តើយើងអាចបំបាត់សង្គ្រាមនិងជម្លោះហិង្សាឬទេ?
មានមូលហេតុជាច្រើនដែលបណ្ដាលឲ្យមនុស្សឈ្លោះនិងច្បាំងគ្នា។ អ្នកខ្លះច្បាំងគ្នាដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច ឬសង្គម។ អ្នកខ្លះទៀតច្បាំងគ្នាដើម្បីដណ្ដើមយកទឹកដី និងធនធានធម្មជាតិ។ ជម្លោះជាច្រើនកើតឡើងដោយសារការប្រកាន់ពូជសាសន៍ដែលមានរយៈពេលជាយូរមកហើយ ឬដោយសារសាសនាខុសគ្នា។ តើមនុស្សព្យាយាមធ្វើអ្វីដើម្បីបញ្ឈប់ការច្បាំងគ្នា និងដើម្បីមានសន្តិភាព? តើពួកគេអាចបញ្ឈប់សង្គ្រាមបានដែរឬទេ?
Drazen_/E+ via Getty Images
ពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ច
គោលដៅ៖ គឺដើម្បីធ្វើឲ្យជីវភាពរបស់មនុស្សកាន់តែល្អប្រសើរឡើង។ នេះអាចជួយលុបបំបាត់ ឬកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រដែលជាកត្តាមួយដែលបណ្ដាលឲ្យមានជម្លោះ។
ការពិបាក៖ តម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្លាស់ប្ដូរការចំណាយរបស់ពួកគេ។ នៅឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋាភិបាលនៅទូទាំងពិភពលោកបានចំណាយទឹកប្រាក់ប្រមាណ៣៤,១ពាន់លានដុល្លារដើម្បីរក្សាឲ្យមានសន្តិភាព។ នេះគឺស្មើនឹង០,៤ភាគរយប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងចំនួនទឹកប្រាក់ដែលរដ្ឋាភិបាលបានចំណាយទៅលើផ្នែកយោធានៅឆ្នាំនោះ។
អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកអង់តូនីញ៉ូ គុថេរិស បានរៀបរាប់ថា៖ «យើងបានចំណាយប្រាក់ និងធនធានដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះច្រើនជាងចំណាយប្រាក់ដើម្បីទប់ស្កាត់សង្គ្រាម និងរក្សាឲ្យមានសន្តិភាព»។
អ្វីដែលគម្ពីរចែង៖ រដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នផ្សេងៗរបស់ពិភពលោកនេះអាចផ្ដល់ជំនួយដល់មនុស្សក្រីក្រ ប៉ុន្តែពួកគេមិនអាចលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រទាំងស្រុងបានឡើយ។—ការបំភ្លឺច្បាប់ ១៥:១១; ម៉ាថាយ ២៦:១១
ការទូត
គោលដៅ៖ គឺដើម្បីទប់ស្កាត់ឬដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការពិគ្រោះគ្នា និងការចរចាដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ភាគីទាំងសងខាង។
ការពិបាក៖ ភាគីមួយឬច្រើនជាងអាចមិនព្រមចរចា សម្របសម្រួល ឬទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀង។ ម្យ៉ាងទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពអាចបំផ្លាញយ៉ាងងាយ។
រេម៉ិន អែហ្វ ស្មីត ពីទស្សនាវដ្ដីការទូតអាម៉េរិកបានរៀបរាប់ថា៖ «ការទូតមិនតែងតែជោគជ័យទេ។ កិច្ចព្រមព្រៀងដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមអាចលម្អៀងទៅម្ខាងៗ ហើយអាចនាំឲ្យមានជម្លោះនៅពេលក្រោយមក»។
អ្វីដែលគម្ពីរចែង៖ មនុស្សគួរ«ខំប្រឹងធ្វើឲ្យមានសន្តិភាព»។ (ចម្រៀងសរសើរព្រះ ៣៤:១៤) ប៉ុន្តែមនុស្សជាច្រើននៅសព្វថ្ងៃនេះ«គ្មានភក្ដីភាព . . . មិនព្រមស្រុះស្រួលគ្នា . . . ជាអ្នកក្បត់»។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:១-៤) លក្ខណៈបែបនេះបានរារាំងមិនឲ្យអ្នកដឹកនាំនយោបាយដែលមានចិត្តស្មោះអាចដោះស្រាយជម្លោះផ្សេងៗ។
ការដកហូតអាវុធ
គោលដៅ៖ គឺដើម្បីកាត់បន្ថយឬបំបាត់ចោលអាវុធ ជាពិសេសអាវុធនុយក្លេអ៊ែ អាវុធគីមី និងអាវុធជីវសាស្ត្រ។
ការពិបាក៖ ប្រជាជាតិនានាច្រើនតែមិនចង់ដកហូតអាវុធរបស់ខ្លួនទេ ព្រោះពួកគេខ្លាចបាត់បង់អំណាច ឬខ្លាចប្រទេសឯទៀតវាយប្រហារមកលើពួកគេ។ ការបំបាត់ចោលអាវុធមិនអាចបំបាត់ចោលមូលហេតុដែលមនុស្សច្បាំងគ្នាទេ។
សៀវភៅមួយអំពីការដកហូតអាវុធ (Securing Our Common Future: An Agenda for Disarmament) បានរៀបរាប់ថា៖ «ពេលសង្គ្រាមត្រជាក់បានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ១៩៩១ រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងដើម្បីដកហូតអាវុធ កាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ បំបាត់ភាពតានតឹងរវាងប្រទេសនីមួយៗ ហើយសំខាន់បំផុត ជួយឲ្យពិភពលោកកាន់តែមានសុវត្ថិភាព និងសន្តិភាព។ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង ពួកគេមិនបានធ្វើតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ»។
អ្វីដែលគម្ពីរចែង៖ មនុស្សគួរបោះចោលគ្រឿងអាវុធ ហើយ«យកដាវរបស់ខ្លួន ដំធ្វើជាផាលនង្គ័ល»។ (អេសាយ ២:៤) ប៉ុន្តែដើម្បីបំបាត់សង្គ្រាម ពួកគេត្រូវធ្វើច្រើនជាងនេះ ដោយសារដើមហេតុនៃអំពើហិង្សាគឺផ្ដើមចេញពីចិត្តរបស់មនុស្ស។—ម៉ាថាយ ១៥:១៩
ការចងសម្ពន្ធភាពដើម្បីទប់ស្កាត់សង្គ្រាម
គោលដៅ៖ គឺរដ្ឋាភិបាលផ្សេងៗចងសម្ពន្ធភាពជាមួយគ្នាដើម្បីការពារខ្លួនពីប្រទេសដែលចង់ឈ្លានពាន។ ធម្មតា ប្រទេសដែលចង់ឈ្លានពាននឹងមិនចាប់ផ្ដើមសង្គ្រាមទេ បើដឹងថាគេត្រូវតទល់នឹងប្រទេសជាច្រើន។
ការពិបាក៖ ការដឹងថាប្រទេសដែលចងសម្ពន្ធភាពគ្នានឹងវាយប្រហារតបវិញ មិនមានន័យថាប្រទេសឯទៀតនឹងមិនហ៊ានឈ្លានពានទេ។ បន្ថែមទៅទៀត ប្រជាជាតិដែលចងសម្ពន្ធភាពគ្នា មិនតែងតែគោរពពាក្យសន្យារបស់ពួកគេ និងយល់ស្របគ្នាអំពីពេលណា និងរបៀបណាដែលពួកគេគួរប្រព្រឹត្តចំពោះប្រទេសដែលឈ្លានពានឡើយ។
សព្វវចនាធិប្បាយប៊្រីធែណនីកាបានពន្យល់ថា៖ «ទោះជាអង្គការសម្ពន្ធប្រជាជាតិ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ បានខំជួយរដ្ឋាភិបាលនានាឲ្យចងសម្ពន្ធភាពជាមួយគ្នាក៏ដោយ តែការធ្វើដូច្នេះមិនបានបញ្ឈប់សង្គ្រាមឡើយ»។
អ្វីដែលគម្ពីរចែង៖ ធម្មតា ការមានគ្នាច្រើននាំឲ្យមានសុវត្ថិភាព។ (អ្នកទូន្មាន ៤:១២) ប៉ុន្តែ អង្គការរបស់មនុស្សមិនអាចនាំឲ្យមានសន្តិភាពនិងសន្តិសុខយូរអង្វែងទេ។ ព្រោះគម្ពីរចែងថា៖ «កុំទុកចិត្តពួកមានឋានៈខ្ពស់ កុំទុកចិត្តមនុស្ស ព្រោះពួកគេមិនអាចជួយសង្គ្រោះបានឡើយ។ ពេលគេផុតដង្ហើម គេត្រឡប់ទៅជាដីវិញ។ នៅថ្ងៃនោះឯង ការគិតគូររបស់គេក៏រលាយសាបសូន្យទៅ»។—ចម្រៀងសរសើរព្រះ ១៤៦:៣, ៤
ទោះជាប្រជាជាតិជាច្រើនខំព្យាយាមយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីធ្វើឲ្យមានសន្តិភាពក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅតែមានសង្គ្រាម។