Gowa Kam Guy “Fare Got Ndab ni Guy nga Owchey,” Fa?

“De sul nga Egypt, ni bochan e gowa ke guy fare Got ndab ni guy nga owchey.”​—HEB. 11:27.

1, 2. (a) Mu weliy fan ni ke sum reb e magawon nib ga’ nga puluwon Moses. (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.) (b) Mang fan nde rus Moses ngak fare pilung?

FARAO e ir reb e pilung nib gel lungun, ma ma tay piyu Egypt ni ir reb e got. Rogon ni yog reb e babyor e ma tay piyu Egypt ni Farao e “dariy be’ ni taareb farow gonop ara taab gelngirow.” (When Egypt Ruled the East) Baadag Farao ni nge rus piyu Egypt ngak, ere ma tay ba teeliyaw nga lolugen ni bay yaan ba porchoyog riy ni be n’en ni nge k’ad be’. Re n’ey e ma puguran ko girdi’ ndemtrug e ngiyal’ nrayog rok Farao ni nge thang e pi toogor rok. Am lemnag rogon laniyan’ Moses u nap’an ni yog Jehovah ngak ni gaar: “Chiney e nggol’igem ngam man ngak Farao ngam fek piyu Israel ni girdi’ rog nga wuru’ e nam nu Egypt.” ​—Ex. 3:10.

² Nap’an ni yan Moses nga Egypt me yog ngak Farao e n’en ni ke yog Got, mi ri k’aring e damumuw ngak nib gel. Tomuren ni ke pag Got mereb ko fa ragag i gafgow ni nge yib nga Egypt, me yog Farao ngak Moses ni gaar: “Ngam guy rogon ndab ki sabol owchedow bayay, ya chirofen ni ga ra rin’ e ngan liem nga mum’.” (Ex. 10:28) U m’on ni chuw Moses u p’eowchen Farao me yog ngak nra yim’ e bin nganni’ i fak. (Ex. 11:4-8) Tomur riy me yog Moses ngak gubin e tabinaw rok piyu Israel nra reb e tabinaw ma nge li’ reb e kaming ara reb e saf ni pumoon mar feked boch i rachaen ngar liyfed nga daken langan e mab ko naun rorad. Saf ni pumoon e ba mit e gamanman ni ma tay piyu Egypt nib ga’ fan u wan’ fare got rorad ni ka nog Ra ngak. (Ex. 12:5-7) Ere mang e ra rin’ Farao? De rus Moses ngak. Mang fan? Bochan nib gel e michan’ rok ma ke fol rok Jehovah ma de “tamdag ngak e pilung nu Egypt ni ke damumuw . . . ni bochan e gowa ke guy fare Got ndab ni guy nga owchey.”​—Mu beeg e Hebrews 11:27, 28.

3. Mang boch e deer ni gad ra weliy ni bay rogon ko michan’ rok Moses ngak “fare Got ndab ni guy nga owchey”?

³ Rayog ni nga mog ni gowa kam “guy Got” ni bochan e rib gel e michan’ rom, fa? (Matt. 5:8) Chiney e ngad weliyed murung’agen Moses ya re n’ey e ra ayuwegdad ni ngari gel e michan’ rodad nge yan i par ni gowa kad guyed “fare Got ndab ni guy nga owchey.” Uw rogon nda i rus Moses ko girdi’ ni bochan e ba mich Jehovah u wan’? Uw rogon ni ke dag nib mich u wan’ e pi n’en ni ke micheg Got? Ma bochan ni gowa ke guy “fare Got ndab ni guy nga owchey,” ma uw rogon ni ke pi’ e re n’ey gelngin u nap’an ni kar mada’naged piyu Israel boch e magawon nib gel?

DE TAMDAG NGAK FARE “PILUNG NU EGYPT NI KE DAMUMUW”

4. Mang e dabisiy ni i lemnag e piin nde mich Got u wan’rad u nap’an ni yan Moses i sak’iy nga p’eowchen Farao?

⁴ Ra lemnag be’ nde mich Got u wan’ e n’en ni ke buch ma gowa dabiyog ni nge togopuluw Moses ngak Farao ya kab gel Farao ngak. Pogofan rok Moses nge rogon e yafas rok boch nga m’on e bay u lan pa’ Farao. Ke mu’ Moses i fith Jehovah ni gaar: “I gag mini’ ni nggu wan ngak Farao nggu fek piyu Israel nga wuru’ yu Egypt?” (Ex. 3:11) Sogonap’an 40 e duw u m’on riy me mil Moses nge chuw u Egypt mi i yan ni be mith. Dabisiy ni i gaar u wan’, ‘Gur, ba fel’ ni nggu sul nga Egypt nggu k’aring e damumuw ngak e en pilung?’

5, 6. Mang e ke ayuweg Moses ni nge yib madgun Jehovah u wan’, ma de rus ngak Farao?

⁵ U m’on ni sul Moses nga Egypt, me fil Got ban’en ngak nrib ga’ fan. Boch nga tomuren, me yoloy Moses e re n’em nga lan fare babyor ni Job ni gaar: “Ga ra gonop, ma aram e ke yib dugwen Somol u wan’um.” (Job 28:28) Ke taarebrogonnag Jehovah e girdi’ ngak ni ir Got ni Gubin Ma Rayog Rok ni bochan e nge ayuweg Moses ni nge yib madgun u wan’ me ngongol u fithik’ e gonop. I fith ni gaar: “I mini’ e pi’ l’ugun e girdi’? I mini’ e ma gagiyegnag e girdi’ nge par ni ke biling ara dabkiyog ni nge non? I mini’ e ke tay e girdi’ ni nge guy ban’en, ara tay nib malmit? I gag Somol e gu ma rin’.”​—Ex. 4:11.

⁶ Ere, mang e gad ra fil riy? De t’uf ni nge rus Moses, ya Jehovah e ir e ke l’og, ma ra ayuweg u rogon ni nge non ngak Farao. Maku reb e, kab pag feni gel Jehovah ngak Farao. Bin riyul’ riy e gathi fin aram e som’on ni ke gafgow e pi tapigpig rok Got u tan e gagiyeg rok piyu Egypt. Dabisiy ni ke fal’eg Moses i lemnag rogon ni ke ayuweg Jehovah Abraham, nge Josef, nge ir u tan e gagiyeg ko tin kakrom e Farao. (Gen. 12:17-19; 41:14, 39-41; Ex. 1:22–2:10) Bochan ni gowa ke guy Moses “fare Got ndab ni guy nga owchey” ma de rus ni nge sak’iy nga p’eowchen Farao nge yog ngak urngin ban’en ni ke yog Jehovah ngak ni nge yog.

7. Bochan nib mich Jehovah u wan’ reb e walag nib pin, ma uw rogon ni ke ayuweg ni nge par nib yul’yul’?

⁷ Bochan nrib mich Jehovah u wan’ reb e walag nib pin ni ka nog Ella ngak, ma aram e n’en ni ke ayuweg ni nge dabi rus ko girdi’. Nap’an e duw ni 1949 me kol ba ulung i girdi’ ni ka nog e KGB ngorad e re walag nem, mar lufed urngin e mad u daken, me par e polis ngaur yaliyed. I yog ni gaar: “Kar gu tamra’. Machane, tomuren ni gu meybil ngak Jehovah, mug thamiy ni ke gapas lanin’ug.” Tomuren e re n’ey, mi yad yin’ Ella nga lan reb e singgil ni yigoo ir me par u rom ni dalip e rran. I yog ni gaar: “Ur tolulgad ni be lungurad: ‘Ngguyed rogon ni nge pag e girdi’ talin fithingan Jehovah u Estonia! Gur e ngan piem ngam man ko gin ni ka bay boch e kalbus riy, ma tin ni ka bay e girdi’ e nga ranod nga Siberia!’ Mu kur moningniged ni be lungurad, ‘Bu uw Jehovah ni Got rom?’” Ere, gur, ra rus Ella ko girdi’ fa ra pagan’ ngak Jehovah? Nap’an ni un fith boch e deer ngak ni yibe guy rogon ni ngan k’aring e marus ngak, me fulweg ni gaar: “Kug fal’eg i lemnag e re n’ey, ma kug baadag ni nggu par u kalbus me par nib fel’ e tha’ u thilmow Got ko bin ni ngan pageg me kireb e tha’ u thilmow Got.” Rib riyul’ Jehovah u wan’ Ella. Ma bochan nrib gel e michan’ rok, ma aram fan ni yag ni nge par nib yul’yul’.

8, 9. (a) Mang e ra ayuwegem ni nge dab kum rus ko girdi’? (b) Faanra yibe guy rogon ni ngam rus ko girdi’, ma mang e susun ndab mu pagtalin?

⁸ Michan’ rom ngak Jehovah e ra ayuwegem ni nge dab kum rus. Faanra guy boch i girdien e am nib gel lungurad rogon ni ngar taleged gur ndab kum pigpig ngak Got, ma sana ga ra lemnag ni ke par e yafas rom nga pa’rad. Sana ka ga ra lemnag ko ba fel’ ni ngam ulul ko pigpig ngak Jehovah mag k’aring e damumuw ngak girdien e am fa danga’. Dab mu pagtalin ni: Michan’ rom ngak Got e aram e n’en nra ayuwegem ni nge dab kum rus ko girdi’. (Mu beeg e Proverbs 29:25.) I fith Jehovah ni gaar: “I gag e cha’ ni gu pi’ gelngimed. Ere mang fan ni gimed be rus ko girdi’, ni bod e pan ni dar ma n’uw nap’an.”​—Isa. 51:12, 13, BT.

⁹ Dab mu pagtalin e Chitamangidad ni bay u tharmiy ni gubin ma rayog rok. Ma guy, ma ma lemnag, ma ma ayuweg e piin ni yad be gafgow u tan pa’ boch e girdi’ nib ga’ lungurad nde mat’aw e ngongol rorad. (Ex. 3:7-10) Mus ni faanra ba t’uf ni ngam ayuweg e michan’ rom u p’eowchen e piin ni yad ma yog e thin nib gel lungurad, ma ‘dabi magafan’um ko n’en ni nga mog fa rogon ni nga mog; ya ra taw ko ngiyal’ nem, ma bay ni pi’ ngom e n’en ni nga mog.’ (Matt. 10:18-20) Kab pag feni gel Jehovah ko pi pilung nge girdien e am. Faan ga ra gelnag e michan’ rom e chiney, ma rayog ni nge riyul’ Jehovah u wan’um ma ga ra nang ni baadag ni nge ayuwegem.

BA MICH U WAN’ E PI N’EN NI KE MICHEG GOT

10. (a) Mang e yog Jehovah ngak piyu Israel ni ngar rin’ed u nap’an e pul ni Nisan ko duw ni 1513 B.C.E.? (b) Mang fan ni fol Moses ko n’en ni ke yog Got?

¹⁰ Nap’an e pul ni Nisan ko duw ni 1513 B.C.E., me yog Jehovah ngak Moses nge Aron ni nga rognew lungun ngak piyu Israel, ni aram e ngar: Mel’eged reb e saf ni pumoon ara kaming nib fel’ rogon ngar lied, mar feked boch i rachaen ngar liyfed nga daken langan e mab ko naun rorad. (Ex. 12:3-7) Ere, mang e rin’ Moses? Boch nga tomuren me yoloy apostal Paul ni gaar: “Michan’ rok ngak Got e pow’iy nge sunmiy fare madnom ni Paluk’af nge yog ni ngan wereg e racha’ nga daken e mab, ni fan e fare engel ni nge thang e pogofan e nge dabi li’ e bitir ni pumoon ni tin th’abi ilal u fithik’ pi fak piyu Israel.” (Heb. 11:28) Manang Moses nrayog ni nge pagan’ ngak Jehovah, ma kub mich u wan’ e n’en ni ke micheg ni aram e ra li’ e bin nganni’ e pagel u pi fak yu Egypt.

11. Mang fan ni yog Moses ngak piyu Israel e n’en ni ngar rin’ed?

¹¹ Ngiyal’ nem e immoy fa gal pagel ni fak Moses u Midian, ma ba palog e gi n’em ko gin ni bay “fare engel riy ni nge thang e pogofan.”a (Ex. 18:1-6) Yugu aram rogon, ma ke yog e n’en nib t’uf ni nge rin’ e pi tabinaw nu Israel ni bay e pagel ni fakrad. Ke par e yafas rok piyu Israel nga thatharen e riya’, ma yad ba t’uf rok Moses. Ere, aram fan ni be yog e Bible ni ke ulunguy “urngin e girdi’ nu Israel ni yad ma yog e thin rorad, me gaar ngorad, ‘Ngam marod nge bigimed me mel’eg ba fak e saf ara ba fak e kaming nge li’, ya nge madnomnag girdien e tabinaw rom e Paluk’af.’”​—Ex. 12:21.

12. Mang e ke yog Jehovah ngodad ni nga dogned ko girdi’?

¹² Be ayuweg e pi engel e girdi’ rok Jehovah ni nge lungurad ko girdi’: “Nge yib madgun Got ngomed, mi gimed ta’ fan nga feni sorok! Ya ke taw nga nap’an ni nge pufthinnag e girdi’. Ere mu siro’gad mi gimed meybil u p’eowchen Got ni ir e sunumiy e tharmiy, nge but’, nge day, nge pi alublub!” (Rev. 14:7) Ireray e ngiyal’ ni nga nog e pi thin ney ko girdi’. Thingar da ginanged e piin ni yad ba migid ngodad ni ngar chuwgad ko fare Babylon nib Gilbuguwan, ya nge dab ra “uned ko gechig ni bay nta’ ngak!” (Rev. 18:4) Be un “yugu boch e saf” ngak e pi Kristiano ni kan dugliyrad yad be wenig ko girdi’ ni ngar “manged pi tafager rok” Got.​—John 10:16; 2 Kor. 5:20.

13. Mang e ra k’aringdad ni ngad adaged ni ngad machibnaged fare thin nib fel’?

¹³ Ke mich u wan’dad ni ‘ke taw nga nap’an ni ngan pufthinnag e girdi’.’ Kub mich u wan’dad nrib ga’ fan fare maruwel ni gad be rin’ ni ngad machibgad ma gad ayuweg e girdi’ ni ngar manged boch i gachalpen Jesus ni bod rogon ni ke yog Jehovah. Kakrom e ni pilyeg e changar rok apostal John nge guy “aningeg i engel ni yad ba sak’iy ko fa aningeg i tabthung nu fayleng, ni kar taleged fa aningeg i nifeng nu fayleng.” (Rev. 7:1) Rayog ni ngam susunnag u lanin’um yaan e pi engel nem ni yad be n’en ni ngar paged fa aningeg i nifeng ko magothgoth ko fare gafgow nib ga’ nga daken e fayleng, fa? Faanra arrogon, ma rayog ni ngam machibnag fare thin nib fel’ nib pagan’um.

14. Mang e ma k’aringdad ni nga ‘dogned ko piin nib kireb ni ngar thilyeged pangirad ngar pared ni yad ba fos’?

¹⁴ Tin riyul’ e Kristiano e ba fel’ e tha’ u thilrad Jehovah ma bay e athap rorad ko yafas ndariy n’umngin nap’an. Yugu aram rogon, ma gad manang nib milfan ngodad ni nga ‘dogned ko piin nib kireb ni ngar thilyeged pangirad ngar pared ni yad ba fos.’ (Mu beeg e Ezekiel 3:17-19.) Riyul’ ni gathi kemus ni gad ma machibnag e girdi’ ni bochan e nge dabi aw ni kireb rodad. Ya kub t’uf Jehovah nge girdi’ rodad. I weliy Jesus murung’agen e bin riyul’ e t’ufeg nge runguy u lan fare fanathin rok ni murung’agen facha’ nu Samaria. Ere, ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Gu bod facha’ nu Samaria ni gu baadag ni nggu machibnag e girdi’ ni bochan e be ‘taganan’ug’ ngorad, fa?’ Bin riyul’ riy e dubdad ni ngad boded fare prist ara fare Levite u lan fare fanathin ni faan ra guyew fare moon mi yow “liyeg rok u baraba’ e kanawo’” nga ranow. (Luke 10:25-37) Michan’ rodad ko pi n’en ni ke micheg Got nge t’ufeg rodad ngak e piin ni yad ba migid ngodad e ra k’aringdad ni ngad uned ko fare maruwel ni machib u m’on ni nge sagaal.

“IR E AYUWEG PIYU ISRAEL NGAR TH’ABED FA GI DAY NI KA NOG E RED SEA NGAY”

15. Mang fan ni lemnag piyu Israel ndakuriy ban’en nrayog ni ngar rin’ed?

¹⁵ Bochan nib mich “fare Got ndab ni guy nga owchey” u wan’ Moses, ma aram e n’en ni ayuweg u nap’an ni par e yafas rok piyu Israel nga thatharen e riya’ u tomuren ni kar chuwgad u Egypt. Be yog e Bible ni gaar: “Me guy yu Israel piyu Egypt ni kar bad ni yad ba togopluw ngorad; me rus piyu Israel, mi yad wenig ngak Somol ni ba ga’ lamrad.” (Ex. 14:10-12) Gur, re n’ey ni buch e ban’en ndan lemnag? Danga’, ya ke yog Jehovah u m’on riy ni gaar: “Bay gu gagiyegnag Farao nge gel laniyan’ me lol’ogmed, ma bay gu gel ngak Farao nge urngin e salthaw rok min ta’ fag ni bochan. Piyu Egypt e bay ra nanged ni gag Somol.” (Ex. 14:4) Machane, kemus ni n’en ni i guy piyu Israel e aram e n’en ni ur lemnaged, ni aram e fare Red Sea, nge fapi karrow rok Farao ni ma girngiy e os ni be lol’ograd, nge en ni be pow’iyrad ni 80 e duw rok! Kar lemnaged ndakuriy ban’en nrayog ni ngar rin’ed.

16. Bochan nib mich Got u wan’ Moses, ma uw rogon ni ke ayuweg e re n’ey u nap’an ni kar tawgad piyu Israel ko fare Red Sea?

¹⁶ Yugu aram rogon ma de maruwaran’ Moses. Mang fan? Ya gelngin e michan’ rok me lemnag ni ka bay ban’en ni kab gel gelngin ko fare day ara fapi salthaw ni be lol’ograd. Rayog ni nge guy e ‘n’en ni bayi rin’ Somol ni nge fasegrad,’ ma manang nra cham Jehovah ni pa’ piyu Israel. (Mu beeg e Exodus 14:13, 14.) Michan’ rok Moses e ir e pi’ e athamgil nga laniyan’ e pi tapigpig rok Got. Be gaar e Bible: “Michan’ rok piyu Israel ngak Got e ir e ayuweg piyu Israel ngar th’abed fa gi day ni ka nog e Red Sea ngay ni gowa yad be yan u daken e binaw; ma faan ni lekrad yu Egypt, me yib e day nga dakenrad.” (Heb. 11:29) Tomuren ni buch e re n’ey, “me yib madgun Somol u wan’ piyu Israel; mu ur pired ni ke pagan’rad ngak Somol nge tapigpig rok ni aram Moses.”​—Ex. 14:31.

17. Mang boch ban’en nra buch boch nga m’on nra skengnag e michan’ rodad?

¹⁷ Dab ki n’uw nap’an ma ra par e yafas rodad nga thatharen e riya’. Nap’an nra taw nga tungun fare gafgow nib ga’, ma ke thang e pi am nu fayleng e pi yurba’ i teliw u fayleng ni kab ga’ ko ba’ rodad. (Rev. 17:16) Ki yiiynag Jehovah nra m’ug ni gowa dabiyog ni ngad ayuweged gadad ya gad bod “bbinaw ni dariy gelngin . . . , ndariy e yoror nge rungrung riy.” (Ezek. 38:10-12, 14-16, BT) Gad ra lemnag ma gowa dabiyog ni ngad mageygad ni gad ba fas. Ere, mang e ga ra rin’?

18. Mu weliy fan nrayog ni ngad pared ni gad ba mudugil u nap’an fare gafgow nib ga’.

¹⁸ Susun ndab da rusgad. Mang fan? Ya ke yiiynag Jehovah ni yira cham ko girdi’ rok. Machane, ke yiiynag e n’en nra ayuwegrad. “I Somol ni Th’abi Tolang e be gaar, ‘Re rran ni ra cham Gog nge kol yu Israel, e bay gu damumuw. Gu ra gagiyelnag u fithik’ i gawelngin e damumuw rog.’” (Ezek. 38:18-23, BT) Ra taw ko ngiyal’ nem ma ra thang Jehovah e piin ni yad ra guy rogon ni ngar gafgownaged e girdi’ rok. Michan’ rom ko n’en nra buch u nap’an fare “Rran” rok Jehovah “ni ba ga’ ma ba gel e gafgow nra fek i yib” e ra ayuwegem ni ngam “guy e n’en ni bayi rin’,” miki ayuwegem ni ngam par ni gab yul’yul’ ngak.​—Joel 2:31, 32.

19. (a) Uw feni chugur e tha’ u thilin Jehovah nge Moses? (b) Faanra um fol rok Jehovah u fithik’ urngin ban’en ni ga ma rin’, ma mang e tow’ath rom nra pi’?

¹⁹ Mu fal’eg rogom ni fan ko pi n’en ni bayi buch boch nga m’on ni aram e ngaum par ni ‘gowa kam guy fare Got ndab ni guy nga owchey.’ Mu athamgil ni nge par nib gel e tha’ u thilmew Jehovah Got u daken e fol Bible nge meybil. Rib fel’ e tha’ u thilin Moses nge Jehovah, ma i maruwel ko re n’ey nib fel’ rogon. Ere aram fan ni be yog e Bible ni manang Jehovah Moses nib fel’ rogon ma gowa kar ‘sabolgow.’ (Deut. 34:10) Moses e ir reb e profet nrib fel’. Machane, mus ngom nrayog ni ngari chugur e tha’ u thilmew Jehovah nge yan i par ni gowa kam guy nga owchem. Be pi’ e Thin rok Got e athamgil nga lanin’um ni ngaum fol rok “u fithik’ urngin ban’en ni ga be rin’,” ma aram e ra “dag ngom e bin nib mat’aw e kanawo’.”​—Prov. 3:6.

[Boch e thin nra tamilangnag murung’agen]