CHANRU NAQOKSI LI TENQʼ TUMIN
Ebʼ li ochoch re jalok aatin naxtenqʼa chi miyon ebʼ li qas qiitzʼin
1 RE MARZO 2021
Numenaq 60% ebʼ li chʼuut xaqabʼanbʼilebʼ re jalok aatin, nekeʼkʼanjelak saʼebʼ li ochoch re jalok aatin (ORT) ut maawaʼ saʼebʼ li qamolam. Kʼaru li rusilal naxkʼam chaq aʼin? Kʼaru ebʼ li kʼanjelobʼaal naʼajmank chiruhebʼ li wankebʼ saʼ li ORT? Kʼaʼut naq ebʼ li ORT natenqʼank re xchaabʼilobʼresinkil li jalok aatin?
Ebʼ li ochoch re jalok aatin nakʼanjelak re naq ebʼ laj jalol aatin teʼqʼaxonq bʼarwiʼ nekeʼaatinak saʼ li raatinobʼaalebʼ. Li xKarin li najalok aatin saʼ li aatinobʼaal bajo alemán, naxye: «Chalen naq xooqʼaxonk saʼ li ORT li wank Cuauhtémoc, Chihuahua (México), junelik nokooʼaatinak saʼ bajo alemán. Moko kaʼaj tawiʼ rikʼinebʼ laj jalol aatin malaj saʼ li puktesink joʼkan ajwiʼ naq nokooxik chi loqʼok. Xqatzol chiʼus li aatinobʼaal. Yooko rabʼinkil li aatin li kʼaynaqebʼ roksinkil li kristiʼaan. Anaqwan naqanaw chik chanru nekeʼaatinak rajlal kutan».
Laj James nakʼanjelak saʼ li chʼuut li najalok aatin saʼ li aatinobʼaal Frafra, aran Ghana. Aʼan naxye naq wank sut naxkʼoxla li junkabʼal Betel. Naxye ajwiʼ: «Kʼajoʼ nawulak chiwu wank saʼ li ORT. Nawulak chiwu puktesink saʼebʼ li raatinobʼaal li qas qiitzʼin ut chanru nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil».
Chanru nasikʼmank li naʼajej bʼarwiʼ tkʼemanq junaq li ORT? Laj Joseph li nakʼanjelak rikʼin li nekeʼril li kabʼlak ut li xyiibʼankil sa’ chixjunil li ruuchichʼochʼ saʼ Warwick (Nueva York), naxye: «Jun rehebʼ li chʼaʼajkilal li naqataw aʼan naq saʼ junjunq ebʼ li naʼajej moko junelik ta wank li haʼ ut li kaxlan xaml, ut li xmetzʼew li internet moko natzʼaqlok ta re xkubʼsinkil li naʼajmank re jalok aatin. Joʼkan naq, naqatzʼil rix jalan jalanq li naʼajej bʼarwiʼ naʼoksimank li aatinobʼaal re xsikʼbʼal bʼar tqaxaqabʼ jun li ORT».
Kubʼenaq xtzʼaq naʼelk wi naxaqabʼamank jun li ORT saʼ xnaʼaj ebʼ li nimla chʼutam, li Chʼutlebʼaal Kabʼl malaj saʼ jun li ochoch rehebʼ li taqlanbʼilebʼ chi puktesink saʼ jalan chik tenamit bʼarwiʼ ebʼ laj jalol aatin teʼruuq chi xik ut chi chalk. Wi jun rehebʼ li naʼlebʼ aʼin inkʼaʼ nakʼanjelak ebʼ li hermaan naru teʼxpatzʼ xleseens re xloqʼbʼal jun nimla ochoch bʼarwiʼ ebʼ laj jalol aatin teʼqʼaxonq ut teʼkʼanjelaq. Wi najalaak li xwanjikebʼ laj jalol aatin, li nimla ochoch aʼan naru xkʼayinkil saʼ junpaat ut roksinkil li tumin bʼarwiʼ naʼajmank.
Kawresinbʼilo re xkʼebʼal xtzʼaqobʼ li qakʼanjel
Saʼ li qakʼanjel chiru li chihabʼ 2020 kisachmank 13 miyon re dólar re xchʼolaninkil ebʼ li ORT. Aajel ru chiruhebʼ laj jalol aatin ebʼ li ululchʼiichʼ, ebʼ li kʼanjelobʼaal li wank chisaʼ ebʼ li ululchʼiichʼ, ebʼ li kʼanjelobʼaal re xokok xyaabʼ kuxej, internet ut jalan chik. Jun eetalil, naʼajmank 750 dólar re xloqʼbʼal jun li ululchʼiichʼ ut xkawresinkil rikʼin li kʼanjelobʼaal li naʼajmank re naq tkʼanjelaq chiʼus. Joʼkan ajwiʼ aajel chiruhebʼ laj jalol aatin li kʼanjelobʼaal Watchtower Translation System, li natenqʼank rehebʼ chi xtusubʼankil li xkʼanjel ut xtawbʼal ebʼ li hu li teʼxjal ru.
Ebʼ laj jalol aatin nekeʼroksi ajwiʼ ebʼ li kʼanjelobʼaal re xokok xyaabʼ kuxej saʼebʼ li xʼofisiin. Ebʼ li kʼanjelobʼaal aʼin, jwal keʼkʼanjelak naq kitiklaak li COVID-19 xbʼaan naq naabʼalebʼ laj jalol aatin keʼruuk xkʼambʼal saʼebʼ li rochoch ut xraqbʼal xkʼanjelankil ebʼ li tasal hu ut ebʼ li bʼideo.
Wankebʼ ajwiʼ ebʼ li hermaan li nekeʼtenqʼank re xtzʼilbʼal rix ma us xkanaak li xjalmank ut nekeʼtenqʼank ajwiʼ re xsaabʼesinkil ebʼ li ORT. Laj Cirstin li nakʼanjelak saʼ li ochoch re jalok aatin saʼ li aatinobʼaal afrikáans saʼ Ciudad del Cabo (Sudáfrica) naxye: «Naabʼalebʼ laj puktesinel ut ebʼ laj kʼamolbʼe saʼ li puktesink arin nekeʼroksi li xseebʼalebʼ xchʼool».
Ebʼ li hermaan aʼin, jwal sahebʼ saʼ xchʼool. Jun li hermaan naxye naq «jwal sa narekʼa ribʼ naq natenqʼank saʼ li ORT». Ebʼ li hermaan li nekeʼxnaw li aatinobʼaal nekeʼxokeʼk li xyaabʼ xkuxebʼ. Li xJuana, li najalok aatin saʼ li aatinobʼaal totonaco aran Veracruz (México), naxye: «Anaqwan naq nachʼ wanko bʼarwiʼ naʼoksimank li qaatinobʼaal, moko chʼaʼaj ta naq ebʼ li hermaan teʼkʼulunq re xxokbʼal li xyaabʼ kuxej choʼq re li qahu ut ebʼ li bʼideo».
Abʼan, ma us yook chi jalmank ebʼ li aatinobʼaal saʼebʼ li ORT? Naabʼalebʼ nekeʼxye naq joʼkan. Laj Cédric, li najalok aatin saʼ li aatinobʼaal congo aran saʼ República Democrática del Congo, naxye: «Wankebʼ li hermaan keʼxye chaq naq nokoojalok aatin saʼ jun li aatinobʼaal li inkʼaʼ natawmank ru. Abʼan anaqwan, nekeʼxye naq yooko chi jalok aatin saʼ li qaatinobʼaal li naqoksi rajlal kutan».
Laj Andile, li najalok aatin saʼ li aatinobʼaal xhosa naxye naq joʼkan ajwiʼ nakʼulmank Sudáfrica: «Naabʼalebʼ xeʼxkʼe reetal naq xjalaak chanru nokoojalok aatin. Wankebʼ li kokʼal nekeʼril li hu Laj Kʼaakʼalehom saʼ inglés, abʼan anaqwan nekeʼxyaabʼasi saʼ xhosa. Ut kʼajoʼ nekeʼwulak chiru li akʼ Traducción del Nuevo Mundo xbʼaan naq natawmank chik ru».
Li tumin li nasachmank re xyiibʼankil, xchaabʼilobʼresinkil ut xchʼolaninkil ebʼ li nekeʼkʼanjelak saʼ li ORT chalenaq saʼ li tenqʼ tumin li nekeʼxkʼe ebʼ li hermaan saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ joʼ ajwiʼ li nabʼaanumank saʼ donate.jw.org.