Panalipdi ang Imong Kaugalingon Gikan sa Kilat!

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA SWEDEN

ANG aberids nga kilat mahimong magdala ug tinagpulo ka milyong boltahe sa elektrisidad nga may koryenteng tinagpulo ka libong amperahe. Sa pagtandi, ang kasagarang elektrikal nga sirkito diha sa balay sagad nga gisukod nga 15 ka amperahe.a Unsay imong mahimo sa pagpamenos sa riyesgo nga maigo sa kilat? Matikdi ang mosunod nga mga sugyot.

• Kon mahimo, sulod sa balay. Bisan ang usa ka sakyanan makatagana ug maayong proteksiyon. Komosta ang pagkaanaa sa sulod sa usa ka taas nga tinukod? Ang usa ka taas nga tinukod nga may mga panalipod sa kilat mahimong usa ka luwas nga dapit. Pananglitan, ang Empire State Building sa Siyudad sa New York nakalahutay sa pagkaigo sa kilat mga 25 ka beses matag tuig. Bisan pa niana, labing maayo nga molikay sa mga tinukod nga wala madapat sa yuta nga may metal nga mga atop ug mga dapit nga duol sa mga antena ug metal nga mga koral.

• Pahawa sa bukas nga mga dapit, sama sa mga lanaw, mga umahan, ug mga dulaanan ug golp. Ang nag-inusara, tag-as nga mga kahoy mahimong peligroso usab. Kon ikaw anaa sa usa ka dapit nga may daghang kahoy, pasilong haduol sa kinamub-an. Kon ang bagyo peligrong haduol na ug dili ka makapalayo sa usa ka bukas nga dapit, pungko sa yuta ug gaksa ang imong mga tuhod. Ayaw paghigda, kay hinungdanon nga magtagana ka ug gamayng maigo nga bahin nga posible.

• Bisan kon anaa sa sulod sa balay, mahimo kang managana. Ang mosunod maoy pipila ka sugyot: Paningkamot nga likayan nga may kontak sa elektrikal nga mga konduktor, sama sa mga dapog ug metal nga mga tubo. Mas maalamong mogawas sa banyo o banyera, ug usab maningkamot nga dili gamiton ang telepono. Ayaw isaksak ang mga kompiyuter, mga telebisyon, ug ubang dekoryenteng mga kagamitan, sanglit kini sila mangaguba kon maigo ang balay.

• Kon may tawong maigo sa kilat, mahinungdanong ipahamtang ang cardiopulmonary resuscitation (CPR) dihadiha. Si Propesor Victor Scuka, kinsa nagtrabaho sa High Voltage Research Department sa University of Uppsala, Sweden, nag-ingon nga sa daghang kahimtang ang mga biktima maulian gumikan sa CPR, bisan pag morag patay na sila. “Apan ang pagtambal,” siya nagpasidaan, “kinahanglang ipadapat dihadiha dayon sa paglikay sa kadaot sa utok.”

Kon ikaw naabtan sa bagyo nga may kilat, tagda ang pagsunod sa mga panagana nga bag-o pang nahisgotan. Nan lagmit ikaw dili mahimong mamatay niining makapahibulong nga talan-awon.

[Footnote]