Ikwashainga Anweba Bene Na Mambo A Lesa Ne Kukwasha Bakwenu
“Nalanguluka namba byatongolwa byenu bya mu byonse byaoloka.”—SALA. 119:128.
MUSAKUKUMBULA’MBA KA?
Mwakonsha kwingijisha byepi bulongo Binembelo pa kufunjisha bakwenu?
Paulo watazhizhe mwepi byo aambile pa ‘kolola bintu’?
Bakulumpe mu kipwilo ne bansemi bafwainwa kupana byepi lujimuno mu “bololoke”?
1. Mambo ka o twafwainwa kuketekela mu Mambo a Lesa?
KIMYE bakulumpe mu kipwilo kyo balanguluka pa ubena kufunda Baibolo inge wafikilamo kusapwila, beipuzha bene amba, ‘Nanchi ñambilo yanji ibena kumwesha amba waitabila kuba’mba Baibolo o Mambo a Lesa anembeshiwa na mupashi nyi?’a Ku muntu ukeba kwikala musapwishi wa Bufumu, ne bakalume ba Lesa bonse, mukumbu wafwainwa kwikala wa kuba’mba, ee. Mambo ka? Mambo kuketekela mu Mambo a Lesa ne kwiengijisha mu mwingilo kuketulengela kukwasha bakwetu kuyuka Yehoba pa kuba’mba bakekale na bumi bwa myaka ne myaka.
2. Mambo ka o twafwainwa ‘kutwajijila kulondela bintu byo twafunda’?
2 Mutumwa Paulo waambile bingi pa buneme bwa Mambo a Lesa byo anembejile Timoti amba: “Utwajijile kulondela bintu byo wafunjile ne byo bakukwashishe kwitabila.” “Bintu” byatongola Paulo ke bukine bwa mu Baibolo bwalengejile Timoti kuketekela mu mambo awama. Buno bukine bwitukwasha ne atweba lelo jino kabiji bukatwajijila kwitukwasha kwikala na “maana a kumona lupulukilo.” (2 Timo. 3:14, 15) Javula twingijisha byambo bya kwa Paulo byalondelapo pa kukwasha bantu kuyuka’mba Baibolo wafuma kwi Lesa, pano bino, ne atweba twafwainwa kumwenamo mu byambo bitanwa mu 2 Timoti 3:16. (Tangai.) Twayai twisambe pa bino byepelo. Kuba bino, kusa kwitulengela kuketekela kuba’mba mafunjisho a Yehoba onse ‘aoloka.’—Sala. 119:128.
“BYO BYAWAMINA KWIBAFUNJISHA BANTU”
3-5. (a) Jibumba jaubile byepi byo jatelekele ku jashi jaambile Petelo pa Pentekosita, kabiji mambo ka? (b) Mambo ka bantu bavula mu Tesalonika o batambwijile bukine? (c) Ki ka kyakonsha kutundaika bantu lelo jino pa mambo a mwingilo wetu?
3 Yesu wabujile kisaka kya bena Isalela amba: ‘Mbena kwimutumina bangauzhi ne ba maana ne bafunjishi.’ (Mat. 23:34) Yesu waambilenga pa baana banji ba bwanga boafunjishe kwingijisha Binembelo mu mwingilo wabo. Pa Pentekosita mu 33 C.E., umo wa mu bano “bafunjishi” aye mutumwa Petelo, waambile jashi ku jibumba jikatampe mu Yelusalema, mo aingijishe Binembelo bya Kihebelu byavula. Petelo byo alumbulwilenga bino Binembelo, bavula bamutelekelenga “michima yabo ibakatezhe bingi.” Kabiji balapijile ku bundengamambo bwabo. Bantu nobe biumbi bisatu balombele lulekelo lwa mambo kwi Lesa kabiji baikele bena Kilishitu.—Byu. 2:37-41.
4 Mufunjishi mukwabo wajinga mutumwa Paulo, wasapwijile mambo awama mu mapunzha akwabo kufuma mu Yelusalema. Mu muzhi mukatampe wa Tesalonika mu kibunji kya Makedonya, waambile ku Bayudea bapopwelanga mu nshinagoga. Pa moba a Sabado asatu, Paulo “waambañenenga nabo mu Binembelo saka ebalumbulwila ne kwibashiina na bino binembelo amba kyafwainwe Kilishitu kumanama ne kusanguka ku bafu.” Ki ka kyafuminemo? “[Bayudea] bamo baitabijile,” kubikapo ne “jibumba jikatampe ja Bangiliki.”—Byu. 17:1-4.
5 Bakalume ba Lesa byo bengijisha Baibolo lelo jino bitundaika bantu bavula bingi. Nyenga umo mu Switzerland byo atangijile mwanamulume umo kinembelo, uno mwanamulume wamwipwizhe’mba: “Muya ku ñanyi kipwilo?” Nyenga wakumbwile’mba: “Twi Bakamonyi ba kwa Yehoba.” Uno mwanamulume waambile’mba: “Naji kulubamotu. Bakamonyi ba kwa Yehoba bo bonkatu bakonsha kwiya pa nzubo yami na kuntangila Baibolo.”
6, 7. (a) Aba bafunjisha mu kipwilo bakonsha kwingijisha byepi bulongo Baibolo? (b) Twakonsha kwingijisha byepi bulongo Binembelo kimye kyo tubena kufunjisha bantu Baibolo?
6 Twakonsha kwingijisha byepi bulongo Baibolo mu mfunjishisho yetu? Inge bemupa majashi nangwa mbajitu ikwabo pa kupwila, mwafwainwa kwingijishanga Binembelo. Mu kifulo kya kubula luonde byaamba kinembelo nangwa kutanga byo mwanemba pa kipepala, zhikulai Baibolo ne kutangamo, ne kutundaika luonde kulondelamo. Lumbululainga byepelo pa kuba’mba mukwashe luonde kufwenya kwipi ne Yehoba. Mu kifulo kya kwingijisha byakumwenako byakatazha ne byamwekele bisekeshatu bantu, ingijishai kyo kyo kimye kulumbulwilamo Mambo a Lesa.
7 Ñanyi kintu kyo mwafwainwa kubula kulubako kimye kyo mubena kufunjisha bantu Baibolo? Kimye kyo tubena kwingijisha mabuku etu a bwina Kilishitu, twafwainwa kuchinuzhuka kufunjisha kwa kubula kutanga Binembelo. Twafwainwa kutundaika muntu ubena kufunda Baibolo kutanga binembelo bijimo ne kumukwasha kuyuka mo byatala. Twakonsha kuba byepi kino? Kechi twafwainwa kumulumbulwila byonse uba nobe tubena kwamba jashi ne, bino twafwainwa kumutundaika aye mwine kulumbulula mo ebyumvwina. Mu kifulo kya kumubuula byo afwainwa kwitabilamo nangwa bya kuba, twakonsha kumwipuzha mepuzho afwainwa kumulengela kuyuka bya kuba.b
“BYO BYAWAMINA . . . KWIBAKAJIPILA”
8. Ñanyi lukatazho lwajinga ne Paulo?
8 Javula tumona ‘kukajipila’ amba mwingilo wa bakulumpe ba bwina Kilishitu. Kya kine, bakalama baji na mwingilo wa ‘kukajipila boba balengalenga mambo.’ (1 Timo. 5:20; Titu. 1:13) Pano bino, kwikajipila atweba bene kwanema bingi. Paulo wajinga mwina Kilishitu wawama kabiji wajinga na jiwi ja mu muchima jatoka. (2 Timo. 1:3) Nangwa byonkabyo, wanembele’mba: “Namona mu mubiji muji muzhilo mukwabo ubena kulwa na muzhilo wa mu muchima wami ne kuntwala mu buzha ku muzhilo wa bundengamambo.” Kuyuka bulongo mwatala bino byambo kusakwitukwasha kumvwisha bulwi Paulo bo ajingamo na mubiji wa bundengamambo.—Tangai Loma 7:21-25.
9, 10. (a) Paulo wakebeshanga kushinda ka? (b) Paulo waubile byepi pa kuba’mba atwajijile kulwa na bundengamambo?
9 Paulo wajinga na ñanyi byubilo byo akebeshanga kuleka? Nangwa kya kuba kechi wibitongawile ne, bino wabujile Timoti amba wajinga muntu “washinta.” (1 Timo. 1:13) Saka akyangye kwaluka, Paulo wamanyikanga bingi bena Kilishitu. Waambile’mba: “Nebazhingijile bingi.” (Byu. 26:11) Paulo wafunjile kufwomona bukaji bwanji, nangwa byonkabyo, pa bimye bimo kyamukatazhanga kwikanya mu byubilo ne mu ñambilo. (Byu. 15:36-39) Ñanyi kintu kyamukwashishe?
10 Byo anembejilenga bena Kilishitu ba mu Kolinda, Paulo walumbulwile byo aubile pa kuba’mba ekajipile mwine. (Tangai 1 Kolinda 9:26, 27.) Wibikileko bingi kulwa na bumbulwa kulumbuluka bwanji. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, wapesele pesele lujimuno lwa mu Binembelo, walombele Yehoba kumukwasha kwingijisha luno lujimuno kabiji wibikileko kupimpula byubilo bwanji.c Twakonsha kufunjilako ku byo aubile mambo ne atweba tuji mu nkondo ya kulwa na mubiji wetu wa bundengamambo.
11. Twakonsha ‘kwiesekanga’ byepi atweba bene pa kuba’mba tuyuke inge tubena kwenda mu jishinda ja bukine?
11 Kechi twafwainwa kuleka kulwa na bumbulwa kulumbuluka bwetu ne. Mu kifulo kya kuba byobyo, twafwainwa ‘kwiesekanga’ atweba bene ne kumona kuba’mba tubena kwenda mu jishinda ja bukine. (2 Ko. 13:5) Inge twatanga binembelo nabiji Kolose 3:5-10, twafwainwa kwiipuzha atweba bene amba: ‘Nanchi mbena kwibikako kwipaya miteeto ya bundengamambo nyi, inyi natendeka kwikala na byubilo byatama? Inge kya kuba pa Intaneti paiya makeyala amwesha byubilo byatama, nanchi neashinka nyi, inyi ntendeka kwiapesa pesa?’ Kwingijisha lujimuno luji mu Mambo a Lesa kuketukwasha kwikala ‘balaba ne kutekanya.’—1 Tesa. 5:6-8.
“BYO BYAWAMINA . . . KWIBOLOLA”
12, 13. (a) Twafwainwa kuba byepi pa kuba’mba ‘tolole bintu,’ kabiji twakonsha kulondela byepi byaubanga Yesu pa kuba bino? (b) Ñambilo ya mutundu ka ibula kukwasha bakwetu pa ‘kolola bintu’?
12 Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kwibolola” kilumbulula “kuwamisha, kolola ne kubwezha kintu byo kyajinga.” Bimye bimo, twafwainwa kubapo bintu bimo pa kuba’mba tolole bintu na bakwetu babula kumvwisha mwatala byo twaamba nangwa byo twauba. Kya kumwenako, bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea bejizhañenyenga’mba Yesu ubila lusa “basonkeshi ne bandengamambo.” Yesu wibambijile’mba: “Bantu batuntulu kechi bakeba shayuka wa michi ne, poso aba bakolwa. Yainga mukafunde kino mo kyatala: ‘Amiwa nkeba lusa kechi kitapisho ne.’” (Mat. 9:11-13) Yesu wibatekenyejile bonse ne kwibalumbulwila byambo bya Lesa. Onkao mambo, bantu bepelula baishile kuyuka Yehoba amba ye “Lesa wa lusa ne wa bibusa, ubanda kuzhingila, wayula na butemwe bubula kwaluka ne bukishinka.” (Lupu. 34:6) Byaubile Mwana Lesa pa kuba’mba ‘olole bintu,’ byalengejile bantu bavula kwitabila mu mambo awama.
13 Byaubile Yesu bitufunjisha byo twafwainwa kukwasha bakwetu. Muntu wazhingila wakonsha kwamba na bukaji amba, ‘Mbena kukeba kolola bintu ne obewa.’ Pano kusolomoka muntu mu jino jishinda kechi mo mwatala byambo biji mu 2 Timoti 3:16 ne. “Binembelo” kechi bituswisha kukajipila bakwetu ne. Byonka ‘byasañana mpoko,’ byambo byatama nabyo byakonsha kufichisha bakwetu ku muchima kabiji kechi mufuma byawama ne.—Mana 12:18.
14-16. (a) Bakulumpe mu kipwilo bakonsha ‘kolola’ byepi bintu mu jishinda jakonsha kukwasha bakwabo kupwisha makatazho abo? (b) Mambo ka ‘kolola bintu’ kwingijisha Binembelo o kwanemena pa kukwasha baana?
14 Pano twakonsha kutekanya byepi ne kubila bakwetu lusa pa ‘kolola bintu’? Twambe’mba bamulume ne mukazhi baambila mukulumpe mu kipwilo kuba’mba ebakwasheko kukepeshako kwitobosha pa nzubo. Mukulumpe mu kipwilo wafwainwa kuba byepi? Kwa kubula kuzhachishapo umo, wafwainwa kukwasha bonse babiji kwingijisha mafunde a mu Baibolo, kampe kwingijisha mafunde aji mu kitango 3 kya mu buku wa, Kintu Kilengela Kisemi Kwikala kya Lusekelo. Kimye mukulumpe mu kipwilo kyo abena kwisamba nabo, bamulume ne mukazhi bafwainwa kumona mafunde o bafwainwa kwingijisha bonse babiji pa muntu pa muntu. Inge papita moba, mukulumpe wakonsha kukeba kuyuka byo babena kwikala ne kwibakwasha umvwe ke kikebewe.
15 Nga bansemi bakonsha ‘kolola’ byepi bintu mu jishinda jitundaika baana babo kwikala na bulunda bwawama na Lesa? Fwanyikizhai kuba’mba mubena kukeba kukwasha mwanyike wa mukazhi kuchinuzhuka kupwanañana na bantu baji na byubilo byatama. Patanshi mwafwainwa kukeba bishinka. Bino inge mwatana’mba paji lukatazho, apa bino mwisamba nanji, kampe kwingijisha bishinka biji mu buku wa Kibemba wa Ifipusho Abacaice Bepusha ne Fyasuko Ifingabafwa, Ibuuku 2. Inge papita moba, mwakonsha kwikalako na kimye kya kwisamba nanji. Kabiji mwakonsha kupesa pesa byo alanguluka pa mwingilo wa mu bujimi nangwa pa makayo a kisemi. Inge mwatekanya ne kuba lusa, mwanenu wa mukazhi ukamona kuba’mba mwamutemwa bingi. Ukatundaikwa kulondela lujimuno lwenu ne kuchinuzhuka kufuukulapo kuba bintu byatama mu bwikalo bwanji.
16 Kabiji inge ketutekanye ne kubila bakwetu lusa, tukakwasha boba baakamwa na mambo a butuntulu bwa mubiji ne baji na bijikila na mambo a kuba nkito yapwa nangwa boba babula kumvwisha mafunjisho amo a mu Binembelo. Kwingijisha Mambo a Lesa pa ‘kolola bintu,’ kuletela bantu ba Yehoba bintu byawama bingi.
“BYO BYAWAMINA . . . KWIBAJIMUNA MU BOLOLOKE”
17. Mambo ka o twafwainwa kumvwinanga lujimuno?
17 “Kimye muntu kyo babena kumufunda kechi usekelamo ne, wikala na bulanda.” Pano bino, “kulutwe na lwendo aba bo bafunda bapanga bipangwa bya mutende ne bololoke.” (Hebe. 12:11) Bena Kilishitu bavula bakoma baswa kuba’mba lujimuno lwibajimwineko bansemi babo lwibakwashishe bingi. Kabiji kumvwina lujimuno lupana Yehoba kupichila mu bakulumpe mu kipwilo, kwitulengela kutwajijila kwenda mu jishinda ja ku bumi.—Mana 4:13.
18, 19. (a) Mambo ka lujimuno luji mu Byambo bya Mana 18:13 o lwanemena pa kujimunako bantu “mu bololoke”? (b) Inge bakulumpe mu kipwilo baikala bakoka muchima ne kukwasha mu butemwe muntu walenga mambo, mwakonsha kufuma ka?
18 Kupana lujimuno ku baana ke mwingilo wanema bingi. Yehoba waambijile bena Kilishitu kujimunako bantu “mu bololoke.” (2 Timo. 3:16) Onkao mambo, twafwainwa kwingijishanga mafunde a mu Baibolo. Jifunde jimo jitanwa pa Byambo bya Mana 18:13. Jino jifunde jaamba’mba: “Umvwe muntu wakumbula saka akyangye kumvwisha kyo kya kukosama kabiji ukamona bumvu.” Onkao mambo, umvwe bakulumpe mu kipwilo bakeba kwisamba na muntu ye baumvwa’mba walenga mambo, bafwainwa kukeba bishinka byonse. (Mpitu. 13:14) Inge batana bishinka, popo bakonsha kupana lujimuno “mu bololoke.”
19 Kunungapo, Mambo a Lesa akambizha bakulumpe mu kipwilo “kukoka muchima” pa kololako bakwabo. (Tangai 2 Timoti 2:24-26.) Kya kine, muntu wakonsha kuleta mwenga pe Yehoba ne kukozha ku muchima bakwabo babula mambo. Pano bino, mukulumpe uzhingila pa kufundako muntu wa uno mutundu kechi wakonsha kumukwasha ne. Nangwa byonkabyo, inge bakulumpe balondela ‘lusa lwa Lesa,’ bakonsha kulengela muntu walenga mambo kulapila.—Loma 2:4.
20. Ñanyi mafunde afwainwa kwingijisha bansemi pa kujimunako baana babo?
20 Pa kukomesha baana babo mu “kwibajimuna ne kwibafunjisha milanguluko ya Yehoba,” bansemi bafwainwa kwingijisha mafunde a mu Baibolo. (Efi. 6:4) Nsemi wamulume wafwainwa kuchinuzhuka kukambula mwananji wa mulume na mambo a byo aumvwatu pa mwananji kwa kubula kutana bishinka. Kabiji kubuka bukaji kechi kwafwainwa kwikala mu kisemi kya bena Kilishitu ne. “Yehoba ye wa kifyele ne lusa” kabiji aba baji na mwingilo wa kujimuna banyike bafwainwa kwibikako kwikala na bino byubilo byawama.—Yako. 5:11.
BAIBOLO KE BUPE BWANEMA BINGI BWITUPA YEHOBA
21, 22. Ñanyi byambo biji mu Salamo 119:97-104 byalumbulula bulongo byo mumona Mambo a Yehoba?
21 Mwanamulume umo wakamwa Lesa wasolwele ene mambo o atemenwe mizhilo ya Yehoba. (Tangai Salamo 119:97-104.) Kupichila mu kwiitanga, waikele na maana ne milangwe. Kulama lujimuno lujimo kwamulengejile kuchinuzhuka mashinda a bubi alengejile bakwabo kwibika mu makatazho. Kabiji kufunda Binembelo kwamuletelanga bingi lusekelo. Wafuukwilepo kukokela Lesa yenka wamupele mikambizho yamulengelanga kumona byawama mu bwikalo bwanji.
22 Nanchi mwanemeka “Binembelo byonse” nyi? Kuba bino kukemulengela kwikala na lwitabilo lwakosa lwa kuba’mba Lesa ukoba byo akeba. Lujimuno luji mu Binembelo lukemuzhikijila ku bintu byakonsha kwimulengela kulenga mambo akonsha kwimwipaisha. Kabiji inge ke mwibilumbulule bulongo, mukakwasha bakwenu kwiya mu jishinda ja ku bumi ne kutwajijila kwikala monka. Twayai twingijishenga bulongo “Binembelo byonse” byo tubena kwingijila Lesa wetu wa maana onse ne butemwe, Yehoba.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai buku wa Bakwatankana Kuba Kyaswa Muchima wa Yehoba, jipa 79.
b Mu mfunjishisho yanji, Yesu javula waipuzhanga bantu amba: “Mwalangulukapo amba ka?” Apa bino wapembela mukumbu.—Mat. 18:12; 21:28; 22:42.
c Makalata anembele Paulo etutundaika kushinda miteeto ya bundengamambo. (Loma 6:12; Nga. 5:16-18) Onkao mambo, twakonsha kupwisha’mba ne aye mwine waubanga byo afundangako bakwabo.—Loma 2:21.
[Kipikichala pa peja 12]
[Bipikichala pa peja 15]
Kupichila mu kwingijisha Baibolo pa ‘kolola bintu’ na baana, bansemi bakakwasha baana babo kuchinuzhuka makatazho (Monai jifuka 15)