Ebʼ li naʼlebʼ choʼq re Xhuhil li qachʼutam Qayuʼam ut Qakʼanjel joʼ aj Paabʼanel
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
2-8 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 79-81
Kʼutbʼesi naq qʼaxal nakaawoxloqʼi li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa
w17.02 9 raqal 5
Li xkamik li Jesús: jun chaabʼil maatan li naxkʼe li Qayuwaʼ
5 Chanru naqakʼutbʼesi naq naqara li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa? Rikʼin li qabʼaanuhom. Li Yos naraj naq santaqo (taayaabʼasi 1 Pedro 1:15, 16). Aʼin naraj xyeebʼal naq kaʼajwiʼ li Jehobʼa naqaloqʼoni ru ut naqapaabʼ chi anchal qachʼool. Naqakʼe qaqʼe chi xyuʼaminkil li xchaabʼil naʼlebʼ ut li xchaqʼrabʼ usta nokooʼeʼxrahobʼtesi. Li qachaabʼil bʼaanuhom naxkʼutbʼesi naq laaʼo tzʼaqal aj paabʼanel ut naxkʼe xloqʼal li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa (Mat. 5:14-16). Saʼ xkʼabʼaʼ naq saant, naqakʼutbʼesi rikʼin li qayuʼam naq chaabʼil li xchaqʼrabʼ li Yos ut naq moko yaal ta li kixye laj Tza chiqix. Yaal naq chiqajunilo nokoopaltoʼk, abʼan naqayotʼ qachʼool ut naqakanabʼ xbʼaanunkil li inkʼaʼ naxkʼe xloqʼal li Jehobʼa (Sal. 79:9).
ijwbv 3 raqal 4, 5
Romanos 10:13 | «Li naxyaabʼasi li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa»
Naq li Santil Hu naʼaatinak chirix naq tqayaabʼa li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa moko kaʼaj tawiʼ yook chi aatinak chirix xnawbʼal ani xkʼabʼaʼ li Yos ut roksinkil naq naqaloqʼoni ru (Salmo 116:12-14). Naraj xyeebʼal naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Yos ut tqatzʼaama re li xtenqʼ (Salmo 20:8; 99:6).
Choʼq re li Jesús qʼaxal wank xwankil li xkʼabʼaʼ li Yos. Joʼkan naq, naq kitijok kixye: «At Qayuwaʼ li wankat saʼ choxa, santobʼresinbʼil taxaq laakʼabʼaʼ» (Mateo 6:9). Joʼkan ajwiʼ kixkʼut naq wi naqaj wank chi junelik tento naq tqara, tqanaw ru ut tooʼabʼinq chiru li Jehobʼa (Juan 17:3, 6, 26).
Li tertokil pek
w00 15/11 21 raqal 3, 4
Chookʼanjelak chiru li Yos chi anchal qachʼool
Naabʼalebʼ li kristiʼaan moko nekeʼraj ta xloqʼoninkil ru li Yos, inkʼaʼ nekeʼxnaw bʼanyoxink, junes rehebʼ nekeʼraj, inkʼaʼ nekeʼraj naq ani ttaqlanq saʼ xbʼeenebʼ ut qʼetqʼetebʼ. Nekeʼkʼoxlak joʼ laj Tza li kixye re laj Adán ut li xʼEva: «Joʼkaqex chik li Yos; teenaw chik kʼaru li us ut li inkʼaʼ us» (Génesis 3:1-5, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Saʼ li qakutan, li nekeʼkʼoxlak chi joʼkan nekeʼxbʼaanu li nekeʼraj ut nekeʼxkʼoxla naq li Yos moko wank ta xkʼulubʼ re xyeebʼal rehebʼ bʼar wank li us ut li inkʼaʼ us (Salmo 81:12, 13). Nekeʼroksi chixjunil li wank rehebʼ re xsikʼbʼal li us kaʼajwiʼ choʼq rehebʼ (Proverbios 18:1).
Chʼolchʼo naq naqabʼanyoxi naq chaabʼil nokooril li Jehobʼa, inkʼaʼ naqaj xkʼambʼal qe rikʼin chanru nakʼoxlak laj Tza xbʼaan naq aʼin tixbʼaanu naq li Yos inkʼaʼ tixkʼulubʼa li qakʼanjel (2 Corintios 11:3).
9-15 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 82-84
Oxloqʼi li kʼanjel li nakaabʼaanu choʼq re li Jehobʼa
wp16.6 8 raqal 2, 3
Kʼaru naqatzol rikʼinebʼ li xikʼanel xul?
Ebʼ li wankebʼ Jerusalén nekeʼxnaw ru chiʼus ebʼ li wilix (golondrina), wank sut nekeʼxkabʼla li xsok saʼ li xnebʼaal li ochoch. Saʼ li rochoch li Yos li kixyiibʼ laj Salomón xeʼwank ajwiʼ ebʼ li wilix. Maare rajlal chihabʼ nekeʼxtaw jun li naʼaj saʼ li rochoch li Yos bʼarwiʼ nekeʼxkʼiresi ebʼ li kokʼ ral.
Li kitzʼiibʼank chaq re li Salmo 84, jun li ralal laj Coré, kixkʼe reetal naq ebʼ li wilix nekeʼxkʼe li xsok saʼ li rochoch li Yos. Aʼan nakʼanjelak jun xamaan rajlal waqibʼ po saʼ li rochoch li Yos, abʼan kiraj wank joʼebʼ li wilix li junelik wankebʼ saʼ rochoch li Yos. Kixye: «Kʼajoʼ xsahil li wank saʼ laawochoch, at Qaawaʼ, at qaNimajwal Yos! Ninjiqʼ linchʼool ut naxamnak li waanm xbʼaan xrahinkil wank saʼ xnebʼaal laamuhebʼaal. [...] Aʼatq li tzʼunun xtaw xnaʼaj saʼ laawochoch ut li wilix xkʼojobʼ xsuk bʼarwiʼ xkʼehebʼ li xkokʼ ral: nachʼ rikʼinebʼ laaʼartal, at Nimajwal Yos, at inRey, at inNaʼ at inYuwaʼ!» (Salmo 84:2-4, SBG). Ut kʼaru nayeemank chiqix ut chirixebʼ li qalal qakʼajol? Ma naqoxloqʼi xchʼutubʼankil qibʼ rikʼinebʼ li hermaan? (Salmo 26:8, 12).
w08 15/7 30 raqal 3, 4
Li naqakʼoxla xbʼaanunkil naxkʼe xsahil qachʼool
Maare wank sut inkʼaʼ tatruuq xkʼebʼal chixjunil li taawaj saʼ li xkʼanjel li Yos saʼ xkʼabʼaʼ laachihabʼ malaj junaq li yajel. Wi wank ebʼ laakokʼal maare nakaakʼoxla naq inkʼaʼ tatruuq xtawbʼal rusilal li tzolok saʼ junesal malaj li chʼutam xbʼaan naq nakaawoksi laahoonal ut laametzʼew rikʼinebʼ laakokʼal. Abʼan, ma wank sut naq jwal naxik aachʼool chi xkʼoxlankil li inkʼaʼ nakatruuk xbʼaanunkil ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin nasach saʼ aachʼool li tatruuq xbʼaanunkil?
Aʼan kixkʼul jun aj Leví. Usta oxloqʼ chiru kʼanjelak wiibʼ xamaan chiru li chihabʼ saʼ rochoch li Yos, aʼan junelik naraj wank aran. Usta chaabʼil li naraj, moko truuq ta xbʼaanunkil (Sal. 84:2-4). Kʼaru kitenqʼank re, re naq inkʼaʼ tchʼinaaq xchʼool? Xtawbʼal ru naq qʼaxal loqʼ wank chiru jun kutan saʼ rochoch li Yos (Sal. 84:5, 6, 11). Joʼkan ajwiʼ, laaʼo tento tqoxloqʼi li kʼanjel li nokooruuk xbʼaanunkil re naq inkʼaʼ taaxik qachʼool chirix li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil.
Oxloqʼo chiru li Jehobʼa li Qayos
12 Wi yajo, chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa naxnaw li yooko xkʼulbʼal. Qapatzʼaq re, naq chooxtenqʼaq chi naʼlebʼak chiʼus. Qilaq xsaʼ li Santil Hu re xtawbʼal li chaabʼil aatin li kʼulanbʼil xbʼaan li Yos choʼq qe. Qakʼehaq qachʼool chirix li tasal li naxkʼut naq chiru li Jehobʼa oxloqʼebʼ li xmoos. Naq tqabʼaanu, tqakʼe reetal naq chaabʼil rikʼin chixjunilebʼ li inkʼaʼ nekeʼxqʼet ribʼ chiru (Sal. 84:12).
Li tertokil pek
it-1 1183 raqal 2
Li nebʼaʼyox
Jun li naʼlebʼ li naxkʼutbʼesi anihebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel, aʼan naq nekeʼruxtaana li xeʼkamk xnaʼ xyuwaʼ, malaj nakamk li xsumʼaatin. Laj Santiago kixye rehebʼ laj paabʼanel: «Choʼq re li Qayos, li Qayuwaʼ, li loqʼonink li saq ru ut maakʼaʼ xtzʼajnil aʼan aʼin: tento tqatenqʼa li maakʼaʼebʼ xnaʼ xyuwaʼ ut ebʼ li malkaʼan li wankebʼ saʼ rahilal ut inkʼaʼ tqatzʼajni qibʼ rikʼin li ruuchichʼochʼ» (Snt 1:27).
16-22 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 85-87
Li tijok nokooxtenqʼa re xkuybʼal ebʼ li chʼaʼajkilal
w12 15/5 25 raqal 10
Ma naqakʼutbʼesi li xloqʼal li Jehobʼa?
10 Re xkʼutbʼesinkil li xloqʼal li Yos, aajel ru naq tqakʼam qe rikʼin li naʼlebʼ aʼin: «Maajunwa teekanabʼ tijok» (Rom. 12:12). Chʼolchʼo naq tooruuq xpatzʼbʼal qatenqʼ re li Jehobʼa re naq tooruuq xloqʼoninkil ru. Us naq tqatzʼaama re naq tixkʼe qe li xsantil musiqʼej, xkawilal li qapaabʼal, qametzʼew re xkuybʼal li aaleek ut qanaʼlebʼ re roksinkil «li raatin li Yos chi tzʼaqal re ru» (2 Tim. 2:15; Mat. 6:13; Luc. 11:13; 17:5). Tento tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li qachoxahil Yuwaʼ joʼ naxbʼaanu jun li chʼinaʼal rikʼin li xyuwaʼ. Naq tqatzʼaama re li Jehobʼa naq tooxtenqʼa, qakʼojobʼaq qachʼool naq tooxsume ut miqakʼoxla naq natitzʼk chi qabʼinkil. Naru tootijoq chiru li Jehobʼa re xloqʼoninkil ru, re bʼanyoxink ut xpatzʼbʼal li xtenqʼ re xkuybʼal li qachʼaʼajkilal. Joʼkan ajwiʼ, tento tqatzʼaama naq tooxtenqʼa chi xsantobʼresinkil li xkʼabʼaʼ rikʼin li qakʼanjel (Sal. 86:12; Sant. 1:5-7).
Chanru naxsume li Jehobʼa li qatij?
17 (Taayaabʼasi Salmo 86:6, 7). Naxnaw laj David naq li Jehobʼa narabʼi ut naxsume li xtij. Joʼkan ajwiʼ naru nakaawekʼa laaʼat. Ebʼ li eetalil li xooʼaatinak wiʼ saʼ li tzolom aʼin naxkʼut chiqu naq li Jehobʼa naru naxkʼe qe li qanaʼlebʼ ut li qametzʼew re xkuybʼal. Xqil ajwiʼ naq naru naroksi ebʼ li qechpaabʼanel malaj li inkʼaʼ nekeʼxloqʼoni ru, re naq tooʼeʼxtenqʼa.
18 Maare li Jehobʼa moko junelik ta naxsume li qatij joʼ chanru naqaj abʼan tixsume. Tixkʼe li naʼajmank chiqu ut saʼ li hoonal bʼarwiʼ naʼajmank. Joʼkan bʼiʼ, miqakanabʼ tijok chi anchal qachʼool, chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa tooxkʼaakʼale ut saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ tixkʼojobʼ «xchʼool chixjunilebʼ!» (Sal. 145:16, SBG).
Li tertokil pek
«Chakʼe taxaq naq junes aʼin tinsikʼ: [...] roxloqʼinkil laaloqʼlaj kʼabʼaʼ»
17 Moko us ta choʼq qe wi jachjo ru li qachʼool. Jun eetalil, qakʼoxlaq naq jun chʼuut aj bʼatzʼunel xikʼ nekeʼril ribʼebʼ. Wankebʼ nekeʼraj naq tnimaaq ruhebʼ, jalanebʼ chik inkʼaʼ nekeʼbʼatzʼunk joʼ chanru xaqabʼanbʼil, ut jun siir chik inkʼaʼ nekeʼroxloqʼi li najolomink rehebʼ. Chʼolchʼo naq inkʼaʼ teʼqʼaxoq u naq teʼbʼatzʼunq xbʼaan naq joʼkan xnaʼlebʼebʼ. Abʼan, us teʼelq laj bʼatzʼunel li wankebʼ saʼ junajil. Li qachʼool chanchanaq ebʼ laj bʼatzʼunel li nekeʼwank saʼ junajil wi li naqakʼoxla, li naqarahi ru ut li naqabʼaanu «junajaq ru» saʼ li xkʼanjel li Yos. Jultikaq qe naq laj Tza naraj xjachbʼal ru li qachʼool. Aʼan naraj naq tqabʼaanu li naqarahi ru usta naqanaw li nawulak chiru li Jehobʼa. Wi naqaj kʼanjelak chiru li Jehobʼa, tento naq tzʼaqalaq ru li qachʼool (Mat. 22:36-38). Maajunwa taxaq tqakanabʼ naq laj Tza tixjach ru li qachʼool.
18 Qatzʼaamaq chiru li Jehobʼa li kixtzʼaama laj David: «Chakʼe taxaq naq junes aʼin tinsikʼ: [...] roxloqʼinkil laaloqʼlaj kʼabʼaʼ». Qakʼehaq qaqʼe chi xyuʼaminkil li tij aʼin. Chixkʼehaq taxaq xloqʼal li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa li naqabʼaanu rajlal kutan, maakʼaʼ naxye ma nim malaj kachʼin ru. Wi tqabʼaanu aʼin tqakʼutbʼesi naq qakʼulubʼ naq teʼxye qe: testiiw re li Jehobʼa (Prov. 27:11). Ut, chiqajunilo tooruuq xyeebʼal ajwiʼ li kixye li propeet Miqueas: «Toobʼeeq saʼ xkʼabʼaʼ li Jehobʼa li Qayos junqʼe junqʼe kutan» (Miq. 4:5, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, 2019 saʼ español).
23-29 RE SEPTIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 88, 89
Jwal chaabʼil chanru naʼawabʼejink li Jehobʼa
w17.06 28 raqal 5
Chooʼokenq chirix li xkʼulubʼ li Jehobʼa re awabʼejink
5 Wank jun chik xyaalal kʼaʼut wank xkʼulubʼ li Jehobʼa re awabʼejink: xbʼaan naq junelik naʼawabʼejink saʼ tiikilal. Aʼan naxye: «Laaʼin li Qaawaʼ, li ninʼuxtaanak u ut ninxaqabʼ xwankil li tiikil chʼoolej ut li yaal saʼ ruuchichʼochʼ. Xbʼaan naq aʼan aʼin li nawulak chiwu» (Jer. 9:24, SBG). Rikʼin aʼan chalenaq li tiikilal. Moko aajel ta choʼq re raqok aatin rikʼin li xchaqʼrabʼ li winq, ut ebʼ li chaqʼrabʼ li kixkʼe rehebʼ li winq chalenaq saʼ li xtiikilal. Li Santil Hu naxye: «Li tiikilal ut li yaal aʼanebʼ li xkuut laaʼawabʼejihom [re li Jehobʼa]». Joʼkan naq chʼolchʼo chiqu naq ebʼ li xchaqʼrabʼ, li xnaʼlebʼ ut li naxbʼaanu li Jehobʼa, tiik ru (Sal. 89:15, SBG; 119:128).
w17.06 29 raqal 10, 11
Chooʼokenq chirix li xkʼulubʼ li Jehobʼa re awabʼejink
10 Li Jehobʼa natawok u naq naʼawabʼejink, moko naxbʼaanu ta saʼ kawilal. Ebʼ li kristiʼaan li wankebʼ rubʼel li Xʼawabʼejilal sahebʼ saʼ xchʼool ut sa nekeʼrekʼa ribʼ (2 Cor. 3:17). Laj David kixye: «Loqʼal ut wankilal wankebʼ chi xsutam [li Jehobʼa], kawilal ut sahil chʼoolej nekeʼhilank saʼ li xloqʼlaj muhebʼaal» (1 Crón. 16:7, 27, SBG). Ut laj Etán, jun rehebʼ laj salmiist kixye: «Us xaq re li tenamit li nekeʼxnaw xloqʼoninkil aawu ut nekeʼbʼeek saʼ xsaqenkil xnaqʼ aawu, at Qaawaʼ. Nekeʼsahoʼk xchʼool saʼ laakʼabʼaʼ rajlal kutan ut nekeʼxnimobʼresi ribʼ rikʼin laatiikilal» (Sal. 89:16, 17, SBG).
11 Jwal tchʼolaaq chiqu naq li Jehobʼa jwal chaabʼil naʼawabʼejink wi rajlal naqanaʼlebʼa rix li xchaabʼilal. Tqekʼa qibʼ joʼ laj salmiist li kixye: «Jwal us choʼq we li wank jun kutankaq saʼ xnebʼaal laamuhebʼaal chiru linwanjik saʼ li wochoch chiru kʼiila chihabʼ» (Sal. 84:11, SBG). Yaal naq joʼkan. Saʼ xkʼabʼaʼ naq li Jehobʼa xooxyobʼtesi, naxnaw chiʼus li naʼajmank chiqu re naq sahaq saʼ qachʼool ut aʼan naxkʼe qe chixjunil aʼin. Li naxpatzʼ qe moko nokooxkʼe ta saʼ chʼaʼajkilal, joʼkan naq abʼink chiru naxbʼaanu naq sahaq qachʼool usta wank sut naqakanabʼ xbʼaanunkil wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li nawulak chiqu (yaabʼasi Isaías 48:17).
Kʼojkʼooq aachʼool chirix li Xʼawabʼejilal li Yos
14 Yooko chi aatinak chirix li sumwank li kixbʼaanu rikʼin laj David (taayaabʼasi 2 Samuel 7:12, 16). Saʼ xkʼabʼaʼ li sumwank aʼin, kixye re laj David, li awabʼej re Israel, naq li Sikʼbʼil Ru tchalq saʼ li xjunkabʼal (Luc. 1:30-33). Chi joʼkan kixkʼutbʼesi bʼar tchalq li Sikʼbʼil Ru. Kixye naq jun rehebʼ li ralal xkʼajol laj David tkʼeheʼq «xwankil chi raqok aatin» joʼ awabʼej saʼ li xʼawabʼejilal li Sikʼbʼil Ru (Ezeq. 21:25-27, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators. Akʼ tzʼiibʼ). Saʼ xkʼabʼaʼ li Jesús, li xʼawabʼejilal laj David twanq «chi junelik». Ut «ebʼ li ralal xkʼajol teʼwanq xwankil chi junelik, ut li xkʼojaribʼaal kamaʼaq li saqʼe» (Sal. 89:35-38, SBG). Li xʼawabʼejilal li Sikʼbʼil Ru maajunwa tixbʼaanu li maaʼusilal ut li osobʼtesihom li tixkʼam chaq twanq chi junelik.
Li tertokil pek
cl 281 raqal 4
«Kaʼajwiʼ laaʼat inkʼaʼ nakaatzʼeqtaana laatenamit»
4 Naq li Santil Hu li tzʼiibʼanbʼil saʼ hebreo naroksi li aatin tiikil chʼoolej yook chi aatinak chirix jun li qas qiitzʼin li naxkʼutbʼesi li usilal saʼ xkʼabʼaʼ naq narahok, joʼkan naq maajunwa natzʼeqtaanank. Moko kaʼajwiʼ naraj xyeebʼal naq paabʼajelaq. Junaq li qas qiitzʼin li paabʼajel maare kaʼajwiʼ tixbʼaanu li naxye saʼ xkʼabʼaʼ naq tenebʼanbʼil saʼ xbʼeen xbʼaanunkil. Abʼanan, li tiikil chʼoolej li naʼaatinak wiʼ li Santil Hu, chalenaq saʼ li rahok. Joʼkan naq wank ebʼ li kʼaʼaq re ru li maakʼaʼ xyuʼam li paabʼajelebʼ. Jun eetalil, Salmo 89:38, SBG, naxye naq li Po «nakanaak chi paabʼajel eetalil saʼ choxa», xbʼaan naq rajlal qʼoqyink wank aran. Abʼan moko tooruuq ta xyeebʼal naq tiik xchʼool. Kʼaʼut? Xbʼaan naq li tiikil chʼoolej nakʼutbʼesimank saʼ xkʼabʼaʼ li rahok ut aʼin inkʼaʼ nekeʼruuk xkʼutbʼesinkil li maakʼaʼebʼ xyuʼam.
30 RE SEPTIEMBRE TOJ 6 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 90, 91
Wi nakaawaj xnajtobʼresinkil roq laayuʼam, kʼojobʼ aachʼool rikʼin li Jehobʼa
Nekeʼxsikʼ chanru xnajtobʼresinkil roq li yuʼam
Moko chixjunilebʼ ta ebʼ laj bʼanonel nekeʼxkʼoxla naq ebʼ li bʼan re risinkil li tiixilal tixbʼaanu naq tnajtoʼq roq li qayuʼam. Usta yaal naq chalen chaq li chihabʼ 1800 kiʼok chi najtoʼk bʼayaq chik roq li qayuʼam, abʼan aʼin nakʼulmank saʼ xkʼabʼaʼ li saabʼesink, li bʼan re naq inkʼaʼ tooyajerq ut re xkʼirtasinkil naabʼal li yajel. Wankebʼ li nekeʼxtzʼil rix li xqechani naq xoosiyaak chaq nekeʼxye naq inkʼaʼ chik naru xnajtobʼresinkil roq li qayuʼam.
Maare 3,500 chihabʼ anaqwan, laj Moisés li kixtzʼiibʼa jun rehebʼ li xtasal li Santil Hu kixye: «Kaʼaj chik lajeetq kaakʼaal chihabʼ li qayuʼam, malaj kaakʼaal chihabʼ, wi toj kawo; abʼan junes rahilal ut xtawasinkil qibʼ naqakʼul: saʼ junpaat nekeʼnumeʼk ut laaʼo nokooʼosoʼk» (Salmo 90:10, SBG). Usta ebʼ li poyanam xeʼxkʼe xchʼool re naq teʼruuq xnajtobʼresinkil roq li yuʼam, toj wanko ajwiʼ joʼ kixye laj Moisés.
Abʼan, wankebʼ li xul naru nekeʼwank numenaq 200 chihabʼ. Ut wankebʼ li cheʼ li naru nekeʼwank chi mil chihabʼ. Naq naqajuntaqʼeeta li qayuʼam rikʼin li wankebʼ saʼ li qasutam, wank xyaalalil naq tqakʼoxla: «Kʼaru aj e naq yal toowanq 70 malaj 80 chihabʼ?».
wp19.1 5, kaaxukuut
Ani xkʼabʼaʼ li Yos? Ani kiyobʼtesink re li Yos?
Naabʼalebʼ li poyanam nekeʼxbʼaanu li patzʼom aʼin ut maare laaʼat ajwiʼ. Wi li choxachʼochʼ ut chixjunil li wank chisaʼ wank ani kibʼaanunk re malaj wank jun aj yobʼtesihom re, ani kiyobʼtesink re li Yos?
Naabʼalebʼ li nekeʼxtzʼil rix li choxachʼochʼ nekeʼxye naq kiwank xtiklajik li choxachʼochʼ. Aʼin naxchap ribʼ rikʼin li xbʼeen raqal li Santil Hu: «Saʼ xtiklajik chaq li Yos kixyoobʼtesi li choxachʼochʼ» (Genesis 1:1, SBG).
Li choxachʼochʼ inkʼaʼ kiruuk xyobʼtesinkil ribʼ xjunes, moko yal kiwank ta chi joʼkan. Xbʼaan naq yal chi joʼkan maakʼaʼ naru nawank. Wi naq toj maakʼaʼ chaq li choxachʼochʼ maakʼaʼ raj wank, maakʼaʼ raj anaqwan li choxachʼochʼ. Usta tchʼaʼajkoʼq chiqu xtawbʼal ru, kiʼajmank ani xbʼeenwa tbʼaanunq re, inkʼaʼ naʼilmank ru ut wank chi junelik. Li ani Xbʼeenwa Kibʼaanunk re aʼan li Jehobʼa, jun li musiqʼej li numtajenaq xnaʼlebʼ ut xwankil (Juan 4:24).
Li Santil Hu naxye chirix li Yos: «Naq toj maakʼaʼebʼ chaq li tzuul ut toj majiʼ nakʼubʼlaak saʼ xnaʼaj li choxachʼochʼ, ak laaʼat ajwiʼ chaq li qaYos junqʼe junqʼe kutan!» (Salmo 90:2, SBG). Joʼkan naq, li Yos ak wank chaq junelik. Aʼan kiyobʼtesink re li choxachʼochʼ «saʼ xtiklajik» (Apocalipsis 4:11).
Li xrahom li Jehobʼa nokooxtenqʼa chi xqʼaxbʼal ru li qaxiw
16 Laj Tza naxnaw naq oxloqʼ chiqu li yuʼam. Joʼkan naq naxye naq tqabʼaanu yalaq kʼaru re xkolbʼal rix, usta tqakanabʼ wank choʼq ramiiw li Jehobʼa (Job 2:4, 5). Moko yaal ta naxye! Xbʼaan naq aʼan «laj eechal re li kamk», naxyal roksinkil li xiw aʼin re naq tqatzʼeqtaana li Jehobʼa (Heb. 2:14, 15, SBG). Wank sut, laj Tza naroksi ebʼ li kristiʼaan re xyeebʼal naq teʼraj qakamsinkil wi inkʼaʼ naqatzʼeqtaana li qapaabʼal. Malaj wank sut naroksi naq naqakʼul junaq li rahilal ut nokooʼeʼxkʼam saʼ li bʼanlebʼaal, re naq tqaqʼet qibʼ chiru li Jehobʼa. Maare ebʼ laj bʼanonel ut li qakomon li maawaʼebʼ aj Testiiw teʼraj naq tqakʼulubʼa li kikʼ saʼ li qichʼmul, li naxqʼet li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa. Maare wank junaq tixyal qaqʼunbʼesinkil re xkʼulubʼankil li bʼaneʼk li inkʼaʼ naxkʼulubʼa li Santil Hu.
17 Maaʼani qe naraj kamk, abʼan wi tookamq, li Jehobʼa inkʼaʼ tixkanabʼ qaraabʼal (taayaabʼasi Romanos 8:37-39). Li Jehobʼa naxjultika ebʼ li ramiiw li nekeʼkamk, chanchan tawiʼ naq toj yoʼyokebʼ (Luc. 20:37, 38). Naraj wiʼ chik xkʼebʼalebʼ xyuʼam (Job 14:15). Qʼaxal nim wiʼ chik kixbʼaanu li Jehobʼa re naq twanq qayuʼam chi junelik (Juan 3:16). Naqanaw naq qʼaxal nokooril ut nokooxra. Joʼkan bʼiʼ, wi yajo malaj nekeʼraj qakamsinkil, miqatzʼeqtaana li Jehobʼa. Naqaye bʼan re, naq tixkʼojobʼ qachʼool, tixkʼe qanaʼlebʼ ut qametzʼew. Aʼan tzʼaqal li kixbʼaanu li xValeria ut li xbʼeelom (Sal. 41:4).
Li tertokil pek
wp17.5 5
Ma wank junaq li ánjel li nokooxkʼakʼale?
Yaal naq li Jesús kixye: «Meetzʼeqtaana jun rehebʼ li kachʼin aʼin [li xtzolom li Kriist] xbʼaan naq ninye eere naq ebʼ li xʼánjel saʼ choxa junelik wankebʼ chiru Linyuwaʼ li wank saʼ choxa» (Mateo 18:10). Aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq wank jun li ánjel li nokooxkʼaakʼale, li Jesús yook bʼan xyeebʼal naq ebʼ li ánjel nekeʼxkʼe xchʼool chirixebʼ laj paabʼanel. Abʼanan joʼ aj paabʼanel inkʼaʼ naqakʼe saʼ xiwxiwal li qayuʼam xbʼaan naq naqakʼoxla naq jun li ánjel tkoloq qe.
Yaal naq joʼ aj testiiw re li Jehobʼa naabʼal sut naqekʼa chanru ebʼ li ánjel nokooxtenqʼa saʼ li puktesink. Abʼanan saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ naqilebʼ ru li ánjel, inkʼaʼ tooruuq xyeebʼal chanru li Jehobʼa naroksihebʼ re xtenqʼankilebʼ li kristiʼaan. Abʼan moko maak ta xbʼanyoxinkil re li Jehobʼa li tenqʼ li naqakʼoxla naq nekeʼxkʼe qe (Colosenses 3:15; Santiago 1:17, 18).
7-13 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 92-95
Kʼanjelak chiru li Jehobʼa jwal naxkʼe xsahil qachʼool!
w18.04 26 raqal 5
At saaj, ma yookat xyalbʼal aaqʼe re xkʼebʼal xkomon laakʼanjel saʼ xmolam li Jehobʼa?
5 Li xbʼeen xyaalal re naq taasikʼ xkʼebʼal xkomon laakʼanjel saʼ xmolam li Jehobʼa, aʼan re xkʼutbʼesinkil chiru naq nakaabʼanyoxi naq nakatxra ut xbʼaan chixjunil li naxbʼaanu chaawix. Jun laj kʼanjel chiru li Yos kixye: Qʼaxal us bʼanyoxink chawu, at Qaawaʼ». Ut kixye ajwiʼ: «At Qaawaʼ, laaʼat xakʼojobʼ linchʼool rikʼin laabʼaanuhom; kʼajoʼ naq nasahoʼk li waanm chi rilbʼal chixjunil li xabʼaanu» (Sal. 92:2, 5, SBG). At saaj, kʼoxla chixjunil li xkʼe aawe li Jehobʼa, laayuʼam, nakaanaw ru, li Santil Hu, li chʼuut ut laawoybʼenihom chirix li junelik yuʼam. Wi nakaakʼe chiʼubʼej li xkʼanjel li Jehobʼa, moko kaʼaj tawiʼ taakʼutbʼesi re naq nakaabʼanyoxi, tatwanq bʼan joʼ ramiiw.
Ani napakʼok re li qakʼaʼuxl?
8 Li Jehobʼa joʼ jun chaabʼil yuwaʼbʼej naraj naq us teʼelq ebʼ li ralal xkʼajol saʼebʼ li xyuʼam (Is. 48:17, 18). Joʼkan naq, naxkʼe qe li chaabʼil naʼlebʼ chirix chanru toonaʼlebʼaq ut chanru tqilebʼ li qas qiitzʼin. Rikʼin ebʼ naʼlebʼ joʼ aʼin, li Yos naxye qe naq tookʼoxlaq joʼ aʼan ut tqayuʼami li xnaʼlebʼ. Ma nookoxram aʼin re naq tookʼoxlaq? Inkʼaʼ, naxtzʼaqobʼresi bʼan ut naxchaabʼilobʼresi (Sal. 92:6; Prov. 2:1-5; Is. 55:9). Nokooxtenqʼa xsikʼbʼal li naxkʼe xsahil qachʼool ut naxkʼe qahoonal re xyuʼaminkil li nawulak chiqu (Sal. 1:2, 3). Relik chi yaal, wank rusilal kʼoxlak joʼ li Jehobʼa.
Oxloqʼo chiru li Jehobʼa li Qayos
18 Naq nokootixk, chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa toj naru nokooroksi saʼ li xkʼanjel (Sal. 92:13-16). Li Jesús kixkʼut chiqu naq li Jehobʼa naroxloqʼi li naqabʼaanu saʼ li xkʼanjel usta jun miin ajwiʼ chiqu malaj naqakʼoxla naq maakʼaʼ chik nokooruuk xbʼaanunkil (Luc. 21:2-4). Joʼkan utan, qakʼehaq qachʼool chirix li nokooruuk xbʼaanunkil. Jun eetalil, naru nokooʼaatinak chirix li Jehobʼa, nokootijok chirixebʼ li qechpaabʼanel ut naru naqawaklesihebʼ xchʼool li junchʼol re naq inkʼaʼ teʼxqʼet ribʼ chiru li Yos. Li Jehobʼa nokooxkʼulubʼa joʼ aj tenqʼ chiru moko saʼ xkʼabʼaʼ ta li nokooruuk xbʼaanunkil, saʼ xkʼabʼaʼ bʼan naq naqakʼulubʼa abʼink chiru chi anchal qachʼool (1 Cor. 3:5-9).
Li tertokil pek
cl 176 raqal 18
Numtajenaq li xchoxahil naʼlebʼ li Yos!
18 Laj Pablo kixye ebʼ li aatin aʼin naq kiʼaatinak chirix li Jehobʼa: «Numtajenaq li xbʼihomal, li xnaʼlebʼ ut li xnawom li Yos! Maaʼani naxnaw xchʼolobʼankil li raqok aatin li naxbʼaanu ut maaʼani naxtaw ru li xbʼe» (Romanos 11:33). Li aatin saʼ griego li najalmank ru joʼ «numtajenaq» najuntaqʼeetamank rikʼin li aatin li naʼoksimank choʼq re li aatin «siwan». Joʼkan naq jwal chaabʼil li eetalil li kixkʼe laj Pablo. Xbʼaan naq xnaʼlebʼankil li xchoxahil naʼlebʼ li Jehobʼa chanchan tawiʼ ilok saʼ jun li siwan li inkʼaʼ naqil bʼar naraqeʼk. Joʼkan naq, usta jwal tqakʼe qachʼool maajunwa tooruuq xtawbʼal li xchoxahil naʼlebʼ li Jehobʼa ut maajunwa tooruuq xnawbʼal chixjunil li naxnaw li Jehobʼa (Salmo 92:6). Maajoqʼe tooruuq xjuntaqʼeetankil qibʼ rikʼin!
14-20 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 96-99
Qayeehaq resil li chaabʼil esil!
Kʼaru ebʼ li chaabʼil esil?
Ebʼ laj paabʼanel tento teʼxkʼe chi naweʼk li «chaabʼil esil chirix li awabʼejilal» aʼin naraj xyeebʼal naq tento teʼxchʼolobʼ rehebʼ li qas qiitzʼin naq li Xʼawabʼejilal li Yos aʼan jun awabʼejihom li tixjolomi li Ruuchichʼochʼ saʼ tiikilal. Li Santil Hu naroksi ebʼ li aatin «chepuktesi resil li xkolom», «li chaabʼil esil chirix li Yos» ut «li chaabʼil esil chirix li Jesukriist» (Salmo 96:2, SBG; Romanos 15:16; Marcos 1:1). Joʼkan naq kʼaru ebʼ li chaabʼil esil?
Saʼ xyanq li chaabʼil esil wank li naʼlebʼ li kixkʼut li Jesús ut li keʼxtzʼiibʼa chaq ebʼ li xtzolom. Naq toj maajiʼ naxik saʼ choxa li Jesús kixye rehebʼ li xtzolom: «Ayuqex ut kʼehomaq choʼq intzolom ebʼ li qas qiitzʼin re chixjunilebʼ li tenamit. Teekubʼsihebʼ xhaʼ saʼ xkʼabʼaʼ li Yuwaʼbʼej, li Alalbʼej ut li santil musiqʼej. Kʼutumaq chiruhebʼ xpaabʼankil chixjunil li xexintaqla wiʼ» (Mateo 28:19, 20). Ebʼ laj paabʼanel tento teʼxkʼe chi naweʼk li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos, tento naq teʼxkʼe xchʼool chi xtenqʼankil ebʼ li kristiʼaan re naq teʼoq joʼ xtzolom li Kriist.
Kʼaru tkʼulmanq saʼ xkutankil li Raqok Aatin?
Li eetalil naxkʼutbʼesi li nekeʼxkʼoxla naabʼal li kristiʼaan li tkʼulmanq saʼ xkutankil li Raqok Aatin. Naabʼalebʼ nekeʼxkʼoxla naq chi miyon ebʼ li qas qiitzʼin teʼxchʼutubʼ ribʼ chiru li xkʼojaribʼaal li Yos re naq traqmanq aatin saʼ xbʼeenebʼ: wiibʼ oxibʼ teʼqʼajkamuuq re naq teʼwanq saʼ choxa ut junchʼol chik re naq teʼxik saʼ xbʼalbʼa. Li Santil Hu naxkʼut naq li xkutankil li Raqok Aatin aʼan re risinkil chi junajwa li maaʼusilal li wank saʼ ruuchichʼochʼ (Salmo 96:13). Li Jesús aʼan li Awabʼej li kixsikʼ li Yos re naq tixkʼam chaq li tuqtuukilal saʼ ruuchichʼochʼ (taayaabʼasi Isaías 11:1-5 ut Hechos 17:31).
w12 15/9 12 raqal 18, 19
Twanq li tuqtuukilal chiru li jun mil chihabʼ... ut toj wank chik xkomon!
18 Naq li Jesús t-awabʼejinq chiru jun mil chihabʼ t-ilmanq naabʼal ebʼ li naʼlebʼ «li inkʼaʼ naʼilmank ru». Moqon tchalq «li xraqik», li Xʼawabʼejihom li Kriist chiru jun mil chihabʼ. Kʼaru tkʼulmanq chirix aʼin: li Jesús «tixqʼaxtesi li Awabʼejilal saʼ ruqʼ li Xyos ut li Xyuwaʼ», ut troksi li wankilal li kikʼeheʼk re, «re naq tkʼemanq xloqʼal li Yos» (Mat. 28:18; Filip. 2:9-11).
19 Saʼ li hoonal aʼan ebʼ li kristiʼaan li wankebʼ saʼ Ruuchichʼochʼ rubʼel li xwankilal, tzʼaqalaq re ru li xyuʼamebʼ. Ut joʼ li Jesús teʼxkʼulubʼa naq li Jehobʼa wank xkʼulubʼ chi awabʼejink. Abʼan re xkʼutbʼesinkil aʼin tento teʼxqʼax jun chik li aaleek (Apoc. 20:7-10). Saʼ xraqik aʼin chixjunilebʼ li nekeʼxqʼet ribʼ chiru li Yos teʼsacheʼq chi junajwa. Jwal sahaq qachʼool naq tkʼulmanq aʼin! Chixjunilebʼ li hermaan chi sahebʼ saʼ xchʼool teʼxkʼe xloqʼal li Jehobʼa, li «aʼanaq chixjunil choʼq re chixjunil» (yaabʼasi Salmo 99:1-3, SBG).
Li tertokil pek
it-1 412
Bʼich
Moko kaʼaj tawiʼ li hu Salmos naʼaatinak chirix «jun li akʼ bʼich» li hu Isaías ut li hu li kixtzʼiibʼa laj Juan naʼaatinak ajwiʼ chirix aʼin (Sl 33:3; 40:4; 96:1; 98:1; 144:9; 149:1; Isa 42:10; Ap 5:9; 14:3). Naq natzʼilmank rix chiʼus «li akʼ bʼich» naqakʼe reetal naq nabʼichamank naq li Jehobʼa naxbʼaanu jun li akʼ naʼlebʼ re xkʼutbʼesinkil li xkʼulubʼ chi awabʼejink. Joʼ nayeemank saʼ Salmo 96:10, SBG: «Li Qaawaʼ naʼawabʼejink!». «Li akʼ bʼich» aʼin naʼaatinak chirix li xnimal xwankil li Jehobʼa re awabʼejink ut li naraj xyeebʼal aʼin choʼq re li choxa ut choʼq re li ruuchichʼochʼ (Sl 96:11-13; 98:9; Isa 42:10, 13).
21-27 RE OCTUBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 100-102
Kʼutbʼesi naq qʼaxal nakaawoxloqʼi li xnimla rahom li Jehobʼa
Chanru taakawresi aawibʼ re naq tkubʼeeq aahaʼ?
18 Li qʼaxal chaabʼil aʼan naq nakaara li Jehobʼa (taayaabʼasi Proverbios 3:3-6). Wi nakaara li Jehobʼa chi anchal aachʼool tatruuq xnumsinkil yalaq kʼaru chi chʼaʼajkilal. Li Santil Hu naxye naq li Jehobʼa qʼaxal naxrahebʼ aj kʼanjel chiru. Aʼin naraj xyeebʼal naq maajunwa tooxkanabʼ (Sal. 100:5). Yobʼtesinbʼilat joʼ xjalam u li Yos (Gén. 1:26). Joʼkan bʼiʼ, chanru taakʼutbʼesi li rahok aʼin?
19 Xbʼeenwa aajel ru naq tatbʼanyoxinq (1 Tes. 5:18). Kʼoxla rix aʼin wulaj wulaj: «Chanru naxkʼutbʼesi chiwu li Jehobʼa naq nikinxra?». Naq tattijoq bʼanyoxi chiru li Jehobʼa chixjunil li kixkʼe aawe. Taw ru naq li Jehobʼa naxbʼaanu li chaabʼilal choʼq aawe xbʼaan naq nakatxra, joʼ kixbʼaanu li apóstol Pablo (taayaabʼasi Gálatas 2:20). Ut kʼoxla aʼin: «Ma nawaj xkʼutbʼesinkil chiru li Jehobʼa naq ninra?». Laarahom choʼq re li Jehobʼa tatxtenqʼa re naq taatzʼeqtaana yalaq kʼaru chi yalbʼaʼix ut chʼaʼajkilal, aʼin tixbʼaanu naq junelik taawaj xloqʼoninkil ru li Jehobʼa. Chi kamaʼin taakʼutbʼesi naq nakaara laachoxahil Yuwaʼ.
«Ajʼajaq ru leekʼaʼuxl ut chexyoʼleq!»
10 Weent tqabʼaanu rikʼin junjunq li naʼlebʼ joʼ xbʼitbʼitinkil qibʼ, numʼukʼak, numwaʼak, roksinkil li aatin li ra nanaq wiʼ, joʼ ajwiʼ rilbʼal li naʼlebʼ li inkʼaʼ us malaj li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu (Sal. 101:3). Laj Tza junelik yook xsikʼbʼal chanru tqatzʼeqtaana li qamiiwil rikʼin li Jehobʼa (1 Ped. 5:8). Wi inkʼaʼ ajʼajaq qu naru nachalk saʼ qakʼaʼuxl ut txeʼinq saʼ qachʼool li kaqalink, li tikʼtiʼik, li xikʼ ilok, xrahinkil ru li kʼaʼaq re ru, xnimobʼresinkil qibʼ ut xxokbʼal saʼ qachʼool li nekeʼxbʼaanu qe ebʼ li junchʼol (Gál. 5:19-21). Maare saʼ xtiklajik kachʼin ajwiʼ nachalk saʼ qachʼool abʼan wi inkʼaʼ naqisi chi junajwa saʼ qachʼool chixjunil aʼin naru naxeʼink chiʼus (Sant. 1:14, 15).
Ma tooʼabʼinq chiru li naʼlebʼ li naxye li Jehobʼa
7 Re xkʼutbʼesinkil naq naqatzʼeqtaana ebʼ li xeʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa inkʼaʼ naqakʼe xsahilebʼ xchʼool ut inkʼaʼ naqabʼoqebʼ saʼ qochoch. Joʼkan ajwiʼ maajunwa naqayaabʼasi chi moko naqabʼi ebʼ li naʼlebʼ li nekeʼxjekʼi saʼ tele, saʼ internet malaj saʼ jalan chik li kʼanjelobʼaal ut naq nekeʼxtaqsi junaq li naʼlebʼ saʼ internet, inkʼaʼ nokooʼok chi xyeebʼal li naqakʼoxla. Naqabʼaanu aʼin saʼ xkʼabʼaʼ naq naqara li Jehobʼa. Naqanaw naq aʼan li Yos li naxye li yaal. Joʼkan naq inkʼaʼ nasach qachʼool rilbʼal ebʼ li naʼlebʼ li inkʼaʼ naxchap ribʼ rikʼin li naxye li Santil Hu (Sal. 31:6; Juan 17:17). Naqatzʼeqtaana ajwiʼ ebʼ li xeʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa saʼ xkʼabʼaʼ naq naqara li xmolam li Jehobʼa, bʼar xqatzol ani xkʼabʼaʼ li Yos ut li naraj xyeebʼal, kʼaru li rajom li Yos choʼq re li Ruuchichʼochʼ, li nakʼulmank rikʼinebʼ li kamenaq ut chirix li wakliik chi yoʼyo. Sa qachʼool chi xnawbʼal aʼin, inkʼaʼ naqaj rabʼinkil li xeʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa li kaʼajwiʼ teʼxbʼaanu naq tluktaaq qachʼool chirix li xmolam li Jehobʼa (Juan 6:66-69).
8 Chʼolchʼo chiqu naq inkʼaʼ tqapaabʼ li teʼxye ebʼ li xeʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa. Naqanaw naq maakʼaʼ naʼok wiʼ li nekeʼxye. Junelik naqaj xpaabʼankil li nekeʼxye li Jehobʼa ut li xmolam ut li naxye li Santil Hu (Isa. 55:1-3; Mat. 24:45-47).
Li tertokil pek
w14 15/3 16 raqal 21
Choonaʼlebʼaq chi chaabʼil
Li hu Salmo 102 naxkʼut ajwiʼ chiqu naq aajel ru naq chaabʼil toonaʼlebʼaq. Li kixtzʼiibʼa jun rehebʼ li Salmo kiruuk xbʼaanunkil aʼin xbʼaan naq kixkʼe xchʼool chirix li ramiiwil rikʼin li Jehobʼa (Sal. 102:13, 28). Naxkʼojobʼ xchʼool xnawbʼal naq li Jehobʼa junelik wank rikʼin ut tixtenqʼa re xqʼaxbʼal ru ebʼ li chʼaʼajkilal. Joʼkan naq wi narahoʼk aachʼool xbʼaan naq moko naabʼal ta nakatruuk xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Yos, ye re li Jehobʼa naq tattijoq chiru. Tzʼaama re naq tatrabʼi moko kaʼaj tawiʼ re naq taakotz xrahil laachʼool re naq tsantobʼresiiq xkʼabʼaʼ ajwiʼ (Sal. 102:21, 22).
28 RE OCTUBRE TOJ 3 RE NOVIEMBRE
XCHAQʼALIL RU LI RAATIN LI YOS | SALMOS 103, 104
«Wank saʼ xchʼool naq yal pojtzʼ okenaqo»
Choonaʼlebʼaq chiʼus joʼ li Jehobʼa
5 Li Jehobʼa nanaʼlebʼak chiʼus xbʼaan naq naxkubʼsi ribʼ ut naʼuxtaanank u. Jun eetalil, kixkʼutbʼesi naq naxkubʼsi ribʼ naq jayeʼq kixsachebʼ li kristiʼaan li wankebʼ Sodoma. Kiroksi ebʼ li ánjel re xyeebʼal re laj Lot naq t-elq saʼ li tenamit aʼan. Abʼan laj Lot naxuwak chi xik. Joʼkan naq kixtzʼaama re li Jehobʼa naq aʼan ut li xjunkabʼal teʼxik Zóar, jun li tenamit li tixsach ajwiʼ li Yos, moko naabʼalebʼ ta li kristiʼaan wankebʼ aran. Li Jehobʼa kiruuk raj xminbʼal ru laj Lot re abʼink chiru abʼan inkʼaʼ kixbʼaanu. Kixkʼulubʼa li kipatzʼeʼk re usta aʼin naraj xyeebʼal naq inkʼaʼ tixsach li tenamit Zóar (Gén. 19:18-22). Naabʼal siʼeent chihabʼ chirix aʼin, li Jehobʼa kixtoqʼobʼa ru li tenamit Nínive. Kixtaqla li propeet Jonás re xyeebʼal rehebʼ naq teʼsacheʼq saʼ xkʼabʼaʼ li xmaaʼusilalebʼ. Abʼan naq ebʼ li kristiʼaan xeʼxyotʼ xchʼool, li Jehobʼa kixtoqʼobʼa ruhebʼ ut kixkuyebʼ xmaak (Jon. 3:1, 10; 4:10, 11).
Kʼojobʼ aachʼool rikʼin li Jehobʼa joʼ kixbʼaanu laj Sansón
16 Usta laj Sansón kixkuy li rahilal li kixkʼam chaq li xpaltil maajunwa kixkanabʼ xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ laaʼo, miqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa wi saʼ xkʼabʼaʼ li qapaltil nokooʼeʼxqʼus malaj inkʼaʼ chik naqabʼaanu junaq li kʼanjel. Qajultikaq naq li Jehobʼa inkʼaʼ nokooxtzʼeqtaana (Sal. 103:8-10). Usta nokoopaltoʼk, li Jehobʼa naru tooxtenqʼa re xbʼaanunkil li rajom joʼ kixbʼaanu rikʼin laj Sansón.
17 Qilaq li kixkʼul laj Michael, jun li saaj. Aʼan aj tenqʼanel saʼ li chʼuut ut aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink ut laatzʼ ru chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Kipaltoʼk ut aʼin kixbʼaanu naq tixtzʼeq li xkʼanjel saʼ li chʼuut. Aʼan naxye: «Toj saʼ li hoonal aʼan kaw yookin chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Abʼan xwekʼa naq xjalaak linwanjik. Chʼolchʼo chiwu naq li Jehobʼa inkʼaʼ tinxtzʼeqtaana, abʼan ninkʼoxla ma saʼ jun kutan linʼamiiwil rikʼin li Jehobʼa twanq wiʼ chik joʼ junxil malaj wi tintaw wiʼ chik linkʼanjel saʼ li chʼuut».
18 Laj Michael inkʼaʼ kixkanabʼ xkʼebʼal xqʼe. Aʼan naxye: «Xinkʼe inchʼool re jilok chixkʼatq li Jehobʼa. Li xinxtenqʼa aʼan tijok chi anchal inchʼool, tzolok ut naʼlebʼak». Moqon laj Michael kixtaw wiʼ chik li xkʼanjel saʼ li chʼuut ut anaqwan wank joʼ cheekel winq ut aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink. Aʼan naxye: «Li tenqʼ li xinkʼul rikʼinebʼ li hermaan, qʼaxal wiʼ chik rikʼinebʼ li cheekel winq, xinxtenqʼa re xkʼebʼal reetal naq li Jehobʼa nikinxra. Ninruuk kʼanjelak wiʼ chik chiru li Jehobʼa chi maakʼaʼ inkʼaʼuxl. Li xinkʼul xkʼut chiwu naq li Jehobʼa naxkuy xmaak yalaq ani wiʼ chi anchal xchʼool naxyotʼ xchʼool». Joʼ laj Michael naru naq chʼolchʼooq chiqu naq usta xoomaakobʼk tooruuq kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut xkʼulbʼal li rosobʼtesihom wi naqajal qanaʼlebʼ ut naqasikʼ qatenqʼ rikʼin (Sal. 86:5; Prov. 28:13).
Naru nakaakʼe xtzʼaqobʼ laakʼanjel chiru li Jehobʼa
2 Wi yookat xyalbʼal aaqʼe chi xkʼebʼal xtzʼaqobʼ laakʼanjel chiru li Jehobʼa abʼan toj maajiʼ nakaabʼaanu, michʼinaak aachʼool. Naʼajmank naabʼal li hoonal ut yalok qʼe re xbʼaanunkil jun li kʼanjel usta moko nim ta. Xbʼaan naq inkʼaʼ nachʼinaak laachʼool nakaakʼutbʼesi naq oxloqʼ chaawu laaʼamiiwil rikʼin li Jehobʼa ut nakaawaj xkʼebʼal re li chaabʼil. Li Jehobʼa naxkʼe reetal ut moko naxpatzʼ ta aawe xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ li chʼaʼajkaq chaawu (Sal. 103:14; Miq. 6:8). Joʼkan bʼiʼ, naq nakaawaj xkʼebʼal xtzʼaqobʼ laakʼanjel chiru li Jehobʼa chʼolchʼooq chaawu naq tatruuq xbʼaanunkil. Wi ak xaasikʼ li taawaj xbʼaanunkil, kʼaru tatruuq xbʼaanunkil re xtawbʼal? Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ.
Li tertokil pek
cl 55 raqal 18
Li xwankil re yobʼtesink: Li Jehobʼa kixyiibʼ li choxa ut li Ruuchichʼochʼ
18 Naabʼal naqatzol rikʼin li xwankil li Jehobʼa re yobʼtesink. Nasach qachʼool rilbʼal chixjunil li kixbʼaanu. Li salmiist kixye: «Kʼajoʼ xkʼihal laabʼaanuhom, at Qaawaʼ [...]; nujenaq li ruuchichʼochʼ rikʼin chixjunil laayoobʼtesihom!» (Salmo 104:24, SBG). Wank sut li winq inkʼaʼ chik naxnaw chanru xbʼaanunkil junaq chik li naʼlebʼ. Abʼanan li Jehobʼa junelik yook xyobʼtesinkil ebʼ li akʼ kʼaʼaq re ru. Joʼkan naq chʼolchʼo chiqu naq moko wank ta xraqik li xwankil li Jehobʼa.