Antai Raoi ae E Tautaekana te Aonnaba?

KO BAE n tuai mani kaitiboo ma mataniwia taani kakeru. E nanonaki n anne bwa bon akea koraki aikai? A mwaatai mataniwia taani kakeru ni karabai aroia ke ni karaoi aia babaire ma i nanon te karabuuti. Ma e oti man atuni kaongora n te nuutibeeba taekan te kakiriwe ibukin te drug, te wene ni bure ibukin te mwane, ao kaboonakoani bwaai ni buaka, ao ti kauringaki iai aron aia kairiri ae buakaka ao rikini mwakuri n iowawa. Ti ataia bwa bon iai mataniwi aikai man te kangaanga ae a karikii nakon te botannaomata.

E kaotaki n Ana Taeka te Atua ae te Baibara, bwa bon iai Tatan ae ai aron te tia iowawa ae korakora ae kakannato, are e taraia raoi bwa e na kakororaoaki nanona rinanoni “kanikina ni kewe” ao “mwakuri aika buakaka.” Ni koauana e taekinaki n te Baibara bwa e “oninikia Tatan bwa te anera ae kaotiota te oota.” (2 Tetaronike 2:9, 10; 2 I-Korinto 11:14) Tao e kona ni kakoauaaki bwa iai te Riaboro mani mwakuri ake e a tia ni karaoi. Ma e kangaanga irouia angiia aomata kakoauaan ae iai te anera ae buakaka ae e aki nonoraki. Imwain ae ti nenera raoi ae taekinaki n te Baibara ibukin te Riaboro, ti na nori bwaai n tutuki tabeua ao koaua aika kairua ake a totokoa butimwaean te iango ae iai te Riaboro.

◼ “E kanga te Atua ae tatangira ni karika te Riaboro?” Kioina ngkai e taekinaki n te Baibara bwa e raoiroi ao ni kororaoi te Atua, e taraa ni kauntaba iangoan ae e a tia ni karika te anera ae buakaka, ae e kani kaikoakiia aomata. Ni koauana, e aki taekinaki n te Baibara bwa e karika te anera anne te Atua. Ni kaitaraan anne, e taekinaki ae kangai ibukin te Atua: “Te Bwa, moan te raoiroi ana makuri; Ba bon te kaeti-taeka ae riai ana aro ni kabane: Bon te Atua ae kakaonimaki ae akea ana buakaka, E raoiroi ao E eti Ngaia.”—Te Tua-Kaua 32:4, BG; Taian Areru 5:4.

Te reirei ae kakawaki ae riai n iangoaki bwa tao e kona ke e aki te aomata ae kororaoi ae karikaki iroun te Atua ni karaoi bwai tabeua irarikini karaoan ae eti. E raroa mairoun te Atua karikaia aomata n aroia taian robot, ma e angania inaomataia n rinea ae a na karaoia ao te konabwai ni karaoi oin aia motinnano. Ngaia are e kona te anera ae kororaoi ma ni wanawana n rineia bwa e na karaoa ae raoiroi ke ae buakaka. Ni koauana, tii mwakuri aika karaoaki iroun ana karikibwai ae wanawana ae te aomata ke te anera ae a anganaki inaomataia n rinea ae a na karaoia, ao e kakawaki bwa a kona ni motikaki taekaia iai n ae raoiroi ke ae buakaka.

Kioina ngkai e angania ana karikibwai te inaomata ni karaoa ae a tangiria ao n te tai naba anne, e aki tukia mani karaoan te bure ngkana a kani karaoia. E taekina aki kamanenaan raoi te inaomata Iesu ngke e kangai ibukin te Riaboro: “E aki teimatoa n te koaua.” (Ioane 8:44) E teretere n te kibuntaeka anne bwa teuare e riki bwa te Riaboro bon te anera are e a tia ngkoa n “teimatoa n te koaua.”a E karikia aomata ao anera te Atua ae Iehova aika a inaomata n rineia i bon irouia baika a na karaoi ibukina bwa e tangiria ao e onimakinia.—Nora te bwaoki ae “E Kona te Anera ae Kororaoi ni Kabuaa Kororaoina?” n iteraniba 6.

◼ “Te Riaboro bon ana toro te Atua” A iangoia tabeman bwa e kaotaki te iango aei n te Baibara n te boki ae Iobi. Ni kaineti ma te taeka ae taekinaki n te Baibara teuana, ae e “tiotio nako i aonaba” te Riaboro, e nanonaki iai mwiokoaia tibwaai ake ngkoa mai Bootia ake a mwamwananga ao n ribootini mwakuri ake a karaoaki ibukin te uea. (Iobi 1:7, BG) Ma ngkana ngaia bwa te Riaboro bon ana tibwaai te Atua, e aera ngkai e na kabwarabwaraa nakon te Atua bwa e nako man te “tiotio nako i aonaba”? Ma tiaki nanona bwa e kabwarabwaraaki bwa raoraon te Atua, ma e aranaki te Riaboro bwa Tatan ae nanona te tia “Kakaaitara,” are e a kaotaki iai bwa boni karoton te tia Kakaitaraa te Atua n te rongorongo ae n Iobi. (Iobi 1:6) E reke ma ia ngkanne te iango ae e beku iroun te Atua te Riaboro?

N te moan tienture C.E., a kabwarabwaraaki ni booki aika taian apocryphal n aron te “Book of Jubilees” ao te “Common Rule” ibukin te Qumran sect, bwa e kaborabakau te Riaboro ma te Atua, ma e ngae n anne e aantaeka nakon ana kantaninga te Atua. N ana boki te tia korea rongorongon rimoa ae J.B. Russell ae te Mephistopheles, e kabwarabwaraaki iai bwa e atonga te Riaboro te tia Boutokaa te Aro ni Boretetanti ae Martin Luther, bwa ai aron ana “bwai ni mwakuri te Atua, ae te kai ni koro uteute ke te kai n oro ae kabongana ibukin kamarauan ana onnaroka.” E reitia riki Russell bwa n ana iango Luther “e kakukurei kamanenaan te kai ni koro uteute ni kaitiaka te titania,” ma e tiku anne i nanoni bain te Atua ae baina ae mwaaka ibukini kakororaoan ana kantaninga. E butimwaeaki ana reirei Luther imwina riki iroun te tia rabakau mai Buranti ae John Calvin ae e uruana aron aia kaetitaeka ae riai taan onimaki aika bati. E kanga te Atua ae tatangira n aki tii kariaia te bure ma e bon tangiria naba bwa e na riki? (Iakobo 1:13) A tukaki aomata aika bati ni kakoauaa te Atua ao te Riaboro n te reirei aei n ikotaki ma baika kakamaaku ake n te ka-20 tienture.

◼ “Bon tii te buakaka te Riaboro” E na bon aki kona ni mataata kibun te Baibara tabeua ngkana e iangoaki te Riaboro bwa tii te buakaka. N te katoto, antai are e kakarabakau ma te Atua n aron ae kabwarabwaraaki n Iobi 2:3-6? Te koaua bwa e kona Iobi n taetae nakon te buakaka are i nanona ke tao e taetae i bon irouna? Irarikin anne, e koaua bwa e kamoamoai ana mwakuri aika raoiroi Iobi n te tai teuana te Atua, ao e a manga kariaia bwa e na kataaki Iobi n te buakaka imwina? Ngkana a iangoaki baikai ibukin te Atua, e na atongaki iai bwa te Aomata ae karaoi waaki aika karuanikai ao tiaki temanna ae “akea te buakaka i nanona.” (Taian Areru 92:15, BG) Ni kaitaraan anne, e aki kariaia te Atua bwa ‘e na arora baina’ ni kammaraka Iobi. E teretere raoi bwa te Riaboro bon tiaki te buakaka ke tao iteran aroaron te Atua ae buakaka ma bon te anera are e karikia bwa te tia Kakaitaraa te Atua.

Antai Raoi ae E Tautaekana te Aonnaba?

Ni boong aikai, a bati aika namakinna bwa e a aki manena kakoauaan te Riaboro. Ma e ngae n anne, akea kabwarabwaraan raoi te buakaka ae rangi n ribuaka irarikin are e kakoauaaki bwa e karaoia te Riaboro. Ni koauana, a a tia ni kairaki aomata aika bati bwa a na rawa nakon te Atua, ao kaetieti ibukin tian te aroaro ni maiu ae riai n uaiakinani kakeaan te iango ibukin te Riaboro.

E koreia te tia kario ae Charles-Pierre Baudelaire n te ka-19 n tienture “bwa ana waaki ni kamwane te Riaboro aika raba, e kairoroira n ataakin ae bon akea ngaia.” E a tia ni kauekea te nanokokoraki n taekan ae bon iai te Atua ni karabaan aroarona aika e na kinaaki iai. Ngkana ngaia bwa akea te Riaboro e na aki ngkanne bukinaki te Atua n rikin te buakaka? Tiaki ngaia anne ae e tangiria te Riaboro bwa a na kakoauaa aomata?

E karabai aroarona te Riaboro ake e na kinaaki iai bwa e aonga ni kakororaoa tiana, n aron te bwaoti ae iowawa. Tera tiana anne? E kaekaaki anne n te Baibara ni kangai: ‘Ake e kamataki nanoia atuan te waaki ae ngkai i aon te aba, ake aomata ake a aki onimaki; ba e aonga n aki oti i aoia ootan euangkerioni mimitongini Kristo, are katotongan te Atua.’—2 I-Korinto 4:4.

Iai teuana te titiraki ae tiku ni kakawaki ae tuai kaekaaki. Tera ae e na karaoia te Atua nakon te tia kamwarua ae raba are e boutokai mwakuri aika buakaka ao te rawawata ni kabane? Ti na rinanon aei n te kaongora ae imwina.

[Kabwarabwara ae nano]

[Kabwarabwaraan n iteraniba 5]

Bon ana toro te Atua te Riaboro ke te tia kakaitaraa?

[Te Bwaoki/Taamnei n iteraniba 6]

E Kona te Anera ae Kororaoi ni Kabuaa Kororaoina?

E angania ana karikibwai aika wanawana te Atua te kororaoi ae iai tiana. E ngae ngke e karikaki ni kororaoi Atam ma e riai ni karinea tiani marurungin rabwatana are e anganaki iroun ana tia Karikiriki. N te katoto, e kona n rotakibuaka i mwini kanakin te bareka, te atama ke te kai. E na boni mate ke ni kakaiaki ikoakina ngkana e katinanikua te tua ibukini katikitikin te aonnaba, ao ni kibanako man te tabo ae rietata mani katati.

N aron anne, akea ana karikibwai ae kororaoi, n aron te aomata ke te anera ae na aki rotakibuaka marurungina, ngkana e riaon tian te aroaro ni maiu ae riai ae baireaki iroun te Atua. Mangaia are ngkana e aki kamanena raoi inaomatana te aomata ke te anera ae wanawana, e na kai karaoa ae kairua ao ni bure iai.—Karikani Bwaai 1:29; Mataio 4:4.