BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w08 1/1 pp. 22-24
  • Bintu byo Ambila Jimo Yehoba Bifikizhiwa

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bintu byo Ambila Jimo Yehoba Bifikizhiwa
  • Kyamba kya Usopa—2008
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bantu ba ku Kala
  • Bishinka bya Kukumya
  • Baibolo—Buku Wafuma kwi Lesa
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
  • Fundai Byavula pa Bungauzhi bwa mu Baibolo
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2023
  • Bufumu bwa Lesa Bubena Kulama!
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
  • Buku Usolola Kuyuka Lesa
    Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
Kyamba kya Usopa—2008
w08 1/1 pp. 22-24

Bintu byo Ambila Jimo Yehoba Bifikizhiwa

“A MIWA ne Lesa, ka kujipo mukwabo ne; amiwa ne Lesa, ka kujipo mukwabo waesakana pamo ne amiwa ne, yenka usapwila jimo mu ntendekelo bintu bikamweka ku mpelo, ne kusapwila jimo mu bimye bya kala kene bintu bikyangye kumweka.” (Isaya 46:9, 10) Bino byo byaamba Yehoba wambila jimo bintu biji kulutwe kwa kubula kubepa.

Bantu bayukanyikwa bingi kwambila jimo bintu byo bakoba kulutwe byo babula ne kufikizhatu ne. Onkao mambo, Baibolo byo aji buku wa bungauzhi wafwainwa kutundaika aba bonse bakeba bukine kupesapesa kuba’mba bamone umvwe kya kine Lesa ye mwine mwinaye. Twayai tumonepo bungauzhi bumo bwa mu Baibolo bwafikizhiwapo kala.

Bantu ba ku Kala

Lesa waambijile jimo amba muzhi wa Babilona ukonaunwa kikupu kabiji ne kuba’mba mizhi ya bena Edomu, Moabu, Amonyi ne Tila nayo ikonaunwa kabji kechi ikekalako jibiji ne. (Yelemiya 48:42; 49:17, 18; 51:24-26; Obadiya 8, 18; Zefwaniya 2:8, 9) Kuzhiya kwa ino mikoka ya bantu kwamwesha kuluñama kwa Mambo a Lesa a bungauzhi.

Bamo bakonsha kwamba’mba muntu uji yense wakonsha kwambila jimo bikamwekala mukoka kuba’mba ukazhiya kikale wakosa kya byepi nangwa kya byepi. Ñambilo ya uno mutundu imwesha kulengulula kishinka kya kuba’mba Baibolo waambijile jimo bintu byonse bikamwekela ino mikoka. Kya kumwenako, walumbulwijile jimo muzhi wa Babilona byo akashinjiwa. Baibolo waambijile jimo kuba’mba uno muzhi ukashinjiwa na bena Media, ne bashilikale bakatangijilwanga na kalama aye Kilusa, kabiji ne kuba’mba ukomisha mema a mikola yazhikijilanga yewa muzhi.—Isaya 13:17-19; 44:27–45:1.

Baibolo kechi waambijilengatu jimo ku mikoka yonse ya bantu kuba’mba ikashinjiwa ne kuleka kwikalako myaka ne myaka ne. Pa mambo a kwambila jimo kushinjiwa kwa Yelusalema ku bena Babilona, Lesa waambile’mba umo muzhi ukabwezhiwa jibiji nangwa kya kuba mizhilo ya bena Babilona yakainye kukasulula bazha babo. (Yelemiya 24:4-7; 29:10; 30:18, 19) Buno bungauzhi bwafikizhiwe, kabiji bisaka bya Bayudea byatwajijila kwikalako kufika ne buji lelo.

Kabiji Yehoba waambijile jimo kuba’mba Ijipita bakamushinda nangwa kya kuba bwajinga bufumu bukatampe panopantanda pa kyokya kimye, bino “palutwe mu kyalo kya Ijipita mukekala bantu jibiji byonka byo baikajilemo kala.” Mu kuya kwa kimye, buno bufumu bukatampe bwajiko kala ‘bwaikele ke bufumu bwapela.’ (Yelemiya 46:25, 26; Ezikyo 29:14, 15) Kino nakyo kyafikizhiwe. Kabiji Yehoba waambijile jimo kuba’mba bufumu bwa Bangiliki bakebushinda nangwa kya kuba bwajinga bufumu bukatampe panopantanda pa kyo kya kimye, bino kechi waambilepo’mba uno mukoka ukazhiyatu pelu ne. Tufunjilako ka ku byazhiyile mikoka ya bantu Yehoba yo aambijile jimo konaunwa kwayo kabiji ne ku mikoka ikwabo yo abujile kwambila jimo amba ikazhiya? Tufunjilako kuba’mba Mambo a Lesa aji na bungauzhi bwa kine bwaketekelwa.

Bishinka bya Kukumya

Byonka byo kyaambiwapo kala, Yehoba wapaine bishinka byavula pa mambo a konaunwa kwa Babilona. Kabiji ne pa kwambila jimo pa mambo a konaunwa kwa Tila, buku wa Ezikyo waambile’mba mabwe, bichi ne mushiji “bakebitaya mu mema.” (Ezikyo 26:4, 5, 12) Buno bungauzhi bwafikizhiwe mu 332 B.C.E. kimye Alekasanda Mukatampe ne bashilikale banji kyo baingijishe biswaswa bya uno muzhi waonawinwe ne kulenga mukwakwa kuya pa jikuji jajinga lubaji lukwabo lwa Tila, alo nalo lwaishile konaunwa palutwe kacheche.

Bungauzhi bwanembwa mu Danyela 8:5-8, 21, 22 ne 11:3, 4 nabo bwapaine bishinka byawama pa mambo a “mfumu wa Bangiliki.” Kyaambiwe’mba uno mfumu bakamwipaya mu kimye kya kukosa kwa bufumu bwanji, kabiji ne kuba’mba bufumu bwanji bukabanwa pana bino kechi bakebupana ku ba mu kisaka kyanji ne. Byo papichile myaka kukila pa 200 panyuma ya kunembwa kwa buno bungauzhi, Alekasanda Mukatampe yewaikele mfumu wa bulume bukatampe. Mabuku a bya mpito etubula’mba Alekasanda wafwile lufu lwa kubazhimukilatu kabiji ne bufumu bwanji bebupaine ku babinemanga banji bana—kechi ku ba mu kisaka kyanji ne.

Bakajimbuluzhi baamba’mba buno bungauzhi kampe bwanembelwe bino bintu saka byaubiwa kala. Akimonai jikwabo mu jishimikila jaambiwapo kala jiji mu buku wa Danyela. Umvwe mwijimwena mu bungauzhi, bishinka bijimo ke bya kukumya. Bino umvwe mwijimwena mu bujishimikila ja bungauzhi bwa kufwanyikizhatu, nanchi mujipo bishinka byakonsha kwimulengela kuketekala bino nyi? Umvwe mujimbijimbi waikeleko panyuma ya Alekasanda wakebelenga kubepaika bantu pa mambo a bungauzhi bwa bubela, mambo ka o abujile kuvwangamo kishinka kya kuba’mba panyuma ya kufwa kwa Alekasanda, baana banji babiji baesekele kwikazha buno bufumu bino bebepayile? Mambo ka o abujile kwamba’mba papichile myaka yavula pa kuba’mba bano babinemanga bonse bana beikajike bene pa bufumu mu mapunzha onse a bufumu bwa kwa Alekasanda? Kabiji mambo ka o abujile kutongola jizhina ja mfumu mukatampe ne mazhina a boba babinemanga bana?

Mapata a kuba’mba bungauzhi bwa mu Baibolo bwanembelwe panyuma ya kuba bintu byamweka kala kechi a lelo ne, kabiji ke mapata a bantu babula bishinka mambo saka bakyangye kupesapesa bintu byo byajinga, balanguluka’mba kechi kyakonsheka kwambila jimo bintu bikamweka kulutwe ne. Na mambo akuba bakana kuketekela Baibolo kwikala Mambo a Lesa, bakebatu kulumbulula bintu byonse mwayila milanguluko yabo bene. Nangwa kikale byonkabyo, Lesa wanembeshetu bungauzhi bwawaina kumwesha kuba’mba ye mwine mwina bungauzhi bwa mu Baibolo.a

Bungauzhi bwa mu Baibolo bwakonsha kukosesha lwitabilo lwenu umvwe saka mwikalako na kimye kya kulanguluka languluka pa bungauzhi bubena kufikizhiwa. Mambo ka a kubujila kufunda bungauzhi bwa mu Baibolo? Chati iji pa peja 201 mu buku wa “Nanchi Baibolo Kine Ufunjisha’mba Ka?” yakonsha kwimukwasha kumvwisha bungauzhi byo bwafikizhiwe.b Umvwe mwalondela jino jishinda, fundainga bungauzhi na mulanguluko wa kukosesha lwitabilo lwenu. Kange mupitengamotu kapambala amba kikulu mwatangamotu ne. Languluka langulukaingapo pa kishinka kya kuba’mba bintu byonse byo ambila jimo Yehoba bifikizhiwa.

[Tubyambo twa mushi]

a Umvwe mukeba kuyukilako byavula pa mambo a bantu bakana bungauzhi bwa mu Baibolo kuba’mba bwanembelwe panyuma ya kumweka kwa bintu byaambiwa, monai peja 106-11 mu buku wa Is There a Creator Who Cares About You? wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

b Wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.

[Caption on page 24]

MAFUNDE AKWASHA MU BWIKALO

Mulanguluko mukwabo wa kulangulukapo ke uno. Lesa yenka waambijile jimo kwimana ne kupona kwa bufumu bukatampe panopantanda, ye Upana ne mafunde a mu Baibolo akwasha mu bwikalo. Amo pa ano mafunde ke ano:

Mukanowa kyonkakya kyo mubyala. —Ngalatiya 6:7.

Lusekelo lo bamona aba bapana lwakila lo bamona aba batambula.—Byubilo 20:35.

Lusekelo lufuma mu kuta muchima ku bintu bya ku mupashi.—Mateo 5:3.

Umvwe ke mwingijishe ano mafunde mu bwikalo bwenu, mukamwenamo bingi.

[Bipikichala pa peja 22, 23]

Mambo a Lesa aambijile jimo kuzhiya kwa ino mizhi . . .

EDOMU

BABILONA

. . . pano bino kechi yi ye ne

GREECE

IJIPITA

[Byambo bya Muntu Ungi]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

WHO phoro by Edouard Boubat

[Kipikichala pa peja 23]

Alekasanda Mukatampe

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu