សំណួរពីយុវវ័យ
តើការមានសុជីវធម៌សំខាន់ទេ?
មនុស្សខ្លះនិយាយថា៖‹ខ្ញុំចាំបាច់បើកទ្វារឲ្យគេធ្វើអី បើគេមិនបើកទ្វារឲ្យខ្ញុំផង›។
‹ការនិយាយពាក្យ«សូម»«អរគុណ»និង«សូមអធ្យាស្រ័យ» គឺមិនសំខាន់ទេ›។
‹ខ្ញុំមិនចាំបាច់គួរសមជាមួយបងប្អូនខ្ញុំទេ ព្រោះយើងជាក្រុមគ្រួសារនឹងគ្នា›។
តើប្អូនទំនងជានិយាយពាក្យសម្ដីស្រដៀងនេះទេ។ បើមែន ប្អូនខកខានទទួលប្រយោជន៍ពីការបង្ហាញសុជីវធម៌។
អ្វីដែលប្អូនគួរដឹងអំពីសុជីវធម៌
ការមានសុជីវធម៌អាចធ្វើឲ្យបីយ៉ាងក្នុងជីវិតរបស់ប្អូនកាន់តែប្រសើរ៖
១. កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ប្អូន។ របៀបដែលប្អូនប្រព្រឹត្តទៅលើអ្នកឯទៀត អាចនាំឲ្យអ្នកឯទៀតមានទស្សនៈល្អឬមិនល្អមកលើប្អូន។ ប្រសិនបើប្អូនមានសុជីវធម៌ នោះទំនងជាអ្នកឯទៀតចាត់ទុកប្អូនជាមនុស្សដែលមានគំនិតចាស់ទុំនិងមានទំនួលខុសត្រូវ ហើយពួកគេនឹងឲ្យតម្លៃចំពោះប្អូន។ ផ្ទុយទៅវិញ បើប្អូនគ្មានសុជីវធម៌ នោះអ្នកឯទៀតនឹងសន្និដ្ឋានថាប្អូនជាមនុស្សដែលគិតតែប្រយោជន៍ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើយបើប្អូនចង់រកការងារធ្វើ គេប្រហែលជាមិនទទួលប្អូនឲ្យធ្វើការទេ។ លើសពីនោះទៅទៀត ប្អូនក៏ប្រហែលបាត់បង់ឱកាសល្អជាច្រើនដែរ។ ដូចគម្ពីរចែងថា៖«ជនឃោរឃៅតែងតែនាំឲ្យខ្លួនអាប់ឱន»។—សុភាសិត ១១:១៧; កំណត់សម្គាល់
២. មិត្តភាពរបស់ប្អូន។ គម្ពីរចែងថា៖«ចូរបំពាក់ខ្លួនដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ ព្រោះនេះជាចំណងដែលធ្វើឲ្យមានសាមគ្គីភាពល្អឥតខ្ចោះ»។ (កូឡុស ៣:១៤) នេះជាការពិតមែនចំពោះមិត្តភាព ព្រោះមនុស្សចង់ចូលទៅជិតអ្នកដែលមានសុជីវធម៌និងប្រព្រឹត្តល្អទៅលើពួកគេ។ គ្មានអ្នកណាចង់ចូលទៅជិតមនុស្សដែលគ្មានសុជីវធម៌ឬឈ្លើយនោះទេ។
៣. របៀបដែលអ្នកឯទៀតប្រព្រឹត្តមកលើប្អូន។ ប្អូនស្រីម្នាក់ឈ្មោះជេននីហ្វើ បាននិយាយថា៖«ប្រសិនបើយើងតែងតែប្រព្រឹត្តដោយគួរសម នោះអ្នកឯទៀតនឹងប្រព្រឹត្តល្អមកកាន់យើង សូម្បីតែបុគ្គលដែលមិនចេះគួរសម ក៏ប្រព្រឹត្តល្អមកវិញដែរ»។ ប៉ុន្តែ បើប្អូនប្រព្រឹត្តដោយគ្មានសុជីវធម៌ នោះអ្នកឯទៀតនឹងប្រព្រឹត្តបែបនោះមកប្អូនវិញដែរ។ គម្ពីរចែងថា៖«អ្នកវាល់ឲ្យគេប៉ុនណា គេក៏នឹងវាល់ឲ្យអ្នកប៉ុណ្ណឹងដែរ»។—ម៉ាថាយ ៧:២
សរុបសេចក្ដី៖ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកឯទៀតគឺជាផ្នែកមួយនៃជីវិតរបស់យើង។ ហេតុនេះហើយរបៀបដែលយើងប្រព្រឹត្តអាចមានឥទ្ធិពលទៅលើទស្សនៈរបស់អ្នកឯទៀតនិងរបៀបដែលពួកគេប្រព្រឹត្តមកលើយើង។ បើនិយាយឲ្យស្រួលយល់ សុជីវធម៌របស់យើងគឺពិតជាសំខាន់ណាស់!
របៀបបង្ហាញសុជីវធម៌ឲ្យកាន់តែប្រសើរ
១. កត់សម្គាល់ការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួន។ សូមសួរខ្លួននូវសំណួរដូចជា៖‹តើខ្ញុំនិយាយដោយការគោរពទៅកាន់អ្នកដែលមានវ័យចាស់ជាងខ្ញុំទេ? តើខ្ញុំនិយាយពាក្យ«សូម» «អរគុណ» ឬ«សូមអធ្យាស្រ័យ»ច្រើនប៉ុណ្ណា? ពេលខ្ញុំនិយាយជាមួយអ្នកឯទៀត តើខ្ញុំឲ្យអ្វីផ្សេងបង្វែរអារម្មណ៍ខ្ញុំទេ ដូចជាអាននិងឆ្លើយតបសារ? តើខ្ញុំប្រព្រឹត្តចំពោះឪពុកម្ដាយនិងបងប្អូនខ្ញុំដោយការគោរពទេ? ឬតើខ្ញុំប្រព្រឹត្តយ៉ាងណាក៏បាន ដោយសារតែ«ពួកគាត់ជាក្រុមគ្រួសារខ្ញុំ»ឬទេ?›។
គម្ពីរចែងថា៖«ក្នុងការលើកកិត្តិយសគ្នាទៅវិញទៅមក ចូរលើកកិត្តិយសគេមុន»។—រ៉ូម ១២:១០
២. កំណត់គោលដៅ។ សូមកត់ទុកចំណុចបីដែលប្អូនចង់រីកចម្រើន។ ជាឧទាហរណ៍ ប្អូនអាលីសុនដែលមានអាយុ១៥ឆ្នាំបានប្រាប់ថា គាត់ត្រូវ«ធ្វើជាអ្នកដែលពូកែស្ដាប់ ជាជាងពូកែនិយាយ»។ ប្អូនដាវីឌដែលមានអាយុ១៩ឆ្នាំបានប្រាប់ថា គាត់ត្រូវព្យាយាមមិនផ្ញើសារពេលគាត់នៅជាមួយក្រុមគ្រួសារឬមិត្តភក្តិ ព្រោះនោះមិនបង្ហាញការគោរព។ នេះហាក់ដូចជាយើងចង់បង្ហាញថាយើងចង់និយាយជាមួយបុគ្គលផ្សេងទៀតមិនមែនជាមួយពួកគាត់ទេ»។ ប្អូនអេឌវ៉ាដដែលមានអាយុ១៧ឆ្នាំ បានរៀបរាប់ថា គាត់ត្រូវឈប់និយាយកាត់អ្នកឯទៀតពេលពួកគេកំពុងនិយាយ។ ប្អូនជេននីហ្វើដែលបានរៀបរាប់នៅខាងលើ បានតាំងចិត្តបង្ហាញសុជីវធម៌ពេលនៅមួយនឹងមនុស្សដែលមានវ័យចាស់។ គាត់និយាយថា៖«ពីមុន ពេលខ្ញុំជួបមនុស្សវ័យចាស់ ខ្ញុំគ្រាន់តែជំរាបសួរ រួចខ្ញុំរកលេសទៅនិយាយជាមួយអ្នកដែលមានអាយុស្រករខ្ញុំវិញ។ ប៉ុន្តែ ឥឡូវខ្ញុំខំព្យាយាមស្គាល់ពួកគាត់ឲ្យកាន់តែច្បាស់។ នេះបានជួយខ្ញុំឲ្យមានសុជីវធម៌ច្រើនជាង»។
គម្ពីរចែងថា៖«ចូរបន្តយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកឯទៀត មិនត្រូវគិតតែអំពីរឿងផ្ទាល់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ»។—ភីលីព ២:៤
៣. ពិនិត្យមើលការរីកច្រើនរបស់ប្អូន។ អស់មួយខែ សូមមើលថាពាក្យសម្ដីឬការប្រព្រឹត្តត្រង់ចំណុចណាខ្លះដែលប្អូនចង់រីកចម្រើន។ រួចមក នៅចុងខែ សូមសួរខ្លួនថា៖‹ក្រោយពីខ្ញុំកែប្រែពាក្យសម្ដីនិងការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្ញុំហើយ តើខ្ញុំបានក្លាយជាមនុស្សដែលប្រសើរជាងយ៉ាងដូចម្ដេច? តើមានចំណុចណាខ្លះទៀតដែលខ្ញុំត្រូវរីកចម្រើន?›។ សូមកំណត់គោលដៅថ្មីស្របតាមចំណុចដែលប្អូនចង់រីកចម្រើន។
គម្ពីរចែងថា៖«ចូរប្រព្រឹត្តទៅលើអ្នកឯទៀត ដូចដែលអ្នកចង់ឲ្យពួកគេប្រព្រឹត្តមកលើអ្នកដែរ»។—លូកា ៦:៣១