តើអ្នកណាបានផ្ដើមបង្កើត ជាមុន?
ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ គឺហាក់ដូចជាពួកអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនិងពួកវិស្វករបានអនុញ្ញាតឲ្យសត្វនិងរុក្ខជាតិបង្រៀនពួកគេ។ (យ៉ូប ១២:៧, ៨) ពួកគេកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីសត្វផ្សេងៗ ដើម្បីយកមកធ្វើជាគំរូក្នុងការបង្កើតផលិតផលថ្មីៗ ឬបង្កើនគុណភាពនៃផលិតផលដែលមានរួចហើយនោះ។ មុខវិជ្ជានេះ ហៅថាជីវវិស្វកម្ម។ កាលដែលលោកអ្នកពិនិត្យមើលឧទាហរណ៍ដែលមានជាបន្តបន្ទាប់នេះ សូមពិចារណាសំណួរថា‹តើអ្នកណាដែលសមទទួលសេចក្ដីសរសើរ ជាអ្នកផ្ដើមបង្កើតអ្វីៗទាំងនេះ?›។
រៀនពីព្រុយត្រីបាឡែន
តើអ្នកបង្កើតយន្តហោះអាចរៀនអ្វីពីត្រីបាឡែន? តាមមើលទៅ ពួកគេអាចរៀនបានច្រើន។ ត្រីបាឡែនហិមបាកមានទម្ងន់ប្រហែល៣០តោន ពេលវាពេញចំណាស់ គឺស្មើនឹងទម្ងន់ឡានដឹកទំនិញដែលមានទំនិញពេញចំណុះ។ រូបកាយរបស់វាគឺរឹងបន្តិច ហើយមានព្រុយធំដែលមានរាងស្រដៀងនឹងស្លាបរបស់ចាប។ ទោះជាវាមានប្រវែង១២ម៉ែត្រក៏ដោយ ក៏វាអាចហែលបត់បែនយ៉ាងរហ័សអស្ចារ្យដែរ។
អ្វីដែលពួកអ្នកស្រាវជ្រាវចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតអំពីត្រីមានរូបកាយរឹងនេះ គឺវាអាចបត់មួយជុំដោយមិនចាំបាច់វាងឆ្ងាយទេ ទោះជាមើលទៅដូចជាមិនគួរដូច្នេះក៏ដោយ។ ពួកគេទម្លាយអាថ៌កំបាំងនេះថា សមត្ថភាពបត់បែននេះ គឺដោយសាររាងនៃព្រុយរបស់វា។ ជាយខាងមុខនៃព្រុយរបស់វាគឺមិនរលោងស្អាតដូចស្លាបយន្តហោះទេ តែមានលក្ខណៈអង្កាញ់ៗស្រដៀងនឹងធ្មេញរណារ។
កាលដែលត្រីបាឡែនហែលកាត់ទឹកយ៉ាងស្រួលនិងយ៉ាងលឿន នោះលក្ខណៈអង្កាញ់ៗនៃព្រុយរបស់វា បង្កើនកម្លាំងរុញច្រានពីក្រោមនិងកាត់បន្ថយកម្លាំងកកិត។ តើកើតឡើងយ៉ាងដូចម្ដេច? ទស្សនាវដ្ដីមួយចែងថា លក្ខណៈអង្កាញ់ៗនៃព្រុយវា ធ្វើឲ្យទឹករត់យ៉ាងលឿនហើយទៅយ៉ាងរលូនកាត់លើព្រុយ សូម្បីតែពេលត្រីបាឡែនហែលងើបត្រង់ឡើងលើក៏ដោយ។10
តើធម្មជាតិជាកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់អ្នកណា?
តើការរកឃើញនេះអាចមានប្រយោជន៍យ៉ាងណាខ្លះ? តាមមើលទៅ បើបង្កើតស្លាបយន្តហោះតាមគំរូព្រុយត្រីបាឡែន នោះពួកគេអាចកាត់បន្ថយប្រដាប់ផ្លាស់ប្ដូរចរន្តខ្យល់ដែលមានក្នុងស្លាបទាំងនោះ។ ស្លាបបែបនេះនឹងមានសុវត្ថិភាពជាង ហើយក៏នឹងស្រួលថែទាំជាងដែរ។ អ្នកជំនាញជីវវិស្វកម្មម្នាក់ជឿថា ថ្ងៃណាមួយនៅមិនយូរទៀត«យើងទំនងជានឹងឃើញយន្តហោះទាំងអស់មានស្លាបដែលមានលក្ខណៈអង្កាញ់ៗដូចព្រុយត្រីបាឡែនហិមបាកដែរ»។11
ចម្លងតាមគំរូស្លាបរបស់សត្វរំពេ
លោកអ្នកដឹងហើយថា មនុស្សបង្កើតស្លាបយន្តហោះដោយចម្លងតាមគំរូសត្វស្លាប។ ប៉ុន្តែ នៅពេលថ្មីៗនេះ វិស្វករបានជឿនទៅមុខក្នុងការចម្លងតាមគំរូនោះ។ ទស្សនាវដ្ដីមួយចែងថា៖ «ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវនៅឯសកលវិទ្យាល័យនៃរដ្ឋផ្លរីដាបានផ្ដើមបង្កើតយន្តហោះថ្មីមួយដែលគ្មានអ្នកបើកទេ គឺបញ្ជាដោយតេឡេកុម្ម៉ង់ ហើយយន្តហោះនោះអាចហោះសំកាំង បោះពួយចុះឬឡើងយ៉ាងលឿនដូចសត្វរំពេ»។12
សត្វរំពេហោះហើរបោះពួយចុះឡើងយ៉ាងអស្ចារ្យ ដោយបត់ស្លាបរបស់វាត្រឹមកែងឬត្រឹមគល់ស្លាប។ ទស្សនាវដ្ដីនោះក៏ចែងថា៖ «យន្តហោះ[ប្រវែង៦១សង់ទីម៉ែត្រ]គ្មានអ្នកបើកនោះ មានម៉ាស៊ីនតូចមួយដែលធ្វើឲ្យសរសៃដែកក្នុងស្លាប បត់ឬត្រដាងស្លាបបាន»។ ស្លាបទាំងនេះដែលជាស្នាដៃប្រសើររបស់វិស្វករ ធ្វើឲ្យយន្តហោះតូចនេះអាចសំកាំងឬបោះពួយចុះក្នុងចន្លោះរវាងអគារខ្ពស់ៗ។ យន្តហោះដែលអាចសំកាំងនិងបោះពួយចុះឡើងយ៉ាងល្អដូច្នេះ ជាអ្វីដែលបុគ្គលិកយោធាខ្លះចង់បានណាស់ ដើម្បីយកមកប្រើស្វែងរកអាវុធគីមីឬអាវុធជីវសាស្ត្រក្នុងក្រុងធំៗ។
ចម្លងតាមគំរូជើងសត្វរំពេ
សត្វរំពេមិនចេះត្រជាក់ទេ សូម្បីតែពេលវាឈរលើទឹកកកក៏ដោយ។ ហេតុអ្វីវាមិនចេះត្រជាក់? ហេតុមួយគឺថា សត្វរំពេបានត្រូវគ្រោងបង្កើតឲ្យមានលក្ខណៈអស្ចារ្យមួយ ដែលសត្វតំបន់ត្រជាក់មួយចំនួនទៀតក៏មានដែរ។
ចំហាយក្ដៅចូលទៅ រួចត្រូវផ្ទុកក្នុងរូបកាយ ចំហាយត្រជាក់ត្រូវផ្ទុកក្នុងជើង
ដើម្បីពន្យល់ សូមស្រមៃគិតអំពីបំពង់ទឹកពីរដែលបានត្រូវរុំជាប់គ្នា។ ទឹកក្ដៅហូរក្នុងបំពង់មួយ ហើយទឹកត្រជាក់ហូរក្នុងបំពង់មួយទៀត។ បើទឹកក្ដៅនិងទឹកត្រជាក់ហូរតាមទិសដូចគ្នា នោះទឹកត្រជាក់នឹងស្រូបកម្ដៅប្រមាណពាក់កណ្ដាលពីទឹកក្ដៅ។ ប៉ុន្តែ បើទឹកក្ដៅនិងទឹកត្រជាក់ហូរបញ្ច្រាសទិសគ្នា នោះទឹកត្រជាក់នឹងស្រូបកម្ដៅសឹងតែទាំងអស់ពីទឹកក្ដៅវិញ។
នៅពេលសត្វរំពេឈរលើទឹកកក មានប្រព័ន្ធស្រូបកម្ដៅក្នុងជើងវាដែលជួយកម្ដៅឈាមដែលឡើងពីប្រអប់ជើងត្រជាក់នោះ ចូលក្នុងខ្លួនវាវិញ។ ប្រព័ន្ធ ស្រូបកម្ដៅនោះ ជួយផ្ទុកកម្ដៅក្នុងរូបកាយវានិងបង្ការកុំឲ្យបាត់បង់កម្ដៅពីជើង។ វិស្វករខាងគ្រឿងចក្រនិងយន្តហោះម្នាក់បានរៀបរាប់ថា៖ «ក្នុងពិភពលោកទាំងមូល ប្រព័ន្ធស្រូបកម្ដៅមួយដែលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់បំផុត» គឺប្រព័ន្ធស្រូបកម្ដៅក្នុងជើងសត្វរំពេ។13 គំរូនេះគឺអស្ចារ្យដល់ម្ល៉េះ បានជាវិស្វករចម្លងតាមគំរូនោះ។
តើនរណាសមទទួលការសរសើរ?
រថយន្តចម្លងតាមត្រីដោយសាររាងដូចនេះមានលំនឹង ហើយកាត់បន្ថយកម្លាំងទប់នៃខ្យល់យ៉ាងល្អ
នៅដំណាលគ្នានេះ អង្គការអាកាសចរណ៍វិទ្យាជាតិនិងការគ្រប់គ្រងខាងអវកាស(NASA) នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិក កំពុងបង្កើតគ្រឿងយន្តមួយដែលមានជើងច្រើនហើយដើរដូចខ្យាដំរី។ ពួកវិស្វករនៅប្រទេសហ្វាំងឡង់បានបង្កើតគោយន្តដែលមានជើង៦ មើលទៅដូចជាស្រមោចដ៏ធំមួយអាចឡើងចុះអ្វីៗដែលរាំងផ្លូវវា។ ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវឯទៀតចម្លងតាមគំរូផ្លែស្រល់ បង្កើតក្រណាត់មានផ្ទាំងស្រទាប់តូចៗដែលបិទបើកបាន។ ក្រណាត់នេះផ្លាស់ប្ដូរតាមកម្ដៅរូបកាយនៃអ្នកដែលពាក់។ ក្រុមហ៊ុនផលិតឡានមួយកំពុងបង្កើតរថយន្ត ដែលចម្លងតាមរូបរាងរបស់ត្រីកំពតម្យ៉ាងដែលមានរាងដូចប្រអប់ ដោយសាររូបរាងរបស់វាកាត់បន្ថយកម្លាំងទប់ខ្យល់យ៉ាងល្អ ខុសពីការនឹកស្មាន។ ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវឯទៀតកំពុងពិនិត្យមើលលក្ខណៈនៃសម្បកខ្យងគ្រែង ដើម្បីដឹងមូលហេតុដែលសម្បកនោះមិនបែកពេលរងសម្ពាធខ្លាំង។ ពួកគេខំរកព័ត៌មាននេះក្នុងបំណងបង្កើតអាវក្រោះដែលស្រាលហើយមាំជាង។
ឧបករណ៍រលកសំឡេងដែលមនុស្សបង្កើតចាញ់សមត្ថភាពរបស់សត្វផ្សោត
ធម្មជាតិបានផ្ដល់នូវគំនិតល្អៗជាច្រើនដល់ម្ល៉េះ បានជាពួកអ្នកស្រាវជ្រាវបានបង្កើតបញ្ជីរាយឈ្មោះប្រព័ន្ធធម្មជាតិផ្សេងៗរាប់ពាន់ប្រភេទ និងលក្ខណៈរបស់វា។ យោងទៅតាមទស្សនាវដ្ដីមួយ ពេលណាពួកអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជួបប្រទះបញ្ហាបច្ចេកទេសវិស្វកម្ម នោះពួកគេអាចស្វែងរកព័ត៌មានក្នុងបញ្ជីនេះ ដើម្បីដឹងអំពីរបៀប«ធម្មជាតិដោះស្រាយបញ្ហាវិស្វកម្មនោះ»។ ពួកគេហៅប្រព័ន្ធធម្មជាតិនានាដែលត្រូវរាយឈ្មោះក្នុងបញ្ជីនេះថា កម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ធម្មជាតិ។ ធម្មតា បើបុគ្គលឬក្រុមហ៊ុនបង្កើតជាគំនិតអ្វីមួយឬម៉ាស៊ីនថ្មីណាមួយ នោះជាកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ពួកគេ។ ទស្សនាវដ្ដីដដែលនោះបានរៀបរាប់អំពីកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ធម្មជាតិថា៖ «ពេលពួកអ្នកស្រាវជ្រាវហៅបច្ចេកទេសជីវវិស្វកម្មថាជា‹កម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ធម្មជាតិ› នោះពួកគេកំពុងបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ធម្មជាតិគឺជាអ្នកផ្ដើមគំនិតទាំងនោះ»។14
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកំពុងស្រាវជ្រាវអំពីមូលហេតុដែលសម្បកខ្យងគ្រែងមិនបែកពេលរងសម្ពាធខ្លាំង
តើធម្មជាតិបានគំនិតល្អៗទាំងនេះមកពីណា? ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើននាក់អះអាងថា ធម្មជាតិមានបច្ចេកទេសដ៏ពូកែ ដោយសារវាបានសាកល្បងបច្ចេកទេសផ្សេងៗក្នុងរយៈពេលរាប់លានឆ្នាំដោយការវិវត្តន៍។ ប៉ុន្តែពួកអ្នកស្រាវជ្រាវឯទៀតបានសន្និដ្ឋានផ្សេងពីនេះ។ ក្នុងកាសែតមួយ អ្នកមីក្រុបវិទ្យាម្នាក់ បានចុះអត្ថបទមួយនៅថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៥ថា៖ «[ធម្មជាតិ]មានលក្ខណៈជាច្រើន ដែលច្បាស់ជាកើតចេញពីការគ្រោងបង្កើត។ អាស្រ័យហេតុនេះ យើងអាចវែកញែកដូចតទៅ: ឧបមាថាមានសត្វមួយដែលមើលទៅដូចជាសត្វទា ដំណើរដើរ និងសំឡេងក៏ដូចសត្វទា ហើយគ្មានទីសំអាងណាដែលបញ្ជាក់ថាសត្វនោះមិនមែនជាសត្វទាទេ បើដូច្នោះយើងមានហេតុត្រឹមត្រូវឲ្យសន្និដ្ឋានថា សត្វនោះគឺជាសត្វទាមែន»។ តើគាត់ចង់បញ្ជាក់ចំណុចអ្វី? គាត់និយាយថា៖ «បើយើងឃើញជាក់ស្ដែងថាមានការគ្រោងបង្កើត យើងមិនគួរធ្វើមិនដឹងចំពោះហេតុការណ៍នោះទេ»។15
តឹកកែអាចតោងជាប់អ្វីដែលរលោងៗ ដោយប្រើកម្លាំងម៉ូលេគុល
បើវិស្វករម្នាក់គ្រោងបង្កើតស្លាបយន្តហោះដែលមានសុវត្ថិភាពជាង និងសន្សំសំចៃថាមពល វិស្វករនោះពិតជាសមនឹងសរសើរ ចំពោះស្នាដៃរបស់គាត់។ ស្រដៀងគ្នាដែរ អ្នកច្នៃប្រឌិតដែលបង្កើតសាច់ក្រណាត់ដែលស្រួលពាក់ជាង ឬបង្កើតយានយន្តមួយដែលសន្សំសំចៃថាមពល ក៏គួរនឹងសរសើរដែរ។ តាមពិត មនុស្សណាដែលចម្លងតាមកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់អ្នកណាម្នាក់ តែមិនបញ្ជាក់ឬទទួលស្គាល់បុគ្គលដែលបានផ្ដើមបង្កើតរបស់នោះ ប្រហែលជានឹងត្រូវគេចាត់ទុកថាជាឧក្រិដ្ឋជន។
ឥឡូវ សូមពិចារណាហេតុការណ៍ដូចតទៅ: ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវដ៏ជំនាញ ខំចម្លងតាមគំរូផ្សេងៗក្នុងធម្មជាតិដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាពិបាកខាងវិស្វកម្ម តែធ្វើមិនល្អដូចក្នុងធម្មជាតិទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកខ្លះអះអាងថា គំនិតដ៏ឈ្លាសវៃដែលជាប្រភពគំរូដើមក្នុងធម្មជាតិ បានមកពីការវិវត្តន៍ ដែលគ្មានសតិបញ្ញាអ្វីឡើយ។ តើការវែកញែកនោះស្ដាប់ទៅដូចជាសមហេតុផលឬទេ? ដើម្បីគ្រោងបង្កើតរបស់ផ្សេងៗតាមគំរូក្នុងធម្មជាតិ ត្រូវមានវិស្វករម្នាក់ដែលមានសតិបញ្ញា មែនទេ? ចុះគំរូដើមដែលមានក្នុងធម្មជាតិ នោះក៏តម្រូវឲ្យមានអ្នកគ្រោងបង្កើតដែលមានសតិបញ្ញាដែរ មែនទេ? ម្យ៉ាងទៀត តើអ្នកណាសមទទួលការសរសើរច្រើនជាង មេជាងដែលបង្កើតគំរូដើម ឬមួយក៏កូនជាងដែលចម្លងតាមគំរូមេជាងនោះ?
សេចក្ដីសន្និដ្ឋានដែលសមហេតុផល
ក្រោយបានពិនិត្យមើលទីសំអាងដែលបញ្ជាក់ថា អ្វីៗក្នុងធម្មជាតិមានអ្នកគ្រោងបង្កើតនោះ មនុស្សជាច្រើនមានទស្សនៈដូចអ្នកសរសេរគម្ពីរម្នាក់ឈ្មោះប៉ូល ដែលបាននិយាយថា៖ «ទោះជាមនុស្សមើលមិនឃើញព្រះក៏ដោយ តែពេលពួកគេពិចារណាមើលអ្វីៗដែលលោកបានបង្កើត នោះពួកគេឃើញច្បាស់នូវគុណសម្បត្តិរបស់លោក តាំងពីពេលដែលលោកបានបង្កើតពិភពលោកមកម្ល៉េះ ពោលគឺឫទ្ធានុភាពដែលស្ថិតស្ថេរជារៀងរហូតនិងឋានៈរបស់លោកជាព្រះ»។—រ៉ូម ១:១៩, ២០