ការបំផ្លាញទ្រព្យ—ហេតុអ្វី?
«ខ្ញុំគ្មានពាក្យនិយាយទេ»។ ពាក្យនេះបានត្រូវសរសេរដោយប្រើតួអក្សរធំៗ លើជញ្ជាំងមួយដែលទើបបានត្រូវលាបថ្នាំ នៅក្នុងសហគមន៍ដ៏ល្អមួយនៃទីក្រុងសោប៉ោឡូ។ ប្រហែលជាអ្នកគិតថា នេះជាការដ៏ធម្មតាមួយនៃការបំផ្លាញទ្រព្យ។ ហើយការធ្វើគំនូរសរសេរលើជញ្ជាំង ជាការបង្ខូចបំផ្លាញរបស់អ្នកដទៃតែមួយប្រភេទទេ។
សូមនឹកគិតថា អ្នកបំផ្លាញទ្រព្យដ៏មិនគិតមុខគិតក្រោយ បានធ្វើខូចខាតនូវរថយន្តថ្មីរបស់អ្នក។ ឬក៏ប្រហែលជាអ្នកកត់សម្គាល់ថា កម្មសិទ្ធិសាធារណៈ ដែលមានប្រយោជន៍ចំពោះមនុស្សជាច្រើននាក់ នោះបានត្រូវធ្វើឲ្យខូចខាតឬក៏បំផ្លាញដោយអ្នកបំផ្លាញទ្រព្យ។ ម្ដេចក៏អ៊ីចឹង? មែនហើយ ម្ដេចក៏អ៊ីចឹង? តើអ្នកធ្លាប់ឆ្ងល់ពីមូលហេតុដែលមានការបង្ខូចបំផ្លាញរបស់គេជាច្រើនម្ល៉េះទេ? នៅតំបន់ជាច្រើន គឺហាក់ដូចជាអ្នកបំផ្លាញទ្រព្យអរសប្បាយនឹងការបង្ខូចបង្ខាតឬបំផ្លាញនូវតូបទូរស័ព្ទ។ យានយន្តដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ ដូចជារទេះភ្លើងឬឡានក្រុងជាទីដៅរបស់គេជាញឹកញយ។ គឺហាក់ដូចជាអ្នកបំផ្លាញទ្រព្យមិនយកចិត្តទុកដាក់លើអ្វីសោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ តើការបំផ្លាញទ្រព្យភាគច្រើនដែលយើងឃើញហើយទទួលរងនោះ គឺដោយសារអ្វី?
យុវជនម្នាក់ឈ្មោះម៉ាកូaពីទីក្រុង រីអូ ដេ ចាណេរ៉ូ បានមានចិត្តមួម៉ៅដោយព្រោះក្រុមរបស់គាត់បានចាញ់ក្នុងកីឡាបាល់ទាត់។ គាត់បានមួម៉ៅចិត្តដល់ម្ល៉េះ ដែលគាត់បានចាប់ផ្ដើមគប់ថ្មឆ្ពោះទៅឡានក្រុងមួយ ដែលពេញនឹងអ្នកគាំទ្ររបស់ក្រុមដែលឈ្នះ។ ឬក៏ពិចារណាម្នាក់ឈ្មោះខ្លស។ នៅពេលគាត់មិនបានរៀនពូកែនៅសាលា គាត់បានខឹងដល់ម្ល៉េះដែលគាត់គប់ថ្មធ្វើបែកបង្អួច។ ក៏ប៉ុន្តែ «សេចក្ដីសប្បាយ»នោះបានលែងសប្បាយពេលឪពុករបស់គាត់ បានត្រូវគេសូមឲ្យបង់លុយចំពោះការខូចខាតនោះ។ យុវជនមួយទៀតឈ្មោះអ៊ើវិន ធ្លាប់សិក្សានៅសាលានិងធ្វើការផងដែរ។ គាត់ព្រមទាំងពួកម៉ាករបស់គាត់ បានត្រូវរាប់ជាយុវជនល្អ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការកំសាន្តរបស់គេគឺជាការបំផ្លាញទ្រព្យនៅក្នុងសហគមន៍។ ឪពុកម្ដាយរបស់អ៊ើវិនមិនដឹងអ្វីសោះអំពីរឿងនោះ។ ម្នាក់ឈ្មោះវ៉ាលថឺ ជាកូនកំព្រាដែលដោយសារគ្មានផ្លូវផ្សេង គាត់ត្រូវតែយកផ្លូវថ្នល់នៃទីក្រុងសោប៉ោឡូជាផ្ទះរបស់គាត់។ មិត្តជិតស្និទ្ធរបស់គាត់ជាពួកបំផ្លាញទ្រព្យមួយក្រុម ហើយគាត់ធ្លាប់ទៅជាមួយនឹងគេហើយក៏បានរៀនក្បាច់គុនដែរ។ ឧទាហរណ៍បែបនេះបង្ហាញថា មនុស្សជាអ្នកធ្វើការបំផ្លាញទ្រព្យ ហើយហេតុដែលបង្កឲ្យមានឬអារម្មណ៍ដែលពាក់ព័ន្ធការបំផ្លាញទ្រព្យ នោះគឺខុសៗគ្នា។
សព្វវចនាធិប្បាយសៀវភៅពិភពលោក ចែងថា៖ «ការបំផ្លាញទ្រព្យអាចជាការសងសឹកឬក៏របៀបសម្ដែងមតិនយោបាយ។ យុវជនព្រមទាំងមនុស្សពេញវ័យជួនកាលប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេះដើម្បី‹កំសាន្តចិត្ត›»។ ក៏ប៉ុន្តែ ជាជាងការកំសាន្តនៃយុវជន នោះការបំផ្លាញទ្រព្យអាចនាំអោយមានការកំទេចដ៏ធ្ងន់ធ្ងរឬសូម្បីតែនាំសេចក្ដីស្លាប់។ យុវជនមួយក្រុមបានមានចិត្តចង់«លេងសប្បាយ» ហើយពេលគេឃើញបុរសម្នាក់ដែលកំពុងតែដេកលក់ គេបានធ្វើឲ្យគាត់សើមនឹងទឹកមួយប្រភេទដែលងាយឆេះ ហើយបានដុតគាត់ចោល។ អ្នករងគ្រោះនោះជាសាសន៍ប្រេស៊ីលជាតិដើម បានស្លាប់ក្រោយមកក្នុងពេទ្យ។ យោងទៅតាមសេចក្ដីរាយការណ៍មួយ «ពួកយុវជនបានអះអាងថា ពួកគេគិតគ្មានអ្នកណាម្នាក់ដែលនឹងយកចិត្តទុកដាក់ ពីព្រោះអ្នកសុំទានមួយចំនួនបានត្រូវដុតចោលតាមផ្លូវ ហើយមិនបានមានការចាត់វិធានការទាល់តែសោះ»។ ទោះបីការបំផ្លាញទ្រព្យគឺហាក់ដូចជាគ្មានអ្នករងគ្រោះឬក៏អត់ នោះការបង់ខាតខាងលុយកាក់ហើយខាងផ្លូវចិត្ត គឺមិនអាចរាប់បានឡើយ។ ដូច្នេះ តើអ្វីដែលអាចទប់ឬក៏បញ្ឈប់ការបំផ្លាញទ្រព្យ?
តើអ្នកណាអាចបញ្ឈប់ការបំផ្លាញទ្រព្យ?
តើពួកប៉ូលិសនិងសាលាសិក្សាអាចបង្ការការបំផ្លាញទ្រព្យឬទេ? បញ្ហាមួយគឺថា អាជ្ញាធរប្រហែលជារវល់នឹងបទឧក្រិដ្ឋដែលធ្ងន់ធ្ងរជាង ដូចជាការជួញថ្នាំញៀនឬក៏ឃាតកម្ម ជាជាងរវល់នឹងបទឧក្រិដ្ឋដែលគ្មានអ្នករងគ្រោះ។ យោងទៅតាមប៉ូលិសម្នាក់ ពេលដែលយុវជនមានរឿងកើតឡើងចំពោះគេ ឪពុកម្ដាយច្រើនតែ«បន្ទោសក្មេងដែលវាសេពគប់ជាមួយ ឬក៏សាលាសិក្សា ឬក៏ពួកប៉ូលិសពីព្រោះគេបានចាប់វា»។ ប្រព័ន្ធអប់រំនិងអាជ្ញាធរប្រហែលជាកាត់បន្ថយការបំផ្លាញទ្រព្យ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចុះយ៉ាងណាវិញបើសិនជាអាកប្បកិរិយារបស់ឪពុកម្ដាយមិនកែប្រែ? ភ្នាក់ងារត្រួតពិនិត្យការព្យួរទោសមានល័ក្ខខ័ណ្ឌ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដើមហេតុនៃការបំផ្លាញទ្រព្យគឺជាការអផ្សុកនិងឱកាស។ ក្មេងៗនោះដើរលេងយប់ជ្រៅ ហើយគ្មានអីធ្វើ។ ហើយប្រហែលជាពួកគេក៏គ្មានការត្រួតមើល ព្រោះបើសិនជាមានមែន គេមិនដើរលេងយប់ជ្រៅទេ»។
ទោះបីការបំផ្លាញទ្រព្យជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរមួយនៅកន្លែងជាច្រើនក៏ដោយ សូមពិចារណានូវរបៀបដែលស្ថានភាពនេះ ប្រហែលជាអាចត្រូវប្ដូរបញ្ច្រាសទៅវិញ។ យុវជនដែលបំផ្លាញទ្រព្យទាំងប៉ុន្មាននោះដែលបានត្រូវរៀបរាប់នៅដើមអត្ថបទ ពួកគេនោះបានប្រែចិត្តវិញ ហើយឥឡូវពួកគេជៀសផុតពីចរិយាប្រឆាំងសង្គម។ តើអ្វីដែលបានធ្វើឲ្យយុវជនដែលធ្លាប់ប្រព្រឹត្តល្មើសនោះ កែប្រែរបៀបរស់នៅរបស់គេ? បន្ថែមទៅទៀត តើអ្នកនឹងភ្ញាក់ផ្អើលទេ បើសិនការបំផ្លាញទ្រព្យមិនគ្រាន់តែត្រូវកាត់បន្ថយ ប៉ុន្តែត្រូវធ្វើឲ្យលែងមានទៅទៀត? យើងសូមអញ្ជើញអ្នកអានអត្ថបទជាបន្ទាប់នេះ។
[កំណត់សម្គាល់]
a ឈ្មោះទាំងប៉ុន្មានបានត្រូវដូរ។