RAIBURARI N TE INTANETE ibukin Te Taua-n-Tantani
Taua-n-Tantani
RAIBURARI N TE INTANETE
Kiribati
  • BAIBARA
  • BOOKI
  • MEETINGS
  • w07 10/1 i. 30-i. 32
  • Reirei Aika Kakawaki Man Booki Aika Ioera ao Amota

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Reirei Aika Kakawaki Man Booki Aika Ioera ao Amota
  • Te Taua-n-Tantani—2007
  • Atu n Reirei
  • Baika Irekereke ma Ngaia
  • “AKEA NGAIRA I BUKIN TE BONG AREI!”​—BUKIN TERA?
  • (Ioera 1:1–3:21)
  • “KATAURAOIKO BA KO NA BOO MA ATUAM”
  • (Amota 1:1–9:15)
  • Te Bwai ae Ti Riai ni Karaoia
  • Kam Na Ninikoria N Taekina Ana Taeka Te Atua
    Te Taua-n-Tantani—2004
  • E Na Ruonia Aika Buakaka Ana Motikitaeka Iehova
    Te Taua-n-Tantani—2004
  • Kakairi Irouia Burabeti n Aron Amota
    Ara Mwakuri Ni Minita—2013
  • Kam Na Ukoukora Iehova, Ae Te Tia Katai Naano
    Te Taua-n-Tantani—2005
Te Taua-n-Tantani—2007
w07 10/1 i. 30-i. 32

E Maiu Ana Taeka Iehova

Reirei Aika Kakawaki Man Booki Aika Ioera ao Amota

E TII taekinna bwa ngaia, “Ioera are natini Betuera.” (Ioera 1:1) N te boki are e ingoanaki n arana, e aki bati n taekin taekan bwaai riki tabeua irarikin are oin ana rongorongo ao e aki kaota naba iai te tai are e taetae ni burabeti iai, ma e kona n tii katautauaki bwa tao 820 B.C.E., ae ruaiua te ririki imwin tautaekanakin Iutaia iroun Utia. Bukin tera ngkai e aki kan taekina aroarona Ioera? Tao ibukina bwa e kani kaota te rongorongo ma tiaki taekan te tia uarongorongo.

N ana bong Utia ao e mwiokoaki Amota ae te I-Iutaia bwa te burabeti, ae bon “te tia kawakin-tiibu, ao te tia kaitiaki kaai aika tukomorea.” (Amota 7:14) E kanakoaki Amota nakon te tautaeka n uea ni baronga ake tebwina mai meang, ae Iteraera arana, tiaki n ai aron Ioera are e a bon taetae naba ni burabeti i Iutaia. E a bobonga raoi te boki ae Amota, are e koreaki n taetae aika mataata ao man kakaongora n te ririki 804 B.C.E. imwin okiran Iutaia iroun te burabeti aei.

“AKEA NGAIRA I BUKIN TE BONG AREI!”​—BUKIN TERA?

(Ioera 1:1–3:21)

E nora niniakin te kawa n ana miitara Ioera irouia nimwatoi, rokati, ao ai babatua. A kabotauaki taan ninia te kawa aikai ma “te botanaomata ae bati ae korakora” ae ai aroia “aomata aika korakora.” (Ioera 1:4; 2:2-7) Ao e taku Ioera: “Akea ngaira i bukin te bong arei!, ba e a kaan ana bong Iehova, ao e na roko ba kaanga te uru-bwai mairoun Teuare Moan te Mwaka” (Ioera 1:15) E kauringia ni kabaneia kaain Tion Iehova ni kangai: “Kam na bon rairaki naba ngkai nako Iu ma nanomi ni kabane.” Ngke arona bwa a karaoa aei, ao e na “nanoangaia ana aomata” Iehova ao e na kararoaia “taangani meang” ake maan aika uarereke ake a nang roko n ninia te kawa. Imwain rokon ana bong ae kakannato arei ao Iehova e na “nurakina [taamneina] i aoia aomata ni kabaneia” ao e na “kaoti kamimi i karawa ao i aonaba.”​—Ioera 2:12, 18-20, 28-31.

A imanonoaki te natannaomata ni kangai: “Kam na ororoi win ami barau ni karaoi ba kabaang, ao ami bwai ni koro mwanga ni kai ba raanti” ao a na tauraoi nakon te buaka. A tuangaki naba ni kangai, “aerake nakon ana marua Ieotiabata,” ike a nang motikaki iai taekaia ao ni kamaunaki. “Ma e na maekanaki Iuta n aki toki.”​—Ioera 3:10, 12, 20.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:

1:15; 2:1, 11, 31; 3:14​—Tera “ana bong Iehova”? Ana bong Iehova bon te tai are e nang karokoa iai ana motikitaeka i aoia ana kairiribai ike e nang kamaunaia iai, ma e na kamaiuia taan taromauria ni koaua. N te katoto, boni ngaia anne are e riki nakon Baburon n 539 B.C.E. ngke e a tokanikai iai Miria ma Botia. (Itaia 13:1, 6) Teuana riki, ana “bong Iehova” ae e a kaan ngkai, e nang karaoa iai ana motikitaeka i aon “Baburon ae Kakanato” ae bon te botaki n Aro ae kewe ae katobibia te aonnaba.​Te Kaotioti 18:1-4, 21.

2:1-10, 28​—E kanga ni koro nanon te taetae ni burabeti i bukin niniakin te kawa irouia maan aika uarereke? Akea taekan ninian te aba are Kanaan ae rangi ni bubura irouia maan aika uarereke i nanon te Baibara are e kabwarabwaraa Ioera n ana boki. Mangaia are, ninian te kawa are e kabwarabwaraa Ioera bon te taetae ni burabeti ni kaineti ma te tai are n 33 C.E. ngke e a nurakina taamneina Iehova i aoia taan rimwin Kristo rimoa, ike a moana naba iai tataekinan te rongorongo are e a kamaraki nanoia mataniwin Aaro aika kewe. (Mwakuri 2:1, 14-21; 5:27-33) Bon kakabwaiaara naba uataboan te mwakuri ae ai aron aei ni boong aikai.

2:32​—Tera ae nanonaki n ae ko na ‘taboa aran Iehova’? Taboan aran te Atua e nanonaki iai bwa ko na ataa te ara anne, ko na rangi ni karinea, ao ko na onimakina te aomata ae arana anne..​—I-Rom 10:13, 14.

3:14​—Tera “te marua ae te ne ni motiki-taeka”? Bon kaikonakan te tabo are e na karaoa iai ana motiki taeka te Atua. I nanon ana tai n Uea Ieotiabata i aon Iuta ae nanon arana anne “Iehova Bon te tia Moti,” a kainaomataki Iutaia iroun te Atua mai nanoni baia te botannaomata ake i rarikia ngke e kamangaoi aia tanga ni buaka. Mangaia are, e a aranaki te tabo anne bwa “ana marua Ieotiabata.” (Ioera 3:2, 12) N ara bong aikai, ao te tabo anne e a katea bannan te tabo are a nang kamantintaki iai botannaomata n ai aron kurebe ni nen taonani kurebe.​—Te Kaotioti 19:15.

Reireiara:

1:13, 14. E rangi ni kakawaki ibukin kamaiuara te raraoma ni koaua ao neboan Iehova bwa te Atua ni koaua.

2:12, 13. E riai n nako mai nanom te raraoma ni koaua. E irekereke aei ma ‘raean nanora’ ma tiaki ‘raean kunnikaira.’

2:28-32. Bon tii ane e “taboa aran Iehova ao e na kamaiuaki” n “rokon ana bong Iehova are kakanato are kakamaku.” Ai kakaaitaura ngaira ngkai e a nurakina taamneina Iehova i aoia aomata ni kabaneia ike a a ibuokanibwai iai ataei ao kaara, mwane ao aine n te mwakuri ae kaineti ma te taetae ni burabeti anne, ae tataekinan “ana mwakuri te Atua aika kamimi”! (Mwakuri 2:11) Ngkai e a kaan ana bong Iehova ti aki ngkanne riai ni kakorakoraira bwa ti na “maeka ni itiaki ma n tangira te Atua”?​—2 Betero 3:10-12.

3:4-8, 19. E taetae ni burabetinna Ioera bwa e nang katuuaeaki te botannaomata ake i rarikia i bukin bwainikirinaia ana aomata te Atua aika a rineaki. A bon bane ni kakoauaki taetae ni burabeti akanne, ngke e a roko uean Baburon are Nebukaneta ni kabwakaa Turo . E bwaka kaawan Turo ae te abamwakoro ae uarereke rimwi riki, iroun Alexander te Kakannato, a tiringaki ana tia buaka ao ana aomata aika kakannato aika irangaa mwaitiia ao 30,000 kaain ana kaawa ake a kairaki bwa taenikai. E karaoaki naba aron anne nakoia I-Biritia irouia Alexander ma taan ruamwina. E a kamaroaeaki Etom n te kaaua n tienture B.C.E. (Maraki 1:3) Mani kakoroan nanon taetae ni burabeti aikai ao a a kakorakoraki ara onimaki bwa Iehova bon te tia Kakoroi nanon ana berita. A kaotia naba bwa tera ae e na karaoia Iehova nakoia aomata ake a karawawataia taan taromauriia ni boong aikai.

3:16-21. “E na mwaeiei karawa ma aonaba,” ao a na boo ma ana motikitaeka Iehova te natannaomata aei. “Ma E na riki Iehova ba neia ana aomata ni kamaiuia,” n angania te maiu ae kakukurei n te baretaiti. Ti aki ngkanne riai ni kamatoai nanora ni kaanira riki ma ngaia ngkai e a kaan roko te tai are e nang motika iai taekan te aonnaba ae buakaka aei?

“KATAURAOIKO BA KO NA BOO MA ATUAM”

(Amota 1:1–9:15)

Iai ana rongorongo Amota ni kaineti ma te natannaomata are aia kairiribai ake i rarikin Iteraera ao ni kaineti naba ma Iutaia ao Iteraera. E nang roko te kamaunanakoaki i aon Turia, Biritia, Turo, Etom ao Moaba ibukin aroia ni bwainikirinia ana aomata te Atua. A na kamaunaki naba kaain Iuta ni kabane “ba kioina ngkai a rawa nakon ana tua Iehova.” (Amota 2:4) Tera aron te tautaeka n uea ni baronga ake tebwina ake mai meang, ae Iteraera arana? E irekereke ana bure ma karawawataia kainnano ibukin tangiran te kaubwai irouia, kakaraoan ae buakaka, ao aki karineaia ana burabeti te Atua. E kauring ni kangai Amota bwa Iehova e na “kareke naba kaini baonikarean Beta-era” ao a “na orea te auti n taenibong ma te auti ni moanibong.”​—Amota 3:14, 15.

N aki ongei rekenikai ake a a tia n anganaki, a bon teimatoa naba n imanono n rawa tibun Iteraera aika tataromauri boua. E tuangia ni kangai Amota: “Ko na katauraoiko ba ko na bo ma Atuam.” (Amota 4:12) E nanonaki ana bong Iehova aei ibukia tibun Iteraera ngkoa bwa a nang ‘kanakoaki bwa taenikai nako mainikun Tamateko’ ae Aturia. (Amota 5:27) E bo ma te karitei mairoun ibongan Betaera Amota ma e bon teimatoa naba n aki aubaa. E kangai Iehova nakon Amota, “E a roko te toki i aoia au aomata aika Iteraera; N na aki manga ri rarikiia n aki kareke kaiia.” (Amota 8:2) A bon aki kona ni kamanoaki i Tiore ke ni maunga aika ririeta man ana motikitaeka te Atua. (Amota 9:2, 3) Ma iai te berita ibukin manga katean te kawa ae kangai: “Ao N na manga kaokiia au aomata aika Iteraera aika taenikai, ao a na kateitei kaawa ake a uruaki, ma ni maekan: ao a na ununiki kurebe ni neia, ma ni momoi ni wainia; ao a na karaoi naba nen aroka, ma ni kang uaaia.” Bon ana taeka Iehova aei. ​—Amota 9:14.

A Kaekaaki Titiraki Aika Boto i Aon te Baibara:

4:1​—Antai aika a kaikonakaki bwa “kao-aine aika kaoni Batian”? E ataaki te aba ae rietata ao n aoraoi ae Batian, ae e mena i mainikun Namani Kariraia ibukin tamaroana ibukia maan ni kariki, ao n ikotaki naba ma kaao. E rangi ni maiureirei tawaanan te tabo aio n te aro are e a nakoraoi iai rikirakeia maan. E kabotauia ainen Tamaria aika tangira te kaubwai Amota ma kao-aine aika kaoni Batian. A taumatoaia “aia toka” ke buuia, bwa a na babakanikawaia ake a karako kaubwaia ibukin kanakoraoan maiuia n tangiran te kaubwai.

4:6​—Tera ae nanonaki n te taeka ae “itiakin wii”? E kaboraoaki anne ma “akean te amarake,” ae kaineti anne ma tain te rongo are a tiku iai n itiaki wii ibukin akean te amwarake.

5:5​—Tera ae nanonaki ngke e tuangaki Iteraera ni kangai, “tai ukoukora Beta-era”? E karaoa taromaurian te kao te teei i Betaera Ieroboam. Man te tai anne, ao e riki te kaawa anne bwa aan te taromauri ae kewe. Kirekara ao Beera-teba bon aia tabo naba te koraki ake a kakaraoi taromauri aika kewe. A riai I-Iteraera n aki manga mwamwananga ni kakaaei taabo ake aongkoa a na kamaiuaki iai, ma a riai n ukoukora Iehova bwa a aonga ni kamaiuaki man karawawataki ake a kaman taetae ni burabetinaki.

7:1​—E tei ibukin tera “korean ana uteute te uea”? E katautauaki bwa e kaineti ma te angabwai are e tua te uea ibukin boutokaaia ana taan toka i aoia aoti ao ana man. E riai ni kabwakaaki te angabwai aio “ni moan rikiraken te rikirake are te kaitira.” I mwin anne a kona ni manga taia aia uaa aomata. Ma imwain ae a kona ni karaoa anne ao a na roko rokati aika mwaiti kurikuri mani kang aroka aika kakanaki ao n ikotaki naba ma uaanikai.

8:1, 2​—E kaikonakaki bwa tera “te bwaene ae kanoana uaan te moanibong”? E kaotaki iai bwa e a kaan ana bong Iehova. Moan uaan te tai aika kinikaki ni karokoa tokin te tai, e nanonaki iai, banen ririkin te ununiki. Ngke e kaota “te bwaene ae kanoana uaan te moanibong,” Iehova nakon Amota e nanonaki iai bwa e a kaan tokiia tibun Iteraera. Mangaia are e taku te Atua nakon Amota: “E a roko te toki i aoia au aomata aika Iteraera; N aki manga ri rarikiia n aki kareke kaiia.”

Reireiara:

1:3, 6, 9, 11, 13; 2:1, 4, 6. E kangai Iehova nakoia Iteraera, Iutaia, ao natannaomata aika onoua ake i rarikia ni kaineti ma unna: “N na aki raira nako karekean kaina.” Akea ae kona ni karabaa man ana motikitaeka Iehova.​—Amota 9:2-5.

2:12. Ti riai n aki kabwarai nanoia bwaiania ake a mwakuri korakora, mataniwi aika mwamwananga, mitinare, ke kaain te utu ni Betaera n arora ni kaumakiia bwa a na kitan aia beku ao n uaiakina te maiu ae a iaiangoia aomata bwa te maiu riai. Ni kaitaraan anne, ti riai ni kaungaia bwa a na kateimatoaa aia mwakuri ae tamaroa aei.

3:8. Kanga n ai aron temanna ae maaku ngkana e ongo bekoraran te raian, ao ai aron naba Amota bwa e namakina riaina n uarongorongo ngke e ongo bwanaan Iehova ae kangai: “Naako taetae ni burabeti nakoia au aomata.” (Amota 7:15) E riai ni kairira maakan te Atua bwa ti na riki bwa taan uarongorongoa taekan te Tautaeka n uea aika a ingainga nanoia.

3:13-15; 5:11. Man ana ibuobuoki Iehova,e a kona te tia kawakin tiibu ae mangori ae Amota n riki bwa te tia “kakoaua” nakoia aomata ake a kaubwai ao man aki bwerengaki. E kona Iehova ni kataubobongaira bwa ti na tataekina rongorongon ana Tautaeka n Uea n aki ongei kangaanga ake ti boo ma ngaai n ara aono.

4:6-11; 5:4, 6, 14. N aki ongei okiokin kabwakaia tibun Iteraera n “okira” Iehova, ma a kaumakaki bwa a na ‘ukoukora Iehova, ao a na maiu.’ Ngkai e taotaona nanona Iehova ni kariaia waakinakon te waaki i aon te aba aei, ti riai ni kaungaia ake a mena i nanona bwa a na rairaki nakoina.

5:18, 19. ‘Tangiran [ “kariariaan,” BK] ana bong Iehova’ ma te aki tauraoi bon kaotan te nanobaba. Te aeka n aomata anne ai aron te aomata ae biri nako mai mwain te raian, ike e a manga kaitaraki ma te bea, ao e a manga birinako mairoun te bea ma e a nako n tenaki iroun te naeta. Ti bon wanawana ngkana ti ‘kamarurungira’ n ara onimaki ao n teimatoa n tatauraoi.​—Ruka 21:36.

7:12-17. Ti riai n aki maaku ao n ninikoria n tataekinan ana rongorongo te Atua.

9:7-10. Ngkai kanoaia baatua ake a kakaonimaki ao ake a kaotinakoaki mai Aikubita aika rineaki iroun te Atua tibun Iteraera ake aki kakaonimaki, e aki totokoa kaakeaia iroun te Atua n aroia I-Tiobia. Reken akoam mairoun te Atua ae aki inanonano e aki boto i aon rikim man te bakatibu raa ma e boto man ‘maakana ao karaoan ae raoiroi.’​—Mwakuri 10:34, 35.

Te Bwai ae Ti Riai ni Karaoia

E a kaan ana bong te Atua ni motika taekan ana waaki ae ngkai Tatan. E a nurakina taamneina te Atua i aoia taan taromauria, ni kataubobongaia bwa a na kauringia aomata kaanin ana bong. Ti aki ngkanne riai ni kabonganai ara konabwai ni kabane ni buokia aomata bwa a na ataa Iehova ao n ‘taboa arana’?​—Ioera 2:31, 32.

E kaungaunga ni kangai Amota: “Kam na riba te buakaka, ao tangira te raoiroi, ao kateimatoa te kaeti-taeka ae riai ni mataroan te kawa.” (Amota 5:15) Bon maiuakinan te wanawana kaanian te Atua ao kararoara ma te aonnaba ae buakaka, ao mani bwaai ao aomata aika kairiri nakon te buakaka ngkai e a kaan ana bong Iehova. Rokora n tokin tiara, bon man reireiara aika roko n taia aika riai aika ti kona n reiakin man bokin te Baibara aika Ioera ao Amota!​—Ebera 4:12.

    Kiribati Publications (2000-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kiribati
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Te Boraraoi
    • Te Boraraoi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share