TROQUIÑ ÑI CHILLCATUNGEAL 45
ÜLCANTUN 111 ¿Chem mu am ayüucüleiñ?
Chumngechi ayüucüleafuimi tami cuidachequen mu
“ Tati ngümalen nganquelu fütra ayühun mu cosechayai” (SAL. 126:5).
¿CHEM QUIMAIÑ?
Chumngechi ayüucüleafui pu cuidaquefilu tañi piuqueyenieelchi che cutrancülelu cam füchalelu.
1, 2. ¿Chem raquiduamquei Jehová tati pu cuidaquefilu ñi piuqueyenieelchi che? (Proverbios 19:17; ca inaduamnge ti adentun).
QUIÑE peñi Corea mapu mu mülelu feipi: “Tañi domo iñchiu doi 32 tripantu yenieyu tayu nieucülen. Tañi domo niei parkinson cutran, feimu cüdautuquei tañi nengümuhual. Feimu yenien 5 tripantu tañi cuidaniefiel. Rume piuqueyeniefiñ tañi domo, feimu ayühunquechi cuidaquefiñ. Fill pun umautuquei tañi cahuitu mu ñi elungeel tati pital mu. Iñche inafül nien tañi cahuitu, nüñmauqueyu tayu cuhu umautun mu”.
2 Eimi cuidaquefimi chi quiñe tami pu che cam quiñe hueni. Tami piuqueyefiel mu feichi che, ayühunquechi cuidaquefimi. Ca femqueimi tami piuqueyefiel mu ta Jehová (1 Tim. 5:4, 8; Sant. 1:27). Cüdaungei llemai taiñ cuidayafiel quiñe che, caquelu ngüneduamlai rume ñi fente cüdaungen piqueimi chi. Ayelequeimi chi caquelu che tañi adquiñ mu, huelu quisulen mu ngümaqueimi fente tami hueñancülen (Sal. 6:6). Caquelu quimlai chi chem dungu mu tami rupamequen, huelu Jehová quimniei llemai (ca ngüneduamafuimi Éxodo 3:7). Jehová peniei com tami chumquen tami cuidaquefiel tami piuqueyenieelchi pu che. Quiñeque mu famentuquefimi chi tami ayüqueelchi dungu ca quiñeque mu ngümaqueimi chi. Huelu Jehová com quimniei, feimu rume piuqueyenieimu (Sal. 56:8; 126:5). Cuidafilmi tami piuqueyenieelchi che, arelelngelu troquiuquei Jehová, fei culliaimu tami femqueel mu (papeltunge Proverbios 19:17).
¿Cuidaquefimi chi quiñe tami piuqueyenieelchi che? (Inaduamnge parrafo 2).
3. ¿Chem cüdaungechi dungu rupafui Abrahán ca Sara cuidafilu Taré?
3 Biblia mu mülei fentrenque huentru ca domo cuidafilu tañi pu füchalechi familia. Raquiduamaiñ ñi rupan Abrahán ca Sara. Tripalu engu Ur mapu mu, tañi chau Taré niefui 200 tripantu. Füchalu rume, ca amui Harán mapu mu, fentren semana alüñmaingün ñi puhual (Gén. 11:31, 32). Abrahán ca Sara rume piuqueyefuingu Taré, huelu ¿cüdautupelai ñi cuidayafiel petu ñi amulen ca mapu? Quisu engu miyauquefui camello meu cam burro mu, huelu Taré rume cüdautuquepelafui ñi pürayal feitachi pu culliñ mu. Abrahán engu Sara, ¿quiñeque mu rume cansalepelafui engu? Femfulu rume, Jehová nehuentucueyu. Ca femngechi Jehová nehuentucuaimu tami cuidanieafiel tami piuqueyenieelchi che (Sal. 55:22).
4. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi troquiñ mu?
4 Ayüucüleliyiñ, doi cüdautulayaiñ taiñ cuidanieafiel taiñ piuqueyenieelchi che (Prov. 15:13). Acordanieaiñ: cüdaungefule rume taiñ mongen, ca ayüucüleafuiñ (Sant. 1:2, 3). ¿Chumafuiñ taiñ ayüucüleal? Llellipunieafiyiñ Jehová taiñ ayüucüleal. Tüfachi troquiñ mu ngüneduamaiñ ca chem femafuiñ taiñ ayüucüleal, ca chumngechi caquelu quelluafeiñmu. Huelu hune ngüneduamaiñ chumngelu duamnieiñ taiñ ayühunquechi cuidanieafiel taiñ piuqueyenieelchi che ca chemu cüdaungeafui.
¿CHUMNGELU CÜDAUTUAFUIMI TAMI AYÜUCÜLEAL?
5. ¿Chemu fente falin-ngei taiñ ayühunquechi cuidanieafiel taiñ pu che?
5 Re raquiduamcüleliyiñ ñi fente cüdaungen cuidayafiel quiñe che, nehuen-ngehuelayaiñ taiñ cuidanieafiel (Prov. 24:10). Cansaleliyiñ, cüme cuidalayafuiñ chi taiñ piuqueyenieelchi che cam piuqueyenquechi femlayafuiñ chi. ¿Chumngelu cüdaungeafui ayühunquechi cuidanieafiel taiñ pu che? Peafiyiñ.
6. ¿Chemu quiñeque cuidaquefilu caquelu rume cansaqueingün?
6 Rume cansaleafuiñ. Quiñe lamngen Leah pingelu feipi: “Cüdaungei cuidayafiel quiñe che. Com cüme tripafule rume antü, ca cansalequen pun mu. Quiñeque mu nehuen-ngequelan rume tañi huiñoldunguafiel tañi mandaleteu mensaje”. Ca quiñeque cüdautuquei tañi cansatual ca umautual. Quiñe lamngen Inés pingelu feipi: “Cüme umautuquelan. Pun mu epuque hora mu huitraquen tañi cuidayafiel tañi nanüng. Fentren tripantu mu tañi füta iñchiu pepi tripaquelayu rume tayu pasiayal”. Ca quiñeque mülei ñi com antü cuidanieafiel tañi piuqueyenieelchi che, feimu pepi trahuquelai tañi pu hueni engün ca pepi llouquelai quiñeque cüdau Jehová tañi troquiñche mu. Feimu hueñancüqueingün tañi felehuetun ñi mongen ca quisulelu troquiuqueingün.
7. ¿Chemu quiñeque tati pu cuidachequelu culpatuuqueingün ca hueñancüqueingün?
7 Culpatuhuafuiñ cam hueñancüafuiñ chi. Quiñe lamngen Jessica pingelu feipi: “Cüme cuidanofilu tañi chau troquiuquen. Cansatun mu, huesa femlu troquiuquen”. Ca quiñeque fente ñi nien mu cüdau ñi cuidayafiel ñi piuqueyenieelchi che, rume cansaqueingün ca lladcüqueingün cütu, feimu huesa che troquiuqueingün. Caquelu cansalelu engün, huesa entuingün chi tañi feipin cam huesa femingün chi. Com tüfachi dungu huesa duameleyu engün (Sant. 3:2). Caquelu hueñancüleyu pefiel mu tañi cuidaqueelchi che tañi doi cutrancülerpun. Quiñe lamngen Bárbara pingelu feipi: “Pefilu tañi hueni ñi doi cutrancülerpun, cutrantupiuquequen”.
8. Pu cuidaquelu ta caquelu mañumtungen mu, ¿chum duamquei?
8 Falintuñmangenolu taiñ femquen troquihuafuiñ. ¿Chemu? Quiñeque cuidaquefilu ta caquelu turpu mañumtungequelai ñi cüme femün. Huelu saquieliyu caquelu che tañi cüme femquen, rume ayühulafeyu (1 Tes. 5:18). Taiñ lamngen Melissa feipi: “Quiñeque mu ngümaquen fente tañi cansalen ca huesa duamcülen. Huelu mañumeyu tami cuidaquefiel pingen mu, ayüuquen. Femngechi nehuencünuuquen ca eluuquen tañi cuidacheleal”. Quiñe peñi Ahmadu pingelu, tañi domo engu cuidaquefi tañi sobrina epilepsia cutran nielu, fei feipi: “Tañi sobrina com quimlai taiñ chumquen ñi cuidayafiel. Huelu ayüuqueyu mañumtueteu mu ca piuqueyehuiyiñ pieteu”.
¿CHUMNGECHI AYÜUCÜLEAFUIMI?
9. Pu cuidaquefilu caquelu, ¿chem mülei ñi quimtucunieal?
9 Quimtucunieaimi chumte tami femafel (Prov. 11:2). Inei no rume pepi femquelai com tañi ayünieel. Feimu ayünieliyiñ rume taiñ femal fentren dungu, mülei taiñ dullial chuchi taiñ femal. Ca com femlayafuiñ taiñ feipieteu caquelu che taiñ femal. Femngechi dungu rupale, huesa duamlayaimi. Tüfa pengeli tami quimtucunieel chem tami femafel ca chem tami femnoafel. Quiñe che quelluayu pielmu, ayühunquechi llohuafimi. Quiñe peñi feipi: “Quiñeque dungu müten femafuiñ quiñe antü mu, com femlayafuiñ. Quimtucunieliyiñ tüfa, ayüucüleaiñ taiñ pepi femün mu”.
10. Tati cuidachequelu, ¿chem mülei ñi ngüneduamal? (Proverbios 19:11).
10 Quim ngüneduamaimi (papeltunge Proverbios 19:11). Femngechi huesa pielmu tami piuqueyenieelchi che, tüngcüleaimi. Quim ngüneduamülmi, quimtucunieaimi chumngelu ñi femngechi femquen. Quiñeque che tañi cutrancülen mu, femafui quiñeque dungu chumcaunorume tañi femquenofel (Ecl. 7:7). Quiñeque che piuqueyenquechi dunguquefui, feula tañi cutrancülen mu re ayüquei tami notucadunguaeteu ca tutefalngelai chi. Cuidafilmi quiñe che huesa cutran nielu, cümeafui tami doi quimafiel ti cutran. Femngechi quimafuimi tati cutran femelqueyu, rüf ayülafui tami huesa duamelaeteu (Prov. 14:29).
11. Pu cuidaquefilu caquelu, ¿chem falinque dungu mülei ñi femal fill antü? (Salmo 132:4, 5).
11 Elantücünuaimi tami doi hueniyeafiel Jehová. Quiñeque mu famentucünuafuimi quiñeque dungu, femngechi ñi femal doi falinque dungu (Filip. 1:10). Ti lonco ülmen David fentren cüdau niefui, huelu doi falintuquefui tañi hueniyeafiel Jehová (papeltunge Salmo 132:4, 5). Ca femngechi fentren duam rume niefulmi, elcünuaimi tiempo tami papeltual ta Biblia ca tami llellipual fill antü. Quiñe lamngen Elisha pingelu feipi: “Salmo ñi feipin yafültucuqueneu. Feimu papeltufiel mu iñche ca llellipulu iñche, tüngcülequen ca ayüucülequen. Llellipuafiel Jehová rume quelluqueneu. Mufüque rupa llellipuquefiñ Jehová antü meu tañi tüngduamelaeteu”.
12. ¿Chemu pu cuidaquefilu tañi piuqueyenieelchi che ca mülei ñi cuidahual?
12 Cuidahuaimi tami cüme feleal. Müte nielaimi chi ta tiempo tami ngillayal cam pepicayal iyael tami cümelcayaeteu. Huelu tami cüme feleal ca cüme duamcüleal, duamnieimi ejercicioal ca iyal cümeque iyael. Feimu entuaimi tiempo tami femal fentren duam nielmi rume (Efes. 5:15, 16). Ca cüme umautuaimi (Ecl. 4:6). Pu estudiaquelu ti müllo feipi cüme umautun mu liftuñmaqueiñmu reque taiñ müllo. Quiñe troquiñche medico feipi cüme umautuquelu fill raquiduamcülelayai, doi tüngcüleai rupan mu rume cüdaungechi dungu. Ca entuaimi tiempo tami femal ca caquelu dungu tami ayüqueel (Ecl. 8:15). Quiñe lamngen cuidaquefilu tañi piuqueyenieelchi che, feipi chem quellueyu tañi ayüucüleal: “Cüme antüngen mu, tripaquen tañi pañitual. Ca fill cüyen elcünuquen quiñe antü cam doi chi tañi cüme rupaleal quiñe hueni iñchiu”.
13. ¿Chemu cümelcaqueiñmu ayecalen mu? (Proverbios 17:22).
13 Quintunge chemu tami ayecaleal (papeltunge Proverbios 17:22; Ecl. 3:1, 4). Ayecalen mu ta che, doi cüme duamquetui. Cuidafiel mu ta che, com femtripaquelai chumngechi taiñ raquiduamquefel. Feita huesa duamün-ngeafui, huelu ayecan entufilmi, müte huesa duamlayaimi. Ca ayecalelmu tami piuqueyenieelchi che mu, doi quiñeucüleaimu.
14. ¿Chumngechi quelluafeimu tami nütramcayafiel quiñe cüme hueni?
14 Nütramcayafimi quiñe cüme hueni. Chumfulmi rume tami ayüucüleal, quiñeque mu huesa duamafuimi. Femngechi dungu rupale, cümeafui tami nütramcayafiel quiñe cüme hueni tami huesa duamelnoaeteu tami feipin mu (Prov. 17:17). Quisu allcütuaimu ca yafültucuaimu, femngechi quelluafeimu tami doi cüme duamtual (Prov. 12:25).
15. Raquiduamülmi tati hue mapu mu, ¿chumngechi ayühulafeimu?
15 Raquiduamnge tamu trür müleal tati hue mapu mu. Jehová am deumanofilu pu che tañi cutrancüleal ca füchayal, raquiduamcülelafui ñi cuidangeal cutrancülechi che. Feimu acordange pichiñma mu duamfalngehuelayai ñi femal femngechi cüdau (2 Cor. 4:16-18). Cüpalechi antü mu, Jehová eluaiñmu “tati rüfngechi mongen” (1 Tim. 6:19). Nütramcalmu tamu trür femal hue mapu mu, rume ayüucüleaimu (Is. 33:24; 65:21). Quiñe lamngen Heather pingelu feipi: “Feipiquefiñ pu che tañi cuidaquefiel trür ñüdüfcayayu, lefayu, cicletatuayu. Huiñomongetule taiñ piuqueyenieelchi che, trür deumalelafiyu cofque ca iyael. Femngechi feipiquefiñ tañi cuidanieelchi che, fei trür mañumquefiyu Jehová taiñ maneluhun mu”.
CHUMNGECHI QUELLUAFUI TI TRAHUNCHE
16. ¿Chumngechi tati trahunche quelluntucuafui? (Ca inaduamnge ti adentun).
16 Quelluafiyiñ pu cuidachequelu ñi cansatual engün. Tati trahunche quelluntucuafui ñi cuidayafiel ti cutrancülelu cam füchalelu, femngechi ti cuidaquelu cansatuafui ca femafui caquelu dungu (Gál. 6:2). Quiñeque taiñ pu peñi, pu lamngen huirintucuqueingün chumngechi ñi quelluafiel fill semana. Quiñe lamngen Natalia pingelu cuidaquefi tañi füta pepi trecaquenolu, feipi: “Semana mu quiñe cam epu antü cüpaquei quiñe huentru lamngen ñi compañapayafiel ñi füta. Trür amuldunguqueingu, nütramcauqueingu ca quiñeque mu pequeingu pelicula. Tañi füta rume ayüucülequei tañi cüme rupan mu tañi hueni engu, femngechi cansatuquen, tripaquen ca femquen tañi ayüqueelchi dungu”. Cafei feipiafuiñ ñi cuidayafiel ti cutrancülelu pun mu, femngechi cüme umautuai ti cuidaquelu.
¿Chumngechi quelluafuimi tati pu cuidachequelu? (Inaduamnge parrafo 16).a
17. Trahun mu, ¿chumngechi quelluntucuafuiñ pu cuidaquelu?
17 Trahun mu quelluafiyiñ pu cuidachequelu. Cuidaquelu am tañi piuqueyenieelchi che, pu cuidaquelu nehue cüme allcütuquelaingün chi trahun mu cam fütraque trahun mu. Feimu quiñeque tati trahunche inafül anüafui ñi cuidayafiel, femngechi tati cuidaquelu cüme allcütuafui. Huelu pepi tripanole tañi ruca mu, compañameafuiñ ti füchache cam cutran, femngechi ti cuidaquelu ñi amual trahun mu.
18. ¿Ca chumafuiñ tati pu cuidachequelu mu?
18 Yafültucuafiyiñ ca llellipuleaiñ pu cuidaquelu mu. Tati pu loncolelu amuleafui ñi yafültucuafiel pu cuidaquelu tañi pu che cutrancülelu cam füchalu (Prov. 27:23). Ca com iñchiñ saquiafiyiñ pu cuidaquelu ca feipiafiyiñ taiñ piuqueyefiel. Ca llellipuafiyiñ Jehová tañi nehuentucuafiel, femngechi ñi ayüucüleal engün (2 Cor. 1:11).
19. ¿Chem mu maneluucüleiñ?
19 Pichiñma mu, Jehová ancümüñmayafi tati cülleñu com che, ngehuelayai cutran, lan dungu no rume (Apoc. 21:3, 4). “Ti cüntro rincüpürayai huemul reque” (Is. 35:5, 6). Hueñancühuelayaiñ taiñ füchan mu cam cushen mu, pehuelayafiyiñ taiñ pu che ñi cutrancülen cam füchalen. Acordalayafiyiñ rume com feitachi huesaque dungu ñi rupan cuifi (Is. 65:17). Petu ñi femtripanon Jehová ñi feipicünuel, quimnieiñ taiñ quisucünunoaeteu. Maneluucüleliyiñ Jehová mu, quisu quelluaiñmu taiñ ayühunquechi amuleal ñochi duam mu (Col. 1:11).
ÜLCANTUN 155 ¡Rumel ayüucüleaiñ!
a ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Epu lamngen pemefi quiñe cushe papai cutrancülelu, femngechi tañi cuidaqueteu tañi tripayal.