Iviuwou, Wha Jiri Ọghẹnẹ Wọhọ Abọ Ukoko Riẹ
“Eva udevie ogbotu na me je ti jiri ỌNOWO.” —OLEZI 26:12.
1. Eme họ obọdẹ abọ egagọ uzẹme jọ u te no ewuhrẹ gbe olẹ eva obọ uwou no?
EGAGỌ Jihova u kugbe orọnikọ olẹ gbe ewuhrẹ Ebaibol eva obọ uwou ọvo ho rekọ te iruẹru wọhọ abọ ukoko Ọghẹnẹ. A kẹ Izrẹl anwae ujaje re a “koko ahwo na họ, ezae, eyae, gbe emaha na,” re a wuhrẹ uzi Ọghẹnẹ re a ruẹse nya evaọ edhere riẹ. (Iziewariẹ 31:12; Joshua 8:35) A tuduhọ ekpako gbe “emoha na gbe ighele emetẹ” re a w’abọ evaọ ajiri odẹ Jihova. (Olezi 148:12, 13) Ọkpọ ọruẹrẹfihotọ nana o rọ ukoko Ileleikristi na. Evaọ Egwa Uvie evaọ otọakpọ na soso, ezae, eyae, gbe emaha a re w’obọ nevaze evaọ abọ iwuhrẹ nọ i kpomahọ ogbotu, yọ o be were ibuobu oma gaga re a w’abọ.—Ahwo Hibru 10:23-25.
2. (a) Fikieme omaruẹrẹhọ o jẹ rọ abọ ologbo evaọ obufihọ kẹ emaha re a reawere iwuhrẹ na? (b) Oriruo ono ọ r’oja?
2 Uzẹme, re a fiobọhọ kẹ emaha w’obọ ziezi evaọ iruẹru ukoko o lọhọ họ. O tẹ wọhọ nọ emọ jọ nọ i bi lele esẹ gbe ini rai kpohọ iwuhrẹ na a be reawere rai hi, eme ọ rẹ sae jọ ẹbẹbẹ na? Oma o rẹ roro emọ jọ a tẹ keria krẹkri. Omaruẹrẹhọ o rẹ sai fiobọhọ kpọ ẹbẹbẹ nana vi. Ababọ omaruẹrẹhọ, emaha e sai w’obọ ziezi evaọ iwuhrẹ na ha. (Itẹ 15:23) Ababọ omaruẹrẹhọ, o te jọ bẹbẹ kẹ ai re a ru ẹnyaharo abọ-ẹzi nọ o rẹ wha evevọwẹ ze. (1 Timoti 4:12, 15) Eme a rẹ sai ru? Orọ ọsosuọ, u fo re ọsẹ gbe oni na a nọ oma rai sọ ae omarai a be hae ruẹrẹ oma kpahe kẹ iwuhrẹ na. Oriruo rai o re kpomahọ emọ na gaga. (Luk 6:40) Oma nọ a re ro totọ m’omaa ewuhrẹ uviuwou na yọ okwakwa ulogbo ofa.
Ebabọ Udu Na
3. Evaọ etoke ewuhrẹ uviuwou na, fikieme a jẹ daoma gaga re a bọ idu na, kọ eme onana o gwọlọ?
3 Orọnikọ ewuhrẹ uviuwou na o rẹ jọ oke nọ a rẹ rọ kwa eriariẹ vọ uzou gheghe ọvo ho rekọ onọ a rẹ rọ bọ idu na ga re. Onana o gwọlọ ẹriẹ kpahe ebẹbẹ nọ i bi kpomahọ ahwo uviuwou na gbe ọdawẹ oyoyou kẹ omomọvo. Jihova ‘ọ rẹ kiẹ iroro ohwo.’—1 Iruẹru-Ivie 29:17.
4. (a) Eme u dhesẹ re a “kare areghẹ”? (b) Eme u kugbe re a ‘gwọlọ otoriẹ’?
4 Eme Jihova ọ rẹ ruẹ okenọ ọ tẹ kiẹ idu emọ mai? Ibuobu rai a rẹ ta nọ a you Ọghẹnẹ, oyena orọ ziezi. Ghele na, ohwo nọ ọ gbẹ maha hayo ọnọ o bi wuhrẹ kpahe Jihova obọ o wo eriariẹ tere he kpahe idhere Jihova. Fikinọ o wo eriariẹ tere he, ọ sae “kare areghẹ,” wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta riẹ. Ẹsejọhọ orọnikọ iroro riẹ kpobi i yoma ha, rekọ o rẹ rehọ oke re ohwo ọ ruẹse rehọ udu riẹ ziọ uyero nọ o rẹ ghinẹ were Ọghẹnẹ. Onana o gwọlọ ẹrehọ iroro ohwo, isiuru riẹ, uyoyou, owojẹ, gbe ute uzuazọ riẹ rọ rọwo kugbe onọ Ọghẹnẹ ọ jẹrehọ, te epanọ o lọhọ te kẹ ahwo-akpọ nọ e gba ha. Okenọ ohwo ọ tẹ be ma eva riẹ ere evaọ edhere Ọghẹnẹ, koyehọ ọ be ‘gwọlọ otoriẹ.’—Itẹ 9:4; 19:8.
5, 6. Ẹvẹ esẹ gbe ini a sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai ‘gwọlọ otoriẹ’?
5 Kọ ọsẹ gbe oni a sai fiobọhọ kẹ emọ rai ‘gwọlọ otoriẹ’? Uzẹme, uvumọ ohwo-akpọ nọ ọ rẹ sai fi udu udhedhẹ họ omọfa ọ rọ họ. A rehọ uvẹ ẹsalọ kẹ omomọvo mai, yọ abọ ẹsalọ na buobu o roma hwa eware nọ ma bi roro kpahe. Rekọ, avọ orimuo, esẹ gbe ini a sae kiẹ emọ rai, wuhrẹ oware nọ o rọ udu rai gbe oria nọ a jọ gwọlọ obufihọ. Nọ enọ wọhọ ‘Ẹvẹ who roro kpahe onana?’ gbe ‘Eme whọ ghinẹ gwọlọ ru?’ Kẹsena, whọ vẹ rọ odiri gaviezọ. Whọ varioma ha. (Itẹ 20:5) Whọ tẹ gwọlọ nyate udu na, o gwọlọ ẹkeriotọ nọ o vọ avọ ẹwo, otoriẹ, gbe uyoyou.
6 Re a wo emamọ iroro, hae t’ẹme ẹsikpobi kpahe ubi ẹzi na—kabọ kabọ riẹ—re wha ruiruo kugbe wọhọ uviuwou re wha bọe. (Ahwo Galesha 5:22, 23) Bọ uyoyou kẹ Jihova jẹ rọ kẹ Jesu Kristi, orọnikọ ẹkwoma ẹta ọvo ho nnọ ma re you rai rekọ ẹkwoma ẹfodẹ oware nọ o soriẹ nọ ma re ro you rai gbe epanọ ma re ro dhesẹ uyoyou oyena. (2 Ahwo Kọrint 5:14, 15) Bọ ẹjiroro nọ ma re ro ru oware nọ u kiete ẹkwoma iroro ejẹ kpahe irere nọ i ti noi ze. Bọ isiuru nọ a rẹ rọ whaha iroro, eme, gbe uruemu othọthọ ẹkwoma ẹta kpahe iyẹrẹ iyoma nọ i re no eware itieye na ze. (Emọs 5:15; 3 Jọn 11) Dhesẹ epanọ iroro, ẹme, gbe uruemu—te uwoma te yoma—e rẹ sai kpomahọ usu ohwo kugbe Jihova.
7. Eme a rẹ sai ru re a fiobọhọ kẹ emọ yeri kugbe ebẹbẹ re a jẹ jiroro nọ i re si rai kẹle Jihova?
7 Okenọ ọmọ o te wo ẹbẹbẹ hayo ẹgwọlọ nọ ọ rẹ rọ jẹ okpiroro, ma rẹ sae nọe inọ: ‘Ẹvẹ who roro nọ Jihova o rri onana? Eme who roro kpahe Jihova nọ o lẹliẹ owhẹ ta ere? Kọ whọ lẹ sei kpahe iẹ no?’ Whọ tẹ kaki muhọ, who re ti fiobọhọ kẹ emọ ra bọ edhere uzuazọ nọ a rẹ jọ daoma gwọlọ oreva Ọghẹnẹ a ve je ru ei. Nọ a bi wo usu okpekpe, orọ obọ rai kugbe Jihova na, a te ruẹ omawere evaọ ẹnya evaọ idhere riẹ. (Olezi 119:34, 35) Onana o te lẹliẹ ai wo ovuhumuo kẹ uvẹ-ọghọ ọrọ ẹnya kugbe ukoko Ọghẹnẹ uzẹme na.
Omaruẹrẹhọ kẹ Iwuhrẹ Ukoko
8. (a) Eme u re fiobọhọ k’omai rehọ eware nọ e r’oja ziọ ewuhrẹ uviuwou mai? (b) Ẹvẹ ewuhrẹ nana u wuzou te?
8 Eme buobu e riẹ nọ e gwọlọ ẹmeọta kpahe evaọ ewuhrẹ uviuwou. Ẹvẹ whọ sai ro duobọte ai kpobi? O lọhọ họ re a t’eme na kpobi okiọvo. Rekọ whọ te ruẹ nọ u re fiobọhọ re a kere eme na othotha h’otọ. (Itẹ 21:5) Noke ruoke, kiẹ obe na riwi re whọ riẹ oware nọ o gwọlọ ẹruorote obọdẹ. Wo isiuru gaga kpahe ẹnyaharo omomọvo uviuwou na. Ọruẹrẹfihotọ nana kẹ ewuhrẹ uviuwou o rọ obọdẹ abọ ewuhrẹ Ileleikristi, onọ o rẹ ruẹrẹ omai họ kẹ uzuazọ enẹna gbe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ o be tha na.—1 Timoti 4:8.
9. Didi itee kpahe omaruẹrẹhọ kẹ ewuhrẹ ma rẹ sai ruiruo kẹ ẹmẹmera evaọ etoke iwuhrẹ uviuwou mai?
9 Kọ ewuhrẹ uviuwou ra u kugbe omaruẹrẹhọ kẹ iwuhrẹ ukoko na? Eware buobu e riẹ nọ wha re ru iruo kpahe nọ wha bi wuhrẹ kugbe na. Enana jọ e rẹ sae rehọ eka, emerae, makọ ikpe dede re a te le ai mu. Roro kpahe itee enana: (1) ohwo uviuwou na kpobi ọ rẹ ruẹrẹ oma kpahe re ọ kpahe ẹme evaọ iwuhrẹ ukoko; (2) ohwo kpobi ọ rẹ daoma rọ eme obọ riẹ k’iyo na; (3) fi ikereakere ba iyo riẹ; gbe (4) ẹkiẹriwi eme na avọ irẹro efihiruo rai. Enana kpobi e rẹ sai fiobọhọ kẹ ohwo ru uzẹme na họ oriẹ.—Olezi 25:4, 5.
10. (a) Ẹvẹ ma sai ro duobọte iwuhrẹ ukoko mai kpobi? (b) Fikieme onana o rọ r’oja?
10 O tẹ make rọnọ ewuhrẹ Uwou-Eroro ẹkpoka na họ ewuhrẹ uviuwou rai, wha rri omaruẹrẹhọ omobọ ohwo hayo orọ uviuwou kẹ Obe Uwuhrẹ Ukoko, Isukulu Odibọgba Ọghẹnẹ, gbe Ewuhrẹ Odibọgba na vo ho. Enana e rọ obọdẹ abọ ọrọ omaa nọ a bi ro wuhrẹ omai re ma nya evaọ edhere Jihova. Ẹsejọhọ wha sae ruẹrẹ oma kpahe kugbe kẹ iwuhrẹ na. Ẹkwoma iruo nọ wha re ru kugbe, ẹgba ewuhrẹ rai u re wo ẹnyaharo. Fikiere, wha ve ti wo erere no iwuhrẹ na ze viere. Kugbe eware efa, t’ẹme kpahe irere omaruẹrẹhọ ẹsikpobi kẹ iwuhrẹ enana gbe erere uzedhọ oke nọ a re fihọ kẹ ewuhrẹ na.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:15-17.
11, 12. Ẹvẹ omaruẹrẹhọ kẹ ile-eso ukoko e rẹ rọ k’omai erere, kọ ẹvẹ a re ro ru onana?
11 Eva Ikokohọ “Edhere Uzuazọ Ọghẹnẹ” na, a tuduhọ omai awọ re ma ruẹrẹ oma kpahe kẹ abọ ọfa jọ ọrọ iwuhrẹ mai—ile-esuọ. Kọ whọ dawo riẹ no? Ere oruo o sai fiobọhọ kọ izẹme Ebaibol họ iroro gbe idu mai je ru omai reawere iwuhrẹ ukoko viere.
12 Omaruẹrẹhọ nọ u kugbe ese gbe ẹmeọta kpahe otofa eme nọ e rọ ile nọ a te so na i re fiobọhọ k’omai so ile na no udu ze. Evaọ Izrẹl anwae, a jẹ hae rehọ ekwakwa ikporakporo ruiruo gaga evaọ egagọ. (1 Iruẹru-Ivie 25:1; Olezi 28:7) Kọ ohwo jọ ọ rẹ jọ uwou ra kporo okwakwa ikporakporo jọ? Eme jabọ wha gbẹ rehọ okwakwa oyena wuhrẹ ile Uvie jọ evaọ oka na ha, re wha so ile na kugbe wọhọ uviuwou. Edhere ọfa họ wha rẹ so lele ile nọ a rekọdo na. Evaọ ekwotọ jọ, inievo mai a rẹ rehọ ivou ghrẹghrẹ ile ziezi ababọ eware nọ a kporo. A tẹ rọ edhere be nya hayo bi ruiruo, o rẹ were ai re a so ile nọ a ti ro ru iwuhrẹ ukoko oka oyena.—Ahwo Ẹfẹsọs 5:19.
Omaruẹrẹhọ Uviuwou kẹ Usiuwoma Ota
13, 14. Fikieme ẹmeọta uviuwou nọ o rẹ ruẹrẹ idu mai họ kẹ usiuwoma ota o rọ rrọ oja?
13 Isẹri-ise kẹ amọfa kpahe Jihova gbe ẹjiroro riẹ yọ abọ ologbo ọrọ izuazọ mai. (Aizaya 43:10-12; Matiu 24:14) Te ọmaha hayo ọkpako, ma rẹ reawere iruẹru nana viere je wo iyẹrẹ iwoma viere ma tẹ ruẹrẹ oma kpahe. Ẹvẹ ma sai ro ru onana wọhọ uviuwou?
14 Wọhọ epanọ orọ kpahe eware kpobi nọ i kpomahọ egagọ mai na, u wuzou re ma ruẹrẹ idu mai họ. U fo re ma t’ẹme kpahe orọnikọ oware nọ ma re ti ru ọvo ho rekọ oware nọ ma je ti ru ei. Evaọ edẹ Jehoshafat ovie na, a wuhrẹ ahwo na uzi Ọghẹnẹ, rekọ Ebaibol na ọ ta k’omai nọ ahwo na a “fievahọ Ọghẹnẹ esẹ rai na ha.” Onana u te kpe ai fihọ kẹ isiuru nọ i re si ai no egagọ uzẹme. (2 Iruẹru-Ivie 20:33; 21:11) Ute mai họ orọnikọ re ma niyẹrẹ euwa nọ ma rọ ta usiuwoma ọvo ho, hayo kọ o rọ re ma fi ebe họ ada ha. Odibọgba mai o rẹ jọ odhesẹvia uyoyou mai kẹ Jihova gbe uyoyou mai kẹ ahwo nọ e gwọlọ uvẹ re a salọ uzuazọ. (Ahwo Hibru 13:15) O rọ iruo nọ ma jẹ rọ ‘ibe iruiruo Ọghẹnẹ.’ (1 Ahwo Kọrint 3:9) Ẹvẹ uvẹ-ọghọ na o rro te! Nọ ma bi w’obọ evaọ odibọgba na, ma bi ruiruo kugbe enjẹle efuafo na. (Eviavia 14:6, 7) Oke ofa vẹ o mai woma nọ ma rẹ rọ bọ ovuhumuo kẹ onana viọ oke ẹmeọta-kugbe uviuwou na, te eva ewuhrẹ ẹkpoka mai hayo okenọ ma tẹ be ta ẹme nọ o kie kpahe iẹe ro no Ẹkiẹriwo Ikereakere na Kẹdẹ Kẹdẹ ze!
15. Okevẹ ma rẹ sae rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ usiuwoma ota wọhọ uviuwou?
15 Kọ wha be rehọ okejọ eva ewuhrẹ uviuwou rai fiobọhọ kẹ ahwo uviuwou ra ruẹrẹ oma kpahe kẹ usiuwoma ota ẹkpoka na? Ere oruo o rẹ kẹ erere gaga. (2 Timoti 2:15) O sai fiobọhọ ru usiuwoma ota rai wo otofa je wo ẹvi viere. Evaọ ẹsejọ, whọ sae rehọ oke ewuhrẹ na kpobi ru ọruẹrẹfihọ otiọye na. Kẹse kẹse, wha rẹ sae ta kpahe abọ jọ odibọgba na kpẹkpẹe evaọ ekuhọ ewuhrẹ uviuwou na hayo eva etoke ọfa evaọ ẹkpoka na.
16. T’ẹme kpahe erere owojẹ ọvuọvo nọ a jọ edhe-ẹme na fodẹ na.
16 Ẹkeriotọ uviuwou o sae tẹrovi eria sa-sa, wọhọ enana: (1) Ru odhesẹvia nọ a ruẹrẹ oma kpahe kẹ ziezi kugbe ikereakere nọ a re se no Ebaibol ze otẹrọnọ oke o riẹ. (2) O tẹ lọhọ, jọ u mu owhẹ ẹro nọ ohwo kpobi o wo ẹkpa usiuwoma ota, Ebaibol, obe nọ a re kere eme fihọ, ebairo hayo opẹsoro, emebe-evẹvẹ, gbe ebe efa nọ e rọ kpatiẹ. U du fo re ẹkpa usiuwoma na o jọ ghaghae he, rekọ o rẹ jọ kpatiẹ. (3) T’ẹme kpahe oria gbe epanọ a re ro ru isẹri-ise ọnyakuo. Wha hai ruiruo kugbe evaọ usiuwoma ota na ro fiba uthubro na. Jẹ iroro nọ i re fiobọhọ, rekọ whọ k’ohrẹ bu hrọ họ.
17, 18. (a) Didi omaruẹrẹhọ wọhọ uviuwou o rẹ sai fiobọhọ ru usiuwoma ota mai wo ẹvi viere? (b) Didi abọ ọruẹrẹfihọ nana a rẹ sai ru k’oka k’oka?
17 Abọ ologbo ọrọ iruo nọ Jesu Kristi ọ kẹ ilele riẹ họ eruo ilele. (Matiu 28:19, 20) Eruo ilele o gwọlọ vi usiuwoma ota ọvo. O gwọlọ ewuhrẹ. Ẹvẹ ewuhrẹ uviuwou ra o sai ro fiobọhọ k’owhẹ ru ziezi evaọ abọ nana?
18 Wọhọ uviuwou, wha fodẹ oria ohwo nọ u fo nọ a re ro kpohọ ozihebro. O sae jọ nọ ejọ rai e rehọ obe; ejọ e gaviezọ ọvo. Ẹsejọhọ a nyaku ai evaọ usiuwoma n’uwou ruọ uwou hayo isẹri-ise ọnyakuo eva obọ eki hayo isukulu. Jọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ kpọ owhẹ. (Olezi 25:9; Izikiẹl 9:4) Wha fodẹ ohwo nọ omomọvo rai o ti zihe bru eva oka na. Eme a te ta kpahe? Ẹmeọta-kugbe uviuwou o sai fiobọhọ kẹ omomọvo ruẹrẹ oma kpahe. Kere eria ikereakere nọ wha te rọ t’ẹme kugbe ọnọ o wo isiuru na gbe eme nọ i fo ro no ibroshọ Eme Ọghẹnẹ Ọ Gwọlọ Mi Omai? na ze hayo obe na Eriariẹ Nọ I Re Su Kpohọ Uzuazọ Ebẹdẹ Bẹdẹ. Who du t’eme na kpobi re evaọ iweze ọvuọvo ho. Nya siọ onọ jọ ba kẹ ọnọ o wo uwou na onọ whọ te k’uyo riẹ evaọ iweze ọfa. Kọ ẹvẹ wha gbe ru ei wọhọ abọ uruemu uviuwou na k’oka k’oka ha re wha m’omaa izihebro nọ omomọvo o ti ru, okenọ o ti ro ru ai, gbe eme nọ ọ gwọlọ ta. Onana uruo o sai fiobọhọ ru usiuwoma ota uviuwou na kpobi wo erere.
Gbẹ Hai Wuhrẹ Ai Edhere Jihova
19. Nọ ahwo uviuwou a tẹ ruabọhọ ẹnya evaọ edhere Jihova, eme a rẹ ruẹ, kọ eme o rẹ wha onana ze?
19 Ẹjọ ọnọ o wuzou uviuwou evaọ akpọ omuemu ọnana o lọhọ họ. Setan avọ idhivẹri riẹ a be daoma raha edikihẹ abọ-ẹzi idibo Jihova no. (1 Pita 5:8) Ofariẹ, enyawọ buobu e rọ oma esẹ gbe ini nẹnẹ, maero kọ eyewọ ọvo. O rọ bẹbẹ re ma ruẹ oke nọ a re ro ru eware nọ ma gwọlọ ru kpobi. Rekọ omodawọ na uvrẹvru hu, o tẹ make rọnọ ọzọhọkugbe ọvo ma re fihọ iruo ẹsiẹvo, bẹsenọ ma re ru omaa ewuhrẹ uviuwou mai woma. Ẹruẹ enọ e kẹle owhẹ ziezi nọ e be rọ omarokpotọ nya evaọ edhere Jihova yọ osohwa evawere. Re a nya oma kọkọ evaọ edhere Jihova, u fo re ahwo uviuwou a ruẹ oghọghọ evaọ ekpohọ iwuhrẹ ukoko gbe ekpohọ usiuwoma. Re oyena o jọ uzẹme, o gwọlọ omaruẹrẹhọ—omaruẹrẹhọ nọ o rẹ bọ udu na ga nọ o rẹ jẹ ruẹrẹ omomọvo họ re o wo abọ ziezi.
20. Eme o re fiobọhọ kẹ esẹ gbe ini efa buobu ruẹ otiọ oghọghọ nọ a jọ 3 Jọn 4 fodẹ na?
20 Kpahe enọ o fiobọhọ kẹ no evaọ abọ-ẹzi, Jọn ukọ na o kere nọ: “Evawere nọ me wo vi onana o rọ họ, re me yo nọ emọ mẹ e rọ kpahe uzẹme na.” (3 Jọn 4) Iwuhrẹ uviuwou nọ a re ru avọ emamọ ute nọ a re wo họ iroro gbe enọ i wuzou iviuwou nọ i re yeri kugbe ẹgwọlọ ahwo uviuwou na avọ ẹwo gbe obufihọ o rẹ lẹliẹ uviuwou na ghale oghọghọ otiọye na. Ẹkwoma ẹbọ ovuhumuo kẹ edhere uzuazọ Ọghẹnẹ, esẹ gbe ini i bi fiobọhọ kẹ uviuwou rai reawere uzuazọ nọ o mai woma.—Olezi 19:7-11.
Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?
◻ Fikieme omaruẹrẹhọ kẹ iwuhrẹ u ro wuzou tere kẹ emọ mai?
◻ Ẹvẹ esẹ gbe ini e sai ro fiobọhọ kẹ emọ rai ‘gwọlọ otoriẹ’?
◻ Ẹvẹ ewuhrẹ uviuwou mai o sai ro fiobọhọ evaọ omaruẹrẹhọ kẹ iwuhrẹ na kpobi?
◻ Ẹvẹ omaruẹrẹhọ kẹ usiuwoma ota wọhọ uviuwou o sai ro fiobọhọ k’omai wo ona viere?
[Picture on page 26]
Ewuhrẹ uviuwou ra o sai kugbe omaruẹrẹhọ kẹ iwuhrẹ ukoko
[Picture on page 27]
Ewuhrẹ ile-esuọ evaọ obọ iwuhrẹ o rẹ kẹ erere