Sugal—May Makadaog Ba?

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Italya

‘NIINING panahon sa grabeng kalisdanan sa ekonomiya, adunay usa ka industriyang wala maapektahi sa krisis.’ Ang Italyanhong magasing Corriere della Sera Illustrato nagtumong sa industriya sa sugal. Oo, sa Italya, sama sa daghang ubang nasod, ang sugal maoy dakong negosyo.

“Ang U.S. anaa sa taliwala sa talagsaong pag-uswag sa legal nga sugal,” matud sa magasing Fortune. “Kay maganansiyahon kaayo, ang mga loteriya sa miaging tuig [1983] mikitag . . . halos $2.1 bilyon.” Ang sugal nagahaylo usab sa daghan kaayong Canadiano. Sumala sa mantalaang La Presse, ang mga pamilyang nagapuyo sa Quebec mas dakog gasto sa sugal kay sa medisina ug sa pag-atiman sa ngipon!

Bisan tuod ang mga loteriya, ruleta, dais, ug mga dula sa baraha gigamit sa sugal, ang resulta sa mga bangga sa boksing, mga dulang potbol, ug mga karera sa kabayo maoy pipila sa popular pang mga butang ginapustahan sa mga sugarol. Apan sumala sa gipahayag sa The Complete Illustrated Guide to Gambling: “Ang determinadong mga sugarol mopusta kon hain sa duha ka tinulo sa ulan ang unang makaabot sa ubos sa bentana, o sa gidaghanon sa mga balhibo nga nagatubo sa alom.” Busa, sa Italya sila nagapusta sa mga piliay sa presidente, kon kaha ang gobyerno mapukan o dili, ug bisan sa pagpili sa papa! Ang gabii una sa bangga sa potbol panahon usab sa kaguliyang alang sa mga sugarol, kinsa nagagastog dili-katuohang mga kantidad sa salapi diha sa mga tampohay sa pusta sa dula sa potbol. Ang mga mantalaan nagatawag niini nga ‘Saturday night fever.’

Apan, kinsa ang mga mananaog sa sugal? Ang kamatuoran bang milyonmilyon—oo, bilyonbilyon—nga dolyar ang madaog nagapaila nga ang sugal mapuslanon sa usa ka paagi?

Nganong Sila Mosugal?

Si Sharon ug Steve malipayon sa ilang kaminyoon. Apan sa nadiskobrehan ni Sharon nga sila nalubong sa utang, iyang gihangyo si Steve sa pagbiya sa sugal. Ang dimaihap nga mga saad nga mohunong gilapas. Mihugo ang lawas ni Sharon, ug nagsugod siya pagbatog mga sakit sa dughan. Kana wala makapabalaka ni Steve. Ang iya lang gihunahuna mao nga kon siya mamatay, iyang magamit ang kuwarta sa seguro aron ibayad sa iyang mga utang sa sugal.

Kining kasoha sa tinuod kinabuhi, nga gisugid sa Medical Aspects of Human Sexuality, nagailustrar pag-ayo unsa ka hugot makahawid ang sugal sa mga tawo. Alang sa pipila, ang panghaylo sa sugal mao ang kadalo lamang gayod. Bisan pa niana, ang pulyetong Compulsive Gambling nag-ingon: “Ang mga tawo nga nagasugal . . . nagabuhat niana alang sa yanong mga katagbawan: kahupayan sa kapit-osan ug kahago, kaukyab sa pagpamasin, kahinam sa paglaom nga makadaog, ‘kalalim’ nga sama sa ipatungha sa alkohol, ug pagkasosyal ug panag-uban. Kon ang resulta mao ang pagkadaog, mahidugang sa ubang mga epekto ang pagbati sa gahom, bisan sa pagkagamhanan sa tanan.”

Ang pagkadaog sa sayo sa kinabuhi, hinunoa, kadaghanan nagabutang ug malalangong lit-ag. Bisan pag dili kaayo balehon sa kadaghanang tawo ang maong pagdaog ingong “suwerte sa nagsugod,” binuang nga gihubad kana sa uban ingong tilimad-on. Matud sa usa ka artikulo sa Psychology Today: “Ang dili-makaikag, lisod nga purohan—ang kamatuoran nga 90 porsiento sa mosugal mapildi—dili mahasilsil kanila. Ilang gibati nga sila dili na matandog nianang mga purohana, nga sila, sa pagkamatuod, espesyal.” Kining halos abnormal nga dili pag-atubang sa mga kamatuoran maoy unang mga tikang ngadto sa pagkahimong dili-mabangbang nga sugarol.

Ang Italyanhong mantalaang Stampa Sera nagpahayag nga alang nianang mga tawhana, ang pagsugal maoy “droga nga dili mahimong mawad-an niana ang usa ka tawo.” O sumala sa gisulat ni Giovanni Arpino diha sa Il Giornale nuovo: “Kining bisyoha mahimong malubong sa kaunoran sa usa.” Ang pagsugal nagatagana ug kaikyasan gikan sa paagi sa kinabuhi nga makapuol unta.

Bisan pag ang pagsugal maoy alang lamang sa kasarangang kalingawan, ang entrante mahimong dag-on sa garbo ug egotismo, nga dili mohunong dihang mapildi o mopadayon sa pagsugal bisan human makadaog—nga unya mapildi ra pag-usab.

Pagbuntog sa mga Posibilidad

Bisan pag ang sugarol tingali mobati nga siya ‘destinadong modaog,’ ang kamatuoran mao nga ang sugarol halos tino nga mapildi! Ang hinungdan? Simpleng matematika. Iantog ang kuwarta sa pulo ka beses, ug unsa ka subsob kini mahari o mapatay? Ang panahom tingali magaingon nga kini angay lima ug lima. Sulayi kini. Talagsa ra kining mosangpot sa ingon. Abi mo, ang gitawag nga balaod sa mga aberids molampos lamang sa dagkong mga numero. Sa laing mga pulong, iantog ang kuwarta sa dimaihap nga beses ug, oo, kini mosangpot sa samang hari o patay. Apan sa dili madugay, ang kombinasyon mahimong motungha. Sa ingon, dili gayod maila kon unsay mosangpot sa usa ka tinong pag-antog.

Ang sugarol dili modawat niini. Kon ang kuwarta migawas nga hari walo ka beses nga sunodsunod, siya tingali motuo uban ang halos relihiyosong kadasig nga kini kinahanglang mogawas nga patay sa sunod nga pag-antog. Ug siya mopusta ug dakong salapi sa maong hugot nga pagtuo. Sa pagkamatuod, ang kuwarta dili makahinumdom sa nangaging nahimo niini. Ang purohan sa matag pag-antog sa gihapon maoy singkuwenta-singkuwenta!

Nan, kawang gayod ang pagsulay sa pagtagnang tukma kon unsay mahitabo sa mas komplikadong dula sama sa blackjack o ruleta! Ang purohang dili makadaog yanong dako kaayo. Kini matuod bisan sa mga dula sama sa mga karera sa kabayo o potbol nga ang mga pusta niana ipasukad sa kahanas sa mga mag-iindig. “Ang panahon ug wala-mahibaloi-daang hitabo” yanong modaot sa mga panagna. (Ecclesiastes 9:11) Ni posible ang pagbuntog sa mga posibilidad pinaagig usa ka “sistema.” Sa Italya kapin sa katunga niadtong nagaentra sa mga tampohay sa pusta sa potbol nagasulay niini pinaagi sa pagpalit ug daghang kupon sa usa ka panahon. Ugaling lamang, ang bugtong seguradong sistema niining matanga sa dula mao ang pagpadala sa tanang posibleng resulta alang sa matag dula. Segurado, ikaw modaog. Apan ang kantidad nga magasto dili mabawi sa kantidad nga madaog.

Ang mga tawo lamang nga makadaog sa sugal mao ang mga nagapasugal. Ang mga tag-iyag casino yanong nagapasibo sa mga posibilidad sa usa ka dula aron ang casino kanunay mogawas nga nagauna. Sa Italyanhong mga tampohay sa pusta sa potbol, ang gitahong 35 porsiento lamang sa bug-os nga kantidad nga gipusta ginabayad ingong ganti. Ang mga nagapalakaw sa tampohay mao ang nagatago sa nahibilin.

Busa, ang mga tawong nagaingon, ‘Gisuwerte gyod ko’ o, ‘Gidimalas pa ako, apan natino kong ako mosugod sa pagkadaog gikan karon’ yanong nagalimbong sa ilang kaugalingon. Ang sugal maoy kawang nga ehersisyo. Ug samtang ang palaumagian sa balita nagahatag ug dakong publisidad sa pila ka mananaog, talagsa ka rang makadungog bahin sa milyonmilyong napildi.

Sugal ug ang Bibliya

“Kabuangan, bisyo, mapintas nga pagbati, pagkatarantar, pag-ikyas sa kamatuoran, panimpalad, mapatuyangong mga damgo, paglapas, ug pangandoy sa riyesgo nga tuling mahanaw sama sa pagkatagbaw niini—kana mao ang sugal, uban ang pagpangagpas sa bahandi, mga panghanduraw, ug naglabing mga emosyon.” Kana ang giingon sa magasing La Repubblica. Dili katingad-ang ang mga gobyerno subsob nagahimo sa sugal nga dili-legal, bisan pag sa kasalingkapaw nagakonsentir sa bisyo diha sa lisensiadong mga casino o nagadumala sa lotto ug sa susama sa ilang kaugalingon!

Bisag unsa ang pag-isip sa mga tawo niining butanga, ang Bibliya nagapailang ang sugal wala mahiuyon sa Kristiyanidad. Ang pipila, pananglitan, tingali mobating ang pagsugal yanong nagatagbaw sa ekonomikanhong panginahanglan. Apan si Jesus nagtudlo kanato sa pag-ampo, “Hatagi kami karong adlawa sa pagkaon namo niining adlawa.” Unsaon sa usa ka tawo pagsugal nga dinalo alang sa salapi ug unya pag-ampo niini? O sa unsang paagi siya makasunod sa tambag: “Nan, ipadayon ang pagpangita pag-una sa gingharian ug sa iyang pagkamatarong, ug kining tanang ubang butang [materyal nga mga kinahanglanon] igadugang ra kaninyo”?—Mateo 6:11, 33.

Ang Bibliya dugang nagatambag: “Pasagding ang inyong pagkinabuhi mahigawas sa gugma sa salapi, samtang kamo matagbaw niining mga butanga karon.” (Hebreohanon 13:5) Ang sugarol dili gayod matagbaw. Ngani, siya dalo, ug ang Bibliya nagaingon nga ang mga tawong dalo “dili magapanunod sa gingharian sa Diyos.”—1 Corinto 6:9, 10.

Matuod, ang pila mangatarongan nga sila mosugal dili tungod sa salapi kondili tungod sa kaukyab. Bisan pa niana, ang Bibliya nagasaway sa katibuk-an niadtong nagalapas sa diyosnong mga prinsipyo ug nahimong “mahigugmaon sa mga kalingawan inay sa Diyos.” (2 Timoteo 3:4, 5) Dugang pa, si Jesus miingon: “Kinahanglang higugmaon mo ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” (Mateo 22:39) Sa unsang paagi ang usa ka tawo makahigugma sa iyang silingan samtang iyang gipaningkamotang makuha ang salapi sa iyang silingan? Sa unsang paagi ang pagsugal mahiuyon sa paninugdang prinsipyo, “Adunay labaw nga kalipay sa paghatag kay sa pagdawat”?—Buhat 20:35.

Dili pagahikalimtan mao ang kamatuoran nga ang mga sugarol kadaghanan nagapangamuyo sa “diyos sa Maayong Kapalaran,” nga tin-awng ginasaway sa Bibliya.—Isaias 65:11.

Sa kataposan, palandonga ang daotang impluwensiya sa sugal diha sa “mapuslanong mga batasan” sa Kristohanon. (1 Corinto 15:33) Ang Kristohanong pagkinabuhi nagalangkit sa pagbudlay ug pagdaginot. (Efeso 4:28) Si Jesus mismo nagpakita nga siya dili usikan sa dihang, tapos sa milagrosong pagpadaghan sa mga tinapay ug mga isda, siya mimando nga dili usikan ang mga salin. (Juan 6:12, 13) Apan inay sundon ang mga lakang ni Jesus, ang sugarol mas susama sa anak nga mausikon sa sambingay ni Jesus, kinsa “nag-usik-usik sa iyang katigayonan pinaagi sa pagkinabuhing mapatuyangon.”—Lucas 15:13.

Ang matuod nga mga Kristohanon sa ingon nagapahilayo sa lit-ag sa sugal sa tanang matang niini. Alang kanila walay kalainan kon gamay o dagkong mga kantidad ang nalangkit. Sumala sa giingon ni Jesus: “Ang tawong matinumanon sa diyutay matinumanon usab sa daghan, ug ang tawong dili matarong sa diyutay dili usab matarong sa daghan.”—Lucas 16:10.

Makaiikag, ang mga Saksi ni Jehova nakatabang sa daghang nasakpan sa lit-ag sa dili-mabangbang nga pagsugal sa paggawas niana. Tan-awa ang naunang panid. Sila wala na makasinati sa sugwak sa adrenaline nga ipatungha sa sugal, kondili karon sila dunay tinuod nga katuyoan sa kinabuhi. Ug inay himoon ang usa ka bisyo nga makadaot sa panglawas ug pamilya, sila “dato sa maayong mga buhat.” Sila “andam sa pagpakig-ambit,” inay andam sa paglaraw kon unsaon pagkuha sa hinagoan kaayong salapi sa lain. Sila “nangupot pag-ayo sa tinuod nga kinabuhi,” dili sa gihanduraw nga kalibotan sa pagsugal. (1 Timoteo 6:18, 19) Sa ingon sila nangahimong matuod nga mga mananaog!

[Blurb sa panid 13]

“Ang dili-makaikag, lisod nga posibilidad—ang kamatuorang 90 porsiento niadtong mosugal mapildi—dili mahasilsil kanila. Ilang gibati nga sila dili matandog sa maong mga posibilidad, nga sila, sa pagkamatuod, espesyal.”—Psychology Today.

[Kahon sa panid 14]

Ako Niadto Sugarol

Ako nalit-agan sa dula sa poker sa edad 12. Tapos sa akong pagkaminyo, akong gipadayon ang akong bisyo, nga ako mosugod sa pagsugal sa alas nuybe sa gabii, nga taposon sa alas singko o alas sayes sa buntag. Tapos niana, nga mamanhod sa kakapoy, ako maningkamot sa pag-adto sa trabaho. Kadaghanan ako dili makaadto.

Ang sugal nagsugod sa pagdaot sa akong pamilyahanong kinabuhi ug personalidad. Gikinahanglan sa poker ang daghang panglingla. Ug akong nadiskobrehang ako mismo nanglingla ug namakak sa tinuod nga kinabuhi. Unya diha ang suliran sa kuwarta. Kon ako makadaog, ako maaghat sa paggasto dayon niana, mao nga kana dili magdugay sa akong bulsa. Sa wala madugay ang akong kaminyoon nagun-ob.

Niadtong 1972, duha ka Saksi ni Jehova nanuktok sa akong pultahan. Samtang sila nakigsulti kanako, ako naghunahuna, ‘Walay si bisan kinsa ang motrabaho nga walay suweldo. Sila may nagpahiping motibo.’ (Ang magdudulag poker nagabansay sa iyang kaugalingon nga mahimong matahapon sa tanang butang!) Apan sa paglabay sa panahon, ako nakaamgo nga kana dili matuod. Ako mitambong sa usa sa ilang mga tigom, ug bisan tuod ako wala makasabot sa tanan, ako nakadayeg sa ilang kahapsay, panaghiusa, ug kalulot.

Misugod ako sa pagtuon sa Bibliya. Ug ang sugal? Kinahanglang biyaan ko sa bug-os kana. Apan kon mosulod sa imong kinabuhi ang kamatuoran sa Bibliya, mawad-an ka sa panukmod sa pagsugal. Busa uban ang dakong paningkamot, ako mihunong. Ako nabawtismohan sa 1975.

Daghan kaayo ang mga kaayohan. Naarang-arang ang akong panglawas—ug mao usab ang akong personalidad. Ang akong kinabuhi wala na gamhi sa pagsugal kondili sa espirituwal nga intereses. Kaniadto, ako gitahod sa kauban kong mga sugarol. Karon ako gimahal sa kongregasyon diin ako nagaalagad nga ansiano. Karon ako nakaamgo nga ang sugarol mao ang pildi. Ug ako gibuligan sa mga kamatuoran sa Bibliya sa pagsabot niini.—Tinampo.

[Letrato sa panid 15]

Wala bay panagsupak nga ang usa ka Kristohanon mosugal ug bisan pa niana moampo, “Hatagi kami karon sa pagkaon namo niining adlawa”?