ការរារាំងមិនឲ្យមនុស្សស្គាល់នាមរបស់ព្រះ — បណ្ណាល័យអ៊ីនធឺណិតរបស់ប៉មយាម

ការរារាំងមិនឲ្យមនុស្សស្គាល់នាមរបស់ព្រះ

មានបុគ្គលម្នាក់ដែលចង់រារាំងលោកអ្នកមិនឲ្យស្គាល់នាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា និងមិនឲ្យលោកអ្នកមានចំណងមេត្រីភាពដ៏ជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងលោកទេ។ តើបុគ្គលដែលជាសត្រូវដ៏អាក្រក់នេះជានរណា? គម្ពីរពន្យល់ថា៖ «ព្រះនៃរបៀបរបបពិភពលោកនេះ បានធ្វើឲ្យគំនិតរបស់ពួកអ្នកមិនជឿទៅជាងងឹត»។ ព្រះនៃរបៀបរបបពិភពលោកនេះគឺមេកំណាចសាថាន។ វាចង់ទុកឲ្យលោកអ្នកនៅក្នុងភាពងងឹតដើម្បីកុំឲ្យចិត្តរបស់លោកអ្នកទទួលការបំភ្លឺដោយ«ចំណេះដ៏រុងរឿងអំពីព្រះ»។ សាថានមិនចង់ឲ្យលោកអ្នកស្គាល់នាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ តើតាមរបៀបណាដែលសាថានធ្វើឲ្យចិត្តគំនិតរបស់មនុស្សទៅជាងងឹត?—កូរិនថូសទី២ ៤:៤-៦

សាថានបានប្រើសាសនាក្លែងក្លាយដើម្បីរារាំងមនុស្សមិនឲ្យស្គាល់នាមរបស់ព្រះ។ ជាឧទាហរណ៍ នៅសម័យបុរាណ ជនជាតិយូដាខ្លះសម្រេចចិត្តមិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបទគម្ពីរដែលព្រះបានដឹកនាំឲ្យសរសេរទេ ហើយជ្រើសរើសយកទម្លាប់ដែលតម្រូវបណ្ដាជនមិនឲ្យប្រើនាមរបស់ព្រះ។ នៅសតវត្សរ៍ទី១នៃគ្រិស្តសករាជ អ្នកអានគម្ពីរបរិសុទ្ធឲ្យសាធារណជនស្ដាប់ ទំនងជាបានត្រូវណែនាំមិនឲ្យអាននាមរបស់ព្រះពេលបទគម្ពីរមាននាមនោះ តែឲ្យជំនួសនាមនោះដោយពាក្យអាដូណាយដែលមានន័យថា«លោកម្ចាស់»។ លទ្ធផលដែលគួរឲ្យសោកស្ដាយ គឺទម្លាប់នេះទំនងជានាំឲ្យមនុស្សឃ្លាតឆ្ងាយពីព្រះ។ មនុស្សជាច្រើនមិនបានទទួលប្រយោជន៍ពីចំណងមេត្រីភាពដ៏ជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងព្រះទេ។ ចំណែកឯលោកយេស៊ូវិញ តើលោកមានចិត្តគំនិតយ៉ាងណាចំពោះនាមរបស់ព្រះ?

លោកយេស៊ូនិងអ្នកកាន់តាមលោក បានសម្ដែងឲ្យគេស្គាល់នាមរបស់ព្រះ

លោកយេស៊ូបានប្រកាសនៅក្នុងសេចក្ដីអធិដ្ឋានរបស់លោកទៅបិតារបស់លោកថា៖ «ខ្ញុំបានសម្ដែងឲ្យ . . . ស្គាល់នាមរបស់លោក ក៏នឹងសម្ដែងឲ្យស្គាល់តទៅទៀត»។ (យ៉ូហាន ១៧:២៦) នៅឱកាសជាច្រើនដែលលោកយេស៊ូអាន ដកស្រង់ឬពន្យល់ផ្នែកនានានៃបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺដែលមាននាមដ៏សំខាន់នោះ លោកពិតជាបានអានឬនិយាយនាមរបស់ព្រះ។ ហេតុនេះ លោកយេស៊ូពិតជាបានប្រើនាមរបស់ព្រះដោយក្លាហានដូចអ្នកប្រកាសទំនាយដែលរស់នៅមុនលោក។ ក្នុងអំឡុងកិច្ចបម្រើរបស់លោកយេស៊ូ បើមានជនជាតិយូដាណាឈប់ប្រើនាមរបស់ព្រះ នោះលោកពិតជាមិនធ្វើតាមទម្លាប់របស់ពួកគេឡើយ។ លោកបានរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងដល់អ្នកដឹកនាំសាសនា ពេលលោកមានប្រសាសន៍ទៅពួកគេថា៖ «អ្នករាល់គ្នាបានធ្វើឲ្យបណ្ដាំរបស់ព្រះទៅជាអសារឥតការ ដោយសារទំនៀមទម្លាប់របស់អ្នក»។—ម៉ាថាយ ១៥:៦

ក្រោយពីលោកយេស៊ូទទួលមរណភាពនិងបានត្រូវប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ អ្នកកាន់តាមដ៏ស្មោះត្រង់របស់លោកបានបន្តសម្ដែងឲ្យគេស្គាល់នាមរបស់ព្រះ។ (សូមមើលប្រអប់«តើគ្រិស្តសាសនិកនៅសតវត្សរ៍ទី១ប្រើនាមរបស់ព្រះឬទេ?») នៅបុណ្យថ្ងៃទី៥០ ឆ្នាំ៣៣ គ.ស. ជាថ្ងៃដែលក្រុមជំនុំគ្រិស្តសាសនិកបានត្រូវបង្កើតឡើង នោះពេត្រុសបាននិយាយទៅកាន់មនុស្សមួយក្រុមធំដែលជាជនជាតិយូដានិងពួកអ្នកដែលចូលសាសនាយូដា ដោយដកស្រង់ទំនាយរបស់យ៉ូអែលដែលថា៖ «អស់អ្នកណាដែលហៅរកនាមព្រះយេហូវ៉ា អ្នកនោះនឹងត្រូវសង្គ្រោះ»។ (សកម្មភាព ២:២១; យ៉ូអែល ២:៣២) គ្រិស្តសាសនិកនៅសម័យដើមបានជួយមនុស្សពីជាតិសាសន៍ជាច្រើនឲ្យស្គាល់នាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា។ អាស្រ័យហេតុនេះបានជាយ៉ាកុបដែលជាអ្នកកាន់តាមលោកយេស៊ូបាននិយាយក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយជាមួយពួកសាវ័កនិងពួកបុរសចាស់ទុំនៅក្រុងយេរូសាឡិមថា៖ «ព្រះបានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ . . . ទៅលើប្រជាជាតិនានា ដើម្បីរើសយករាស្ត្រមួយជាតំណាងនាមរបស់លោក»។—សកម្មភាព ១៥:១៤

ក៏ប៉ុន្តែ សត្រូវនៃនាមរបស់ព្រះមិនបានបោះបង់ចោលគោលបំណងរបស់វាទេ។ កាលដែលពួកសាវ័កបានស្លាប់អស់ហើយ សាថានបានចាប់ផ្ដើមគាំទ្រភ្លាមៗនូវការក្បត់ជំនឿ។ (ម៉ាថាយ ១៣:៣៨, ៣៩; ពេត្រុសទី២ ២:១) ជាឧទាហរណ៍ គ្រិស្តសាសនិកដែលជាអ្នកនិពន្ធល្បីម្នាក់ឈ្មោះចាស្ទីនម៉ាទើ បានកើតប្រហែលជាពេលយ៉ូហានដែលជាសាវ័កចុងក្រោយបានស្លាប់។ ប៉ុន្តែ ចាស្ទីនបានបញ្ជាក់ក្នុងសំណេររបស់គាត់ម្ដងហើយម្ដងទៀតថា អ្នកផ្គត់ផ្គង់អ្វីៗទាំងអស់គឺ«ព្រះមួយដែលមនុស្សមិនបានហៅតាមឈ្មោះត្រឹមត្រូវ»។

ពេលគ្រិស្តសាសនិកដែលបានក្បត់ជំនឿបានចម្លងបទគម្ពីរភាសាក្រិចរបស់ពួកគ្រិស្តសាសនិក តាមមើលទៅពួកគេបានដកនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាចេញពីបទគម្ពីរ ហើយជំនួសនាមនោះដោយពាក្យភាសាក្រិចឃីរីអុសដែលមានន័យថា«លោកម្ចាស់»។ បទគម្ពីរភាសាហេប្រឺក៏ដូចគ្នាដែរ។ ជនជាតិយូដាដែលបានក្បត់ជំនឿ ហើយជាអ្នកជំនាញខាងច្បាប់ដែលលែងអាននាមរបស់ព្រះឮៗ បានជំនួសនាមរបស់ព្រះក្នុងបទគម្ពីររបស់ខ្លួនដោយពាក្យអាដូណាយជាង១៣០ដង។ ម្យ៉ាងទៀត នៅឆ្នាំ៤០៥ គ.ស. យេរ៉ូមបានបង្ហើយសេចក្ដីបកប្រែមួយជាភាសាឡាតាំងដែលគេបានហៅថាវូលហ្គេត។ សេចក្ដីបកប្រែនេះដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក៏បានដកនាមរបស់ព្រះចេញដែរ។

ការប៉ុនប៉ងលុបចោលនាមរបស់ព្រះនៅបច្ចុប្បន្ន

សព្វថ្ងៃ បណ្ឌិតខាងគម្ពីរដឹងថានាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាមានជិត៧.០០០ដងក្នុងគម្ពីរទាំងមូល។ ហេតុនេះ អ្នកបកប្រែខ្លះបានប្រើនាមរបស់ព្រះដោយក្លាហានក្នុងសេចក្ដីបកប្រែដែលគេប្រើជាទូទៅ ដូចជាគម្ពីររបស់សាសនាកាតូលិកឈ្មោះ គម្ពីរយេរូសាឡិម (Jerusalem Bible) គម្ពីរឡាប៊ីប្លៀ ឡាធិណូអាម៉េរីកាជាភាសាអេស្ប៉ាញ និងសេចក្ដីបកប្រែរ៉េណា វ៉ាឡេរ៉ាជាភាសាអេស្ប៉ាញដែរ។ សេចក្ដីបកប្រែខ្លះទៀតបកប្រែនាមរបស់ព្រះថា«យ៉ាវ៉េ»។

គួរឲ្យស្ដាយណាស់ថា សាសនាជាច្រើនដែលឧបត្ថម្ភការបកប្រែគម្ពីរបានបង្ខំបណ្ឌិតគម្ពីរឲ្យដកនាមរបស់ព្រះចេញពីការបកប្រែរបស់ពួកគេ។ ជាឧទាហរណ៍ ក្នុងសំបុត្រមួយរបស់វ៉ាទីកង់ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៨ ដែលជូនទៅប្រធាននានានៃមហាសន្និបាតរបស់អ្នកដឹកនាំដែលមានឋានៈខ្ពស់ក្នុងសាសនាកាតូលិក បានសរសេរថា៖ «នៅពេលថ្មីៗនេះ ទម្លាប់ហៅឈ្មោះដ៏ត្រឹមត្រូវនៃព្រះរបស់អ៊ីស្រាអែលបានជ្រាបចូលបន្ដិចម្ដងៗ»។ សំបុត្រនេះណែនាំថា៖ «មិនត្រូវអានឬប្រើ . . . នាមរបស់ព្រះទេ»។ បន្ថែមទៅទៀត «ចំពោះការបកប្រែគម្ពីរទៅជាភាសាបច្ចុប្បន្ន . . . នាមរបស់ព្រះដែលតំណាងដោយអក្សរបួនតួដែលហៅថាតេត្រាក្រាម នោះត្រូវបកប្រែដោយប្រើពាក្យអាដូណាយឬឃីរីអុស ដែលមានន័យថា‹លោកម្ចាស់›»។ គឺច្បាស់ណាស់ សេចក្ដីបង្គាប់នេះរបស់វ៉ាទីកង់មានគោលបំណងឲ្យមនុស្សឈប់ប្រើនាមរបស់ព្រះ។

សាសនាប្រូតេស្តង់ក៏មិនបានបង្ហាញការគោរពចំពោះនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាដែរ។ អ្នកនាំពាក្យសម្រាប់ការបកប្រែគម្ពីរដែលសាសនាប្រូតេស្តង់បានឧបត្ថម្ភឈ្មោះញូវអ៊ីនធឺណេសិនណូលវើសិន ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយជាភាសាអង់គ្លេសនៅឆ្នាំ១៩៧៨បាននិយាយថា៖ «យេហូវ៉ាជានាមរបស់ព្រះ ហើយយើងគួរប្រើនាមនោះក្នុងសេចក្ដីបកប្រែរបស់យើង។ ប៉ុន្តែ យើងបានចំណាយ២.២២៥.០០០ដុល្លារអាម៉េរិកសម្រាប់សេចក្ដីបកប្រែនេះ ដូច្នេះបើយើងបកប្រែឃ្លាដូចជាទំនុកតម្កើងទី២៣ថា‹យ៉ាវ៉េជាគង្វាលរបស់ខ្ញុំ› នោះយើងពិតជាបង្ហិនលុយមែនព្រោះគ្មាននរណានឹងប្រើគម្ពីររបស់យើងទេ»។

លើសពីនេះទៅទៀត នៅអាម៉េរិកឡាទីន សាសនាខ្លះបានរារាំងបណ្ដាជនមិនឲ្យស្គាល់នាមរបស់ព្រះ។ ទីប្រឹក្សាខាងការបកប្រែគម្ពីរសម្រាប់សមាគមគម្ពីរមួយ (United Bible Societies) ឈ្មោះស្ទីវិន វត់ បានសរសេរថា៖ «ការជជែកតទល់គ្នាមិនឈប់ឈរក្នុងចំណោមអ្នកកាន់សាសនាប្រូតេស្តង់នៅអាម៉េរិកឡាទីនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើនាមយេហូវ៉ា . . . គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ណាស់ដែលសាសនាធំមួយដែលកាន់តែចម្រើនឡើងឈ្មោះភិន្ដាកុសថ្មី . . . បានស្រដីថាពួកគេចង់ប្រើសេចក្ដីបកប្រែរ៉េណា វ៉ាឡេរ៉ាដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅឆ្នាំ១៩៦០ តែមិនចង់ឲ្យមាននាមយេហូវ៉ាទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេចង់ប្រើពាក្យសេញរដែលមានន័យថា[លោកម្ចាស់]»។ យោងទៅតាមស្ទីវិន វត់ ដំបូងសមាគមគម្ពីរនោះមិនព្រមធ្វើតាមសំណើនេះទេ តែក្រោយមកពួកគេសុខចិត្តធ្វើតាមវិញ ហើយបោះពុម្ពផ្សាយសេចក្ដីបកប្រែរ៉េណា វ៉ាឡេរ៉ាមួយដែល«គ្មានពាក្យយេហូវ៉ា»។

ការលុបចោលនាមរបស់ព្រះចេញពីបណ្ដាំជាលាយលក្ខណ៍អក្សររបស់លោក ហើយដាក់ជំនួសដោយពាក្យ«លោកម្ចាស់» នេះរារាំងអ្នកអានមិនឲ្យស្គាល់ព្រះច្បាស់។ ការដាក់ជំនួសបែបនេះបណ្ដាលឲ្យមានការយល់ច្រឡំ។ ជាឧទាហរណ៍ អ្នកអានមិនអាចដឹងទេថា ពាក្យ«លោកម្ចាស់»សំដៅទៅលើព្រះយេហូវ៉ាឬក៏លោកយេស៊ូដែលជាបុត្ររបស់លោក។ យ៉ាងនេះ ក្នុងបទគម្ពីរដែលសាវ័កពេត្រុសបានដកស្រង់ពាក្យរបស់ដាវីឌដែលពោលថា៖ «ព្រះយេហូវ៉ាមានប្រសាសន៍ទៅលោកម្ចាស់របស់ខ្ញុំ[លោកយេស៊ូដែលព្រះបានប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញ]ថា៖ ‹ចូរអង្គុយនៅខាងស្ដាំខ្ញុំ›»។ ប៉ុន្តែ សេចក្ដីបកប្រែជាច្រើនបកប្រែឃ្លានេះថា៖ «ព្រះអម្ចាស់ទ្រង់មានបន្ទូលនឹងព្រះអម្ចាស់នៃទូលបង្គំ»។ (សកម្មភាព ២:៣៤; កិច្ចការ ២:៣៤, សមាគមខ្មែរនៃព្រះគម្ពីរបរិសុទ្ធ) បន្ថែមទៅទៀត ក្នុងសំណេររបស់ដាវីឌ ឃ្លាញដែលមានចំណងជើងថា«យ៉ាវ៉េនិងព្រះនៃជំនឿរបស់គ្រិស្តសាសនិក» គាត់បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «លទ្ធផលមួយនៃការដកនាមយ៉ាវ៉េចេញពីគំនិតរបស់គ្រិស្តសាសនិកគឺ មនុស្សបានផ្ដោតអារម្មណ៍ទៅលើគ្រិស្តវិញ»។ ហេតុនេះ មនុស្សជាច្រើនដែលទៅវិហារមិនសូវដឹងទេថា បុគ្គលដែលលោកយេស៊ូបានអធិដ្ឋានទៅនោះ គឺជាព្រះដ៏ពិតដែលមានឈ្មោះយេហូវ៉ា។

ស្តីអំពីព្រះ សាថានបានខំប្រឹងប្រែងធ្វើឲ្យចិត្តគំនិតរបស់មនុស្សទៅជាងងឹត។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី លោកអ្នកអាចស្គាល់ព្រះយេហូវ៉ាច្បាស់។

លោកអ្នកអាចស្គាល់នាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាបាន

យើងដឹងប្រាកដថា សាថានបានវាយប្រហារនាមរបស់ព្រះ ហើយវាឆ្លាតក្នុងការប្រើសាសនាក្លែងក្លាយដើម្បីធ្វើដូច្នេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការពិតគឺថា គ្មានអំណាចណានៅស្ថានសួគ៌ឬនៅផែនដីដែលអាចរារាំងព្រះយេហូវ៉ាដែលជាម្ចាស់ដ៏ឧត្តមបំផុត មិនឲ្យសម្ដែងឲ្យពួកអ្នកដែលចង់ដឹងសេចក្ដីពិតអំពីលោក ស្គាល់នាមរបស់លោក ហើយស្គាល់គោលបំណងដ៏អស្ចារ្យរបស់លោកចំពោះមនុស្សដែលស្មោះត្រង់ឡើយ។

សាក្សីព្រះយេហូវ៉ានឹងពេញចិត្តជួយលោកអ្នកចូលទៅជិតព្រះតាមរយៈការសិក្សាគម្ពីរ។ ពួកគេធ្វើតាមគំរូរបស់លោកយេស៊ូដែលបានជម្រាបព្រះថា៖ «ខ្ញុំបានសម្ដែងឲ្យពួកគាត់ស្គាល់នាមរបស់លោក»។ (យ៉ូហាន ១៧:២៦) កាលដែលលោកអ្នកពិចារណាអំពីបទគម្ពីរដែលបង្ហាញពីតួនាទីផ្សេងៗរបស់ព្រះយេហូវ៉ាដើម្បីផ្ដល់ពរដល់មនុស្សជាតិ នោះលោកអ្នកនឹងស្គាល់លក្ខណៈជាច្រើនដ៏ប្រសើរនៃបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់លោក។

យ៉ូបដែលជាបុព្វបុរសដ៏ស្មោះត្រង់នៃសាសន៍អ៊ីស្រាអែល មាន‹មិត្រភាពជាមួយព្រះ› ហើយលោកអ្នកក៏អាចមានមិត្តភាពជាមួយព្រះដែរ។ (យ៉ូប ២៩:៤) ដោយមានចំណេះអំពីបណ្ដាំរបស់ព្រះ លោកអ្នកអាចស្គាល់នាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា។ ចំណេះបែបនេះនឹងពង្រឹងទំនុកចិត្តលោកអ្នកថា ព្រះយេហូវ៉ានឹងធ្វើស្របតាមអត្ថន័យនៃនាមរបស់លោកដែលថា«ខ្ញុំនឹងក្លាយទៅជាអ្វីដែលខ្ញុំនឹងក្លាយទៅជា»។ (និក្ខមនំ ៣:១៤, ព.ថ.) ដូច្នេះ ព្រះប្រាកដជានឹងសម្រេចសេចក្ដីសន្យាដ៏ល្អទាំងអស់របស់លោកចំពោះមនុស្សជាតិ។

[ប្រអប់/រូបភាពនៅទំព័រ៦]

តើគ្រិស្តសាសនិក នៅសតវត្សរ៍ទី១ ប្រើនាមរបស់ព្រះឬទេ?

ក្នុងអំឡុងសម័យនៃពួកសាវ័ករបស់លោកយេស៊ូនៅសតវត្សរ៍ទី១ គ.ស. ក្រុមជំនុំគ្រិស្តសាសនិកបានត្រូវបង្កើតឡើងនៅប្រទេសជាច្រើន។ សមាជិកនៃក្រុមជំនុំទាំងនោះបានជួបជុំគ្នាជាទៀងទាត់ដើម្បីសិក្សាបទគម្ពីរ។ តើបទគម្ពីរដែលគ្រិស្តសាសនិកប្រើនៅសតវត្សរ៍ទី១ មាននាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាឬទេ?

នៅសម័យនោះ ភាសាក្រិចបានក្លាយទៅជាភាសាអន្តរជាតិ ម្ល៉ោះហើយក្រុមជំនុំជាច្រើនប្រើឯកសារគម្ពីរសេបធួជីនភាសាក្រិចដែលបានបង្ហើយនៅសតវត្សរ៍ទី២ មុនគ.ស. ដែលជាសេចក្ដីបកប្រែពីបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ។ បណ្ឌិតខ្លះខាងគម្ពីរអះអាងថា តាំងពីពេលឯកសារគម្ពីរសេបធួជីនបានត្រូវបកប្រែមក ឯកសារគម្ពីរនោះតែងតែជំនួសនាមរបស់ព្រះដោយឋានៈឃីរីអុស ដែលជាពាក្យភាសាក្រិចដែលមានន័យថា«លោកម្ចាស់»។ ប៉ុន្តែ មានភ័ស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ថានេះគឺមិនមែនជាការពិតទេ។

នៅទំព័រនេះ បំណែកទាំងនេះគឺមកពីផ្នែកខ្លះៗនៃឯកសារគម្ពីរសេបធួជីនភាសាក្រិច ដែលមានតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១ មុនគ.ស.។ បំណែកទាំងនេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់នូវនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា ដែលបានត្រូវតំណាងដោយអក្សរបួនតួជាភាសាហេប្រឺ יהוה (យហវហ) ឬតេត្រាក្រាមនៅក្នុងឯកសារភាសាក្រិច។ សាស្ដ្រាចារ្យម្នាក់ឈ្មោះជោច ហាវឺដ បានសរសេរថា៖ «យើងមានគម្ពីរសេបធួជីនភាសាក្រិចបីដែលបានចម្លងតាំងពីមុនសម័យពួកគ្រិស្តសាសនិកមក។ ក្នុងគម្ពីរទាំងបីនោះ តេត្រាក្រាមឬអក្សរបួនតួមិនបានបកប្រែជាឃីរីអុស សូម្បីតែមួយដងក៏មិនមានដែរ តែតាមពិតតេត្រាក្រាមឬអក្សរបួនតួនោះគឺមិនបានបកប្រែសោះ។ ឥឡូវយើងអាចប្រាកដជិតមួយរយភាគរយថា មុន ក្នុងអំឡុង និងក្រោយសតវត្សរ៍ទី១ គ.ស. ជនជាតិយូដាមានទម្លាប់សរសេរនាមរបស់ព្រះ . . . ក្នុងឯកសារភាសាក្រិចនៃបទគម្ពីរ» (Biblical Archaeology Review)។

តើពួកសាវ័កនិងពួកអ្នកកាន់តាមលោកយេស៊ូបានប្រើនាមរបស់ព្រះក្នុងសំណេររបស់ពួកគេឬទេ? សាស្ដ្រាចារ្យជោច ហាវឺដបានកត់សម្គាល់ថា៖ «ក្រុមជំនុំនៅសតវត្សរ៍ទី១ គ.ស. បានប្រើនិងដកស្រង់ពីឯកសារគម្ពីរសេបធួជីន។ ពេលឯកសារគម្ពីរនេះមាននាមរបស់ព្រះជាអក្សរហេប្រឺ នោះអ្នកសរសេរគម្ពីរសញ្ញាថ្មីពិតជាបានបញ្ចូលតេត្រាក្រាមឬអក្សរបួនតួក្នុងការដកស្រង់របស់ពួកគេ»។

អាស្រ័យហេតុនេះ យើងអាចសន្និដ្ឋានដោយមានទំនុកចិត្តទាំងស្រុងថា គ្រិស្តសាសនិកនៅសតវត្សរ៍ទី១អាចអាននាមរបស់ព្រះក្នុងសេចក្ដីបកប្រែនៃបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ និងក្នុងបទគម្ពីរគ្រិស្តសាសនិកជាភាសាក្រិច។

[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិ]

All photos: Société Royale de Papyrologie du Caire

[រូបភាពនៅទំព័រ៤, ៥]

បំណែកមួយដែលមាននាមរបស់ព្រះក្នុងរមូរអេសាយនៅសមុទ្រស្លាប់

[រូបភាពនៅទំព័រ៤]

[រូបភាពនៅទំព័រ៧]

សាសនាគ្រិស្តបានលុបចោលនាមរបស់ព្រះដោយសារទម្លាប់ជនជាតិយូដាឬដោយសារចង់បានកម្រៃ

[រូបភាពនៅទំព័រ៨]

លោកយេស៊ូបានទុកគំរូល្អដោយបានសម្ដែងឲ្យគេស្គាល់នាមរបស់ព្រះ