Πώς να Αποφύγετε τα Χρέη

ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ τους μεταβαλλόμενους καιρούς, η διαχείριση των οικογενειακών πόρων μπορεί να αποτελεί πρόκληση. Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε με επιτυχία αυτή την πρόκληση;

Η απάντηση δεν είναι κατ’ ανάγκη η αύξηση του εισοδήματος. Οικονομολόγοι λένε ότι η απάντηση σχετίζεται με το να αντιλαμβάνεστε από πού έρχονται τα χρήματα και πού πηγαίνουν καθώς και με το να είστε πρόθυμοι να πάρετε αποφάσεις κατόπιν πληροφόρησης. Για να το κάνετε αυτό, χρειάζεστε έναν προϋπολογισμό.

Πώς να Ξεπεράσετε την Προκατάληψη Απέναντι στον Προϋπολογισμό

Ωστόσο, οι προϋπολογισμοί «φέρνουν στο νου κάθε είδους καταθλιπτικές εικόνες», λέει η οικονομική σύμβουλος Γκρέις Γουάινστάιν. Έτσι, πολλοί απλώς δεν φτιάχνουν προϋπολογισμό. Μερικοί επίσης σχετίζουν την ανάγκη ύπαρξης προϋπολογισμού με το χαμηλό εισόδημα ή την έλλειψη μόρφωσης. Αλλά ακόμη και επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα έχουν οικονομικά προβλήματα. Μια οικονομική σύμβουλος αναφέρει: «Ένας από τους πρώτους πελάτες μου κέρδιζε 187.000 δολάρια [περ. 43 εκατ. δρχ.] το χρόνο . . . Μόνο το χρέος από τις πιστωτικές του κάρτες ήταν σχεδόν 95.000 δολάρια [περ. 22 εκατ. δρχ.]».

Ο Μάικλ, που αναφέρθηκε προηγουμένως, δίσταζε να ζητήσει οικονομικές συμβουλές για έναν άλλο λόγο. Παραδέχεται: «Φοβόμουν ότι οι άλλοι θα με θεωρούσαν αφελή και ανόητο». Αλλά τέτοιοι φόβοι είναι αβάσιμοι. Η διαχείριση χρημάτων και το να κερδίζει κάποιος χρήματα απαιτούν διαφορετικές επιδεξιότητες, και οι περισσότεροι δεν είναι εκπαιδευμένοι στη διαχείριση χρημάτων. Μια κοινωνική λειτουργός επισημαίνει: «Αποφοιτούμε από το λύκειο γνωρίζοντας περισσότερα για το ισοσκελές τρίγωνο από ό,τι για την αποταμίευση».

Είναι σχετικά εύκολο, όμως, να μάθει κάποιος να φτιάχνει προϋπολογισμό. Πρέπει να φτιάξει έναν κατάλογο με τα έσοδα και έναν κατάλογο με τα έξοδα—και έπειτα να κρατάει τα έξοδα μέσα στα όρια των εσόδων. Στην πραγματικότητα, μπορεί να απολαμβάνετε την κατάρτιση ενός προϋπολογισμού και μπορεί να νιώθετε ικανοποίηση ζώντας στα πλαίσιά του.

Πώς να Ξεκινήσετε

Ας αρχίσουμε φτιάχνοντας έναν κατάλογο εσόδων. Για τους περισσότερους από εμάς, αυτό είναι εύκολο επειδή γενικά περιλαμβάνει λίγα πράγματα—το μισθό, τους τόκους από κάποιον τραπεζικό λογαριασμό, κτλ.

Αλλά μη βασίζεστε σε αβέβαια έσοδα, όπως οι μισθοί για υπερωρίες, τα μπόνους ή τα δώρα. Οικονομικοί σύμβουλοι προειδοποιούν ότι ο προγραμματισμός με βάση αβέβαιες πηγές εσόδων μπορεί να σας κάνει να χρεωθείτε. Αν υλοποιηθούν αυτά τα εισοδήματα, ίσως προτιμήσετε να χρησιμοποιήσετε τα χρήματα για να ψυχαγωγηθείτε εσείς και η οικογένειά σας, να βοηθήσετε άλλους που έχουν ανάγκη ή να συνεισφέρετε για κάποιον πολύτιμο σκοπό.

Ωστόσο, το να φτιάξετε κατάλογο των εξόδων μπορεί να είναι λίγο πιο δύσκολο. Ο Ρόμπερτ και η Ρόντα, που αναφέρθηκαν στα προηγούμενα άρθρα, δεν μπορούσαν να καταλάβουν πού πήγαιναν τα χρήματα τα οποία κέρδιζαν με κόπο. Ο Ρόμπερτ εξηγεί πώς έλυσαν το πρόβλημα: «Επί ένα μήνα είχαμε ο καθένας από ένα κομμάτι χαρτί και γράφαμε κάθε δολάριο που ξοδεύαμε. Γράφαμε ακόμη και τα χρήματα που ξοδεύαμε για έναν καφέ. Και στο τέλος κάθε μέρας, περνούσαμε τα ποσά στο βιβλίο εσόδων-εξόδων που είχα αγοράσει».

Αν καταγράφετε με συνέπεια ό,τι ξοδεύετε, θα βοηθηθείτε να εντοπίσετε τυχόν ‘μυστηριώδη χρήματα’ που φαίνεται να χάνονται. Αν, όμως, γνωρίζετε πού συνηθίζετε να ξοδεύετε, ίσως αποφασίσετε να παρακάμψετε τη λεπτομερή καταγραφή των όσων ξοδεύετε κάθε μέρα και να προχωρήσετε στον κατάλογο των μηνιαίων εξόδων.

Κατάλογος Μηνιαίων Εξόδων

Αν θέλετε μπορείτε να φτιάξετε έναν πίνακα σαν αυτόν που φαίνεται πιο πάνω. Στη στήλη «Πραγματικές Δαπάνες» καταχωρήστε το ποσό που ξοδεύετε για κάθε είδος. Περιορίστε τον αριθμό των κύριων κατηγοριών, με επικεφαλίδες όπως «τροφή», «στέγη» και «ντύσιμο». Ωστόσο, μην παραλείπετε σχετικές υποκατηγορίες. Ο Ρόμπερτ και η Ρόντα ξόδευαν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους τρώγοντας έξω· αποδείχτηκε λοιπόν χρήσιμο να διαχωρίσουν το «φαγητό έξω» από τα «τρόφιμα». Αν σας αρέσει να φιλοξενείτε άλλους, και αυτό μπορεί επίσης να είναι μια υποκατηγορία κάτω από την «τροφή». Η σκέψη είναι να κάνετε τον πίνακα να αντανακλά την προσωπικότητά σας και τις προτιμήσεις σας.

Όταν φτιάχνετε τον πίνακά σας, μην ξεχάσετε τις τριμηνιαίες, εξαμηνιαίες, ετήσιες και άλλες περιοδικές δαπάνες, όπως τις πληρωμές για ασφάλεια και φόρους. Για να τις περιλάβετε στο μηνιαίο πίνακά σας, όμως, πρέπει να διαιρέσετε το ποσό με τον ανάλογο αριθμό μηνών.

Ένα σημαντικό είδος στον κατάλογο των εξόδων είναι η «αποταμίευση». Ενώ πολλοί δεν θεωρούν την αποταμίευση έξοδο, είναι σοφό να προγραμματίζετε να κρατάτε ένα μέρος του μηνιαίου εισοδήματός σας για έκτακτες ανάγκες ή ειδικές περιστάσεις. Η Γκρέις Γουάινστάιν τονίζει πόσο σπουδαίο είναι να περιλαμβάνετε την αποταμίευση στον κατάλογο των εξόδων σας: «Αν δεν καταφέρνετε να αποταμιεύετε τουλάχιστον το 5 τοις εκατό του καθαρού εισοδήματός σας (και αυτό είναι το ελάχιστο), πρέπει να πάρετε πιο δραστικά μέτρα. Σταματήστε να αγοράζετε με πίστωση, αναπροσαρμόστε τον τρόπο ζωής σας και περιοριστείτε στα βασικά». Ναι, προσπαθήστε να περιλάβετε την αποταμίευση στο μηνιαίο προϋπολογισμό σας.

Για να είστε καλυμμένοι σε κάποια περίοδο που ίσως μείνετε άνεργοι, τώρα συνήθως συστήνεται να προσπαθείτε να έχετε άμεσα διαθέσιμες οικονομίες που ισοδυναμούν με μισθούς τουλάχιστον έξι μηνών. «Αν πάρετε αύξηση», λέει κάποιος οικονομικός σύμβουλος, «αποταμιεύστε τα μισά χρήματα της αύξησης». Νομίζετε ότι είναι αδύνατον να κάνετε αποταμίευση;

Εξετάστε την περίπτωση της Λάξμι Μπάι, η οποία είναι πάμφτωχη, όπως πολλοί στην ύπαιθρο της Ινδίας. Άρχισε να βάζει στην άκρη σε ένα πήλινο δοχείο μια χούφτα ρύζι από αυτό που θα μαγείρευε κάθε μέρα για την οικογένειά της. Κατά περιόδους, πουλούσε το ρύζι και έβαζε τα χρήματα στην τράπεζα. Αυτό ήταν ένα βήμα για να πάρει δάνειο από την τράπεζα προκειμένου να βοηθήσει το γιο της να ανοίξει κατάστημα επισκευής ποδηλάτων. Τέτοιες μικρές οικονομίες έχουν αλλάξει ριζικά τη ζωή πολλών, αναφέρει η εφημερίδα Η Ινδία Σήμερα (India Today). Η αποταμίευση έχει καταστήσει δυνατή την οικονομική ανεξαρτησία για μερικούς.

Ωστόσο, η ισοσκέλιση του προϋπολογισμού δεν είναι απλώς η κατάρτιση ενός καταλόγου εσόδων και εξόδων. Περιλαμβάνει τη διατήρηση των εξόδων μέσα στα όρια των εσόδων, πράγμα που μπορεί να απαιτεί περικοπές στις δαπάνες σας.

Είναι Απαραίτητο;

Προσέξτε την επικεφαλίδα «Απαραίτητο;» στον κατάλογο στη σελίδα 9. Αυτή η στήλη είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα αν διαπιστώνετε ότι το σύνολο στη στήλη «Προοριζόμενο Ποσό» είναι μεγαλύτερο από το εισόδημά σας. Ωστόσο, μπορεί να είναι δύσκολο να αποφασίσετε αν ένα είδος είναι απαραίτητο και πόσα χρήματα θα διαθέσετε για αυτό. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα σε αυτούς τους μεταβαλλόμενους καιρούς κατά τους οποίους βομβαρδιζόμαστε από μια συνεχή προσφορά νέων προϊόντων που διαφημίζονται ως ανάγκες. Θα σας βοηθήσει το να τοποθετείτε κάθε έξοδο στις εξής κατηγορίες: απόλυτη ανάγκη, αμφισβητήσιμη ανάγκη ή καλοδεχούμενη πολυτέλεια.

Κοιτάξτε καθένα από τα έξοδα που γράψατε, και έπειτα από βαθυστόχαστη αξιολόγηση, συμπληρώστε «Ν» στη στήλη «Απαραίτητο;» αν το είδος είναι απόλυτη ανάγκη, «;» αν είναι αμφισβητήσιμη ανάγκη και «Ο» αν είναι καλοδεχούμενη πολυτέλεια. Να θυμάστε ότι το σύνολο στη στήλη «Προοριζόμενο Ποσό» δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το μηνιαίο εισόδημά σας!

Τα είδη που έχετε τσεκάρει με «;» και «Ο» προφανώς θα είναι αυτά τα οποία θα αρχίσετε να περικόπτετε. Αυτά τα έξοδα μπορεί να μη χρειάζεται να εξαλειφτούν τελείως. Η σκέψη είναι να εξετάσετε κάθε είδος για να δείτε αν η δαπάνη αξίζει την απόλαυση που φέρνει και να σβήσετε αναλόγως. Ο Ρόμπερτ και η Ρόντα είδαν από τον κατάλογό τους ότι ξόδευαν 500 δολάρια (περ. 115.000 δρχ.) το μήνα για να τρώνε έξω. Ήταν μια συνήθεια την οποία είχαν υιοθετήσει επειδή κανείς τους δεν ήξερε να μαγειρεύει. Αλλά η Ρόντα φρόντισε να μάθει, και λέει: «Τώρα το μαγείρεμα έχει γίνει απόλαυση, και τρώμε πιο συχνά στο σπίτι». Ο Ρόμπερτ προσθέτει: «Τώρα τρώμε έξω μόνο σε ειδικές περιστάσεις ή όταν είναι αναγκαίο».

Μια αλλαγή στις περιστάσεις σας μπορεί να σας κάνει να αξιολογήσετε εκ νέου τι είναι ουσιώδες. Όπως αναφέρθηκε στο πρώτο άρθρο, το εισόδημα του Άντονι μειώθηκε κατακόρυφα. Από 48.000 δολάρια (περ. 11 εκατ. δρχ.) το χρόνο έπεσε σε λιγότερα από 20.000 δολάρια (περ. 4,6 εκατ. δρχ.) και έμεινε τόσο επί δύο χρόνια. Αν σας συμβεί κάτι τέτοιο, ίσως χρειαστεί να φτιάξετε έναν προϋπολογισμό επιβίωσης, περικόπτοντας καθετί περιττό από τις δαπάνες σας.

Ο Άντονι έκανε ακριβώς αυτό. Περικόπτοντας δραστικά τα χρήματα που ξόδευε για τροφή, ρούχα, μετακινήσεις και αναψυχή, κατάφερε με κόπο να μη χάσει το σπίτι του.a «Ως οικογένεια χρειάστηκε να καθορίσουμε τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες μας», λέει, «και ωφεληθήκαμε από αυτή την εμπειρία. Τώρα ξέρουμε πώς να ικανοποιούμαστε με λιγότερα».

Περιορίστε τα Χρέη

Τα ανεξέλεγκτα χρέη μπορούν να ανατρέψουν τις προσπάθειες που καταβάλλετε προκειμένου να ζείτε σύμφωνα με τις οικονομικές σας δυνατότητες. Ενώ τα μακροπρόθεσμα χρέη που βάζει κανείς για να αγοράσει περιουσιακά στοιχεία όπως ένα σπίτι του οποίου η αξία αυξάνει μπορεί να συμφέρουν, τα χρέη σε πιστωτικές κάρτες που χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των καθημερινών εξόδων μπορεί να αποδειχτούν καταστροφικά. Έτσι, «μην πληρώνετε δεκάρα για τόκους καρτών», λέει το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek).

Οικονομολόγοι συνιστούν να ξεπληρώσετε τα χρέη των πιστωτικών καρτών ακόμη και αν χρειαστεί να πάρετε χρήματα από τις οικονομίες σας. Δεν έχει νόημα να έχετε χρέη με υψηλά επιτόκια ενώ διατηρείτε οικονομίες με χαμηλά επιτόκια. Όταν το κατάλαβαν αυτό, ο Μάικλ και η Ρίνα πλήρωσαν τα χρέη των πιστωτικών καρτών τους εξαργυρώνοντας τραπεζικά ομόλογα που είχαν, και αποφάσισαν να μην ξαναβρεθούν σε αυτή την κατάσταση.

Ο Ρόμπερτ και η Ρόντα, που δεν έχουν τέτοιους πόρους, ξεκίνησαν έναν προϋπολογισμό επιβίωσης. Ο Ρόμπερτ λέει: «Έφτιαξα ένα γράφημα σε άσπρο χαρτόνι που έδειχνε πώς θα μειωνόταν το χρέος μας μήνα με το μήνα και κρέμασα τον πίνακα στην κρεβατοκάμαρά μας για να τον βλέπουμε κάθε πρωί. Αυτό μας έδινε κίνητρο κάθε μέρα». Στο τέλος του έτους, πόσο χάρηκαν που είχαν απαλλαχτεί από το χρέος των πιστωτικών καρτών τους το οποίο ήταν 6.000 δολάρια (περ. 1,4 εκατ. δρχ.)!

Σε μερικές χώρες ακόμη και η υποθήκη δεν είναι τόσο καλή επένδυση όσο ήταν κάποτε. Και η αγορά ενός σπιτιού μπορεί τελικά να σας κοστίσει πολλά από την άποψη των τόκων. Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε το κόστος μιας υποθήκης; «Είτε να δώσετε μεγαλύτερη προκαταβολή από όση απαιτεί η τράπεζα είτε να αγοράσετε ένα πιο φτηνό σπίτι», συστήνει το Νιούζγουικ. «Αν έχετε ήδη σπίτι, αντισταθείτε στην παρόρμηση να αποκτήσετε μεγαλύτερο».

Μπορείτε να μειώσετε σημαντικά το κόστος ενός δανείου για αυτοκίνητο καταβάλλοντας μεγάλη προκαταβολή. Αλλά θα χρειαστεί να αποταμιεύετε για αυτό εκ των προτέρων καταχωρώντας το στον οικογενειακό προϋπολογισμό σας. Επίσης, μήπως πρέπει να σκεφτείτε να διαλέξετε ένα καλό μεταχειρισμένο αυτοκίνητο;b Το χαμηλό αρχικό του κόστος μπορεί να σημάνει χαμηλότερες χρηματοδοτικές επιβαρύνσεις. Ίσως μάλιστα να μπορέσετε να το αγοράσετε χωρίς να χρεωθείτε.

Θα Πετύχετε;

Το αν θα πετύχετε στον προϋπολογισμό σας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο ρεαλιστικός είναι. «Το σύστημα δεν θα λειτουργήσει αν το ποσό που προορίζεται για τα έξοδα του σπιτικού σας είναι τόσο μικρό ώστε δεν μπορείτε να περάσετε το μήνα με αυτό», λέει ένα ζευγάρι που ζει σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του και έχει επιτυχία.

Ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας για να πετύχει ο προϋπολογισμός είναι η καλή επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας. Εκείνοι που επηρεάζονται από τον προϋπολογισμό πρέπει να έχουν την ευκαιρία να εκφράζουν τις απόψεις τους και τα αισθήματά τους χωρίς να υφίστανται κοροϊδίες. Αν τα μέλη της οικογένειας τα οποία περιλαμβάνονται κατανοήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες ο ένας του άλλου και συνειδητοποιήσουν ποια είναι στ’ αλήθεια η οικονομική κατάσταση της οικογένειας, πιθανώς θα υπάρχει καλύτερη συνεργασία και περισσότερες πιθανότητες να πετύχει ο οικογενειακός προϋπολογισμός.

Σε αυτούς τους κρίσιμους καιρούς, καθώς το σκηνικό αυτού του κόσμου διαρκώς αλλάζει, η πίεση στα οικονομικά των οικογενειών αυξάνεται. (2 Τιμόθεο 3:1· 1 Κορινθίους 7:31) Είναι ανάγκη να ασκούμε ‘πρακτική σοφία’ καθώς αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της σύγχρονης ζωής. (Παροιμίαι 2:7, ΜΝΚ) Ο προϋπολογισμός ίσως είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεστε για να το πετύχετε αυτό.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 11]

Εξετάστε κάθε είδος για να δείτε αν η δαπάνη αξίζει την απόλαυση που φέρνει

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]

Προσέξτε τους τόκους των πιστωτικών καρτών!

[Πίνακας στη σελίδα 9]

ΜΗΝΙΑΙΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΟΔΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Μήνας _______

Τροφή:

Τρόφιμα

Φαγητό έξω

Φιλοξενία

Στέγη:

Υποθήκη ή ενοίκιο

Λογαριασμοί παροχών

Ντύσιμο

Μετακινήσεις

Δώρα

●

●

●

Αποταμίευση

Φόροι

Ασφαλίσεις

Διάφορα

ΣΥΝΟΛΟ (συγκρίνετέ το με τα έσοδα)

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΣΟΔΑ

Μισθοί

Ενοίκια (αν υπάρχουν)

Τόκοι καταθέσεων

ΣΥΝΟΛΟ (συγκρίνετέ το με τα έξοδα)

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Η καλή επικοινωνία στην οικογένεια είναι σημαντική για να πετύχει ένας προϋπολογισμός