TJONÏK 6
BʼIX 18 Matyox rma xatäq pä Akʼajol
¿Achkë rma kan kowan nqatyoxij chë Jehová xküy qamak?
«Rma Dios kan kowan xerajoʼ ri winäq, xyaʼ Rkʼajol» (JUAN 3:16).
RI XTQATZʼËT
Ri nqʼax más chqawäch achkë xuʼän Jehová rchë xküy qamak, nqrtoʼ rchë nqtyoxin más che rä.
1, 2. ¿Achkë rma nqaʼij chë röj, ri winäq, xbʼanatäj qkʼë achiʼel xbʼanatäj rkʼë ri kʼajol ri nutzjoj ri peraj 1?
TAQUʼ rij jun kʼajol ri xkʼïy pä chpan jun familia ri kowan kirajil. Ye kʼa kʼo jun qʼij nyaʼöx rtzjol che rä chë rteʼ rtat xekäm pa jun accidente. Y ma xa xuʼ ta riʼ. Ryä chqä nutamaj chë rteʼ rtat xkikʼïs jontir kirajil chqä xkitïtzʼ kiʼ chpan jun mamaʼ kʼas. Rma riʼ pa rkʼexel xyaʼöx qa rrajil, xa xyaʼöx qa kʼas chrij. Y komä najin nbʼix che rä chë nkʼatzin nutöj ri kʼas riʼ. Ye kʼa ryä ma xtkowin ta xttöj rma kan jun mamaʼ kʼas xkiyaʼ qa rteʼ rtat chrij.
2 Ke riʼ chqä jbʼaʼ xbʼanatäj qkʼë röj, ri winäq. Ri naʼäy qateʼ qatat, Adán y Eva, majun ta wä mak chkij chqä ye kʼo wä chwäch jun jaʼäl jardín (Gén. 1:27; 2:7-9). Ryeʼ xekowin ta xekʼaseʼ chqä ma ta jun bʼëy xekäm, y xekowin ta kiʼ kikʼuʼx xkiʼän pa kikʼaslemal. Ye kʼa ma xbʼanatäj ta riʼ. Adán y Eva xeʼelesäx äl chwäch ri jaʼäl jardín riʼ y ma xkïl ta chik kikʼaslemal ri ma nkʼis ta. ¿Achkë xkiyaʼ qa ryeʼ chkë kalkʼwal? Le Biblia nuʼij: «Rma jun achï [Adán], ri mak xok chwäch le Rwachʼlew, y rma ri mak xpë ri kamïk. Ke riʼ xbʼanatäj rma riʼ jontir winäq yekäm, rma jontir xa kʼo qa mak chkij» (Rom. 5:12). Adán xyaʼ qa mak chqij, rma riʼ jontir nqkäm. Ri mak riʼ achiʼel jun mamaʼ kʼas ri majun ta jun chqë röj xtkowin ta xttöj (Sal. 49:8).
3. ¿Achkë rma nqaʼij chë qamak kan ye achiʼel kʼas?
3 Jesús xjnamaj qamak kikʼë kʼas (Mat. 6:12; Luc. 11:4). Reʼ ntel chë tzij chë taq nqmakun, achiʼel ta nkanaj qa qakʼas rkʼë Jehová ri nkʼatzin nqatöj. Xa ta ryä ma ta xtöj ri kʼas riʼ, röj xa xuʼ xtqkowin xtqatöj rkʼë qakʼaslemal, ntel chë tzij, taq xtqkäm (Rom. 6:7, 23).
4. a) Ma ta xqtoʼöx, ¿achkë ta xtbʼanatäj qkʼë? (Salmo 49:7-9). b) ¿Achkë ntel chë tzij ri tzij mak chpan le Biblia? (Tatzʼetaʼ ri recuadro «Mak»).
4 Qayonïl röj ma nqkowin ta nqïl jontir ri xyaʼöx chkë Adán y Eva (taskʼij Salmo 49:7-9). Ma ta xqtoʼöx, ma ta qayoʼen jun kʼaslemal chqawäch apü ri ma xtkʼis ta chqä ma ta qayaʼon chwäch qan chë xtqkʼasöx pä we xtqkäm. Xa xtbʼanatäj ta riʼ qkʼë achiʼel nbʼanatäj kikʼë ri chköp (Ecl. 3:19; 2 Ped. 2:12).
5. ¿Achkë xuʼän Jehová rchë xqrtoʼ rchë xqatöj qamak? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl).
5 Qtzjon chik jmul chrij ri kʼajol ri xqatzjoj qa chpan ri peraj 1. ¿Achkë komä xtnaʼ ryä we jun bʼeyon achï xtrajoʼ xttöj jontir rkʼas? Kantzij na wä chë kan kowan xttyoxin che rä chqä xtkʼän ri toʼïk riʼ. Ke riʼ chqä xbʼanatäj qkʼë röj. Ri Qatat Jehová, ri kowan nqrajoʼ, xyaʼ jun spanïk chqë rchë xtöj ri mak xyaʼ qa Adán chqij. Jesús xuʼij achkë chë spanïk riʼ. Ryä xuʼij: «Rma Dios kan kowan xerajoʼ ri winäq, xyaʼ Rkʼajol xa kimä ryeʼ rchë xa bʼa achkë winäq ri nukʼüt chë rkʼuqbʼan rkʼuʼx chrij ma xtchup ta rwäch, xa kan xtrïl rkʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta» (Juan 3:16). Re spanïk reʼ chqä nuʼän chë nqkowin jnan nuʼän qawäch rkʼë Jehová.
Jesús xtzjoj chkë ri winäq chë Jehová nuküy qamak chqä chë nkowin nuʼän riʼ rma rkʼaslemal xtyaʼ ryä pa kamïk (Juan 3:16). Chrij riʼ, ryä ma xkʼewaj ta xyaʼ riʼ pa kamïk rchë xtöj qamak. (Tatzʼetaʼ ri peraj 5).
6. ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ, y achkë rma?
6 ¿Achkë utzil nqïl rma re jun nüm spanïk reʼ ri nuʼän chë nkuy qamak? Rchë nqatamaj riʼ, chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët achkë rma röj, ri winäq, nkʼatzin jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë Jehová. Chqä xtqatzʼët achkë xchʼöbʼ xuʼän Jehová rchë xbʼanatäj riʼ, achkë xyaʼ pä rchë xtöj qamak, achkë rbʼanik xqkolotäj pa rqʼaʼ ri mak chqä achkë ntel chë tzij kan chöj qakʼaslemal nqtzʼet rma ryä. Ri nqchʼobʼon chrij jontir reʼ xtqrtoʼ rchë xtqtyoxin más che rä Jehová rma jontir ri xuʼän rchë xküy qamak.
RI NRAJOʼ JEHOVÁ: JNAN CHIK JMUL NUʼÄN QAWÄCH RKʼË
7. a) ¿Achkë chik jun xbʼanatäj kikʼë Adán y Eva? b) ¿Achkë nkʼatzin chqë röj, ri yoj kalkʼwal Adán y Eva? (Romanos 5:10, 11).
7 Adán y Eva ma xa xuʼ ta ma xekowin ta chik xkïl kikʼaslemal ri ma nkʼis ta, ryeʼ chqä ma jnan ta chik xuʼän kiwäch rkʼë Jehová. Taq ryeʼ majanä wä kemakun, kʼa ye kʼo na wä chpan rfamilia Dios (Luc. 3:38). Ye kʼa taq xkiqʼäj rtzij Jehová, ryä xeresaj qa chpan rfamilia. Ya riʼ xbʼanatäj taq majanä wä kejeʼ kalkʼwal (Gén. 3:23, 24; 4:1). Rma riʼ jontir röj, ri yoj kalkʼwal ryeʼ, nkʼatzin jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë Jehová (taskʼij Romanos 5:10, 11). Kʼo jun libro nuʼij chë, taq chpan re textos reʼ ntzjöx rij ri jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë Dios, nksäx jun tzij pa chʼaʼäl griego ri ntel chqä chë tzij «naʼän chë jun akʼulel ntok jun awamigo». Ri kʼo más rqʼij aweʼ ya riʼ chë kan yë Jehová xkanun rbʼanik rchë jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë. ¿Achkë rbʼanik xuʼän riʼ?
RI XUʼÄN JEHOVÁ RCHË NQKOWIN JNAN CHIK JMULNUʼÄN QAWÄCH RKʼË
8. ¿Achkë xuʼän Jehová rchë röj nqkowin jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë?
8 Jehová kʼo jun xchʼöbʼ xuʼän rchë röj, ri xa kʼo qa mak chqij, nqkowin jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë ryä. Ye kʼa rchë nbʼanatäj riʼ, ryä kʼo jun xkʼatzin xyaʼ ri jnan rqʼij rkʼë ri xtzʼlaʼ Adán. Romanos 3:25 nuʼij achkë xyaʼ Jehová. Chriʼ nuʼij: «Jun sacrificio ri nqrtoʼ rchë jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë Dios». Ri sacrificio riʼ nuʼän chë achiʼel ta nsolotäj ri kʼayewal kʼo chqawäch rkʼë Dios, rchë ke riʼ nqkowin nq·ok chik jmul ramigos ryä.
9. ¿Achkë xuʼij Jehová chkë ri israelitas chë nkʼatzin nkiʼän rchë nkuy kimak rma ryä?
9 Ojer qa, ri xtoʼö kichë ri israelitas rchë jnan xuʼän kiwäch rkʼë Jehová, ya riʼ ri sacrificios kichë chköp. Jehová xuʼij chë nkʼatzin nkiʼän ya riʼ jun tiempo rchë nuküy kimak. Rma riʼ chpan ri Qʼij rchë Kuyubʼäl Mak, ri nbʼan wä jmul pa jun jnaʼ, ri sumo sacerdote yerporoj wä chköp chwäch Jehová rchë nkuy kimak ri israelitas. Ye kʼa ri sacrificios riʼ ma yekowin ta wä nkiʼän chë nchup kimak ri israelitas, rma ri chköp ma más ta kiqʼij chkiwäch ri winäq. Ye kʼa Jehová xrajoʼ xerküy, ri xkʼatzin xkiʼän ryeʼ ya riʼ nkitzolij kiʼ che rä kimak chqä nkiʼän ri sacrificios ri xkʼutuj ryä chkë (Heb. 10:1-4). Chqä, ri sacrificios ri yebʼan wä chpan ri Qʼij rchë Kuyubʼäl Mak o ri yebʼan wä chpan nkʼaj chik qʼij, xnataj chkë ri israelitas chë xa kʼo qa mak chkij, chë kʼo jun nkʼatzin chkë rchë nchup kimak chqä chë xa jmul nkʼatzin nbʼan riʼ.
10. ¿Achkë xchʼöbʼ xuʼän Jehová rchë nchup kimak ri winäq?
10 ¿Achkë xchʼöbʼ xuʼän Jehová rchë xchüp kimak ri winäq? Ryä xuʼän chë Rkʼajol «xa jmul xtzüj apü rkʼaslemal chwäch [ryä] rchë xkʼwaj äl kimak ye kʼïy winäq» (Heb. 9:28). Jesús xyaʼ «rkʼaslemal pa kamïk pa kikʼexel ye kʼïy winäq» (Mat. 20:28). Ye kʼa ¿achkë rma ryä kan xkʼatzin xuʼän riʼ?
RI XKʼATZIN XYAʼ JEHOVÁ RCHË XTÖJ QAMAK
11. a) ¿Achkë nukʼüt le Biblia? b) ¿Achkë najowatäj chrij jun winäq rchë nkowin nutöj kimak jontir winäq?
11 Le Biblia nukʼüt chë chwäch Jehová, ri winäq kʼo jun nkʼatzin chkë rchë ntoj kimak, rchë ke riʼ yekowin jnan chik jmul nuʼän kiwäch rkʼë Dios. ¿Achkë rma? Tnatäj chqë chë Adán y Eva majun ta wä mak chkij chqä xyaʼöx qʼij chkë rchë yekʼaseʼ y majun bʼëy yekäm ta. Ye kʼa rma xemakun, ma xkïl ta chik ri kʼaslemal riʼ. Reʼ ntel chë tzij chë, rchë ntoj kimak ri winäq, nkʼatzin jun kʼaslemal achiʼel ri kʼaslemal xkitzʼlaʼ Adán y Eva (1 Tim. 2:6). We jun achï nrajoʼ nutöj ri mak riʼ, ryä kʼo chë majun ta mak chrij, kʼo rkʼaslemal ri majun bʼëy nkʼis ta chqä nrajoʼ nuyaʼ rkʼaslemal pa kamïk qmä röj. Xa xuʼ ke riʼ xtkowin xttöj qamak chqä xtqrtoʼ rchë jnan chkij jmul xtuʼän qawäch rkʼë Dios, rma rkʼaslemal ryä xa jnan rkʼë ri kʼaslemal xkitzʼlaʼ Adán y Eva.
12. ¿Achkë rma Jesús xkowin xtöj kimak ri winäq?
12 Tqatzʼetaʼ oxiʼ rma ri nqkowin nqaʼij chë Jesús xkowin xtöj qamak: 1) ryä majun ta wä mak chrij, «majun ta mak xuʼän», 2) rma riʼ kʼo wä rkʼaslemal ri majun bʼëy nkʼis ta y 3) nrajoʼ wä nuyaʼ rkʼaslemal pa kamïk qmä röj (1 Ped. 2:22; Heb. 10:9, 10). Jesús majun ta wä mak chrij, achiʼel Adán taq majanä wä nmakun (1 Cor. 15:45). Rma riʼ, taq xyaʼ riʼ pa kamïk, xkowin xtöj ri mak xyaʼ qa Adán chkij ri winäq; Jesús xtöj ri najowatäj (Rom. 5:19). Ke riʼ rbʼanik xbʼeʼok «ri rkʼisbʼäl Adán». Ma nkʼatzin ta chik chë jun winäq ri majun ta mak chrij nuyaʼ rkʼaslemal pa kamïk rchë nutöj ri mak xyaʼ qa Adán chkij ri winäq, rma Jesús «xuʼän yän riʼ taq xyaʼ riʼ pa kamïk» (Heb. 7:27; 10:12).
13. ¿Achkë qatzʼeton pä kʼa komä?
13 ¿Achkë nbʼanö chë röj, ri winäq, nqkowin jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë Jehová? Achiʼel xqatzʼët qa, Jehová kʼo jun xchʼöbʼ xuʼän rchë xküy qamak, rchë ke riʼ nqkowin jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë ryä. Ye kʼa rchë nbʼanatäj riʼ, naʼäy xkʼatzin xtöj qamak. Taq Jesús, ri majun ta wä mak chrij, xyaʼ rkʼaslemal pa kamïk, xkowin xtöj ri mak riʼ (Efes. 1:7; Heb. 9:14).
RI UTZIL YEQÏL: NQKOL PA RQʼAʼ RI MAK CHQÄ CHÖJ QAKʼASLEMAL NQTZʼET RMA JEHOVÁ
14. ¿Achkë xtqatzʼët komä, y achkë rma?
14 ¿Achkë utzil nqïl rma Jehová xtöj qamak? Le Biblia yerksaj jojun tzij ri yojkitoʼ rchë nqʼax chqawäch achkë utzil yeqïl rma ri xuʼän Jehová rchë xtöj qamak. Komä xtqatzʼët achkë chë tzij riʼ. Ri xtqaʼän riʼ xtqrtoʼ rchë xtqaloqʼoqʼej más ri xuʼän Jehová rchë xküy qamak.
15, 16. a) ¿Achkë utzil nqïl rma xtoj yän qamak? b) ¿Achkë nqanaʼ taq nqaquʼ chë nqkowin nqkol pa rqʼaʼ ri mak chqä ri kamïk?
15 Le Biblia nuʼij chë, rma xtoj yän qamak, röj xqkolotäj pa rqʼaʼ ri mak. Ke riʼ xuʼij ri apóstol Pedro. Ryä xuʼij: «Rïx itaman chë ma kikʼë ta ri xa yechaʼ chiʼ, achiʼel plata u oro, xixkol wä rchë xiyaʼ qa rbʼanik kʼaslemal ri xkikʼüt qa iwatiʼt imamaʼ chiwäch ri majun ütz ta nukʼäm pä pan iwiʼ, rma kan rkʼë rkikʼel Cristo xixkol wä. Rkikʼel ryä kan kʼo rqʼij, achiʼel rkikʼel jun aläj karneʼl ri majun ta ryabʼil» (1 Ped. 1:18, 19).
16 Rma Jehová xtöj yän qamak, röj nqkowin nqkol pa rqʼaʼ ri mak chqä ri kamïk, ri nkiʼän chqë chë kowan nqatäj poqän (Rom. 5:21). Kantzij na wä chë kan kowan nqtyoxin che rä Jehová chqä Jesús rma xojkiköl rkʼë rkikʼel o rkʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk (1 Cor. 15:22).
17, 18. a) ¿Achkë ntel chë tzij kan chöj qakʼaslemal nqtzʼet rma Jehová? b) ¿Achkë utzil nqïl rma kan chöj qakʼaslemal nqtzʼet rma Jehová?
17 Taq Jehová xtöj qamak, röj kan chöj qakʼaslemal nqtzʼet rma ryä. Ntel chë tzij chë chwäch Jehová achiʼel ta majun ta chik qamak. ¿Achkë rma Jehová nkowin nuʼij chë röj kan chöj qakʼaslemal chwäch si röj xa kʼo qa mak chqij? Ma tqamestaj ta chë qayonïl röj ma nqkowin ta nqaʼän chë Jehová kan jïk qakʼaslemal nqrtzʼët. Chqä, ryä ma chaq ütz ta che rä chë röj nqmakun chwäch. Ye kʼa taq nutzʼët chë qakʼuqbʼan qakʼuʼx chrij ri xuʼän ryä chqä Jesús rchë xojkiköl, kan nuküy qamak (Rom. 3:24; Gál. 2:16).
18 ¿Achkë utzil nqïl rma kan chöj qakʼaslemal nqtzʼet rma Jehová? Jun utzil, ya riʼ chë ye kʼo jojun cristianos yechaʼon rchë nkiqʼät tzij rkʼë Jesús chlaʼ chkaj chqä ye oknäq ralkʼwal Dios (Tito 3:7; 1 Juan 3:1). Ryeʼ ya xkuy yän kimak; chwäch Jehová, ryeʼ achiʼel ta majun bʼëy xemakun ta. Rma riʼ xtyaʼöx qʼij chkë rchë xtkiqʼät tzij chpan Rqʼatbʼäl Tzij Dios (Rom. 8:1, 2, 30). Nkʼaj chik cristianos kiyoʼen nkïl kikʼaslemal ri ma nkʼis ta chwäch Rwachʼlew chqä ye oknäq ramigos Dios. Ryeʼ chqä ya xkuy yän kimak (Sant. 2:21-23). Ri molaj winäq ri xkekolotäj qa chpan ri nimaläj tijöj poqonal, xtyaʼöx kikʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta (Juan 11:26). Ri kamnaqiʼ «ri xkikʼwaj jun jïk kʼaslemal» chqä «ri ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal», xkekʼasöx pä chqawäch apü (Hech. 24:15; Juan 5:28, 29). Y, taq xtqʼax ri tiempo, jontir ri nkiyaʼ rqʼij Jehová ri xkejeʼ chwäch Rwachʼlew, «ma xkexmeʼ ta chik pa rqʼaʼ ri mak» (Rom. 8:21). Achiʼel nqatzʼët, ri xuʼän Qatat Jehová rchë xküy qamak, nqrtoʼ rchë jnan chik jmul nuʼän qawäch rkʼë ryä. ¡Ya riʼ kan jun nüm spanïk!
19. ¿Achkë utzil qlon komä rma ri kibʼanon Jehová y Jesús qmä röj? (Tatzʼetaʼ chqä ri recuadro «Jehová xküy qamak»).
19 Kantzij na wä chë ri xbʼanatäj qkʼë röj kan jnan rkʼë ri xbʼanatäj rkʼë ri kʼajol ri xekäm rteʼ rtat y xkiyaʼ qa jun mamaʼ kʼas chrij, jun kʼas ri majun bʼëy xtkowin ta xttöj. Ye kʼa Jehová xqrtoʼ pä. Rma ryä kʼo jun xchʼöbʼ xuʼän rchë xküy qamak chqä xyaʼ Rkʼajol pa kamïk rchë xtöj ri mak riʼ, röj majun ta chik ri mamaʼ kʼas chqij ri xkiyaʼ qa Adán y Eva chqij. Ri nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij Jesús nuʼän chë nqkol pa rqʼaʼ ri mak chqä ri kamïk. Chqä, Jehová nkowin nuchüp jontir qamak y nuʼän chë achiʼel ta majun bʼëy xeqaʼän ta ri mak riʼ. Ye kʼa ri kʼo más rqʼij, ya riʼ chë komä nqkowin jnan nuʼän qawäch rkʼë Jehová, ri Qatat kʼo chkaj.
20. ¿Achkë xtqatzʼët chpan ri jun chik tjonïk?
20 Taq nqchʼobʼon chrij jontir ri kibʼanon Jehová chqä Jesús pa qawiʼ, röj kan kowan nqtyoxin chkë (2 Cor. 5:15). Ma ta ryeʼ xojkitoʼ, ma ta qayoʼen jun ütz kʼaslemal chqawäch apü. Chpan ri jun chik tjonïk, xtqtzjon chkij jojun ejemplos ri ye kʼo chpan le Biblia ri yojkitoʼ rchë nqʼax más chqawäch achkë ntel chë tzij chë Jehová nuküy qamak.
BʼIX 10 ¡Alabemos a nuestro Dios, Jehová!