Ang Akong Sikh nga Panulondon—Ug ang Akong Pagpangita sa Kamatuoran
Sumala sa giasoy ni Balbir Singh Deo
DIHANG makita ko ang kasuko sa mga tawo alang sa usag usa tungod sa ilang relihiyon, kini nakapasubo kanako. Bisan dinhi sa India, ang papel sa Kristiyanidad sa gitawag nga mga Kristohanon diha sa politika ug nasyonalistikong mga gubat ilado.
Gani, ang duha ka gubat sa kalibotan bug-os gipakig-away sa mga nasod nga nagaingon nga sila mga Kristohanon! Ug ang mga pagsakit ug mga pagpamatay gisuportahan sa “mga Kristohanon” sa nangagi nagpadayon karon niining mga dapita sama sa Amihanang Irlandiya, nga diin ang mga Katoliko ug mga Protestante nag-awayay ug nagpinatyanay sa usag usa. Kining padayong pag-awayay, lakip sa reputasyon nga namalit ug pagkaon alang sa mga kinabig, wala makabilin ug maayong impresyon. Imo bang nakita kon nganong daghan kanamong mga Indian walay gana nianang gitawag nga Kristiyanidad?
Sa samang higayon, maguol ako nga makakita sa pagdumot sa mga Indian sa usag usa tungod kay tingali Sikh ang tawo inay Hindu o Hindu inay Muslim. Ang tinuod nga mga magsisimba, sa hunahuna ko, angay mahigugma niadtong lahi ug pagtuo. Ilabinang makakurat mao ang terorismo diin nalangkit ang mga Hindu ug mga Sikh sa pila ka tuig nga milabay dinhi sa India.
Apan, bisan pa sa kanunayng mga hitabo sa kabangisan, ako ug ang akong tulo ka magulang nga igsoong mga lalaki ug akong mga bayawng babaye wala batiag dakong kahadlok. Ang akong igsoong babaye ug ang iyang bana, usab, mibating napanalipdan gikan sa kabangisan. Apan, ngano man sanglit gimatuto man kami ingong mga Sikh? Sa dili pa moasoy, igusilon ko una kaninyo ang bahin sa mga Sikh.
Ang Sikh nga Relihiyon
Monoteyestikong relihiyon ang Sikhismo nga may iyang kaugalingong kasulatan, mga rituwal sa pagdawat, sa kaminyoon ug mga seremonya sa patay, ug mga sagradong dapit nga duawon ug pagsimba. Ang 15 milyones ka mga Sikh sa kalibotan nagsubay sa ilang mga pagtuo balik sa ika-15ng siglong Indian nga guru, kun magtutudlo, nga ginganlag Nanak. Gitawag ang iyang mga sumusunod nga mga Sikh, gikan sa Sanskrit nga pulong nga nagkahulogang “disipulo.”
Natawo si Nanak sa Hindu nga mga ginikanan sa Punjab sa rehiyon sa amihanang India, ang iyang yutang natawhan bahin na karon sa Pakistan. Ang kinabag-an sa iyang mga sumusunod gikan sa Punjab, apan namuyo ang mga Sikh sa tibuok India ug sa ubang bahin sa kalibotan. Sa Britanya lamang adunay mga 300,000 ka Sikh.
Sa bata pa si Nanak, ang Hindu ug Muslim kanunayng nag-awayay, ug naapektohan kaayo siya sa pag-antos sa panahon sa gubat sa duha ka kiliran. Dihang gipangutana kon unsang relihiyona ang iyang sundon, siya mitubag: ‘Walay Hindu ug walay Mussulman, busa unsang dalana ang akong subayon? Subayon nako ang dalan sa Diyos. Ang Diyos dili Hindu ni Mussulman, ug ang dalan nga akong subayon mao kanang dalan sa Diyos.’
Bisan tuod wala magplano sa pagtukod ug bag-ong relihiyon, nahimong pangulo si Nanak sa relihiyosong kalihokan. Sama sa uban sa iyang adlaw, nagtudlo siya nga daotan ang sistema sa klase nga kaylap sa India. Iyang gipamubo ang iyang mensahe diha sa tulo ka paninugdang mga sugo: Trabaho, pagsimba, ug panghatag.
Ang Kataposang Guru
Ang mga magtutuo kang Guru Nanak nakasabot nga pinaagi sa guru, kun magtutudlo, nga magpadayag ang Diyos. Busa nagkinahanglan kinig mga manununod, busa sa yugto sa mga 200 ka tuig, napulo ka nagkalainlaing mga guru ang nanguna sa nagatubong gidaghanon sa mga Sikh. Sa kataposan ang ikanapulong guru, si Gobind Singh, miingon nga ang iyang manununod dili tawo. Hinunoa, ang sagradong mga sinulat ni Nanak, sa ulahi sa mga guru sa Sikh, ug sa “mga santo” sa Hindu ug Muslim maoy mipuli sa mga tawong guru. Kining mga sinulat, nga nausa diha sa librong nailhang Guru Granth Sahib, gilantaw sa ulahi sa Sikh ingong pulong sa Diyos.
Ang librong Guru Granth Sahib gihatagan ug samang kadungganan ug pagtahod nga nadawat sa mga tawong guru niadto. Gipasundayag ug gibasa ang libro sa linain nga lawak sulod sa mga balay sa Sikh. Sulod sa mga gurdwaras (mga dapit sa pagsimba sa Sikh), walay mga imahen o pormal nga mga serbisyo, ni may altar kun pulpito. Gipahimutang ang Guru Granth Sahib diha sa mga kusyon sa entablado ug tinabonan ug atop-atop. Basahon ang mga bersikulo niini ug awiton ngadto sa mga mamiminaw.
Si Gobind Singh, ang kataposan sa tawong guru, nagporma usab ug organisasyon nga gitawag Khalsa (mga maputli). Kini maoy linain nga panag-igsoonay sa mga Sikh nga andam sa paghatag sa ilang mga kinabuhi sa bug-os alang sa relihiyosong mga prinsipyo. Aron mawala ang mga pagpinig sa klase nga gipaila pinaagi sa ilang mga ngalan niadto, gisagop sa mga membro sa Khalsa ang ngalang Singh, nagkahulogang “Leyon.” Gikuha sa mga babayeng membro sa Khalsa ang ngalang Kaur (Baye nga Leyon ug Prinsesa). Ang maong mga ngalan sundan usahay sa apelyido sa pagpaila.
Ang pagsul-ob sa lima ka K kinahanglan aron sa pag-ila sa lalaking mga membro sa Khalsa pinaagi sa ilang mga dagway. Una, ang kesh, dili pinutlang bungot ug taas nga buhok nga gibugkos sa ulo. Ikaduha, kinimpitan ang buhok ug kangha, o sudlay, ug tabonan ug turbante. Ikatulo, ang kachs, kun short pants, nga isul-ob nga pang-ilalom nga sapot, ug ikaupat, kara, usa ka metal nga brislet. Sa kataposan, ang kirpan, kun espada, ginadala aron sa pagdepensa sa relihiyosong mga pagtuo. Kining lima ka K nahimong uniporme sa pag-ila, nga nagpalahi sa mga Sikh gikan sa ubang mga grupong Indian. Bisag giusab kini niadto, gipadayon sa mga membro sa Khalsa kining mga tradisyona karon.
Dili sama sa mga Hindu, nga dunay daghang mga diyosdiyos, nagtuo ang mga Sikh sa usa ka Diyos. Gisalikway usab sa mga Sikh ang maghigpit nga kinabuhi, pagpuasa, ug sa pagkaon ug lonlon utan. Apan sama sa mga Hindu, ang mga Sikh sa katibuk-an nagtuo nga ang tawo modangat sa siklo sa mga pagkatawo pag-usab gawas kon pagawason pinaagi sa kadan-agan. Ang pulong sa Diyos, nga gihatag sa guru, gituohan nga mao lamang ang paagi nga makagawas gikan sa maong siklo. Gituohan nga ang kinatayoktokan sa katuyoan sa tawo mao ang pagkamahiusa sa Diyos, nga gawas gikan sa pisikal nga lawas.
Ang Personal nga Pagpangita
Bisag gimatuto nga usa ka Sikh, ang mga hitabo sa akong kinabuhi nakapatunghag mga pagduhaduha. Sa samang panahon, ang pagmatuto sa akong amahan nakahatag kanako ug bukas nga hunahuna dihang makaatubang akog mga ideya nga lahi gikan sa akong pamilya.
Namatay ang akong inahan sa siyete anyos pa ako. Mihatag kini kanakog pagbating walay mahimo ug naglibog. Misulay sa paglipay ang mga paryente sa among pamilya, nga nag-ingon, ‘Hinumdomi nga ang mga buotan mamatay nga bata pa’ ug, ‘Siya anaa sa kalinaw didto sa langit.’ Mosulat ako kaniya ug dayon sunogon kini, naglaom nga pinaagi niini mahibalo siya nga gimingaw kaayo kami kaniya. Apan gibati gihapon akog kahaw-ang, sanglit wala akoy paglaom nga makakita kaniya pag-usab.
Dihang midako ako, seryosong gisusi ko ang Sikhismo, nagabasa sa regular sa Guru Granth Sahib ug kinasingkasing moampo kang Guru Nanak. Bisag nagtuo kami sa usa ka Diyos, komun kanamo nga mag-ampo kang Nanak, nga among giisip nga usa nga makatabang kanamo nga mapaduol sa Diyos. Apan, naglibog ako nganong mohimog daotang mga butang ang mga tawo.
Sa dakong tinguha nga makabaton kamig labing maayong edukasyon, gipatungha kami sa akong amahan sa usa ka “Kristohanon” nga eskuylahan. Samtang ang pila ka nagaangkong mga Kristohanon daw sinserong tan-awon, imong makita ang pagkasalingkapaw sa tunga kanila. Kami ug ang ubang mga dili-Kristohanon diha sa eskuylahan gisultihan nga taplan ang gastos sa among edukasyon sa usa ka langyawng isponsor kon mosimba kami ug moapil sa mga kalihokan niini. Kining mga tanyaga daw hiphip alang kanako.
Apan dihang nag-17 anyos ako, may nahitabo nga nakapukaw sa akong interes sa Bibliya. Gisultihan ako sa akong higala nga ang mga gubat ug ubang mga problema karon gitagna sa Bibliya. Wala ako magtuo nga tinuod kana, busa dihang gipakitaan ako sa Mateo kapitulo 24, natingala ako sa mga butang nga gitagna. Tinuod gayod, sa hunahuna ko, nga nasudlan ang Bibliya ug daghang kamatuoran.
Ang mga Saksi Miduaw
Usa ka adlaw sa 1976 dihay batan-on, nga usa sa mga Saksi ni Jehova, miduaw sa among balay sa Calcutta. Gibinlan niya akog kopya sa publikasyong Ang Imong Pagkabatan-on—Pagpahimulos sa Labing Maayo Niini, gibasa ko ang tanan sa usa ka adlaw. Mibalik siya ug gidapit ako sa meting diha sa Kingdom Hall. Mitambong ako, ug dihadiha naikag ako.
Bisan pag nagsul-ob lang akog kamesin ug jeans, dayag nga walay mga pagpinig ang gipakita niadtong presente bahin sa panapot, pagkabutang sa kinabuhi, edad, rasa, o kagikan sa pamilya. Ug dihay tim-os nga kainit taliwala sa mga tawo. Gidapit ako sa paglingkod sa atubangan, diin namati ako sa makahuloganong pakigpulong bahin sa pangutana, “Nagkasumpakiay ba ang Bibliya?” Misugod ako sa pagtuon sa Bibliya uban sa tabang sa usa ka Saksi nga akong nakita sa Kingdom Hall, ug wala magdugay, regular na akong tigtambongan sa tanang mga meting.
Lahi kaayo ang akong nakat-onan gikan sa akong nadunggan sa “Kristohanon” nga eskuylahan nga akong gitunghaan. Wala simbaha sa mga Saksi ni Jehova si Jesus. Hinunoa, ilang gisimba ang Labing Makagagahom nga Diyos, ang Usa nga gisimba mismo ni Jesus. Dugang pa, nakat-onan ko nga ang ngalan sa Diyos, sumala sa gihatag sa Bibliya, mao si Jehova.—Salmo 83:18.
Diha sa mga tigom sa Kingdom Hall, Bibliya gayod ang among tun-an, usa ka butang nga wala namo himoa diha sa “Kristohanon” nga eskuylahan. Nalipay ako dihang nasayod nga adunay dakong kalainan gikan sa Katoliko ug Protestanteng mga relihiyon, nga nagaangkong Kristohanon, ug sa gitudlo gayod sa Bibliya. Gipakita kanako sa mga Saksi gikan sa Bibliya nga gihukman ni Jehova nga Diyos ang pagpaluyo nga gihatag sa “Kristohanon” nga mga relihiyon sa mga gubat nga gipasiugda sa ilang mga lider sa politika.—Juan 17:14; 18:36; Mateo 26:52; Isaias 2:4.
Sa pagkatinuod, misugod sa paglantaw ang akong mga kauban sa lahi nga kahayag. ‘Emosyonal nga kasinatian lamang ang imong karong gibati,’ miingon ang akong mga higala. Natingala kaayo ang mga paryente ug nagduhaduha sa akong baroganan. Apan, ang pagkakat-on sa kamatuoran sa Bibliya wala mahimong umalagi lamang nga emosyonal nga kasinatian alang kanako. Hinunoa, kadto nakapatugob sa akong kinabuhi ug nakahatag kanakog dakong katagbawan. Asa ka man makakitag samang tibuok-kalibotang panag-igsoonay nga niini ang kada sakop tinuod nga nagapraktis sa gugma—dili lamang sa mga pulong kondili sa mga buhat usab?
Naikag ang Akong Pamilya
Ang akong pamilya usab nagtuo nga lumalabay lang nga uso ang pagtuon sa Bibliya ug naglaom nga moagi ra kini. Sa ulahi, ang akong magulang nga igsoong lalaki si Rajinder mihukom sa pagkuyog kanako sa usa niining mga tigoma. Mainiton kaayo siyang giabiabi ug nakadayeg usab sa iyang nakita. Misugod siya sa pagtambong uban nako. Sanglit ang among kaikag sa Bibliya lahi man kaayo gikan sa relihiyosong pagmatuto kanamo, walay usa kanamo ang bukas nga naghisgot niini diha sa balay. Nakahatag kinig mga problema kang Rajinder, nga bag-o pang naminyo.
Ang iyang asawa, si Sunita, nabalaka dihang mouban ang iyang bana kanako sa Kingdom Hall sa daghang higayon sa usa ka semana, nga biyaan lang siya. ‘Unsa bay nahitabo?’ siya natingala. Tapos sa pila pa panag-estoryahay, natul-id ang di-pagsinabtanay, ug gidapit ni Rajinder ang iyang asawa sa pag-uban kanamo. Bisan ug wala makasabot sa sinugdan bahin sa gihisgotan, misugod si Sunita sa pagtambong sa mga tigom uban kanamo ug nagsugod sa pagkakat-on sa Bibliya.
Laing igsoong lalaki, si Bhupinder, misugod sa pagpakitag interes sa among mga kalihokan ug nakakita sa bili sa among nakat-onan ug gipadapat sa among mga kinabuhi. Siya usab misugod sa pagtuon. Ang among nahibiling igsoong lalaki, si Jaspal, wala makaangay sa among pagpakig-uban sa mga Saksi ni Jehova ug ginabiaybiay niya ako. Apan sa ulahi, nasabtan niya ang kaalam sa tambag sa Bibliya ug misugod sa pagtuon. Ingong resulta niini nga mga pagtuon, gibawtismohan ako ingong usa sa mga Saksi ni Jehova sa 1978. Si Rajinder, si Sunita, Bhupinder, ug Jaspal gibawtismohan sa 1979.
Dayon, tapos sa lima ka tuig sa Inglaterra, ang akong igsoong si Bavi ug ang iyang banang si Kartar mibalik sa India. Nagtuo si Bavi nga ang among pagkahimong mga Saksi ni Jehova maoy among kaugalingong desisyon, apan alang kaniya dili siya gustong mangilabot sa mga Saksi. Among gitahod ang iyang mga pagbati ug wala namo ipugos ang among pagtuo kaniya. Apan, wala magdugay nga si Bavi ug si Kartar misugod sa pagbangon ug mga pangutana kanamo. Sa ulahi, mitultol kini sa pagtuon sa Bibliya. Ang ilang pagtuo kang Jehova ug ang ilang gugma kaniya misugod sa pagtubo, ug kini nagsilbing panalipod sa panahon sa relihiyosong kapintasan sa India.
Nahimong Proteksiyon ang Kamatuoran
Sa gabii sa Oktubre 31, 1984, ang adlaw nga gipatay si Gng. Gandhi, si Bavi ug si Kartar halos wala makatulog. Niadtong panahona sila mibalhin gikan sa nahibilin sa among pamilya sa amihanang India. Didto, gipamatay ang daghang mga Sikh sa panon sa mga tawo. Mailhan dayon sa ubang mga molupyo ang mga balay nga gipuy-an sa mga Sikh—sa ingon naghatag sentensiya sa kamatayon sa ilang silingang mga Sikh.
Sa pagkasunod buntag si Bavi ug si Kartar nakamata sa usa ka mangil-ad nga damgo sa kamatayon ug kalaglagan. Bisan pa sa nangahitabo sa ilang palibot, ug bisan pa nga Singh ang ilang apelyido, wala sila unsaa. Bisan nga nagtuon pa lang sila, nailhan sila sa ilang mga silingan ingong mga Saksi ni Jehova, ug wala atakeha ang ilang balay. Sa susama sa Calcutta, ilado ang akong mga igsoon diha sa komunidad ingong mga ministro sa mga Saksi ni Jehova, ug kini nahimong proteksiyon kanila.
Reaksiyon ni Papa
Tinuod nga ang among Sikh nga amahan wala makakita sa sangpotanan nga iyang gilaoman sa iyang upat ka anak ug usa ka anak nga babaye. Ang akong tulo ka igsoong mga lalaki, samtang nagatabang sa negosyo sa pamilya, walay panukmod, nga komun kaayo sa mga negosyanteng Indian, sa pagpadaghan sa lumalabayng materyal nga bahandi. Ang ilang mga hunahuna ug kasingkasing malig-on diha sa malungtarong espirituwal nga mga bahandi ug sa malinawon bag-ong kalibotan nga gisaad ni Jehova nga Diyos sa katawhan. Ang usa sa akong igsoong lalaki nag-alagad ingong ansiano sa Kristohanong kongregasyon. Duha kami nga ministeryal nga mga alagad. Ako ug ang akong minahal nga asawa, si Lavinia, nakapribilehiyo sa pag-alagad ingong bug-os panahong mga ministro sa India. Ug ang akong igsoong babaye ug ang iyang bana, karon nagpuyo sa Aprika, nahimong bawtismadong mga Saksi ni Jehova sa 1986.
Nakakita ang among amahan sa maayong mga epekto nga nahatag kanamo sa matarong nga mga sukdanan sa Bibliya. Kining mga butanga ang nakahatag kaniyag kalipay. Dihang maghisgot siya bahin sa iyang mga anak ngadto sa uban, iyang ipahayag ang iyang garbo kanamo. ‘Sultihi ako kon unsay daotang nahimo sa akong mga anak ingong mga Saksi ni Jehova, ug ilabay ko sila sa balay,’ siya nakahagit.
Nasabtan sa akong amahan nga ang among mga paningkamot maoy alang sa usa ka butang nga mas bililhon ug malungtaron kay sa pagtumpig bahandi ug kadungganan. Ug siya nakakita sa proteksiyon nga among nadawat sa dili pa dugayng kapintasan. Maoy among mainitong tinguha nga moabot ra ang adlaw nga siya, lakip sa daghan pang ubang sinserong mga nagapangitag kamatuoran, moduyog kanamo sa pagsimba sa tinuod nga Diyos diha sa tinuod nga panag-igsoonay sa tibuok yuta.
[Blurb sa panid 21]
Ang librong nailhang Guru Granth Sahib giisip sa mga Sikh nga pulong sa Diyos
[Mga letrato ni Balbir Singh Deo sa panid 19]
[Letrato sa panid 23]
Ang akong asawa sa sangang buhatan sa India