Kadaogan sa Bisan Unsang Bili—Ang Espiritu sa Olimpiko?

ANG mga Koreano determinado. Dili nila buot wad-on kining higayon sa pagdaog sa mga kasingkasing sa nagduaw nga mga atleta sa Olimpiko, mga turista, ug minilyon sa mga tumatan-aw sa telebisyon sa tibuok kalibotan. Naghago sulod sa pito ka tuig, sila naggugol ug kapin sa tulo ka bilyon ka dolyar sa proyekto.

Gibubo nila ang ilang kasingkasing ug kalag sa pagpalampos sa l988 nga mga Olimpiko sa Seoul. Kapin sa 26,000 ka boluntaryo ang nagtabang. Labing daghan 240,000 ka ordinaryong lungsoranon ang naghinlo sa kadalanan. Gisirhan nila ang 2,200 ka kaligoang publiko aron ang aso sa mga panghaw dili mag-apektar sa mga maglulumba sa marathon. Oo, sugot sila sa pagpahiuyon sa ilang matag adlaw nga rutina aron mag-abiabi sa kinadak-ang mga Olimpiko sa kasaysayan uban sa kapin sa 9,500 ka atleta gikan sa rekord nga 160 ka nasod nga sumasalmot. Ingon nga resulta, nadaog nila ang dungog ingon nga nag-ugmad industriyal nga gahum nga takos sa pag-abiabi sa mga dula.

Pagdaog sa mga Olimpiko sa Komersiyal TV

Ang mga dula nagkahulogan ug dakong kalamposan alang sa Koreanong mga magpapatigayon, kinsa nagdapit sa ilang mga pumapalit gikan sa tibuok kalibotan. Ang kaukyab nila sa pagpangita sa “papel nga platino,” ang tiket sa pagsulod alang sa nagbukas nga seremonya, nagkahulogan ug sayong salapi alang sa mga tumatan-aw kinsa namalit ug namaligya usab sa primera klase nga tiket kapin sa 20 ka pilu sa orihinal nga prisyo. Ang mga Olimpiko nagbukas usab alang sa mga Koreano sa bag-ong mga negosyo uban sa kanasoran sa Silangang Europa. Dili daling mapala ang publisidad nga gihatag sa mga Olimpiko sa Korea ingon nga nag-unang gahum sa bag-o industriyalisado nga kanasoran. “Usa ka gatos ug kawaloan ka oras nga sibya sa (NBC) telebisyon!” tuwaw sa usa ka Koreanong magpapatigayon, sumala sa taho sa Los Angeles Times. “Dili mahanduraw kon pila ang bili niini sa pagpalit nianang panahon sa pagsibya alang sa Korea.” Ug ang American National Broadcasting Company gitaho nga nagbayad ug 300 ka milyon ka dolyar sa pag-angkon nianang pabor.

Uban nianang salapi, bisan pa, ang Amerikanong sibyahanan nakaganar ug tingog sa mga Olimpiko. Usa ka ehekutibo sa Korean Broadcasting System nagtug-an sa Pagmata!: “Sa pangunang mga dula nga popular sa Tinipong Bansa, dunay pipila ka kausaban sa mga iskedyol alang sa mga final ug sa mga sangka diin nagsalmot ang mga atleta sa T.B. Pinaagi sa pag-irog sa maong mga sangka sa alas 9:00 s.b. ngadto sa alas 2:00 s.h., takna sa Seoul, kini takdo nga prime time sa New York.” Tanan kini naghatag kabilinggan sa mga sumasalmot. Aron mahimong andam alang sa maong sayong mga dula, ang uban kinahanglan magmata sa alas 5:00 s.b. “Masabtan kini,” nagpatin-aw ang ehekutibo, “sa diwa nga ang mga Dulang Olimpiko karon labi na gibuligan sa bayad sa mga katungod sa telebisyon, ug 75 porsiyento niining amot gikan sa sibyahanan sa T.B.” Ang kasarangang gidaghanon sa nanan-aw, bisan pa, ubos sa mga gidahoman, nga nagkahulogan ug alkansi alang sa NBC tungod sa ilang garantiya sa mga tigpaanunsiyo.

Pagdaog ug Pagkapildi

“Dili Kaduhaduhaan!” Kini ang ulohan sa Mainichi Daily News sa Hapon sa adlaw tapos si Ben Johnson sa Canada nakadaog sa 100-metro lumba sa dagan sa mga lalaki. Pipila ka adlaw sa ulahi ang samang pamantalaan nagbakwi pinaagi sa ulohan: “Kinatulinang Dagan sa Kalibotan Gikan sa Kabantog ngadto sa Kaulawan.” Si Johnson nakaplagan nga positibo sa sulay alang sa pagtomar sa mga anabolic steroid ug gihukasan sa bulawang medalya alang diin siya tuman nga nagbudlay ug nagbansay.

Sa lumba sa 100-metro, ang kinatulinang lalaki sa kalibotan naghural sa tintasyon sa pagtomar sa mga droga. Kadto “usa ka tamparos sa mga Dulang Olimpiko ug usa ka tamparos sa Kalihokang Olimpiko,” nagkanayon ang presidente sa IOC (International Olympic Committee). Alang niadtong hisakpan nga nagtomar ug droga, ang ilang mga paningkamot sa pagdaog sa bisan unsang bili naglakip sa paghukas kanila sa ilang mga medalya. Tanantanan, napulo ka kaso sa droga ang nagmantsa sa mga Olimpiko sa 1988.

Bisan pa niana, “ang walay kabangkaagan mao ra ang madakpan,” matod sa apil sa shot-put nga si Augie Wolf sa T.B. sumala sa gitaho sa Newsweek magasin. “Nasubo ako kang Ben Johnson,” matod sa usa ka Soviet coach, sumala sa Newsweek, “apan lagmit 90 porsiyento . . . naggamit sa mga droga. Ang sayop ni Ben Johnson mao ang pagkasakop kaniya.” Sa laing bahin, si Edwin Moses, usa ka hurdler sa T.B., naghatag sa iyang edukado nga banabana nga “dili mokubos sa 50 porsiyento sa mga atleta sa mga dula nga nanginahanglan sa tumang tulin-kusog” mahimong diskalipikado kon wala pa sila magmaalisto sa mga sulay sa droga. Kon daghang mga atleta nagtuo nga ang pagtomar sa droga nagtabang kanila, nan nganong idili ang mga droga?

Una, kini gihimo sa pagpanalipod sa espiritu sa malinis nga dula sa mga Olimpiko. Unya naa usab ang pagpanalipod sa mga atleta. Ang mga droga sa dula nahimong butang sa ugdang kabalaka sa dihang ang usa ka Danes nga siklista namatay sa abuso sa droga sa 1960 nga mga Dula sa Roma. Mas bag-o pa niadtong 1987, si Birgit Dressel, ang paglaom sa medalya sa Kasadpang Alemanya alang sa heptathlon, namatay sa paggamit sa mga usa ka gatos nagkalainlaing droga sa iyang paningkamot sa pagdaog sa bulawang medalya sa iyang pito ka event sa sangka. Ang anabolic steroid, ang “kahibudnganang droga” sa pag-ugmad sa mga kusog, makaugmad usab ug mga problema sa sistema sa naggamit—kanser sa atay, dili makapanganak, rinyon, sakit sa kasingkasing, sa paghisgot lamang sa pipila.

Nan, ngano ang mga atleta nagtomar sa mga droga? “Ang pagtomar sa droga nahimong dakong suliran sa mga Olimpiko tungod sa hinobrang tinguha alang sa mga medalya,” matod ni Lord Killanin, kanhi presidente sa IOC. Oo, kining kadaogan sa bisan unsang bili nga mentalidad mao ang nagtukmod sa mga atleta sa mga droga. Ug ang nagtukmod nga puwersa luyo niining tanan mao ang salapi.

Salapi sa Bisan Unsang Bili

“Sa pagkamatuod,” sumala sa editoryal sa pamantalaang Mainichi Shimbun sa Hapon, “ang eskandalo labot kang Johnson nahitabo samtang ang kaibog sa salapi ug kabantog sa kalibotan sa dula naghinobra.” Ang pagdaog ug bulawang medalya sa mga Olimpiko nag-usbaw sa komersiyal nga bili sa atleta, sa ingon nagpataas sa balayranan kaniya sa umaabot nga mga sangka sa dula maingon man sa mga bayad sa anunsiyo. Ang uban usab makadaog ug mga pensiyon sa estado ug mga bonus tungod sa pagdaog sa bulawang medalya. Ang usa ka nasod nagtanyag ug bonus alang sa mga makadaog sa bulawang medalya, nga mokabat sa 60 ka pilu sa binulan nga suholan sa kasarangang trabahante.

Ang mga Olimpiko maganansiyahon nga patigayon. Ang mga nag-organisar sa Korea nakaanig panamtang nga ganansiya sa $349,000,000. Kinsa ang responsable sa paghimong negosyo sa mga dula? “Siyempre, ang International Olympic Committee,” pasangil sa usa ka pamantalaan sa Tokyo, ang Asahi Evening News. “Ang mismong mga tawo kinsa angay nga molaban sa espiritu sa Olimpiko nagtugot sa mga Dula nga mahimong komersiyal nga salida.”

Samtang naningkamot sa pagtuboy sa kinatas-ang nibel sa dula sa kalibotan, ang IOC nagpamilok sa pagkapropesyonal sa mga atleta. Sa gibalik nga dula sa tennis sa Olimpiko, kini nagtugot sa “mga instant amateur.” Basta ang mga propesyonal nga milyonaryo mag-urong sa komersiyal nga mga kontrata sulod sa duha ka semana, magpuyo sa Olympic Village inay sa luhosong mga otel, ug magdula nga walay bayad, sila isipon nga mga amateur.

Wala ang tanan mag-abiabi sa maong kausaban sa prinsipyo sa Olimpiko. “Mapihigon kini,” matod sa delegado sa Kuwait sa IOC sumala sa taho sa The Korea Times. “Segurado nga kini magdala sa tanang mga dula ngadto sa komersiyalismo.”

Sangkoanan sa Unahan?

Hinonoa, dili ang tanang mga atleta duna sa mentalidad sa kadaogan sa bisan unsang bili, ni sila nakigsangka alang sa salapi. Usa ka maglulumba sa yate kinsa nakakita sa usa ka sumasalmot nga nalumos mihunong sa lumba ug nagluwas kaniya sa bili nga nahimong ika-21 ra. Daghan ang natagbaw sa pagpakig-ambit lamang sa mga dula. Bisan pa, ang kinatibuk-an nga pasiugda dili sa angay-angay nga dula ug sa “Olimpiko nga espiritu” kondili sa kadaogan bisan sa unsang bili, bisan pa sa paggamit sa mga droga. Nagsulti mahitungod sa problema sa droga, ang atleta nga si Edwin Moses sa T.B. nag-ingon: “Ang dula, ug lagmit ang kalihokan sa Olimpiko, natundag na sa kahiladman.”

Makapainteres ang pagmatikod ngano ang karaang mga Dula sa Olimpiko gipahunong. “Sa ika-upat ka siglo sa atong panahon,” nagpatin-aw ang Komite sa Pag-organisar sa Olimpiko sa Seoul, “ang impluwensiya sa mga politiko ug ang makikaugalingon nga mga bahandianon nagdalag kadunot sa mga Dula ug kini giwagtang ni [Emperador] Theodosius I.” Mao man kining duha ka butang, politika ug salapi, nga ilado na usab sa modernong mga Olimpiko. Sa pagkamatuod, ang espiritu sa kadaogan sa bisan unsang bili nga gigatongan niining mga butanga nag-aninag lamang sa karon tawhanong katilingban. Busa tanan kita mahimong mangutana, Duna kahay pagbalik sa matuod “Olimpiko nga espiritu” sa panahon nga ang mga dula dulaon sa Barcelona, Espanya, sa 1992, o kaha kini sa gihapon kadaogan sa bisan unsang bili?

[Letrato sa panid 16, 17]

Ang delegasyon sa Korea sa nagbukas nga seremonya sa mga dula

[Letrato sa panid 17]

Ang paggamit sa mga steroid sa pipila ka mga magdudula nagmantsa sa mga Dulang Olimpiko