Lutekenesho Kufuma kwi “Lesa wa Butekanye ne wa Bukwasho”
MYAKA nobe 2,000 yapitapo, nembi wa Baibolo aye Paulo wamutelele Yehoba amba ke “Lesa wa butekanye ne wa bukwasho.” (Loma 15:5) Baibolo byo etubujishatu kuba’mba Yehoba kechi waluka mu kupita kwa kimye ne, twakonsha kwikala na luketekelo kuba’mba ne luno Lesa utekenesha boba bamwingijila. (Yakoba 1:17) Baibolo waamba’mba Yehoba upana lutekenesho mu mashinda avula ku boba bakajilwa. Ñanyi mashinda amo? Lesa upana bulume ku boba bamulomba amba ebakwashe. Utuma bena Kilishitu bakine na kutekenesha bakwabo ba mu lwitabilo. Kabiji wanengezha Mambo anji, Baibolo muji mashimikila awama akosesha kikatakata boba baji na bulanda bwa kufwisha mwanabo. Twayai twisambe pa ano mashinda asatu aamba pa lutekenesho.
“Yehoba Wamumvwine”
Mfumu Davida wanembele pe Mulenga wetu Yehoba amba: “Muketekelai moba onse, anweba bantu; Pungulwilai michima yenu mu kyenyi kyanji: Lesa kyo kyetu kya kufyamamo.” (Salamo 62:8) Mambo ka Davida o aketekejile mwi Yehoba? Mwine wanemba’mba: “Uno muyanji waichile, ne Yehoba wamumvwine, wamupulwishe mu byakatazha byanji byonse.” (Salamo 34:6) Mu bimye byonse bya malwa byo apichilengamo, Davida walombelenga kimye kyonse kwi Lesa kuba’mba amukwashe, kabiji Lesa wamukwashishe. Davida wayukile na mambo a bintu byo apichilemo kuba’mba Lesa ukamukosesha ne kumukwasha kuchinchika.
Bansemi bafwisha bafwainwa kuyuka kuba’mba Yehoba ukebakwasha mu bimye bya bulanda byonka byo akwashishe Davida. Bakonsha kulombanga kwi aye ‘Umvwa milombelo,’ ne kuketekela kuba’mba ukebakwasha. (Salamo 65:2) Ba William baambiwapo mu mutwe wafumako baambile’mba: “Bimye byavula, neumvwa’mba kuba natwajijila kwikala mumi bunke bwami kwakubula mwanami ne, kabiji ndomba kwi Yehoba kuba’mba ankwashe. Ne aye umpa bulume ne kuchinchika kuba’mba ntwajijile kwikala na bumi.” Umvwe ne anweba saka mulomba kwi Yehoba na luketekelo, ukemukwasha. Yehoba Lesa aye mwine walaya boba bonse bamwingijila na bulume bwabo bonse amba: “Amiwa, Yehoba Lesa obe, nkakukwata pa kuboko kwa kilujo; ye amiwa nakwambila namba: Kuba moyo ne; amiwa nkakukwasha.”—Isaya 41:13.
Bukwasho Kufuma ku Balunda Netu Bakine
Bansemi bafwisha mwana javula bakeba kujijila kwa bunke pa kuba’mba bapwishe binyenge biji ku muchima wabo. Bino kechi kyawama kwikala kwa bunke kimye kyabaya ne. Byambo bya Mana 18:1, byaamba’mba, “awa wipatula ku bakwabo” wakonsha kuyanda. Onkao mambo aba baji na bulanda kechi bafwainwa kwipatula ku bakwabo ne.
Balunda baji na moyo wa kwakamwa Lesa bakonsha kukwasha boba baji na bulanda. Byambo bya Mana 17:17 byaamba’mba: “Mutemwe wobe ukutemwa bimye byonse, kabiji mulongo wasemekelwa mambo a kimye kya kumona bya malwa.” Ba Lucy, nabo batongolwa mu mutwe wafumako batekeneshiwe bingi ku batemwe babo bakine panyuma ya kufwisha mwanabo wa mulume. Baambile pa balunda nabo ba mu kipwilo amba: “Twatundaikilwe bingi byo betufwakashishanga, nangwa kya kuba kimye kimo kechi bajinga na bya kwamba byavula ne. Mulunda nami umo wamfwakashishanga pa moba o najingatu bunke. Wayukile’mba njitu ku nzubo na kujila, kabiji javula waiyanga na kunjijishapo. Mukwabo naye waiyanga pa juba pa juba na kunkosesha. Kabiji bakwabo nabo betwitangako ku mazubo abo kuba’mba tujiile nabo pamo bya kuja.”
Nangwa kya kuba bulanda bukatampe bwikala na bansemi panyuma ya kufwisha mwana kechi bufikenatu kupwa ponkapotu ne, bino kulomba kwi Lesa ne kupwanañana pamo na bena Kilishitu ba kine kutekenesha bingi boba baji na bulanda. Bansemi bavula ba bwina Kilishitu bafwishapo kala mwana bayuka’mba Yehoba uji nabo. Ee kine, Yehoba “ubuka balajika michima, ne kukasa pa bilonda byabo.”—Salamo 147:3.
Mashimikila a mu Baibolo Atekeneshañana
Kununga pa lulombelo ne kupwanañana pamo na balunda batundaikañana, Mambo a Lesa anembwa nao atekenesha bingi boba baji na bulanda. Mashimikila a mu Baibolo aamba’mba Yesu ukebesha bingi kabiji uji na bulume bwa kupwisha bulanda buji na bansemi kupichila mu kusangula bafu. Mashimikila a uno mutundu atekenesha bingi boba baji na bulanda. Twayai twisambepo pa mashimikila abiji.
Luka kitango 7 kyaamba pa kyamwekele kimye Yesu kyo asambakene mwanamukazhi wafwishishe mwananji wajinga pamo na jibumba jafuminenga mu muzhi wa Naina. Bantu bayilenga na kuzhika mwana wafwile wa yewa mwanamukazhi wafwijilwe. Kyepelo 13 kyaamba’mba: “Ne aye Nkambo pa kumumona, wamubijile lusa, ne kumwambila’mba, kilekai kujila inetu.”
Kechi bantu bavula bakonsha kwambila inetu wafwisha mwana amba kilekai kujila ne. Pano mambo ka Yesu o aambijile bino? Mambo wayukile’mba bulanda bwa uno inetu bwajinga pepi na kupwa. Jishimikila jatwajijila na kwamba’mba: “[Yesu] wafwenyenye ne kwipi ne kukwata pa kintanzhi: ne aba bamusendele baimene. Kabiji aye waambile’mba, Nsongwalume nakwambila namba, buka. Ponkapo waji mufu wabukile ne kwikala, ke ambe ne kwamba, ne Yesu wamulubwile kwi inanji.” (Luka 7:14, 15) Pa kyokya kimye, inetu wafwainwa walukwishe mipolo jibiji, pano bino ino mipolo yajinga ya lusekelo.
Kimye kikwabo Yesu bamusolomokele ku mwanamulume wa jizhina ja Yelusa, wamulombele amba akwashe mwananji wa mukazhi wajinga na myaka ya kusemwa jikumi na ibiji wakolelwenga. Papichiletu kimye kicheche, Yelusa watambwijile mawi a bulanda amba mwananji wafwa. Bino byambo byamulengejile Yelusa kwikala na bulanda bukatampe bingi, pano bino, Yesu wamubujile’mba: “Kuba moyo ne, kwitabila konka.” Yesu byo ayile ku nzubo ya kwa Yelusa, watwelele mwajinga uno mushimbi wafwile. Byo amukwachile pa kuboko waambile’mba: “Mushimbi, nakwambila namba, Buka.” Ki ka kyamwekele? “Ponkapotu mushimbi wabukile, ke ende ne kwenda.” Nga bansemi baumvwine byepi? “Ponkapo bakuminye na kukumya kukatampe.” Yelusa ne mukazhanji basangalele bingi ne kukumbachilamo mwanabo. Kyaubiletu nobe babena kulota.—Mako 5:22-24, 35-43.
Mashimikila a mu Baibolo a uno mutundu aamba pa lusanguko lwa baana amwesha bansemi baji na bulanda lelo jino byo bakonsha kuketekela kimye kya kulutwe. Yesu waambile’mba: “Juba jibenakwiya, jo bakomvwa bonse baji mu bilende jiwi janji, kepo bakafumamo.” (Yoano 5:28, 29) Yehoba wanengezha kuba’mba Mwananji ukasangula boba bafwa. Baana bafwa ba kukankalwa kubala ‘bakomvwa jiwi janji’ byo akebambila’mba: ‘nemwambila namba, Bukai.’ Aba banyike bakatendeka kwenda ne kwamba jibiji. Kabiji byonka byajinga ba Yelusa ne mukazhi, ne bansemi ba bano baana ‘bakakumya na kukumya kukatampe.’
Umvwe mwafwishapo kala mwanenu, mwane yukai’mba Yehoba ukalula bulanda bwenu ke lusekelo kimye kyo akamusangula. Pa kuba’mba mukamwenemo mu uno mulaye wawama, londelai byaamba nyimbi wa masalamo amba: ‘Kebai Yehoba ne bulume bwanji pamo; Kebainga ne kilungi kyanji moba onse. Vulukai mingilo yanji yakatazha yo aubile, ne byanji bya kukumya.’ (Salamo 105:4, 5) Ee kine, ingijilainga Lesa wa kine Yehoba ne kumupopwela na muchima yense.
Ki ka kikafumamo inge ‘mwamukeba Yehoba’? Lesa ukemukosesha umvwe saka mulomba kwi aye, ne balunda nenu ba kine ba bwina Kilishitu bakemutekenesha, kabiji mukatundaikwa bingi umvwe saka mufunda Mambo a Lesa. Kabiji kulutwe kacheche, mukamona Yehoba byo akengila ‘mingilo yanji yakatazha ne bya kukumya, kuba’mba mukamwenemo mfweto ya myaka pamo na mwanenu ye mwafwishishe.
[Kitenguluzha pa peja 5]
“Muletai Inetu Wafwishishe Baana Babiji”
Ba Kehinde ne bakazhi babo ba jizhina ja Bintu Bakamonyi ba kwa Yehoba bekala ku Nigeria bafwishishe baana babo babiji mu mapuso a pa mukwakwa. Kufumatu kimye kyo bafwishishe baana babo bakiji bingi na bulanda. Nangwa byonkabyo, luketekelo lwabo mwi Yehoba lwibakosesha bingi, kabiji batwajijila na kusapwila mambo awama a mu Baibolo apana luketekelo.
Bantu bamwene bano ba Kehinde ne ba Bintu byo batekenye ne kukosa. Juba jimo mwanamukazhi umo muka kusongolwa wa jizhina ja Ukoli waambijilepo mulunda umo wa ba Bintu amba: “Muletai inetu wafwishishe baana babiji pa kimye kimo ukisapwila mambo a mu Baibolo ne luno. Mbena kukeba kuyuka kyamulengela amba achinchike.” Ba Bintu byo bafikile pa nzubo ya uno inetu wa jizhina ja Ukoli, uno Ukoli wibambijile’mba: “Mbena kukeba kuyuka kimulengela amba mukisapwilenga pe Lesa waipaya baana benu. Amiwa Lesa wangipayila kaana kami kamotu ka kakazhi. Kufumatu kyo kya kimye, kechi namukeba Lesa nangwa pachechetu ne.” Ba Bintu baingijishe Baibolo ne kulondolola ene mambo bantu o bafwila ne byo twakonsha kwikala na luketekelo lwa kuba’mba batemwe betu bafwa bakasangulwa.—Byubilo 24:15; Loma 5:12.
Panyuma ya kwisamba, ba Ukoli baambile’mba: “Nalangulukanga amba Lesa ye wipaya bantu. Pano nayuka bukine.” Balangulukilepo kutendeka kufunda Baibolo na Bakamonyi ba kwa Yehoba kuba’mba bafunjileko byavula pa milaye ya Lesa.
[Kitenguluzha pa peja 6]
‘Nkeba Bingi Kukwashañana, Pano Bino Kechi Nayuka bya Kuba Ne’
Byo kiji kuba’mba bansemi, bakolo ne bankasa ba yewo mwana wafwa, bomvwa bulanda bukatampe, ne balunda nabo bomvwa kintutu kimo. Bakeba bingi kukwasha kisemi, pano bino bachina’mba kwendapo baamba nangwa kuba kintu kyabula kufwainwa kyakonsha kubayisha lukatazho. Aba bamba’mba ‘nkeba bingi kukwashañana, pano bino kechi nayuka bya kuba ne,’ bakonsha kulondela ano mashinda.
❖ Kechi mwafwainwa kuchina boba bafwisha na mambotu a kuba’mba kechi mwayuka bya kwamba nangwa kuba ne. Mwakonsha kwibakosesha kupichilatu mu kwikala nabo pamo. Umvwe mwakankalwa bya kwamba, kwibakumbatatu ne kwibambila byambo bya kuba’mba “kyatama bingi,” kumwesha amba mwibata muchima. Nanchi mulanguluka kuba’mba inge mwatendeka kujila musakwibalengela bulanda kubayilako nyi? Baibolo waamba’mba: “Jilai nabo aba bajila.” (Loma 12:15) Umvwe mwajila, kino kimwesha’mba mwaumvwa bulanda, kabiji kibatekenesha bingi.
❖ Itendekelaiko anweba bene kukwashañana. Nanchi mwakonsha kunengezhapo kajo ka kuja kisemi nyi? Abya mwakonsha kwibovwelako bipe nyi? Nanchi mwakonsha kwibengijilako tumingilo tukwabo nyi? Kechi mwafwainwa kwamba’mba, “Mwiye mumbule inge paji kibena kukebewa ne.” Nangwatu mwasumininwa kuba’mba mubena kukeba kukwashañana, abino byambo bimwesha bansemi bafwisha kuba’mba mufwakyo kimye kya kwibakwasha. Mu kifulo kya kuba bino, ipuzhai amba, “Bi ka byo mwakeba’mba nemukwasheko?” kabiji inge bemubula yewo mwingilo, mwingilai. Pano bino monai’mba kechi mubena kutwela mu bibamba mo mwafwainwa kubula kutwela nangwa kwipuzhaipuzha bintu byabula kwimufwainwa ne.
❖ Chinuzhukainga kwamba’mba, “Nayuka byo mubena kwiumvwa.” Bulanda bwenda na kupusana pusana monka mwayila muntu mwine wafwa. Nangwa kya kuba ne anweba mwafwishapo kala mwana, bino kechi mwakonsha kuyukisha byo babena kwiumvwa ne.
❖ Papita bingi kimye kyabaya pa kubatu’mba bantu babwezhemo muchima. Twajijilai kwibakwasha ponka pakonsha kupelela bulume bwenu. Pa kutendeka javula kwikala bingi kuta muchima kisemi kyafwisha, ko kyakayanga bantu bavula babwela ku mazubo abo. Pano bino mwafwainwa kutwajijila kwibakwasha ne mu milungutu ikwabo nangwa bañondo balondelapo.a
[Tubyambo twa mushi]
a Umvwe mukeba byambo bikwabo byaamba pa byo mwakonsha kukwasha boba baji na bulanda bwa kufwisha mwanabo, monai kitango kyaamba’mba “Ni Shani Fintu Bambi Bengaafwa? mapeja 20-4 mu buloshuwa wa kuba’mba Ilyo Untu Watemwa Afwa, wanembwa na Bakamonyi ba kwa Yehoba.
[Bipikichala pa peja 7]
Mashimikila a mu Baibolo aamba’mba Yesu uji na bulume kabiji ukebesha bingi kusangula baana ba bacheche bafwa