Wayeny adhura ma bibedo pi nja

1. Yesu ugam uewo nia ang’o ma binwang’u Yeruzalem?

YESU KRISTU unyutho pi lembila moko ni julub pare nyanok i wang’ tho pare. Lembilane upong’o wang’ ma kwong’a i saa mi nyoth mi Yeruzalem kud hekalu m’i iye. Epoyo nia ceng’ acel ‘juaskari gibitieko adhura mi Yeruzalem.’ (Luka 21:20) Eyero ni julub pare nia saa ma gibineno juaskari maeno, giring m’umbe galu. De andha juaskari mi Roma gitieko Yeruzalem. E kumeno, wec pare upong’o kubang’e kubang’e.—Luka 21:21, 22.

2. Paulo umiyo juk ma kani ni Jukristu ma gikwo i Yudea man i Yeruzalem?

² Oro ma nok i wang’ ma juaskari mi Roma gitiek Yeruzalem, jakwenda Paulo ukiewo barua moko ni Jukistu ma gikwo i Yudea man i Yeruzalem. Ekiewo igi lembe ma pire tek lee i barua maeno ma tin walwong’o buku mi Juebrania. Emiyo igi juk ma pire tek ma bikonyogi kara giyikiri pi lembe m’ubino kurogi. Ang’o dhe m’ubino kurogine? Ubino nyoth mi Yeruzalem. Kara Jukristu maeno gibodh kwo migi, ugam ukwayu gibed ayika niweko udi man tic migi. Pieno Paulo ukiewo pir adhura mi Yeruzalem kumae: “Wambe kud adhura moko keni ma bedo pi nja.” Edok emedo kumae: “Ento wabeyenyo kud ava adhura ma bibino.”—Ebr. 13:14.

3. “Adhura m’utie ku kathere mandha” utie ang’o, man pirang’o wayenye kud ava?

³ Copere nia jucayu man jung’iero Jukristu ma ging’iyo niweko Yeruzalem man Yudea; ento ng’iyong’ic maeno ubodho kwo migi. Tin dhanu romo cayuwa pilembe waketho ngo genogen mwa iwi dhanu kadi iwi sente pi nidaru peko mwa. Pirang’o watimo ng’iyong’ic maeno? Wang’eyo nia ng’om maeni ubekadhu akadha. Pieno Wayenyo mwa “adhura m’utie ku kathere mandha,” niwacu “adhura ma bibino” ma en e Ker pa Mungu.a (Ebr. 11:10; Mat. 6:33) Nyathi thiwiwecman mi thiwiwec maeni biweco iwi lembe ma e: (1) Kite ma juk ma Paulo umiyo ukonyo ko Jukristu mi rundi ma kwong’a kara gimediri niyenyo “adhura ma bibino,” (2) kite ma Paulo ukonyo kogi kara gibed ayika pi lembe ma bitimere i nindo m’ubino, man (3) kite ma juk parene copo konyo ko wan tin.

WAGEN YEHOVA PILEMBE EBIWEKOWA KI NGO

4. Pirang’o pi Yeruzalem ubino tek lee i Jukristu?

⁴ Pi Yeruzalem ubino tek lee i Jukristu pilembe cokiri mi Jukristu mi rundi ma kwong’a ugam ucaku i iye i oro 33 N.N.Y., man guriri m’utelowic de ubino i adhura maeno. M’umedo maeno, udi mi Jukristu ma dupa ubino i Yeruzalem man piny migi ma pol de ubino i iye. Ento Yesu upoyo julub pare nia bikwayu giwok kud i Yeruzalem man kud i Yudea zoo.—Mat. 24:16.

5. Paulo ukonyo Jukristu nenedi kara gibed ayika pi lembe m’ubebino i wang’gi?

⁵ Pi nikonyo Jukristu kara gibed ayika pi lembe m’ubebino i wang’gi, Paulo ukonyogi ninyang’ i kite ma dong’ Yehova neno ko adhura mi Yeruzalem. Epoyo wigi nia dong’ hekalu, tic mi lamu lam man lam ma jubed juthiero i Yeruzalem utie leng’ ungo i wang’ Yehova. (Ebr. 8:13) Bende, dhanu ma pol mi Yeruzalem gikwero Masiya. Pieno hekalu mi Yeruzalem ungo re ma dong’ ubino kabedo ma dit mi thier ma leng’ pa Yehova man nwang’u jubecinyothe.—Luka 13:34, 35.

6. Pirang’o wacopo yero nia poyowic ma Paulo umiyo ni Jukristu i Juebrania 13:5, 6 utundo tap i saane?

⁶ Saa ma Paulo ubekiewo barua ni Juebrania, nwang’u lembe tie miero lee i adhura mi Yeruzalem. Jagor moko mi Roma mi rundi maeca ulwong’o Yeruzalem nia “adhura ma pire yik nisagu zoo yo Nyangu.” Juyahudi m’uai kud i ng’om ma tung’ tung’ gibed gicidho i iye kubang’ oro pi nitimo foc. Eno uketho sente ubed umondo lee i adhurane. Ma jiji mbe, Jukristu moko de gibed ginwang’u sente lee i saa maeno. Saa moko nyo eno re m’uketho Paulo ukiewo igi kumae: “Wubed agonya i kum mer ma jumaru ko sente, ento cwinywu cung i kum gin ma wutie ko kawoni.” I ng’eye edwogo iwi wec ma nwang’ere i Lembagora, niwacu wec ma Yehova utielo ko cwiny jatic pareman acel acel kumae: “Abiweki ki ngo, man kadok akuna de abikuni ki ngo.” (Som Juebrania 13:5, 6; Poy. 31:6; Zab. 118:6) Jukristu ma gibino kwo i Yeruzalem man i Yudea gibino andha ku yeny mi poyowic maeno. Pirang’o? Pilembe nyanok i ng’ey ma ginwang’u barua ma Paulo ukiewo igi, ugam ukwayu giwek udi migi, tic migi ku piny migi ma pol man gidok gicak the kwo ma nyen kaka mange.

7. Pirang’o ubekwayu wadwok genogen mwa udok tek iwi Yehova niai kawoni?

⁷ Ponji: Lembang’o m’ubebino i wang’wa? Utie “masendi ma dit” ma bikelo ajiki mi ng’om maeni. (Mat. 24:21) Calu Jukristu mi Yeruzalem, wan de wacikara nibedo ayika man ma wabekiyo. (Luka 21:34-36) Saa moko nyo i saa mi masendi ma dit bikwayu wawek piny mwa moko kunoke piny mwa pet. I saa maeca bikwayu waketh genogen mwa zoo iwi Yehova nia ebiweko dhanu pare ki ngo. Ento niai kawoni ma fodi masendi ma dit ucaku ngo de watie ku kaka mi nyutho ka nyo wageno Yehova ku cwinywa ceke kunoke ngo. Pieno penjiri kumae: ‘Nyo timo para man lembakeca para ubenyutho nia aketho genogen para iwi Mungu m’ung’olo nia ebipong’o yeny para, ento ungo iwi jamcinga?’ (1 Tim. 6:17) Andha wacopo nwang’u ponji i lapor mi Jukristu mi rundi ma kwong’a, ento “masendi ma dit” m’ubebino bibedo lith nikadhu peko ceke ma Jukristu ginwang’iri ko niai con. Dong’ wabing’eyo nenedi lembe ma tap m’ukwayu watim saa ma masendi ma dit bicaku?

WAWOR DHANU MA GIBETELO WIWA

8. Yesu umiyo telowic ma kani ni julub pare?

⁸ Oro moko kende i ng’ey ma Jukristu ginwang’u barua ma Paulo ukiewo ni Juebrania, gineno juaskari mi Roma utieko adhura mi Yeruzalem. Eno ubino alama m’unyutho igi nia kwayu gimay kumgi, pilembe nwang’u dong’ nyoth mi Yeruzalem n’i dhug utheru. (Mat. 24:3; Luka 21:20, 24) Re gibiringo nitundo kani? Yesu uyero igi kende kende kumae: “Ju ma gin’i Yudea gicak ringo iwi got.” (Luka 21:21) Gudi ubino lee dit i Yudea; pieno gibiringo iwi ma kanine?

9. Copere nia pirang’o Jukristu gipenjiri ka nyo gibiringo iwi gudi ma kani? (Nen bende cal mi ng’om.)

⁹ Jukristu gibino ku kaka mi ringo iwi gudi mi Samaria, iwi gudi mi Galilaya, iwi got Hermon, iwi gudi mi Lebanon man iwi gudi mi dhu kulo Yordan. (Nen cal mi ng’om.) Adhura moko mi ng’om gudi maeno ubed unen ni adhura ma museme. Ku lapor, adhura mi Gamla ubino iwi got moko m’udongo ma bor man ebino lembe ma tek lee nitundo i iye. Juyahudi moko giparu nia eno re m’ubino kaka ma ber ma gicopo ringo i iye. Ento i ng’eye lwiny ubogere i kabedo maeno i kind Juyahudi ku Juroma, man dhanu ma dupa m’i iye githo.b

10-11. (a) Copere nia Yehova umiyo telowic ni Jukristu nenedi? (Juebrania 13:7, 17) (b) Jukristu ginwang’u bero ma kani nikum woro dhanu m’ubino telo wigi? (Nen bende cal.)

¹⁰ Ubenen nia pi nitelo wi Jukristu, Yehova utiyo kud umego ma gibed gitelo wi cokiri. Jagor kpawa ma nyinge Eusèbe ukiewo kumae i ng’eye: “Ku kony pa Mungu, dhanu mi Yeruzalem ginwang’u lembanyutha nikadhu kud i bang’ jumaco ma Mungu ung’iyo; jung’olo igi nia . . . giwok kud i adhura i wang’ lwiny, man gicidh i adhura moko mi Perea ma julwong’o Pela.” Niringo i Pela ubino ng’iyong’ic ma ber ni Jukristu pilembe ebino bor ungo ku Yeruzalem, uketho ebino yot nitundo i iye. Bende, dhanu ma pol m’i iye gibino ngo Juyahudi. Pieno, gibino sayu ngo nikiedo i dhu Juroma.—Nen cal mi ng’om.

¹¹ Jukristu ma giringo i ng’om gudi giworo ‘dhanu m’ubetelo wigi’ i cokiri, tap calu ma Paulo ung’olo nia gitim. (Som Juebrania 13:7, 17.) E kumeno, gibodho kwo migi. Calu ma giketho genogen migi iwi “adhura m’utie ku kathere mandha” ma en e Ker pa Mungu, Yehova uwekogi ngo.—Ebr. 11:10.

12-13. Yehova utelo wi dhanu pare nenedi i saa mi peko ma lee?

¹² Ponji: Yehova tiyo ku ju ma gibetelo wi dhanu pare pi nimiyo telowic ma tap ni dhanu pare. I Biblia, lapor utie dupa m’ubenyutho kite ma Yehova utiyo ko ku jumaco ma weg bedopwe pi nitelo wi dhanu pare i saa mi peko ma lee. (Poy. 31:23; Zab. 77:20) I rundi mwa eni de wadaru neno kamaleng’ nia Yehova ubemedere nitiyo ku dhanu ma gibetelo wiwa.

¹³ Ku lapor, kinde ma thong’om mi Korona ucaku, ‘dhanu ma gibetelo wiwa’ gimiyo iwa telowic ma wabino ku yenyne. Judong cokiri ginwang’u telowic m’unyutho kite ma gicopo pong’o ko yeny mir umego ku nyimego migi i thenge mi tipo. Nyanok i ng’ey ma thong’om maeno upodho, watimo coko moko ma dit mir adhura i dhok ma kadhu 500. Umego ku nyimego mwa gilubo programne nikadhu kud i Internet, i televizio man i radio. Nwang’u fodi watimo ngo coko ma dit mir adhura zoo de i dhok ma rukeno. Cam mi thenge mi tipo ucok ungo. Eno uketho i wang’ ng’om zoo wanwang’u telowic ma rom. Pieno cwinywa copo bedo tek nia kadok wabinwang’ara ku peko ma rukani de i nindo m’ubino, Yehova bimedere nikonyo dhanu ma gibetelo wiwa kara gimak yub mi rieko. M’uweko geno Yehova man woro lembang’ola pare, kite mange ma kani ma bikonyowa kara wayikara pi masendi ma dit man wabin watim lembe ku rieko i saa mi peko maeno ma biyengo ng’om zoo?

WANYUTH MER MAN JOL I KINDWA CALU UMEGO

14. Nimakere ku Juebrania 13:1-3, ugam ukwayu Jukristu ginyuth kite ma kani i wang’ nyoth mi Yeruzalem?

¹⁴ Saa ma masendi ma dit bicaku, bikwayu wanyuth mer i kindwa nisagu m’i wang’e zoo. I saa maeca, bikwayu walub lapor mi Jukristu ma gibino kwo i Yeruzalem man i Yudea. Saa ceke gibed ginyutho mer i kindgi. (Ebr. 10:32-34) Ento saa ma nyoth mi Yeruzalem udhingo, ugam ukwayu ‘gimariri i kindgi calu umego’ man ginyuth ‘jol’ nisagu m’i wang’e.c (Som Juebrania 13:1-3.) Bikwayu wan de watim kumeno i ajiki mi ng’om maeni.

15. Pirang’o ugam ukwayu Jukristu ma Juebrania gimariri man gijoliri i kindgi calu umego i ng’ey ma giringo?

¹⁵ Juaskari mi Roma gitieko adhura mi Yeruzalem man giweke mbwang’. Eno umiyo kaka ma Jukristu giromo ringo ko. Re ecopere ngo igi niringo ku piny lee. (Mat. 24:17, 18) Ugam ukwayu gikonyiri i kindgi kinde ma giberingo iwi gudi, man saa ma gibecaku the kwo ma nyen i Pela. M’umbe jiji, “yeny ma pio pio” uwotho wok lee. Eno umiyo kaka ma Jukristu ginyuth ko jol man mer i kindgi calu umego. E kumeno, gitieliri i kindgi man gikonyiri i kindgi ku piny ma gibino ko.—Tito 3:14.

16. Wacopo nyutho mer nenedi ni juyic wadwa ma gitie ku yeny mi kony mwa? (Nen bende cal.)

¹⁶ Ponji: Mer cwaluwa nikonyo juyic wadwa ma gitie ku yeny mi kony mwa. Ku lapor, ju ma dupa gibino kud ava mi konyo umego ku nyimego migi m’uringo ng’wec i saa pa lwiny kunoke peko ma wok rek m’ukadhu ceng’ini eni. Nyamego moko mi ng’om mir Ukraine m’uweko yo pare pi lwiny uyero kumae: “Waneno kite ma Yehova utiyo ko kud umego mwa pi nitelo wiwa man nikonyowa. Gijolowa ma ber man gikonyowa i Ukraine, i Hongrie, man keni i Allemagne.” Ka wabenyutho jol ni umego ku nyimego mwa man wabepong’o yeny migi, eno nwang’u wabeweko Yehova re m’utii kudwa.—Rie. 19:17; 2 Kor. 1:3, 4.

17. Pirang’o pire tie tek nia waponj ninyutho mer man jol i kindwa calu umego niai kawoni?

¹⁷ M’umbe jiji, yeny mi kony ma kumeno bibedo lee nisagu i saa mi masendi ma dit. (Hab. 3:16-18) Yehova ubeponjowa niai kawoni ninyutho mer man jol ma tie kite ma bikonyowa lee dit i saa maeca.

ANG’O MA BITIMERE I NINDO M’UBINO?

18. Wacopo lubo lapor mi Jukristu ma Juebrania mi rundi ma kwong’a nenedi?

¹⁸ Ecopere ni Jukristu ma giringo iwi gudi niboth i saa mi nyoth mi Yeruzalem. Andha gigam giweko adhura maeno. Re Yehova uwekogi ki ngo. Ka wan ke? Wang’eyo ngo tap tap kite ma lembe bitimere ko i nindo m’ubino. Re wang’eyo nia Yesu upoyowa nia wabed ayika niworo. (Luka 12:40) Wang’eyo bende juk ma Paulo umiyo i barua m’ekiewo ni Juebrania. Juk maeno utie ku kony iwa tin bende, tap calu m’ebino ko i rundi ma kwong’a. Man Yehova ku kume ung’olo ni ng’atuman m’i kindwa nia ebiwekowa ki ngo, man kadok akuna de ebikunowa ki ngo. (Ebr. 13:5, 6) Dong’ wamedurwa niyenyo adhura ma bibedo pi nja ma en e Ker pa Mungu, e wabinwang’u mugisa ma rondo ku rondo m’ebikelo.—Mat. 25:34.