Nge Guy e Girdi’ ni Ga Be Mon’og i Yan
“Um rin’ e pi n’ey ma ga tiyan’um ngay, nge yog ni guy e girdi’ ni gubin ni ga be mon’og i yan.”—1 TIM. 4:15.
1, 2. (a) Mang e gad manang u murung’agen Timothy? (b) Gonap’an 20 e duw rok Timothy, ma mang e ke thil ko yafas rok?
NAP’AN ni kab pagal Timothy ma i par u Galatia, ni yima yog yu Turkey ngay e chiney. U rom e ke sum boch e ulung ko Kristiano riy u tomuren ni ke yim’ Jesus. Timothy nge chitiningin nge titaw rok e ur uned nga reb e pi ulung nem. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Rib mutrug ni i felfelan’ Timothy ni ir reb e Kristiano ni kab pagal u taabang ko girdi’ ni ke mecham ngorad. Machane, me tabab ni nge thil rarogon e n’en ni i rin’ Timothy.
2 Ke tabab u nap’an e bin l’agruw e milekag rok Paul e ngaram. Ngiyal’ nem e gonap’an 20 e duw yangaren Timothy. Nap’an e milekag rok Paul nga Lystra, ma urngin e walag ni yad ma par u rom e “ra weliyed murung’agen Timothy ni be’ nib fel’.” (Acts 16:2) Ke dag Timothy ni ke mon’og ko tirok Got ban’en. Ma aram e gelngin Got e ke gagiyegnag Paul nge boch e piin e piilal ni ngar dugliyed Timothy ni nge un ko maruwel rok Paul.—1 Tim. 4:14; 2 Tim. 1:6.
3. Mang e maruwel ni un Timothy ngay?
3 Kan pi’ reb e maruwel ngak Timothy ni aram e nge un ngak Paul ko milekag! (Acts 16:3) Kari felfelan’ Timothy ko maruwel ni kan pi’ ngak! Pi duw ni bay nga m’on, e bay i un ngak Paul ma yu ngiyal’ e bay ki un ngak boch e girdi’ ni be rin’ e maruwel ko pi apostal nge piin piilal. Nap’an e milekag ni i tay Paul nge Timothy mu ur ayuwegew e pi ulung ni Kristiano ni nge mon’og. (Mu beeg e Acts 16:4, 5.) Ke guy boor e Kristiano ni ke mon’og Timothy ko tirok Got ban’en. Gonap’an ragag e duw u tomuren ni i maruwel Paul nge Timothy u taabang ma aram me yol Paul ko ulung nu Filippi ni gaar: “Ke mus ni go ir e ba taareb lanin’mow ngomed, me ir e cha’ nri ba adag ni nge ayuwegmed. . . . Gimed manang ni kad guyed ni ba’ fan Timothy, nge rogon ni ke par ni bod be’ ni fakag ngog ni be un ngak e chitamangin ko maruwel ni fan ko Thin Nib Fel’ ni yib rok Got.”—Fil. 2:20-22.
4. (a) Mang e maruwel ni thingari tayan’ Timothy ngay? (b) Mang boch e deer nrayog ni ngan fith u murung’agen e thin rok Paul u 1 Timothy 4:15?
4 Ngiyal’ ni yol Paul ko ulung nu Filippi, me pi’ boch e maruwel ngak Timothy ni thingari tayan’ ngay ni aram e nga i dugliy e piin piilal nge ministerial servant ko ulung. (1 Tim. 3:1; 5:22) Rayog ni nge pagan’uy ngak Timothy nrayog ni nge lekag e ulung ni Kristiano. U lan e re babyor ney ni yoloy Paul e ke yog ngak Timothy ni nge ‘tayan’ ya nge yog ni nge guy e girdi’ ni gubin ni be mon’og i yan.’ (1 Tim. 4:15) Gathi ke guy e girdi’ ni be mon’og Timothy? Ere mang fan e pi thin ney ni yog Paul ngak, ma uw rogon nra yib angin e re fonow ney ngodad?
Mu Dag Fel’ngin e Piin Kristiano
5, 6. Uw rogon ni rayog ni nge kireb e ulung nu Efesus, ma uw rogon ni rayog ni nge ayuweg Timothy e ulung?
5 Ngad fal’eged i yaliy fare thin u 1 Timothy 4:15. (Mu beeg e 1 Timothy 4:11-16.) U m’on ni yoloy e pi thin nem, ma ke milekag Paul nga Macedonia machane ke yog ngak Timothy ni nge par u Efesus. Mang fan? Boch e girdi’ u rom u Efesus e kar yoor raba’naged e girdi’ u lan e ulung ni bochan e machib ni googsur ni yad be machibnag. Thingari par Timothy ya nge ayuweg e ulung ni nge dabi sum e machib ni googsur riy. Uw rogon ni nge rin’ e re n’ey? Som’on, e thingari dag e kanawo’ nib fel’ ni nge folwok e girdi’ riy.
6 Ki yol Paul ngak Timothy ni gaar: “Ngam dag ngak e piin nib mich Kristus u wun’rad rogon e ngongol nib m’agan’ Got ngay ni ngam dag ngorad u rogon e thin ni ga ma yog, ngu rogon pangim, ngu rogon nib t’uf Got nge girdi’ rom, ngu rogon nib mich Kristus u wun’um, ngu rogon ni gab machalbog.” Ma ki gaar: “Um rin’ e pi n’ey ma ga tiyan’um ngay, nge yog ni guy e girdi’ ni gubin ni ga be mon’og i yan.” (1 Tim. 4:12, 15) Fan e re thin ney ni nge tiyan’ me mon’og i yan e nge dag fel’ngin e piin e Kristiano ma gathi fan ko liw ni kan pi’ ngak. Ireray rogon nra guy e girdi’ ni be mon’og e piin Kristiano i yan.
7. Mang e yibe athapeg ni nge rin’ e girdi’ ni gubin u lan e ulung?
7 Ngiyal’ ney e taareb rogon ko ngiyal’ u nap’an Timothy, boor ban’en ni ngan rin’ nge maruwel nib milfan ko girdi’ u lan e ulung. Boch e ma pigpig ni yad piin piilal nge ministerial servant. Boch e ma un ko machib ni gubin ngiyal’. Maku bay boch ni ma lekag e ulung, boch e ma maruwel u Bethel, ma boch e missionary. Piin piilal e ku yad ma pi’ e welthin u nap’an e assembly. Gubin e Kristiano e rayog ni ngar daged ni yad be mon’og ko tin nib fel’. (Matt. 5:16) Ere kad guyed e n’en ni ke rin’ Timothy, gubin e Kristiano nib milfan boch e maruwel ngorad u lan e ulung e thingar daged fel’ngin e Kristiano ya nge guy e girdi’.
Mu Dag ko Thin Rom
8. Uw rogon ni rayog ni nge kirebnag e thin ni gad ma yog e liyor ni gad ma tay?
8 Reb e kanawo’ nib fel’ ni ke dag Timothy ni ngad folwokgad riy e rogon ni i non. Uw rogon nra guy e girdi’ ni gad be mon’og ko thin rodad? N’en ni gad ma yog e ma dag ko uw rarogodad. I gaar Jesus: “Ya l’uguney e ma weliy e n’en ni ke sugnag lanin’uy.” (Matt. 12:34) Ma ki yog James ni walagen Jesus ni thin rodad e rayog ni nge kirebnag e liyor rodad. Ke gaar: “Ra be finey be’ ni be liyor ngak Got ma faanra der yog rok ni nge gagiyegnag bolowthen nge siy ki yog e tin nib kireb, ma liyor ni be tay ngak Got e mm’ay fan, ma aram e ir e be bannag ir.”—Jas. 1:26.
9. Susun nge uw rogon ni ngaud nonad?
9 Rogon ni gadad ma non ngak e girdi’ e be m’ug riy ko kad mon’oggad ko tirok Got fa dawor. Piin Kristiano ni kar mon’oggad ko tirok Got e darur uned i yog e thin ni ma dariy fannag e girdi’, fa kirebnag thilin e girdi’, fa kirebnag laniyan’ be’, machane, yad ma yog e thin ni nge ayuweg be’, fa nge pi’ e athamgil nga laniyan’ be’, fa thin ni nge fonownag e girdi’. (Prov. 12:18; Efe. 4:29; 1 Tim. 6:3-5, 20) Rogon ni kad fal’eged rogodad ni ngad weliyed ngak boch e girdi’ e n’en ni ke mich u wan’dad nge rogon ni ngad weliyed e pi motochiyel rok Got e ra micheg ni gad ba yul’yul’ ngak Got. (Rom. 1:15, 16) Piin ni ba fel’ gum’ircha’rad e rayog ni ngar guyed rogon ni gad ma non ma aram e rayog ni ngar folwokgad rodad.—Fil. 4:8, 9.
Ngad Daged e Ngongol nib Fel’ nge Ngongol nib Machalbog
10. Mang fan ni dake yul’yul’ ni gad be tay e dabi ayuwegdad ni ngad mon’oggad ko tirok Got ban’en?
10 Gathi kemus ni thin ni nge gelnag be’ e bat’uf ni nge folwok be’ ni Kristiano riy. Faanra mog ban’en nib fel’ ma damur fol riy ma aram e ga be lifith l’ugunam. Manang Paul rogon e pi Farise ni ur dake modingnaged yad machane ba kireb e ngongol rorad. Boor yay ni yog ngak Timothy ni nge palog ko girdi’ ni ma dake ma dag nib yul’yul’ fa ma dake ngongliy e ngongol nib fel’. (1 Tim. 1:5; 4:1, 2) Timothy e der ma dake modingnag ir. Bin l’agruw e babyor ni yoloy Paul ngak Timothy e gaar: “Ma dagur pag talin rogon nrib mich Got u wun’um.” (2 Tim. 1:5) Ere riyul’ ni kub t’uf rok Timothy ni nge dag e ngongol ko Kristiano nib fel’ ngak e girdi’. Ere ke dag e ngongol rok nib fel’ ni rayog ni ngad folgad riy.
11. Mang e ke yog Paul ngak Timothy u murung’agen e chogow?
11 U lan fa bin l’agruw e babyor ni pi’ Paul ngak Timothy e bay boch e thin riy ni rayog ni nge ayuweg e ngongol rodad. Bod rogon ni yog ngak Timothy ni nge palog ko ngongolen e chogow. Ke gaar Paul: “Ya chogowen e salpiy e ir lik’ngin urngin mit e kireb. Boch e girdi’ e ri yad ba adag ni nge yog ngorad ni aram tapgin ma kar mal’afgad u rogon ni nge mich Kristus u wun’rad, ma ke m’ingan’rad ke yib e kireban’ ni pire’ ngorad.” (1 Tim. 6:10) Chogowen e chugum e aram e pow riy ni kam war ko tirok Got. Machane, piin Kristiano e ba fel’ u wan’rad e tin ni bay rorad, ya ‘faanra bay e ggan rorad nge mad ni nga ron’ed,’ ma aram e yad be dag ni kar mon’oggad ko tirok Got.—1 Tim. 6:6-8; Fil. 4:11-13.
12. Uw rogon ni rayog ni nge guy e girdi’ ni be mon’og e yafas rodad?
12 Ki yog Paul ngak Timothy ni piin ni ppin ni Kristiano e kub ga’ fan ni “ngar gonopiyed rogon e mad rorad nge yan i par nib fel’ rogon, mi yad yin’ e mad nrogon yalen e munmad ko ppin.” (1 Tim. 2:9) Rogon e munmad ko piin ni ppin nge rogon ni yad ma fal’eg yaarad e aram e kanawo’ nib fel’ ni yad be dag. (1 Tim. 3:11) Re motochiyel ney e ku bay fan ngak e pumoon ni Kristiano. Ki yog Paul ngak e piin ma ayuweg e ulung ni ngar gonopgad, ma ra “t’ared lanin’rad, ma nge fel’ e ngongol rorad.” (1 Tim. 3:2) Nap’an ni gad ra dag e pi ngongol nib fel’ ney u gubin ngiyal’ ma rayog ni nge guy e girdi’ ni kad mon’oggad.
13. Ra ngad boded Timothy, uw rogon ni ngad daged ni gad ba machalbog?
13 Timothy e ke par nib machalbog. Re bugithin ney ni ke yog Paul ni machalbog e bay rogon ko ngongol rok be’ u rogon ni ma lemnag e par ko pumoon nge ppin. Ere ba puluw nga rogon ni ma ayuweg Timothy e piin ni ppin u lan e ulung. Ma ki gaar Paul: “Ma ku er rogom ngak e piin ni puwelwol ni gowa yad pi chitinam, ma ku er rogon e ngongol rom ngak e piin nrugod ni ngar pired ni gowa yad pi walagem ni ppin nib machalbog lanin’um ngorad.” (1 Tim. 4:12; 5:2) Yugu ra bay e lem nib kireb nib mith ma manang Got maku rayog ni nge nang e girdi’. Machane riyul’ ni maruwel ko piin ni Kristiano nib fel’ e ra guy e girdi’. (1 Tim. 5:24, 25) Gubin e walag u lan e ulung e thingar ra guyed rogon ni nge guy e girdi’ e ngongol rorad nib fel’ mab machalbog.
T’ufeg nge Michan’ e Ba Ga’ Fan
14. Uw rogon ni be dag e thin nu Bible nib t’uf ni ngad daged e t’ufeg ngodad?
14 T’ufeg e aram ban’en nib ba ga’ fan ko tin riyul’ e Kristiano. Ke gaar Jesus ngak pi gachalpen: “Faanra um pired nib t’uf bigimed rok bigimed, ma aram e urngin e girdi’ ni yad ra nang ni gimed pi gachalpeg.” (John 13:35) Uw rogon ni ngad daged e t’ufeg? Thin rok Got e ke yog ni “nge bigimed mi i ayuweg bigimed ko meewar rok u fithik’ e runguy. Machane um golgad ngomed, me bigimed me munguy ngak bigimed, mu um n’iged fan u wan’med e tin nib kireb ni ke rin’ bigimed ngak bigimed.” (Efe. 4:2, 32; Heb. 13:1, 2) Ki yog Paul ni gaar: “Nge bigimed me t’uf bigimed rok.”—Rom. 12:10.
15. Mang nib ga’ fan e t’ufeg ngodad, machane mang ni ri kub ga’ fan ngak e pi Kristiano ni yad ma ayuweg e ulung?
15 Faanra de yog rok Timothy ni nge t’ufeg me gol ko pi Kristiano, ma rayog ni nge aw nib m’ay fan e tin ni i rin’. (Mu beeg e 1 Korinth 13:1-3.) Rogon e t’ufeg ni dag ngak pi walagen nib chag e runguy nge gol nge ayuw ni pi’ ni fan ngorad, gubin e pi n’ey ni ke dag ni ke mon’og ko tirok Got. Rib puluw e re thin ney ni yoloy Paul ngak Timothy ya ke weliy murung’agen e t’ufeg ni aram ban’en nib fel’ ni dag Timothy ni rayog ni ngad folwokgad riy.
16. Mang fan nib t’uf ni nge dag Timothy nib gel e michan’ rok?
16 Un skengnag e michan’ rok Timothy u nap’an ni i par u Efesus. Boor e machib ni de riyul’ ni i machibnag boch e girdi’. Boor e girdi’ ni ur weliyed boch e “yat” ni googsur nge boch ban’en ni ke kakrom ma dariy reb e pi n’ey nra ayuweg e ulung ni ngar mon’oggad ko tirok Got. (Mu beeg e 1 Timothy 1:3, 4.) Ma ki yog Paul ni be’ ni aram rogon “e ba ufanthin, ma dariy ban’en ni manang. Ma ri ba adag ni nge maluag thin me tugthin ngak be’ u murung’agen yu bugithin.” (1 Tim. 6:3, 4) Ga be lemnag ma rayog ni nge pag Timothy e pi yalen nib kireb ney ni nge kirebnag e ulung? Dabiyog, ya ke yog Paul ngak ni gaar: ‘Mu athamgil ngam mil ni ke musmus rogom ko sagreng ni yibe tay u rogon nib mich Got u wan’uy,’ ma ‘dab mu un i yog e thin ni ma yog e piin ndariy fan Got u wun’rad nge tugthin ndariy fan ni murung’agen e llowan’ ni ke balyang boch e girdi’ ka rogned e llowan’ ngay.’ (1 Tim. 6:12, 20, 21) Dariy e maruwar riy ni ke fol Timothy ko fonow nib fel’ ni ke pi’ Paul ngak.—1 Kor. 10:12.
17. Uw rogon ni rayog ni ngan skengnag e michan’ rodad e ngiyal’ ney?
17 Ki yog Paul ngak Timothy ni bay boch e girdi’ ni “bay ra n’iged e michan’ rorad ngak Kristus ko tin tomren e rran; mi yad fol ko pi kan ni yad ma lifith l’ugunrad, ni aram e kar folgad ko machib rok e pi moonyan’.” (1 Tim. 4:1) Gubin e girdi’ u lan e ulung nib muun e piin nib mil fan boch e maruwel ngorad e ba t’uf ni ngar boded Timothy ni i par nib gel mab mudugil e michan’ rok. Faan gad ra par nib gel ma dabda motoyilgad ngak e piin ni ma togopuluw ko tin riyul’, ma aram e rayog ni nge guy e girdi’ ni gad be mon’og ko tirok Got ma rayog ni ngar folwokgad rodad.
Mu Athamgil ni Ngam Dag ni Ga Be Mon’og
18, 19. (a) Uw rogon ni rayog ni ngam dag ni ga be mon’og ko tirok Got? (b) Mang e gad ra fil ko bin migid e thin?
18 Tin riyul’ e Kristiano ni yad be mon’og ko tirok Got e gathi bochan rogon yaarad nge maruwel ni rayog rorad fa ba gilbugurad, fa ke n’uw nap’an ni kar pigpiggad u lan e ulung. Machane, mon’og ni yad be tay e be m’ug u rogon ni yad be fol ko thin rok Got nge rogon ni yad ma non nge rogon e ngongol rorad. (Rom. 16:19) Thingar da folgad ko fare motochiyel ni ngad t’ufeged gadad ma gad pi’ e athamgil nga lanin’dad nge gel e michan’ rodad. Ere ngad tayan’dad ko fapi thin ni yog Paul ngak Timothy ma gad fol riy ya nge yog ni guy e girdi’ ni gad be mon’og ko tirok Got.
19 Ku reb e n’en nib fel’ ni ngad daged ni gad be mon’og ma kad ilalgad ko tirok Got e nge m’ug ni gad ba felfelan’, ma ireray reb fapi fel’ngin gelngin Got nib thothup. (Gal. 5:22, 23) Bin migid e thin e ra tamilangnag ko uw rogon ni nge yog e felfelan’ u nap’an ni ke yib e magawon ngodad.
Uw Rogon ni Ga Ra Fulweg?
• Mang e ra fil boch e girdi’ u rogon ni gad ma non?
• Uw rogon nra guy e girdi’ ni gad be mon’og u rogon e ngongol rodad nge rogon ni gad ba machalbog?
• Mang fan ni nge dag e pi Kristiano e t’ufeg nge michan’ rorad?
[Picture on page 13]
Ke dag Timothy ni be mon’og ko tirok Got ban’en
[Pictures on page 15]
Ke guy e girdi’ ni ga be mon’og ko tirok Got?