 Kad fal’eged rogodad ni ngad mada’naged e pi n’ey, fa? Be pagan’dad ngak Jehovah ni bay gelngin ni nge ayuwegdad, fa? Ba pagan’dad ngay nra ayuwegdad ko ngiyal’ nib puluw mab fel’ kanawoen, fa? Ra ngan pi’ e fulweg ko pi deer ney, ma ngad lemnaged e n’en ni yog apostal Paul ngak e Kristiano nu Roma ni gaar: “Urngin ban’en nni yoloy nga lan e babyor nib thothup e ni yoloy ni nge fonownagdad, ni bochan e nge yog e l’agan’ ngodad u fithik’ e gum’an’ nge athamgil laniyan’ ni be pi’ e thin ko babyor nib thothup ngodad.” (Roma 15:4) U fithik’ e pi n’en ni kan yoloy ni fonow ngodad, ni be fal’eg lanin’dad ma be pi’ e athap ngodad, e aram e thin u murung’agen ba ngiyal’ ni ayuweg Jehovah piyu Israel ngar chuwgad u Egypt u fithik’ e gafgow. Gad ra yaliy nib fel’ rogon e pi n’en ni rin’ Jehovah nge ayuweg pi fak yu Israel ma ra pi’ e athamgil nga lanin’dad u nap’an ni gad be sonnag fare gafgow ni ba ga’ nrib papey ni be yib.
I Ayuweg Jehovah e Girdi’ Rok
7. U lan e duw ni 1513 B.C.E., ma mang e buch nge k’aring e marus u Egypt?
7 Fare duw e 1513 B.C.E. Ma ke m’ay i pi’ rok Jehovah mereb e gafgow ngak piyu Egypt. Tomren ni kan pi’ e bin tomur riy, me pag Farao Moses ni gaar ngak: “Mu chuw u p’eowcheg! Ngam guy rogon ndab ki sabol owchedow bayay, ya chirofen ni ga ra rin’ e ngan liem nga mum’.” Me gaar Moses, “Ke par riy ni bod ni ka mog! Dab ki sabol owchedow bayay.”—Exodus 10:28, 29.
8. Mang e pi n’en ni ka nog ngak piyu Israel ni fan e nge dab ra m’ad, ma mang angin?
8 Chiney e ke yog Jehovah ngak Moses ni ka bay reb e gafgow ni ngan pi’ ngak Farao nge piyu Egypt ni gubin. Rorran ni 14 fen e pul ni Abib (Nisan), ma urngin e tin nganni i fak e girdi’ nge gamanman nu Egypt e ngar m’ad. Machane girdi’ nu Israel e rayog ni ngar thaygad ni faan yad ra fol ko thin ni ke yog Moses ngorad. Thingar ra feked rachaen e saf ni pumoon ngar liyfed nga daken ru raba’ i langan e mab rorad nge nga daken langan e mab ko naun rorad mar pared u lan e naun rorad. Mang e buch e re nep’ nem? Ngad beeged e n’en ni ke yog Moses ni gaar: “Me lukngun e nep’ me thang Somol e pogofan rok urngin e tin nganni’ i fakey ni pumoon u Egypt.” Me gurgur Farao nge rin’ ban’en nib papey. I pining Moses nge Aaron me yog ngorow ni gaar: “Mu chuwgad u fithik’ e girdi’ rog ngam marod ngam meybilgad ngak Somol mi gimed ta’ fan, ni bod rogon ni kam wenignigew ngog.” Me chuw piyu Israel nib papey, ni sana yad ba pag dalip e milyon ma ki un ngorad e girdi’ ni ‘boor’ ni gathi piyu Israel.—Exodus 12:1-7, 29, 31, 37, 38.
9. Mang kanawo’ e gagiyegnag Got yu Israel nga ranod riy ngar chuwgad u Egypt, ma mang fan?
9 Bin th’abi chugur e kanawo’ nrayog ni nge yan piyu Israel riy e fare kanawo’ nib chuchugur ko Mediterranean Sea nge kanawo’ ni yan u lan binaw rok piyu Filistia. Machane aram e binaw ko pi toogor rorad. Ere, sana bochan ni dabun Jehovah ni nge un e girdi’ rok ko cham, me fekrad nga daken e ted ni yad be sor ko fa gi day ni Day ni Row fithingan. Yugu aram rogon ni bokum milyon e girdi’ ni u ranod u taabang, ma yad ba yaram. Thin nu Bible e be gaar: “I chuw pi fak yu Israel ko fare nam nu Egypt nga ranod ni bod yaramen e salthaw.”—Exodus 13:17, 18, New World Translation.
‘Mu Guy e Ayuw rok Jehovah’
10. Mang fan ni yog Jehovah ngak piyu Israel ni ngar talgad u mit yu Pi-hahiroth?
10 Bin migid, e buch ban’en ni yira ngat ngay. I yog Jehovah ngak Moses ni gaar: ‘Mog ngak piyu Israel ngar sulod nga tomur nga ranod ra gifgad nga mit yu Pi-hahiroth, ni bay u thilin yu Migdol nge day, ma ba’ nga m’on u Baal-zefon.’ Nap’an nra folgad ko pi thin ney, mar pirieged ni kar tawgad nga thilin e burey nge bayang ko fare Day ni Row. Gowa dakuriy bang nrayog ni ngar milgad riy. Machane, manang Jehovah e n’en ni be rin’. Yog ngak Moses ni gaar: “Bay gu gagiyegnag Farao nge gel laniyan’ me l’ol’ogmed, ma bay gu gel ngak Farao nge urngin e salthaw rok min ta’ fag ni bochan. Piyu Egypt e bay ra nanged ni gag Somol.”—Exodus 14:1-4.
11. (a) Mang e rin’ Farao, ma uw rogon e n’en ni rin’ yu Israel? (b) Mang e fulweg rok Moses ko thin ni yog yu Israel?
11 I lemnag Farao ni ke oloboch ke pag piyu Israel kar chuwgad u Egypt, me mel’eg 600 e karrow ni ma giringiy e os mi yad yan e salthaw rok ngar l’ol’oged yad. Nap’an ni guy piyu Israel e salthaw nu Egypt ni ke yib, mar rusgad nib gel mar tolulgad ngak Moses ni lungurad: “Gur bochan e dariy e teliw ko yam’ u Egypt ma aram fan ni kam fekmad i yib ngaray nga daken e ted nder tugul ban’en riy ni nggu m’ad?” Ma Moses ni ke l’agan’ ngay nra ayuwegrad Jehovah e yog ni gaar: “Dab mu rusgad! Mu pagedan’med, mi gimed guy e n’en ni bayi rin’ Somol nge fasegmed e daba’. . . . I Somol e bayi cham ni pa’med; dariy bochi ban’en ni ngam rin’ed.”—Exodus 14:5-14.
12. Uw rogon ni ma ayuweg Jehovah e girdi’ rok?
12 Ba riyul’ e thin rok Moses ni Jehovah e bayi cham ni pa’rad, me yib gelngin Got nge ayuwegrad. U fithik’ e maang’ang me fek e engel rok Jehovah fa gi manileng ni ki i pow’iy yu Israel nge tay nga keru’rad. Fare gi manileng ni ke mang talumor ngak yu Egypt, e ku ir e be pi’ e tamilang ngak yu Israel. (Exodus 13:21, 22; 14:19, 20) I fol Moses ko thin rok Got nge k’iyag pa’. Miki ul’ul e re n’ey nge gaar: “Me fal Moses pa’ nga daken e day me pi’ Somol e nifeng nib gel u lan e ngek nge thow ni reb e nep’ nge chuweg e day me m’ug e but’ ni ke melik’. Me yib e mathil u lan fa gi day nge par ni ke ruw raba’, me yan piyu Israel u lan fa gi day ni yad be yan u daken e but’ ni ke melik’, ni ba’ e day u baraba’ ngu baraba’ e re kanawo’ nem.” Piyu Egypt e ka yad be l’ol’og yu Israel, machane immoy Jehovah ni be ayuweg e girdi’ rok. Me k’aring nge maathukthuk laniyan’ yu Egypt me yog ngak Moses ni gaar: “Mk’iyag paam nga daken e day, me sul e day nga taabang nge tharey e girdi’ nu Egypt nge pi karrow rorad nge piin ni yad be yannag.” Pi salthaw rok Farao ni gubin e ra m’ad!—Exodus 14:21-28; Psalm 136:15.
Mu Fil Ban’en ko Ayuw ni Kan Pi’ Ngak Yu Israel
13. Mang e n’en ni rin’ yu Israel ni bochan ni ke ayuwegrad Got?
13 Mang e rin’ e re maang’ang nem ngak e piin nra mageygad ni yad ba fas? Moses nge pi fak yu Israel e ra tanggad ngar pininged e sorok ngak Jehovah! Ra tanggad ni lungurad: “Nggu tangnag Somol, ya rib sorok ko gel ni ke tay. . . . I Somol e bay i par ni ir e pilung ndariy n’umngin nap’an.” (Exodus 15:1, 18) Arrogon, n’en nra lemnaged ko som’on e ngar pininged e sorok ngak Got. Re n’em, e kan dag riy ni Jehovah e ir e th’abi tolang.
14. (a) Mang e gad ra fil u murung’agen Jehovah ko n’en ni ke buch rok piyu Israel? (b) Mang e thin nu Bible ni fan ko duw ni 2008?
14 Mang fonow, nge ayuw, nge athap e gad ra fil ko pi n’em ni buch? Riyul’ nrayog ni ngad guyed ni ndemtrug e skeng nra yib ngak e girdi’ rok mra ayuwegrad. Demtrug e magawon nra yib ngorad mra pithig. De taleg fare gi Day ni Row yu Israel u nap’an ni k’aring Jehovah ni ngeb fare nifeng ni ngek. Me fanay fare gi Day ni Row nge mang low ko yam’ ko salthaw rok Farao. Gad ra lemnag e re n’ey, ma rayog ni nga dogned e thin ko psalmist ni gaar: “I Somol e ba’ rog, ere dab gu rus; mang e rayog ni nge rin’ e girdi’ ngog?” (Psalm 118:6) Maku ra fal’eg lanin’dad e thin rok Paul ni bay ko Roma 8:31 ni gaar: “Faanra ba’ Got u ba’ rodad, me mini’ e rayog rok ni nge togopuluw ngodad?” Pi thin ni kan thagthagnag e ke ayuwegdad ni ngari gel e l’agan’ rodad! Ra chuweg e marus nge maruwaran’ ni sana ba’ rodad ma ra gel e athap rodad. Ere rib puluw e thin nu Bible ni fan ko duw ni 2008 ni: “Mu par ni gab mudugil ma gguy e ayuw rok Jehovah.”—Exodus 14:13, NW.
15. Uw feni ga’ fan e fol ni ngan tay ko rogon nni ayuweg yu Israel u Egypt, ma uw feni ga’ fan e re n’ey e ngiyal’ ney?
15 Maku mang e rayog ni ngad filed u rogon ni chuw yu Israel u Egypt? Thingar da folgad rok Jehovah ndemtrug e n’en nra yog ngodad ni ngad rin’ed. Ke fol yu Israel ko urngin e pi n’en ni ngan rin’ u m’on ko fare Paluk’af. Ra pared u naun rorad ko fare nep’ ni Nisan 14. Nap’an nra chuwgad u Egypt mab t’uf ni nga ranod ni “bod yaramen e salthaw ni yad be yan.” (Exodus 13:18, NW) Ngiyal’ ney, mab t’uf ni ngad folgad ko thin ni ma yog “fare tapigpig nib yul’yul’ ma ba gonop.” (Matthew 24:45) Thingar da motoyilgad nib fel’ rogon ko thin rok Got u fiti keru’dad, ni gaar: “‘Ireray fare kanawo’. Gimed e girdi’, mmarod riy,’ richey mi gimed yan nga ba’ ni mat’aw ara richey mi gimed yan nga ba’ ni gilay’.” (Isaiah 30:21, NW) Nap’an ni gad be chugur ko ngiyal’ nra tabab fare gafgow ni ba ga’, ma rayog ni nga nog ngodad boch ban’en ni ngada rin’ed. Rayog ni pagan’ rodad ko ngiyal’ nem ni ke gel e wagey riy e ra yan u rogon ni gad be yan u kanawoen e lem rok e pi tapigpig rok Jehovah nib yul’yul’.
16. Mang e rayog ni ngad filed u rogon ni ke ayuweg Got yu Israel?
16 Maku dab mu pagtalin, ni ke gagiyegnag Jehovah piyu Israel nga bang ni nge m’ug ni gowa dakuriy bang nrayog ni nga ranod ngay u thilin fapi burey nge fare gi Day ni Row. Gowa gathi aram rogon nib fel’. Machane Jehovah e ke gagiyegnag urngin ban’en, me aw ni n’en ni buch e ni pining e sorok ngak Got ma kan ayuweg e yafas ko pi tapigpig rok. Ngiyal’ ney, ma ku rayog ni dab ri tamilangan’dad u fan ni kan rin’ boch ban’en u lan e ulung u reb e kanawo’, machane rayog ni ngad pagedan’dad nga rogon ni ma pow’iyey Jehovah u daken fare kanawo’ rok ko numon nib yul’yul’. Yu ngiyal’, e ma m’ug ni pi toogor rodad e gowa ke fel’ rogorad. Bochan ni daworda flontgad, ma sana dabiyog ni ngad guyed urngin ban’en u reb e magawon. Machane, rayog rok Jehovah ni nge gagiyegnag ban’en u ngal’an nib puluw, ni bod rogon e n’en ni rin’ ngak pi fak yu Israel.—Proverbs 3:5.
Mu Pagan’um Ngak Jehovah
17. Mang fan nri ma pagan’dad nga rogon ni ma pow’iydad Got?
17 Rayog ni ngam lemnag rogon e pagan’ ni i tay yu Israel u nap’an ni yad ra lemnag fare gi manileng nib k’iy nni rran nge fare nifiy nni nep’? Re n’em e be micheg ni “fare engel rok Got” e ke ayuweg e milekag rorad. (Exodus 13:21, 22; 14:19) Ngiyal’ ney, e rayog ni nge pagan’dad ni bay Jehovah ko girdi’ rok ni nge pow’iyrad, me yororiyrad, me ayuwegrad ngar chuwgad ko gafgow. Rayog ni ngad ted nga gum’irchadad fare n’en ni kan micheg ni gaar: “Der ma pag [Jehovah] e piin ni yad ba yul’yul’ ngak, ni aram girdien; ma yoror rorad ni gubin ngiyal’.” (Psalm 37:28) Dab da paged talin e pi engel nib gel gelngirad ni yad be ayuweg e pi tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney. U daken e ayuw rorad, ma rayog ni ngad pared ni gadad “ba mudugil ma ngad guyed e ayuw rok Jehovah ni fan ko yafas rodad.”—Exodus 14:13, NW.
18. Mang fan nib t’uf ni nga don’ed nga ‘dakendad urngin e talin e cham ni pi’ Got ngodad’?
18 Mang e ra ayuwegdad ni gadad gubin nge ‘mudugilan’dad’ u kanawoen e tin riyul’? Ngada fanayed fare talin e cham ni weliy Paul ko babyor rok ngak yu Efesus. Mu lemnag ni ke fonownagdad Paul ni apostal ni nga don’ed nga ‘dakendad urngin e talin e cham ni pi’ Got ngodad.’ Gur gad be yon’ nga dakendad urngin e pi talin e cham ney? Bin ni bay yib e duw, e ba fel’ ni nge bagadad me yaliy ir ko ke yon’ urngin e pi talin e cham nem nga daken ni gubin ma ba ayal nib fel’ rogon, fa. Toogor rodad, e Satan ni fare Moonyan’, ni manang fadad meewar, ma be gay ba ngiyal’ nrayog ni nge gel ngodad riy ara nge cham ko n’en ni gad ba meewar riy. Gad be “cham” ngak e pi kan nib kireb. Machane gelngin Jehovah, e rayog riy ni ngad yul’yul’gad!—Efesus 6:11-18; Proverbs 27:11.
19. Gad ra k’adan’, ma gad ba tow’ath ni ngad rin’ed e mang?
19 Yog Jesus ngak pi gachalpen ni gaar: “Mpired ni gimed mmudugil, ya ereray rogon me yog e yafos ngomed.” (Luke 21:19) Manga yugu da uned nga fithik’ e piin ni kar k’adan’gad u fithik’ urngin e pi magawon ni yib ngorad ma gad tow’ath u daken e runguy rok Got nib gel ngad pared ni ‘gad mudugil ma gad guy e ayuw rok Jehovah.’
Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?
• Mang e bayi buch ni dabki n’uw nap’an?
• Uw rogon ni dag Jehovah gelngin e ayuweg rok ko duw ni 1513 B.C.E.?
• Mang e kam dugliy ni ngam rin’ gabul nge langlath?
[Blurb on page 5]
Fare thin nu Bible ni fan ko duw ni 2008: “Mu par ni gab mudugil ma gguy e ayuw rok Jehovah.”—Exodus 14:13, NW.