TÖHAKÖÖPÖ ĀTIKÖL 3
Haköplu In Minë Mak Mat Yēsū
“Taṙēchköiny mak mat ngaich Yēsū.”—YÔH. 11:35.
TINKÖÖKÖ 17 “Lōnu Chin”
RAHËICHTAMATa
1-3. Asūp mihôiṅ lainyngen hī öi peuiny?
IHĒ ÖM ṙung öm peuiny? Pi-a man ṙung öm kunyi-i mak mat yēḵ meh öm ṙamlōn. Ṙōlheuh pöri öi hē e kunyi-i mak mat yēḵ hī īnu tö miṙivlōn re, mööḵhē yěi kapahlöng tö yip holmaneuk re. Ngatī ṙô ang sistör Lōröl aṅ Amerika: “Ik sā ök kūön chu kikanö nö kapah, ngaich ötkô chū-ö la-al ngam miṙivlōn re. Öt ṙātöre minë mak mat chu, ngö mufē chu-ö kūöṅn ngöre ön vöh min në miṙivlōn chu.”b
2 Ōt nup inrē lāinyngen hī öi kunyi-i mak mat. Hěngtak öp i aṅ Chapān öp painīör sistör Hiromī ngö ṙô anga-aṅ: “Hòṅ peuiny chu-ö, yēḵ yip tarik nö öt hang ṙô chu yěich ahānga. Vë-ekūö Yāvē pöri chū-ö tö ò nö kē-ěkūö chu tö öp vahë-ekūö chu tarik öp hamô-en ngam kanô-en.”
3 Pōyen yip in hī tö sā mufē mina sistör. (1 Pīt. 5:9) Lōnu ayī-ö tö re öi “lök la-en [Yāvē] hol tö kumchikṙenre” ṙōlheuh pöri öi öt ngatī. Pöi lohten öi kapahlöng tö holmaneuk re, lökten öi yīhi miṙivlōn, hēk ōt nup kanihngen tö tī-ivö tö hī mihôiṅ ṙāngen re i linöökö lōn Yāvē. (Sal. 6:6; 100:2) Hòṅ asūp pökeh inlahen hī?
4. Asuh öp min kahakkö hī in ngih ātiköl?
4 Haköplu in ayī-ö öi in Yēsū. Tö ò nö hěngheuh nö “taṙēchköiny mak mat.” (Yôh. 11:35; Lūk 19:41; 22:44; Hep. 5:7) Mikahtökūö re in min in ngih ātiköl, nö asūp haköplö hī öi in Yāvē hēk in Yēsū inrē. Ngaich hòṅ sitih inlahen inrē ayī-ö yēḵ hī öi la-al në tö ngatī kanihngen re.
CHÖ-ÖNY TÖ YIP HOL RE NÖ KITĀKNYÖ MAK MAT RE
Asīnken Yēsū öi harueskö alaha yip tö haṙivlōn (Ngëichköm perekrāf 5-9)e
5. Asūp mikahkūö hī tö inlahen Yēsū im Yôhan 11:32-36?
5 Tö akaha nö hol Yēsū, hē Lāsörös tö nak kanānö ò nā Mārta nā Mariā. Ik 32 C.E ang Lāsörös nö pōihangen nö vahavö ngaich kapah. (Yôh. 11:3, 14) Kirööngen miṙivlōn minā kanānö ò. Ik sā Yēsū nö teung nö in öp panam Petenī ngaich fāltöre ang Mārta nö chuh in ò nö ngö ṙô: “Mā öt hōḵ ök öre kanônyö chu nö kapah, yē Meh ihih.” (Yôh. 11:21) Sitih mufē ök vöh Mārta ik sā ò nö ngatī ṙô! Ik sā Yēsū nö meukö Mariā hēk tö yip tahëng hol ò nö peuiny, ngaich “taṙēchköiny mak mat anga-aṅ.”—Vë-ekūö Yôhan 11:32-36.
6. Kūö yòh ök Yēsū nö taṙēchköiny mak mat?
6 Kūö yòh ök Yēsū nö peuiny? Ngö kinūichngö ön nö in ngam līpöre Insight on the Scriptures: “Kūö kinpahlöre tök holre Lāsörös hēk kūö ò nö meuk miṙivlōn nak kanānö ök holre lökten ang Yēsū nö ‘afil unhôṅmöre ngaich taṙēchköiny mak mat.’”c Pi-a Yēsū nö fēkö kanihngen Lāsörös tök invah ò, chanökö ò inrē nö söl kinpaha re. Ik sā Yēsū nö meuk miṙivlōn nā Mārta nā Mariā tö kinpahlöre tök kanôinyö re, lökten anga-aṅ nö öt ansökken mak mat nö peuiny. Yē hī ayī-ö öi kapahlöng tö yip hol re hēk tö yip aṅ patī re, pi-a lohten öi ngatī inlahen miṙivlōn. Tai chěi töi ngëichkö nup tö lūöi haköp re im inlahen cha.
7. Asuh öp mikahkūö hī tö inlahen Yāvē yěi meuk minë mak mat Yēsū?
7 Akahakūö ang Yāvē tö kanihngen ellōn meh. ‘Sā ngam yöngre takô’ an Yēsū. (Hep. 1:3) In ngam inlahen Yēsū ayī-ö nö peuiny, öi akahakūö tö mufē Yāvē tö hī yěi kapahlöng tö holmaneuk re. (Yôh. 14:9) Yē hī öi kapahlöng tö më holmaneukre, ngaich mihôiṅ ayī-ö ṙatö-ellōnre tö Yāvē nö meuk kanihngen hī akahakūö inrē tö kanihngen ellōn hī. Rö-ö nöng angū-ö, pön hòṅ chūtngö mak mat hī inrē anga-aṅ.—Sal. 34:18; 147:3.
8. Kūö yòh öm më-eṅ ṙatö-ellōnre tö Yēsū nö ha-aṅlen yip tökapah?
8 Lōnu an Yēsū nö ha-aṅlen yip hanangenlōn hī. Kētö ṙinatö-ellōn Mārta anga-aṅ nö ngö ṙô: ‘Ha-aṅlöng ap min kanônyö meh.’ Ṙatö-ellōnre ang Mārta tö ṙô ò. (Yôh. 11:23-27) Pön akahakūö anga-aṅ tö inlahen yik pròfět Yāvē misī tö sā Ēlaicha nā Ēlaisa nö ha-aṅlen yik tökapah. (1 Rā. 17:17-24; 2 Rā. 4:32-37) Pi-a inrē anga-aṅ nö hang inlahen Yēsū nö ha-aṅlö tökapah. (Lūk. 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Mihôiṅ in ayī-ö öi sā inlahen Mārta öi ṙatö-ellōnre tö hī min örhō öi öt meukkūö yip hanangenlōnre yěn ha-aṅlöng. Sā inlahen Yēsū nö hareuskö alaha yik holre hēk peuiny inrē nö in cha. In e mikahkūö ayī-ö tö ò nö örhō min nö öt ha-aṅlen yip tökapah.
9. Kētö inchō elmat hī yē öp tö haṙivlōn ngaich sitih inlahen ayī-ö öi kētö inreuskö alaha cha?
9 Mihôiṅ man hayööken yip tö īnu tö miṙivlōn re. Rö-ö ök Yēsū nöng holṙô nā Mārta nā Mariā nö peuiny, pön hang ṙô cha inrē ngaich holtö hanangenlōnre nö vë-ekūö cha, ngaich hareuskö alaha cha inrē. Mihôiṅ in inrē ayī-ö öi ngatī inlahen. Ta-a chěi töi ngëichken ngih inchō elmat tö hī öi sitih inlahen öi hayööken më tö haṙivlōn. Ngòh aṅ Ôstrēliā ang Tën tö hěngtak nö minṙönylen ngö ṙô an: “Ik sā ök pīhö chu kikānö nö kapah, ngaich hòṅ hayöökaṙen chū-ö. Pōyen yip prötör hīk tö yip pīhö cha nö peuheū harap nö chöhken chu hēk chumkūöṙen cha-a nö hangih tö ṙô chu. Öt asökngö inlahen chu acha-a öich peuiny, ngaich öt haṙikngöre mufē cha-a nö meukö chu öich peuiny. Hēṙu chū-ö öt teūngten öich kēken minë la-enöich i patī, hayööken chu pöri cha-a. Tö sā nö sööch lorī, havah minë nya-akūö hēk vī nya-akūö chu inrē. Rolvan inrē cha-a nö holṙô chu vë-ekūötēv. Kô-en cha-a nö hol chu ngaich ‘el ṙētak kanihngen cha-a nö vī ngöre nö holmaneuk chu.’”—Inch. 17:17.
CHÖ-ÖNY TÖ YIP TAHËNG NÖ KITAKNYÖ MAK MAT RE
10. Asūp i falngen tö vënyu im Lūkös 19:36-40?
10 Ik 33 C.E. Nisān 9 nö teung ang Yēsū nö i Yerūsalem. Meuk yik tömaṙôngö anga-aṅ nö höngkūö ò nö haṙěhtö minë hilā nö sā hinöngkö kūö rācha anga-aṅ. Kô-en angū-ö nö ṙētak ṙanamlōn. (Vë-evkūö Lūkös 19:36-40.) Unôichrit e pöri ang Yēsū nö pingangkūö tī tö yik mahaköp. “Hē [Yēsū] nö röhta, ngaich meuk ngam panam anga-aṅ, ngaich peūinyö e.” Vë-eny nang cha ngaich anga-aṅ töm ötlinëken Yerūsalem min.—Lūk. 19:41-44.
11. Kūö yòh ang Yēsū nö peuiny yik aṅ Yerūsalem?
11 Ṙen ang Yēsū nö peuiny pön akahakūö anga-aṅ tö inalahen më tarik min, pòrô sin cha-a nö holtö hanangenlōn re nö höngkö yanīhi ò, unôichngöre pöri min yip in cha nö sō-en ò. Angū-ö lainyngen Yerūsalem min nö ha-atiyö ngaich yip tö ōt tit min Yahutī nö haköövö min acha-a. (Lūkös 21:20-24) Teungtökūö ngam ṙô Yēsū! Pōyen yip tarik töt hamang minë ṙô Yēsū. Ngatī yip tarik töngamuh tö sō nö hang ngam tölöök inhānga. Ta-a chěi töi ngëichkö minë në tö lūöi haköplö re im inlahen Yēsū.
12. Ngam inlahen Yēsū nö chö-öny tö yip tarik nö peuiny, asūp öp mikahkūö hī inlahen Yāvē?
12 Chumkūöṙen ang Yāvē tö yip tarik. Peuiny ang Yēsū nö chö-önyten yik tarik, in e mikahlōn ayī-ö tö Yāvē nö tö chumkūöṙen tö tarik. “Öt hōten hī hěng hang tak tölëlngö, hōten hī pöri ṙòkhöre yihtöre im invöötö ellōn.” (2 Pīt. 3:9) Hòṅ asīnken Yāvē in ayī-ö öi hòṅ chumkūöṙen tö yip tarik. Hangenlōn inrē ayī-ö tö yip holre, lökten öi ahangkö ngam tölöök inhānga öi in cha.—Mët. 22:39.d
Asīnken Yēsū öi harīkö inlahen im inhānga (Ngëichköm perekrāf 13-14)f
13-14. (a) Sitih inlahen ang Yēsū nö hameuktö ngam neukölōn re nö in yip tarik? (b) Sitih inlahen ayī-ö mihôiṅ hameuktö ngih tinrīken?
13 Ma-anyre ang Yēsū nö in ngam la-en inhānga. Tööḵlö ök Yēsū tö hanangenlōn re hēk miṙēlōn tö yik tarik. Lökten anga-aṅ nö öt ṙākenre nö i inköptö tarik. (Lūkös 19:47, 48) “Öt löktukūö nö nya” ang Yēsū tö yip mahaköp tö kūö yip tömarôngö nö hamūlöre nö yihtöre nö hang ṙô ò yěn ṙô-òvö. (Māk. 3:20) El hatööm inrē anga-aṅ nö kēnyö ṙētak re nö haköpten yip tarik. (Yôh. 3:1, 2) Pòrô yik tarik hamang ṙô ò nöt vītöre nö mahaköp, sön pöri anga-aṅ nö irūhen nö vë-eny nang cha töm inhānga. Ngatī in ayī-ö töngamuh öi chöh yip tarik öi vë-eny nang cha tö ngam tölöök inhānga. (Inl. 10:42) Lökten ayī-ö öi hòṅ harīktö inlahen re öi in ngam inhānga.
14 Hōḵ öi harīkngö ṙētak re öi ahānga. Hòṅ harīkngö ṙētak re ayī-ö öi ahangkö ngam tölöök inhānga, ngaich möl min öi öt teunglen tö yip tö hō nö hang. Ngö ṙô öp i painīör kanānö hī ang Mötiltā: “Tahëng-tahëng ngö ṙētak re āi öi meuk kūö yip tarik. Lā peuheū ai öi el pachār öi ahangkö ngam talöök inhānga. Ngaich lā harap ai öi Kart Vitnësing, in yip chūök yip tarik nö pōyen. Ngaich el harap ai öi chuh kūö patī öi ahanga, pön ōt yip tarik nö i patī hē e.” In e öi haköplu tö hī öi ötkô öi in ngam ṙētakre öi in ngam la-en inhānga. Ngaich möl min ayī-ö öi pōyen taneunglen tö yip tarik hēk ṙamlōn Yāvē nö meuk ngam inlahen hī öi ma-öinyre im inhānga.
CHÖ-ÖNY TÖ MINËNYÖ NGAM YÖNGRE NÖ PEUINY
Asīnken Yēsū öi havëkö kūö Yāvē el ṙētak kanihngen (Ngëichköm perekrāf 15-17)g
15. Sā ṙô ngam Lūkös 22:39-44 asuh ök inlahngen ik hatööm ik Nisān 14?
15 Ik 33 C.E. im Nisān 14 ang Yēsū nö ik hatööm nö el ök panô-ò Ketsēmanī. Manā-aṅ hatööm inlahen Yēsū angū-ö nö holtö miṙivlōnre. (Vë-evkūö Lūkös 22:39-44.) Hē e anga-aṅ nö “kalēḵěṙô nö peuiny nö holtö makmat nö vë-ekūö ngam Tēv.” (Hep. 5:7) Havëkö kumlēḵ re anga-aṅ nö in Yāvē tö ò nö söl im kinpaha re nö chiplö nö hateūngö minë kuilōn ò. Ngaich hang ṙô ngam kūönre ang Yāvē nö havëkö kūö ò lökten anga-aṅ nö tīntö öp ma-ahānga nö hareuskö alaha ò.
16. Ik manā-aṅ hatööm inlahen Yēsū nö aṅ kūö yòh ök nö peuiny?
16 Öt hěngk heuh ang Yēsū nö ngö mufē nö mumṙēngö minëny ngam yöng re, röhtö pöri ngam inlahen ò nö sūöchkö falēn. Lökten ang Yēsū nö peuiny. Ṙen inrē anga-aṅ nö peuiny pön akahakūö inrē anga-aṅ töre min nö chökö kinpaha, sön pöri anga-aṅ nö söl manā-aṅ nö chiplö, ngaich löktö in e ngam nöinyö Yāvē min nö haroiylöng. Yē meh inrē më-eṅ öm ngatī inlahen öm la-al në tö ngatī kanihngen, öm kihngen öm chiplö in Yāvē, ngaich sitih inlahen min më-eṅ mihôiṅ? Ta-a töi ngëichken në tö lūöi lainyngen.
17. Kūö yòh ök Yēsū nö hangöṙô tö Yāvē ngaich asūp mikahkūö hī tö inlahen Yāvē?
17 Örhō ang Yāvē nö öt hang vë-ekūöre. Hang ṙô Yēsū ang Yāvē, pön hòṅ chiplö ang Yēsū nö in ngam yöng re hēk hòṅ haroiylö ngam minë-eny ò inrē. Ngaich yē hī min ayī-ö ngatī kuilōn öi sā Yēsū, ngaich örhō min anga-aṅ nöt hangṙô öi havëken yěi kihngen.—Sal. 145:18, 19.
18. Kūö yòh öi mihôiṅ ngö ṙô tö Yēsū nö akahakūö tö minë chanökö hī?
18 Akahakūö an Yēsū tö minë chanökö hī. Sā inlaha hol hī an nö ahakakūö tö minë kanihngen hī. Lökten yē hī öi kihngen, ngaich akahakūö anga-aṅ tö minë öt kumlēḵen hī. Ngaich chumkūöṙen anga-aṅ inrē tö hī nö “löngö ṙētak nö kētö inyööken hī.” (Hep. 4:15, 16) Ik sā Yēsū nö el ök panô-ò Ketsēmanī ngaich hō-en ngam inyööken anga-aṅ tö ök ma-ahānga, ngaich hòṅ ngatī inlahen ayī-ö inrē öi hō-en minë inyööken tö lamöktö in Yāvē. Rolkangen minë tī Yāvē nö inyööken hī, nö löktö in minë līpöre, vitiō, minkahten hēk më minṙöinylen hēk tö më holmaneuk hī inrē aṅ el ngam māṅ nö hayööken hī.
19. Asūp mihôiṅ inlahen meh el ṙētak kanihngen?
19 Kētö lanāmö an min Yāvē nö in meh. Yē hī öi vë-ekūötēv el ṙētak kanihngen, ngaich teūngen ayī-ö tö ngam “lanāmö ngam Tēv ngam chamööḵngö taṙòkhöre mikah.” (Filip. 4:6, 7) Lökten in ngih lanāmö ayī-ö öi teūngen tö hanöhlöre hēk havai ngam mufē re inrē. Ngatī inlahen ngòh kanānö hī ang Lūis ngö ṙô anga-aṅ: “Hēṙu chin öich ngö mufē töre öich höng hěngtaka, ngaich öt hangenlōn inrē Yāvē tö chu. Yē chu pöri öich ngatī inlahen mufē ngaich ilööṙen chu-ö vë-ekūö Yāvē öich vë-eny minë el kuilōn re öich in ò. Ngaich löktö in e ngam mufē chu nö vailö.” Haköplu in öi in e yē hī öi vë-ekūötēv ngaich teūngen ayī-ö tö ngam lanāmö el kuilōn.
20. Asūp haköplö in ngih ātiköl?
20 Hē nup kamngö Yēsū nö peuiny, haköplu in ayī-ö tö hī öi mihôiṅ öi hareuskö alaha yip tö haṙivlōn ngaich yē öi kapahlöng tö yip holmaneukre, ngaich ṙatö-ellōnre ayī-ö tö Yāvē hēk Yēsū nö kētö inreuskö alaha hī. Ngaich rūhlöng alaha inrē ayī-ö öi hameuktö ngam neūkölōn re öi inyip tarik öi im inhānga hēk haköpten cha inrē, pò nā Yāvē nā Yēsū nö tö ngatī tinrīken. Ṙamlōn inrē ayī-ö öi hang inlahen Yāvē hēk tö Yēsū nö akahakūö tö minë chanökö hī hēk tö minë öt kumlēḵen hī inrē ngaich örheūheu cha-a nö hīnöre nö hayööken hī. Asā Yāvē nö öl nö “chūtngö makmat hī,” ta-a töi irūhen hang minë inköptöre in ngih ātiköl.—Inm. 21:4.
TINKÖÖKÖ 120 Asīnken Yēsū Im Inyāichngö
a Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö Yēsū nö kônyi mak mat nö peuiny. Kakkö minë tö lūöi in min inlahen ngaich ṙūhtö mikahkūö re tö nup inlahngen hēk asūp inrē min haköplö hī öi löktö in u.
b Harīki ngam Minë-eny.
c Haköp ngam Insight on the Scriptures, Volume 2, pěch 69.
d Ngam ṙô “holre” iṙô Krīk im Mëtiv 22:39, rö-ö angū-ö nöng ṙôtö yip mikahkūö hī, pön ṙamôtö yip töng tarik maheuk kūö hī.
e VAMË-ENY INLAHEN NGAM NYAT: Kētö inreuskö alaha nā Mārta nā Mariā ang Yēsū ik sā ò nö meukö cha nö haṙivlōn. Mihôiṅ inrē ayī-ö öi kātö inreuskö alaha yip tö haṙivlōn.
f VAMË-ENY INLAHEN NGAM NYAT: Ilööṙen ang Yēsū nö haköpten Nikotimös im hatööm. Ngatī ayī-ö öi asā minë ṙētak yip tarik öi haköpten cha.
g VAMË-ENY INLAHEN NGAM NYAT: Havëkö kumlēḵ re ang Yēsū nö in Yāvē töre min nö chiplö nö in ò. Hòṅ ngatī inrē ayī-ö yē öi kihngen.