Οι Εντυπωσιακοί Γίγαντες του Βόρειου Καναδά

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στον Καναδά

«ΒΑΣΙΛΙΑΣ του Βορρά» και «Λόρδοι της Αρκτικής» είναι οι εντυπωσιακοί τίτλοι που έχουν δοθεί σε περίπου 30.000 πολικές αρκούδες οι οποίες περιπλανιούνται σχεδόν σε ολόκληρη τη Βόρεια Αρκτική Λεκάνη.

Υπάρχουν αρκετοί ξεχωριστοί πληθυσμοί πολικής αρκούδας. Μια ομάδα έχει διαλέξει για επικράτειά της τη νοτιοδυτική ακτή του κόλπου Χάντσον του Καναδά, από το νησί Ακιμίσκι στον όρμο Τζέιμς μέχρι τον κολπίσκο Τσέστερφιλντ, προς τα βόρεια. Έτσι, το Τσέρτσιλ, στη Μανιτόμπα, το οποίο βρίσκεται μεταξύ των δύο, έχει ανακηρυχτεί η «μητρόπολη της πολικής αρκούδας».

Η αρσενική πολική αρκούδα περιπλανιέται στην επικράτειά της με περιέργεια και χωρίς να κουράζεται. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να της δοθεί το ποιητικό όνομα Πιχοκαχίακ το οποίο στη γλώσσα των Ινουίτ σημαίνει «η διαρκώς-περιπλανόμενη».

Οι πρώτοι εξερευνητές του Βορρά γοητεύτηκαν από την πολική αρκούδα. Ο Τζον Μιουρ, Αμερικανός φυσιοδίφης, την περιέγραψε ως ‘ένα μεγαλοπρεπές στην εμφάνιση ζώο και μάλιστα με τεράστια δύναμη, που ζει μια θαυμάσια και ζεστή ζωή ανάμεσα στους ατέλειωτους παγετώνες’.

Αν και ζυγίζουν από 450 ως 640 κιλά, η ευκινησία τους είναι περίπου όμοια με εκείνη των αιλουροειδών. Ένας βιολόγος είπε: «Είναι σαν μεγάλα αιλουροειδή. Είναι τελείως απίστευτο το πόσο γρήγορες είναι—πραγματικά κινούνται γρήγορα».

Ζευγάρωμα και Φωλιές

Η αρσενική αρκούδα δεν συμπαθεί την οικογενειακή ζωή. Μετά το ζευγάρωμα, εγκαταλείπει το θηλυκό αφήνοντάς το μόνο του με όλη την ευθύνη που συνεπάγεται το μεγάλωμα των νεογνών. Το γονιμοποιημένο ωάριο μέσα στη μητέρα διαιρείται αρκετές φορές, και μετά αυτό παραμένει σε αδράνεια για τους επόμενους τέσσερις ή πέντε μήνες.

Όταν λάβει χώρα η εμφύτευση του ωαρίου και αρχίσει η ανάπτυξη, το θηλυκό σκάβει μια φωλιά στο βαθύτερο σημείο μιας μάζας χιονιού που μπορεί να βρει να επιπλέει ή μια φωλιά στο έδαφος κατά μήκος της όχθης κάποιας λίμνης. Η αρκούδα παραμένει εκεί χωρίς τροφή, χωρίς να ουρεί ή να αφοδεύει μέχρι το τέλος Μαρτίου.

Η φωλιά είναι καλά σχεδιασμένη. Από την είσοδο ένα τούνελ με ανοδική κλίση και μήκος μέχρι και δύο μέτρα οδηγεί στον κανονικού μεγέθους θάλαμο όπου ζει. Εδώ η θερμοκρασία του σώματός της δεν μπορεί να διαφύγει και έτσι η φωλιά είναι συχνά 20 βαθμούς Κελσίου πιο ζεστή από την εξωτερική θερμοκρασία. Ένα μικρό άνοιγμα στην οροφή επιτρέπει στον αέρα να ανανεώνεται. Φτιάχνει ένα καθαρό δάπεδο ανάλογο με τις ανάγκες, ποδοπατώντας το χιόνι που πέφτει από την οροφή.

Θα περιμένατε μια τόσο πελώρια αρκούδα να γεννάει μάλλον μεγάλους απογόνους. Αλλά τα νεογέννητα αρκουδάκια ζυγίζουν μόνο μισό κιλό περίπου! Συνήθως γεννιούνται μέσα στο Δεκέμβριο ή στις αρχές Ιανουαρίου.

Τα αρκουδάκια γεννιούνται τυφλά και κουφά και είναι καλυμμένα με χνουδωτό μαλλί εκτός από τα πέλματα των ποδιών τους και το ρύγχος τους. Με νύχια σε σχήμα δρεπανιού, γλιστρούν κάτω από το γούνινο τρίχωμα της μητέρας για να θηλάσουν το πλούσιο, παχύ, με γεύση μουρουνόλαδου γάλα της.

Τα θηλυκά γεννούν συνήθως δίδυμα αρκουδάκια κάθε τρία χρόνια στις περισσότερες περιοχές του Βορρά. Ωστόσο, αυτές που βρίσκονται στην περιοχή του κόλπου Χάντσον μερικές φορές γεννούν τρίδυμα, και πότε πότε τετράδυμα, κάθε δεύτερο χρόνο. Τα αρκουδάκια μεγαλώνουν γρήγορα. Σε 26 μέρες περίπου, ακούνε τους πρώτους τους ήχους. Έπειτα από εφτά μέρες ανοίγουν τα μάτια τους. Το χνούδι που έχουν όταν γεννιούνται μετατρέπεται σε πραγματική γούνα, η οποία είναι πολύ πιο παχιά.

Κατά το τέλος Μαρτίου, η οικογένεια βγαίνει από τη φωλιά στη λιακάδα της άνοιξης στην Αρκτική. Με αρκετό χιόνι τριγύρω, τα αρκουδάκια παίζουν ζωηρά και κάνουν τούμπες. Καθώς βρίσκουν μια απότομη λοφοπλαγιά, την κατεβαίνουν γλιστρώντας προς τα κάτω με τις παχουλές κοιλίτσες τους, τα μπροστινά πέλματα και τα πίσω πόδια τεντωμένα, προς την αγκαλιά της μητέρας που τα περιμένει κάτω.

Τα αρκουδάκια, μερικές φορές, δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις πατημασιές της μητέρας τους μέσα στο βαθύ χιόνι. Η λύση; Ανεβαίνουν στην πλάτη της μητέρας! Κάποιος φωτογράφος είδε μια φορά θηλυκές αρκούδες, οι οποίες είχαν ενοχληθεί από ένα ελικόπτερο, να τρέπονται σε φυγή έχοντας τα μικρά τους ανεβασμένα στην πλάτη τους «σαν φοβισμένους μικρούς αναβάτες».

Με επιμέλεια, η μητέρα τα εκπαιδεύει επί δυόμισι χρόνια περίπου. Μετά τα εγκαταλείπει. Οι νεαρές αρκούδες είναι τώρα ανεξάρτητες.

Άλλα Χαρακτηριστικά

Σύμφωνα με ένα άρθρο στο περιοδικό Λάιφ (Life), «οι πολικές αρκούδες είναι οι πιο δυνατοί τετράποδοι κολυμβητές στον κόσμο». Μπορούν να κολυμπούν ανάμεσα στα επιπλέοντα κομμάτια πάγου διασχίζοντας μεγάλους κόλπους. Αφού ούτε το νερό ούτε οι παγοκρύσταλλοι μπορούν να παραμείνουν στη λιπαρή γούνα τους, με ένα δυνατό τίναγμα του σώματός τους σχηματίζουν ένα φωτοστέφανο από μικρές σταγόνες. Ένα κύλισμα στο στεγνό χιόνι αφαιρεί και την παραμικρή υγρασία που είχε παραμείνει, και σε λίγα λεπτά το γούνινο τρίχωμά της είναι στεγνό.

Οι επιστήμονες μόλις πρόσφατα έμαθαν καταπληκτικά μυστικά για το τρίχωμα της αρκούδας. Ο τρόπος με τον οποίο απορροφά και αντανακλά το φως βοηθάει όχι μόνο να διατηρείται το σώμα ζεστό αλλά επίσης δίνει στο τρίχωμα την εκτυφλωτικά λευκή του όψη.a

Αλλά πώς βρίσκουν το δρόμο τους στο Αρκτικό θαλασσινό τοπίο που διαρκώς αλλάζει και περιλαμβάνει λίγα, αν όχι και καθόλου, μόνιμα χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να τις βοηθήσουν να προσανατολιστούν; Σύμφωνα με το βιβλίο Άρκτικ Ντριμς (Arctic Dreams), η αρκούδα «πρέπει να έχει ένα χάρτη στο μυαλό της . . . Η μνήμη δεν βοηθάει. Το πώς οι αρκούδες δημιουργούν και χρησιμοποιούν τέτοιους χάρτες είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα που υπάρχουν σχετικά με αυτές». Μπορεί να περιπλανιούνται για εβδομάδες και όμως να μη χάνονται.

Αν και οι πολικές αρκούδες σπάνια επιτίθενται σε ανθρώπους, οι επισκέπτες πρέπει να σέβονται τη μεγάλη δύναμη και την ευκινησία τους. Αυτό το ίδιο βιβλίο ανέφερε: «Οι πολικές αρκούδες είναι μάλλον διακριτικές και μη επιθετικές, ειδικά σε σύγκριση με τις φαιές αρκούδες». Ωστόσο, θα μπορούσαν να σας ξαφνιάσουν, επειδή τα πέλματά τους με το πυκνό τρίχωμα κάνουν τα βήματά τους σχεδόν αθόρυβα.

Επίσκεψη στην Πολική Αρκούδα

Πώς μπορούμε να επισκεφτούμε αυτά τα ενδιαφέροντα πλάσματα; Οι επιστήμονες έχουν τοποθετήσει χαλύβδινους πύργους ύψους 14 μέτρων κατά μήκος της ακτής του κόλπου Χάντσον από όπου μπορεί κανείς να παρακολουθεί τις αρκούδες.

Στην πόλη Τσέρτσιλ υπάρχουν διαθέσιμα οχήματα Τούντρα για τους τουρίστες. Αυτά είναι μεγάλα οχήματα με μεταλλικό σκέπαστρο τα οποία εξυπηρετούν για την περιήγηση αρκετών επιβατών. Μερικές φορές μπορεί να δουν κάποια αρκούδα από πολύ κοντά όταν ακουμπήσει το μεταλλικό σκέπαστρο ή το χτυπήσει με το πέλμα της για να τραβήξει την προσοχή ή να ζητήσει τροφή.

Ελπίζουμε να απολαύσατε αυτή την επίσκεψη στις γιγαντόσωμες αρκούδες του Βορρά, οι οποίες λέγεται ότι βρίσκονται ανάμεσα στα δέκα «πιο δημοφιλή» ζώα στον κόσμο. Πραγματικά, είναι όμορφα πλάσματα, η δημιουργία ενός πάνσοφου Δημιουργού, ο οποίος τους έδωσε την ικανότητα να προσαρμόζονται στις παγωμένες ερήμους που βρίσκονται στη γη της Βόρειας Αρκτικής Λεκάνης.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Η μητέρα εκπαιδεύει τα μικρά της επί δυόμισι χρόνια περίπου

[Εικόνες στη σελίδα 25]

Νεαρές αρσενικές αρκούδες απολαμβάνουν μια προσποιητή πάλη, μετά δροσίζονται στο χιόνι

[Ευχαριστίες]

All photos: Mike Beedell/Adventure Canada